lyx_mirror/lib/doc/pl/Tutorial.lyx

#LyX 2.2 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
\lyxformat 504
\begin_document
\begin_header
\save_transient_properties true
\origin /systemlyxdir/doc/pl/
\textclass book
\begin_preamble
%\sloppy
% DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!
%
%This preamble is designed to ensure that the document prints
% out as advertised. If you mess with this preamble,
% parts of the document may not print out as expected.  If you
% have problems LaTeXing this file, please contact 
% the documentation team
% email: lyx-docs@lists.lyx.org

% the pages of the TOC is numbered roman
% and a pdf-bookmark for the TOC is added
\let\myTOC\tableofcontents
\renewcommand\tableofcontents{%
  \frontmatter
  \pdfbookmark[1]{\contentsname}{}
  \myTOC
  \mainmatter }
\end_preamble
\use_default_options false
\maintain_unincluded_children false
\language polish
\language_package default
\inputencoding auto
\fontencoding global
\font_roman "palatino" "default"
\font_sans "helvet" "default"
\font_typewriter "courier" "default"
\font_math "auto" "auto"
\font_default_family default
\use_non_tex_fonts false
\font_sc false
\font_osf false
\font_sf_scale 100 100
\font_tt_scale 100 100
\graphics none
\default_output_format pdf2
\output_sync 0
\bibtex_command default
\index_command default
\paperfontsize 12
\spacing single
\use_hyperref true
\pdf_title "The LyX Tutorial"
\pdf_author "LyX Team"
\pdf_subject "LyX-documentation Tutorial"
\pdf_keywords "LyX, documentation"
\pdf_bookmarks true
\pdf_bookmarksnumbered true
\pdf_bookmarksopen true
\pdf_bookmarksopenlevel 1
\pdf_breaklinks false
\pdf_pdfborder false
\pdf_colorlinks true
\pdf_backref false
\pdf_pdfusetitle false
\pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue,pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false"
\papersize default
\use_geometry false
\use_package amsmath 0
\use_package amssymb 0
\use_package cancel 0
\use_package esint 0
\use_package mathdots 1
\use_package mathtools 0
\use_package mhchem 1
\use_package stackrel 0
\use_package stmaryrd 0
\use_package undertilde 0
\cite_engine basic
\cite_engine_type default
\biblio_style plain
\use_bibtopic false
\use_indices false
\paperorientation portrait
\suppress_date false
\justification true
\use_refstyle 0
\index Indeks
\shortcut idx
\color #008000
\end_index
\secnumdepth 3
\tocdepth 2
\paragraph_separation indent
\paragraph_indentation default
\quotes_language polish
\papercolumns 1
\papersides 2
\paperpagestyle headings
\tracking_changes false
\output_changes false
\html_math_output 0
\html_css_as_file 0
\html_be_strict false
\end_header

\begin_body

\begin_layout Title
The \SpecialChar LyX
 Tutorial
\end_layout

\begin_layout Author
by Amir Karger and the \SpecialChar LyX
 Team
\begin_inset Newline newline
\end_inset

polskie tłumaczenie: Wojtek Pękala
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset toc
LatexCommand tableofcontents

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Chapter
Wprowadzenie
\end_layout

\begin_layout Section
\SpecialChar LyX
 wita.
\end_layout

\begin_layout Standard
Bez obaw - aby móc używać \SpecialChar LyX
-a nie trzeba uczyć się \SpecialChar LaTeX
-a.
 O to w końcu w \SpecialChar LyX
-ie chodzi: ma on być wizualnym interfejsem do \SpecialChar LaTeX
-a w stylu
 prawie WYSIWYG.
\end_layout

\begin_layout Standard
Niektórzy zapewne sięgnęli do tego dokumentu, bo próbowali wpisać dwie spacje
 po kropce (
\begin_inset Quotes gld
\end_inset

.
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

) albo wstawić 3 puste linie między akapitami.
 Po paru frustrujących próbach zrozumieli jednak, że to niemożliwe.
 Z czasem zauważą, że większość chwytów używanych w innych edytorach po
 prostu nie działa w \SpecialChar LyX
-ie.
 Dzieje się tak, ponieważ większość innych edytorów jest w gruncie rzeczy
 przereklamowanymi maszynami do pisania.
 Wymagają od użytkownika ręcznego wprowadzania wszystkich spacji, zmian
 czcionki itd.
 W końcu autor oprócz napisania dokumentu wykonuje chcąc nie chcąc skład
 drukarski.
 I tu pojawia się \SpecialChar LyX
; jego rolą jest przejęcie składu drukarskiego.
 Pozwala przez to skupić się na istotnych sprawach, takich jak treść utworu.
\end_layout

\begin_layout Standard
Tak więc uzbrój się w cierpliwość i czytaj dalej.
 Trud opanowania elementarza zwróci się na pewno.
\end_layout

\begin_layout Section
O podręczniku
\end_layout

\begin_layout Standard
Na wstępie tej sekcji należy zaznaczyć, że w przeciwieństwie do innych pod\SpecialChar softhyphen
ręczni
ków ten zakłada, że użytkownik 
\series bold
\emph on
NIE
\series default
\emph default
 
\emph toggle
jest głupi i wie po co jest kla\SpecialChar softhyphen
wiatura, umie użyć myszy oraz posługiwać
 się oknami.
 Z drugiej strony z założenia nie musi mieć pojęcia o \SpecialChar LaTeX
-u.
\end_layout

\begin_layout Standard

\emph on
\begin_inset Quotes gld
\end_inset

Elementarz
\begin_inset Quotes erd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
używa notacji opisanej we
\emph default
 
\emph on

\begin_inset Quotes gld
\end_inset

Wprowadzeniu
\begin_inset Quotes grd
\end_inset


\emph toggle
.
 Jeśli go jeszcze nie przeczytałeś, zrób to teraz.
\end_layout

\begin_layout Standard
Powodem odsyłania do innych rozdziałów osobnego podręcznika jest lenistwo.
 Zespół \SpecialChar LyX
-a jest wystarczająco zajęty rozbudową programu i usuwaniem błędów,
 żeby nie redagować 5 identycznych wersji tej samej sekcji w 5 różnych dokumenta
ch.
 Zatem przeczytaj 
\emph on

\begin_inset Quotes gld
\end_inset

Wprowadzenie
\emph toggle

\begin_inset Quotes grd
\end_inset

, zawierające wszystko, co potrzebne na temat
\emph default
 
\emph on
wszystkich
\emph default
 
\emph toggle
podręczników.
 Po powrocie podejmij lekturę od tego miejsca.
\end_layout

\begin_layout Standard
Skoro już wiadomo, co oznaczają różne czcionki, opiszemy po krótce cel 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarza
\emph toggle

\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Section
Czym 
\emph on
jest
\emph default
 
\emph toggle
Elementarz i czym
\emph default
 
\emph on
nie jest 
\end_layout

\begin_layout Subsection
Od Pioniera słów kilka\SpecialChar ldots

\end_layout

\begin_layout Standard
Oto krótka notka 
\emph toggle
\noun on
John'a Weiss'a
\emph default
\noun default
, pierwszego autora 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
:
\end_layout

\begin_layout Quotation
Początkowo miałem szerokie plany co do 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph toggle
\noun toggle
.
 Lecz, tak jak w przypadku innych przedsięwzięć, rzeczywistość je zwe\SpecialChar softhyphen
ryfikowała.
 Uświadomiłem sobie, że mogę spędzić nad nim resztę życia, jeśli nie ograniczę
 go do sensownego zakresu.
 Stwier\SpecialChar softhyphen
dziłem również, że pokryje się on w dużej mierze z
\emph default
 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Podręcznikiem użytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph toggle
.
 Po co dwa razy pisać to samo?
\end_layout

\begin_layout Quotation
Tak czy inaczej, zacząłem rozumieć, że ludzie najlepiej uczą się przez:
\begin_inset Separator parbreak
\end_inset


\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Enumerate
oglądanie przykładów
\begin_inset Separator parbreak
\end_inset


\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Quotation
lub
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Enumerate
robienie rzeczy samemu.
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Quotation
Z ciężkim sercem wyrzuciłem jakieś 20 stron, które już napisałem i zacząłem
 od początku.
 Jedyną pozostałością jest podrozdział 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:what-is-lyx"

\end_inset

.
 Cała reszta to przykłady i ćwiczenia.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Najlepsze wykorzystanie Elementarza
\end_layout

\begin_layout Standard
Zgodnie z zapowiedzią John'a Weiss'a 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
składa się z ćwiczeń i przykładów.
 Aby jak najlepiej z niego skorzystać należy przeczytać go, pisząc po drodze
 wszystkie rzeczy, o które proszą i wykonując wszystkie ćwiczenia.
 Dla wygody warto wydrukować niniejszy dokument.
\end_layout

\begin_layout Standard
Podrozdział 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:what-is-lyx"

\end_inset

 jest pozostałością poprzedniej wersji 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
i cechuje go swoista bezpośredniość.
 Tym niemniej stanowi sympatyczne wprowadzenie do \SpecialChar LyX
-a i wykładnię idei tej
 aplikacji.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Czego 
\emph on
nie
\emph default
 znajdziecie:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Instrukcji jak:
\begin_inset Separator parbreak
\end_inset


\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Itemize
posługiwać się myszą
\end_layout

\begin_layout Itemize
używać programu w X-Windows
\end_layout

\begin_layout Itemize
posługiwać się klawiaturą
\end_layout

\begin_layout Standard
Opanowanie powyższych umiejętności jest konieczne i nie wchodzi w zakres
 tego podręcznika.
 Spełnia on za to mnóstwo innych zadań
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
\SpecialChar ldots
and occupational therapy ain't one of 'em! (Sarkastyczny styl oryginału
 rozmija się ze skromnymi możliwościami tłumacza, jak również jego poglądem
 na rzetelny podręcznik)
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Itemize
Prowadzenia za rękę, protekcjonalności czy łopatologii .
\begin_inset Separator parbreak
\end_inset


\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Standard
To przecież tylko program komputerowy, bez obaw ! Poza tym zakładamy, że
 czytelnik jest rozgarnięty.
 Może być zagubiony, zdezorientowany, ale nie głupi.
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Itemize
Opisu wszystkich możliwości \SpecialChar LyX
-a.
\begin_inset Separator parbreak
\end_inset


\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Standard
Nie ma potrzeby powielania 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Podręcznika użytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Celem tego dokumentu jest wprowadzenie czytelnika na właściwe obroty, tak
 by po jego przeczytaniu nie potrzebował niczego poza 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Podręcznikiem użytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
.
 Próba zawarcia informacji o wszystkich możliwościach \SpecialChar LyX
-a w 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarzu
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 owocowałaby jego chroniczną nieaktualnością.
\end_layout

\begin_layout Standard
Nie znaczy to oczywiście, że nie zostaną przedstawione żadne z możliwości
 \SpecialChar LyX
-a.
 Zaprezentowane będą czynności, które najprawdopodobniej nie ulegną zmianie,
 jak np.
 otwieranie i drukowanie pliku.
 Nie obejdzie się bez paru rozdziałów z przykładami i ćwiczeniami dotyczącymi
 kilku bardziej zaawansowanych funkcji, jak tryb formuł.
 [Naturalnie sposób pracy z formułami nie ulegnie istotnej zmianie.
 Być może zostanie udoskonalony, ale całkowita zmiana jest raczej niemożliwa.]
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Itemize
Szczegółowego objaśnienia \SpecialChar LaTeX
-a.
\begin_inset Separator parbreak
\end_inset


\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Standard
Niepotrzebne.
 Chcącym opanować sztuczki z \SpecialChar LaTeX
-em polecamy książki na ten temat.
 Opublikowano już kilka dobrych tytułów.
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Standard
Komu w drogę, temu czas.
 Można rzucić okiem na następny podrozdział lub przejść wprost do podrozdziału
 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:first-doc-ex"

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Section
Czym jest \SpecialChar LyX
?
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:what-is-lyx"

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Subsection
Przegląd
\end_layout

\begin_layout Standard
Niektórzy nowi użytkownicy \SpecialChar LyX
-a mają kłopoty z przestawieniem się na właściwe
 temu programowi podejście do zagadnienia edycji tekstu.
 Większość innych procesorów tekstu nie jest bowiem niczym innym niż przereklamo
wanymi maszynami do pisania.
 W przeszłości były one jedynym narzędziem do tworzenia dokumentów, co zmusiło
 użytkowników do wynalezienia repertuaru chwytów pozwalających obejść ich
 ograniczenia.
 Podkreślanie, które sprowadza się do nadpisywania wyrazów znakiem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

_
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, stało się sposobem na wyróżnienie tekstu.
 Aby utworzyć tabele należało najpierw określić wielkość każdej kolumny,
 a następnie ustawić tabulatory.
 To samo dotyczyło liczb i tekstu wyrównywanego do prawej.
 Dzielenie wyrazów u końca linii wymagało wprawnego oka i zdolności przewidywani
a.
\end_layout

\begin_layout Standard
Innymi słowy użytkownicy nauczyli się martwić detalami i rozmieszczeniem
 poszczególnych znaków.
\end_layout

\begin_layout Standard
W konsekwencji prawie wszystkie procesory tekstu powielają to podejście.
 Wciąż używają tabulatorów celem uzyskania pustego miejsca.
 Użytkownik nadal musi się martwić, w którym miejscu strony pojawi się dany
 element.
 Wyróżnienie tekstu polega na zmianie czcionki, tak jakby się zmieniało
 głowi\SpecialChar softhyphen
cę w elektrycznej maszynie do pisania.
 Wiadomo w czym rzecz.
\end_layout

\begin_layout Standard
Tu właśnie \SpecialChar LyX
 różni się od pozostałych procesorów tekstu.
 Nie trzeba się martwić położeniem każdego znaku.
 Użytkownik określa, 
\emph on
co zamierza pisać
\emph default
 
\emph toggle
a \SpecialChar LyX
 troszczy się o resztę, stosując zestaw reguł zwany
\emph default
 
\emph on
stylem
\emph toggle
.
 Oto przykład:
\end_layout

\begin_layout Standard
Załóżmy, że piszesz raport.
 Aby go rozpocząć, potrzebujesz podrozdziału zwanego 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Wprowadzenie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Otwierasz w swoim procesorze tekstu menu, które zmienia rozmiar czcionki
 i wybierasz odpowiednią wielkość.
 Następnie wpisujesz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

1.___Wprowadzenie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Oczywiście jeżeli zechcesz przenieść dany podrozdział w inne miejsce lub
 wstawić przed nim coś innego, musisz zadbać o zmianę numeracji, jak również
 zawartości spisu treści.
\end_layout

\begin_layout Standard
W \SpecialChar LyX
-ie rozwijasz listę umieszczoną na lewym skraju paska zadań, wybierasz
 pozycję 
\family sans
Section
\family default
 i piszesz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Wprowadzenie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Tak, to wszystko.
 Jeśli wytniesz ten podrozdział i wkleisz gdzie indziej, zostanie automatycznie
 przenumerowany, gdziekolwiek się znajdzie.
 Jest nawet sposób na automatyczną aktualizację wszelkich odnośników do
 tego podrozdziału w obrębie pliku.
\end_layout

\begin_layout Standard
Istnieje jeszcze problem spójności.
 Po pięciu dniach ponownie otwierasz raport i zaczynasz czwarty podrozdział,
 jednakże zapominasz, że używałeś wytłuszczonej czcionki 18-punktowej zamiast
 16-punktowej.
 W ten sposób nagłówek podrozdziału czwartego różni się od nagłówka podrozdziału
 pierw\SpecialChar softhyphen
szego.
 Tego rodzaju problem w \SpecialChar LyX
-ie w ogóle nie występuje.
 To komputer martwi się o uciążliwe księgowanie, jaki element ma jaką czcionkę,
 nie użytkownik.
 W końcu z tym komputery radzą sobie najlepiej.
\end_layout

\begin_layout Standard
Oto inny przykład.
 Załóżmy, że tworzysz listę.
 W innych edytorach lista jest po prostu grupą tabulatorów i końców linii.
 Sam musisz dojść, gdzie wstawić numer/symbol dla każdej pozycji listy,
 jaki numer to ma być, ile pustych linijek wstawić między nimi itd.
 W \SpecialChar LyX
-ie trzeba wiedzieć tylko dwie rzeczy: jakiego rodzaju ma być ta lista
 i co ma zawierać.
 To wszystko.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Na tym polega podstawowa idea \SpecialChar LyX
-a: określ co robisz, a nie jak to zrobić.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Różnice między \SpecialChar LyX
-em a innymi edytorami
\end_layout

\begin_layout Standard
Istnieje cała gama sposobików z innych edytorów, które nie znajdą zastosowania
 w \SpecialChar LyX
-ie.
 Na początku może to irytować.
 Nie szkodzi.
 Pozbycie się niedobrych nawyków wymaga czasu.
\end_layout

\begin_layout Standard
Oto mała lista rzeczy, których nie ma w \SpecialChar LyX
-ie:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Niesławna linijka tabulatora, szeroko obecna we współczesnych komercyjnych
 edytorach tekstu.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Tabulatory
\end_layout

\begin_layout Itemize
Dodatkowe puste linie [uzyskiwane dwu- lub więcejkrotnym przyciśnięciem
 Enter]
\end_layout

\begin_layout Standard
Tabulatory, które wraz z linijką służą do wskazania położenia poszczególnych
 słów na stronie, są w \SpecialChar LyX
-ie kompletnie bezużyteczne.
 To program zajmuje się takimi rzeczami, nie użytkownik.
 Podobnie z dodatkowymi pustymi liniami.
 \SpecialChar LyX
 dodaje je tam, gdzie są niezbędne, w zależności od kontekstu.
 Co do odstępów, samodzielne ich określanie to kompletny przeżytek.
 Odstępy między liniami tekstu są zmienne, tak jak odstępy między słowami.
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Istnieją sposoby regulacji minimalnych i maksymalnych odstepów, lecz wymagają
 znajomości \SpecialChar LaTeX
-a.
 O tym potem.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
A to lista elementów obecnych w \SpecialChar LyX
-ie, lecz zachowujących się w sposób nieco
 odmienny od oczekiwanego:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Sterowanie wcięciami
\end_layout

\begin_layout Itemize
Końce stron
\end_layout

\begin_layout Itemize
Odstępy między liniami
\end_layout

\begin_layout Itemize
Puste miejsca, poziome i pionowe
\end_layout

\begin_layout Itemize
Czcionki różnych rozmiarów
\end_layout

\begin_layout Itemize
Różne kształty [wytłuszczenie, kursywa, podkreślenie]
\end_layout

\begin_layout Standard
Choć wyżej wymienione występują w \SpecialChar LyX
-ie, użytkownik zasadniczo ich nie potrzebuje.
 To program zajmuje się nimi w sposób zależny od treści publikacji.
 Różne części dokumentu automatycznie są pisane czcionką różnego kształtu
 i rozmiaru.
 Wcięcia akapitów zależą od ich rodzaju.
 Końce stron również wstawiane są w automatyczny sposób.
 Jedynym wyjątkiem są odstępy między liniami, gdzie można określić odległość
 między akapitami, jak również między liniami w obrębie akapitu.
 Choć większość szczegółów znajduje się w 
\emph on
Podręczniku użytkownika
\emph toggle
, czytelnik zostanie ogólnie zapoznany z powyższymi możliwościami.
\end_layout

\begin_layout Standard
W końcu istnieją obszary, w których \SpecialChar LyX
 [i \SpecialChar LaTeX
] przewyższa zwykłe edytory:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Dzielenie i przenoszenie wyrazów
\end_layout

\begin_layout Itemize
Listy dowolnego rodzaju
\end_layout

\begin_layout Itemize
Formuły matematyczne
\end_layout

\begin_layout Itemize
Tabele
\end_layout

\begin_layout Itemize
Odnośniki
\end_layout

\begin_layout Standard
Oczywiście wiele nowoczesnych edytorów obsługuje symbole matematyczne, tabele
 i przenoszenie wyrazów.
 Jednakże tymi możliwościami dysponują od niedawna, podczas gdy \SpecialChar LyX
 jest nakładką
 \SpecialChar LaTeX
-a.
 \SpecialChar LaTeX
 z kolei funkcjonuje od ponad 10 lat i sprawdza się.
 Przez ten czas usunięto wszystkie błędy
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Wprawdzie nic nie jest doskonałe, ale \SpecialChar LaTeX
 jest naprawdę bliski ideału.
\end_layout

\end_inset

.
 Co więcej, rzadko który z nowoczesnych edytorów obsługuje pośrednie odnośniki,
 które, podobnie jak formuły matematyczne, są obecne w \SpecialChar LyX
-ie od samego początku.
 Niektóre z tych funkcji zostaną omówione w dalszych pod\SpecialChar softhyphen
roz\SpecialChar softhyphen
działach.
 Inne, jako nieco bardziej zaawansowane, zostaną przedstawione pod koniec
 tego dokumentu lub w 
\emph on
Podręczniku użytkownika
\emph toggle
.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Czym u licha jest \SpecialChar LaTeX
?
\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LaTeX
 to system przygotowywania dokumentów zaprojektowany przez Leslie Lamport-a
 w 1985
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Żródłem informacji w tym podrozdziale jest 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\emph on
A Guide to \SpecialChar LaTeX2e

\emph default
,
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, praca Helmuta Kopki i Patrick-a Daly, znajdująca się w bibliografii 
\emph on
Podręcznika użytkownika
\emph default
.
\end_layout

\end_inset

.
 \SpecialChar LaTeX
 jest nakładką języka typograficznego o nazwie \SpecialChar TeX
, stworzonego przez Donalda
 Knuth-a w 1984.
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

\SpecialChar TeX

\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 wymawia się 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

tech
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Wokół \SpecialChar TeX
-a narosło sporo nieporozumień.
 \SpecialChar TeX
 wykonuje sekwencje poleceń zawarte w plikach ASCII.
 Rezultatem są pliki w formacie 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sprzętowo niezależnym
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, skrótowo (z angielska) 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Dvi
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Plik taki można wysłać do dowolnego urządzenia obsługującego Dvi lub przetworzy
ć na inny format, jak Postscript.
\end_layout

\begin_layout Standard
Gdyby \SpecialChar TeX
 nie miał innych możliwości, byłby niczym więcej niż procesorem składu
 drukarskiego.
 Jednakże \SpecialChar TeX
 pozwala na definiownie makr.
 I tu zaczyna się właściwa akcja.
\end_layout

\begin_layout Standard
Większość użytkowników \SpecialChar TeX
-a tak naprawdę używa pakietu makr stworzonych przez
 Knutha celem ukrycia szczegółów składu.
 To właśnie ten pakiet mają oni na myśli mówiąc o \SpecialChar TeX
-u.
 Zwykli użytkownicy nie pracują z surowym \SpecialChar TeX
-em, składającym się z gołych
 poleceń drukarskich.
 Tym zajmują się twórcy nowych pakietów makr.
 Jednym z nich jest Leslie Lamport, który pracował nad pakietem bardziej
 przyjaznym dla użytkownika niż zorientowanym drukarsko.
 Jego polecenia składają rozdziały, tabele czy formuły matematyczne w spójny,
 przystępny sposób.
 Pakietem tym stał się \SpecialChar LaTeX
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Odtąd, obok rozwoju \SpecialChar LaTeX
-a, inni użytkownicy tworzyli własne pakiety makr, obsługują
ce prezentacje, artykuły dla pism matematycznych itp.
 Jedni używali surowego \SpecialChar TeX
-a, inni modyfikowali \SpecialChar LaTeX
-a.
 W celu opanowania tego bałaganu pod koniec lat 80-tych grupa \SpecialChar LaTeX
-owców z Lamportem
 na czele rozpoczęła prace nad \SpecialChar LaTeX
-em 2e, obecną wersją \SpecialChar LaTeX
-a.
 Ta nowa wersja ułatwia dostęp do poleceń \SpecialChar TeX
-a służących do tworzenia makr,
 wspiera użycie nowych rodzajów czcionek itd.
 W gruncie rzeczy \SpecialChar LaTeX
 sam w sobie jest całkiem rozbudowanym językiem !
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
...i był nim również przed wersją 2e, która jedynie poszerzyła niektóre jego
 możliwości.
\end_layout

\end_inset

 
\end_layout

\begin_layout Standard
Użytkownicy na całym świecie dodają swoje własne rozszerzenia do standardowych
 funkcji \SpecialChar LaTeX
-a.
\end_layout

\begin_layout Standard
Istnieją dwa sposoby rozszerzania \SpecialChar LaTeX
-a: klasy i style.
 
\emph on
Klasa
\emph default
 
\emph toggle
to zbiór makr \SpecialChar LaTeX
-a i
\begin_inset space ~
\end_inset

\SpecialChar TeX
-a opisujący nowy typ dokumentu, jak książka czy artykuł.
 Istnieją klasy dla prezentacji, pism fizycznych, matematycznych...
 niektóre uniwersytety mają nawet własne klasy dla prac naukowych.

\emph default
 
\emph on
Styl
\emph default
 
\emph toggle
różni się od klasy tym, że nie definiuje nowego typu dokumentów, lecz
\emph default
 
\emph on
zachowanie
\emph default
 
\emph toggle
już istniejących.
 Na przykład \SpecialChar LyX
 określa marginesy stron i odstępy między liniami w oparciu
 o dwa różne pliki stylów \SpecialChar LaTeX
-a.
 Istnieją pliki stylów dla mnóstwa rzeczy: drukowania etykiet na koperty,
 zmianę zasad wcięć akapitów, dodanie nowych czcionek, obsługę grafiki,
 efektowne nagłówki stron, własne bibliografie, zmianę położenia i wyglądu
 przypisów, tabel i rysunków, specjalne rodzaje list itd.
 itp.
\end_layout

\begin_layout Standard
Oto podsumowanie:
\end_layout

\begin_layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000
\SpecialChar TeX
: Język składu drukarskiego używający makr.
\end_layout

\begin_layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000
\SpecialChar LaTeX
: Pakiet makr \SpecialChar TeX
-a\SpecialChar endofsentence

\end_layout

\begin_layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000
klasa: Opis typu dokumentu w \SpecialChar LaTeX
-u\SpecialChar endofsentence

\end_layout

\begin_layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000
styl: Modyfikuje sposób działania \SpecialChar LaTeX
-a.
\end_layout

\begin_layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000
\SpecialChar LyX
: Graficzny WYSIWYM procesor tekstu używający \SpecialChar LaTeX
-a do drukowania.
\end_layout

\begin_layout Standard
U podstaw tego wszystkiego leży stary dobry \SpecialChar TeX
, tworzący pliki Dvi.
 Większość użytkowników przekształca te pliki na format Postscript, wysyłane
 następnie do drukarek laserowych.
 Krążą również pogłoski o urządzeniach, które naprawdę obsługują format
 Dvi.
 Tak czy inaczej rozdział niniejszy miał wyjaśnić 
\emph on
czemu
\emph default
 
\emph toggle
\SpecialChar LyX
 działa trochę inaczej od innych edytorów.
 Powód jest prosty: \SpecialChar LyX
 używa \SpecialChar LaTeX
-a jako zaplecza drukarskiego i tak jak \SpecialChar LaTeX
 koncentruje
 się na zawartości dokumentu.
 To komputer zajmuje się jego wizualną stroną.
\end_layout

\begin_layout Standard
I jeszcze jedno.
 \SpecialChar LaTeX
 wymawia się jak \SpecialChar TeX
 — czyli 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

latech
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Inna wymowa, a szczególnie taka, jak w nazwie materiału szeroko stosowanego
 w przemyśle gumowym, jest błędna.
 Z kolei 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

\SpecialChar LyX

\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 wymawia się 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

lyks
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Albo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

laks
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, albo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

luks
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, zależnie od kraju pochodzenia użytkownika\SpecialChar ldots

\end_layout

\begin_layout Chapter
Pierwsze kroki w \SpecialChar LyX
-ie
\end_layout

\begin_layout Section
Pierwszy dokument w \SpecialChar LyX
-ie
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:first-doc-ex"

\end_inset

Przed przystąpieniem do pisania przyda się kilka informacji ułatwiających
 pracę z 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarzem
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph toggle
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Ponieważ nie ujęto w nim mnóstwa wiadomości, pierwszą rzeczą jest umieć
 dotrzeć do innych plików z pomocą.
 To na szczęście jest dość proste.
 Należy uruchomić \SpecialChar LyX
-a, następnie wybrać 
\family sans
Podręcznik użytkownika
\family default
 z menu 
\family sans
Pomo
\bar under
c
\family default
\bar default
.
 Można również wczytać 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
(o ile nie ma go już na ekranie).
 W ten sposób można czytać je redagując jednocześnie swój własny dokument
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Same podręczniki mogą być jednocześnie dobrymi przykładami użycia różnorodnych
 funkcji \SpecialChar LyX
-a.
\end_layout

\end_inset

.
 Jeżeli otwarto więcej niż jeden dokument to do przełączania między nimi
 służy menu 
\family sans
\bar under
D
\bar default
okumenty
\family default
.

\emph default
 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
nie będzie objaśniał szczegółowo tematów opisanych w innych podręcznikach.
 Może to na początku nieco utrudnić lekturę, ale zapobiega rozdęciu
\emph default
 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarza
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph toggle
.
\end_layout

\begin_layout Standard

\emph on
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
zakłada, że działa pełna wersja \SpecialChar LyX
-a i \SpecialChar LaTeX
-a, xdvi lub inna przeglądarka dvi,
 dvips lub inny sposób konwersji dokumentu dvi do formatu Postscript, oraz
 drukarka.
 To dość duże wymagania.
 Jeżeli któryś z w/w warunków nie jest spełniony trzeba będzie (np.
 z pomocą administratora systemu) system należycie doposażyć.
 Potrzebne informacje dostępne są w innych podręcznikach.
\end_layout

\begin_layout Standard
Ponadto napisano ćwiczebny dokument \SpecialChar LyX
-a.
 Nazywa się 
\family typewriter
example_raw.lyx
\family default
 i wygląda, jakby został napisany przez kogoś nie mającego pojęcia o fantastyczn
ych możliwościach \SpecialChar LyX
-a.
 W miarę poznawania nowych funkcji programu należy poprawiać odpowiednie
 fragmenty tego pliku.
 Zawiera on także wskazówki co do ulepszenia dokumentu.
 Drogą na skróty albo sprawdzeniem rezultatów pracy może być plik 
\family typewriter
example_lyxified.lyx
\family default
, zawierający ten sam tekst, napisany i złożony przez eksperta.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Pisanie, oglądanie, drukowanie
\end_layout

\begin_layout Itemize
Otwórz nowy plik poleceniem 
\family sans
Nowy
\family default
 z menu 
\family sans
Plik
\end_layout

\begin_layout Itemize
Napisz zdanie, np.: 
\family typewriter
To mój pierwszy dokument w \SpecialChar LyX
-ie !
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
W porządku.
 Można wpisać cokolwiek.
 To naprawdę wszystko jedno.
 Przepraszamy za powyższy przykład, jak również za pozostałe zdania, o wpisanie
 których poprosimy w przyszłości.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Itemize
Zapisz dokument poleceniem 
\family sans
Zapisz
\family default
 
\family sans
\bar under
j
\bar default
ako
\family default
 z menu 
\family sans
Plik\SpecialChar endofsentence

\end_layout

\begin_layout Itemize
Uruchom \SpecialChar LaTeX
-a celem utworzenia pliku dvi, używając polecenia 
\family sans
Obejrzyj jako
\family default
 
\family sans
\bar under
D
\bar default
VI
\family default
 z podmenu 
\family sans
Pod
\bar under
g
\bar default
ląd
\family default
 w menu 
\family sans
\bar under
P
\bar default
lik
\family default
.
 \SpecialChar LyX
 uruchomi kdvi (lub inną przeglądarkę dvi), co otworzy nowe okno przedstawiając
e wygląd dokumentu na wydruku
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Dobrym pomysłem oszczędzającym czas jest pozostawienie otwartego okna kdvi
 po obejrzeniu dokumentu.
 Następnym razem wystarczy użyć polecenia 
\family sans
Aktualizuj DVI
\family default
 z podmenu 
\family sans
Podgląd
\family default
, by móc dużo szybciej ujrzeć dokument w kdvi.
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Wydrukuj dokument poleceniem 
\family sans
\bar under
D
\bar default
rukuj
\family default
 z menu 
\family sans
\bar under
P
\bar default
lik
\family default
, po naciśnięciu OK\SpecialChar endofsentence

\end_layout

\begin_layout Standard
Gratulacje ! Napisałeś i wydrukowałeś Twój pierwszy dokument w \SpecialChar LyX
-ie.
 Cała reszta to tylko szczegóły, opisane w 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Elementarzu
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph toggle
,
\emph default
 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Podręczniku użytkownika
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph default
 
\emph toggle
i
\emph default
 
\emph on

\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Opisie poleceń
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\emph toggle
.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Proste operacje
\end_layout

\begin_layout Standard
W \SpecialChar LyX
-ie można wykonać większość czynności znanych z innych procesorów tekstu.
 Przenosi on automatycznie słowa czy robi wcięcia w akapitach.
 Otwórz kilka menu by przekonać się, że większość prostych poleceń jest
 na swoim miejscu (np.
 
\family sans
\bar under
W
\bar default
yjście
\family default
, 
\family sans
\bar under
W
\bar default
klej
\family default
, 
\family sans
\bar under
D
\bar default
rukuj
\family default
) pod nazwami jakich mogłeś oczekiwać, i zachowuje się zgodnie z przewidywaniami.
 Poniżej znajduje się krótki opis innych funkcji:
\end_layout

\begin_layout Description
Cofnij \SpecialChar LyX
 posiada 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

nieograniczone cofnięcie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, co oznacza , że można cofnąć wszystkie zmiany dokonane od otwarcia dokumentu
 używając polecenia 
\family sans
\bar under
C
\bar default
ofnij
\family default
 z menu 
\family sans
\bar under
E
\bar default
dycja
\family default
.
 Jeśli cofnąłeś się zbyt głęboko polecenie Przywróć z tego samego menu naprawi
 błąd.
\end_layout

\begin_layout Description
Wytnij/Wklej/Kopiuj Polecenia 
\family sans
\bar under
E
\bar default
dycja->Wy
\bar under
t
\bar default
nij
\family default
, 
\family sans
\bar under
E
\bar default
dycja->
\bar under
W
\bar default
klej
\family default
 i 
\family sans
\bar under
E
\bar default
dycja->
\bar under
K
\bar default
opiuj
\family default
 służą do wycinania wklejania i kopiowania.
 Automatyczne wklejanie zaznaczonego tekstu odbywa się za pomocą środkowego
 przycisku myszy.
\end_layout

\begin_layout Description
Znajdź/Zastąp Polecenie 
\family sans
\bar under
E
\bar default
dycja->
\bar under
Z
\bar default
najdź
\begin_inset space ~
\end_inset

i
\begin_inset space ~
\end_inset

zastąp
\family default
 służy do przeszu\SpecialChar softhyphen
kiwania z uwzględnieniem wielkości liter.
 W oknie polecenia strzałki w przód i w tył określają kierunek szukania,
 a przycisk 
\family sans
\bar under
Z
\bar default
astąp
\family default
 powoduje zastąpienie znalezionych słów.
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Po zakończeniu zamknij okno, lub jeśli to wygodniejsze, zostaw je otwarte.
 Większość okien w \SpecialChar LyX
-ie — włącznie z 
\family sans
\bar under
Z
\bar default
najdźj
\begin_inset space ~
\end_inset

i
\begin_inset space ~
\end_inset

zastąp
\family default
, 
\family sans
Spisem
\begin_inset space ~
\end_inset

treści
\family default
 i 
\family sans
\bar under
U
\bar default
kładem
\family default
, jak również różnymi oknami fromuł—daje się wysłać w tło bez konieczności
 zamykania.
 Klika okien, jak 
\family sans
\bar under
P
\bar default
lik->
\bar under
O
\bar default
twórz
\family default
 wymaga zamknięcia przed wpisaniem czegokolwiek w oknie głównym.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Description
Formatowanie
\begin_inset space ~
\end_inset

znaków Tekst może być 
\emph on
wyróżniony
\emph default
 
\emph toggle
(z reguły kursywą),
\emph default
 
\series bold
\emph toggle
wytłuszczony
\series default
\emph default
 
\emph toggle
lub napisany jako 
\noun on
nazwa własna
\noun toggle
 (zwykle kapitalikami, np.
 nazwiska) za pomocą przełączalnych przycisków z menu Układ.
\end_layout

\begin_layout Description
Pasek
\begin_inset space ~
\end_inset

narzędzi Poniżej menu znajduje się pasek narzędzi, ułatwiający wykonanie
 najpopularniejszych poleceń, takich jak Wklej i Drukuj.
 Jeśli kursor myszy znajdzie się na dłużej nad przyciskiem z paska zadań,
 pojawi się mała żółta podpowiedź funkcji tego przycisku.
\end_layout

\begin_layout Standard
Naturalnie jak dotąd nie napisałeś tak dużo, by skorzystać z większości
 tych funkcji.
 W miarę postępów jednak próbuj cofania, wklejania itd.
\end_layout

\begin_layout Subsection
WYSIWYM: puste miejsca w \SpecialChar LyX
-ie
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:whitespace"

\end_inset

 Jedną z najtrudniejszych dla nowego użytkownika nowinek jest sposób w jaki
 \SpecialChar LyX
 obchodzi się z pustymi miejscami.
 Nieważne, ile razy przyciśnie się Return, w efekcie powstanie tylko jedna
 pusta linijka.
 W pustej linijce nie można wpisać nawet jednej spacji.
 Klawisz Tab nie przesuwa kursora do następnego tabulatora - tak naprawdę
 nie ma tabulatorów! Brak linijki u szczytu strony, która pozwalałaby na
 ustawienie marginesów lub tabulatorów.
\end_layout

\begin_layout Standard
Wiele komercyjnych edytorów bazuje na zasadzie 
\emph toggle
WYSIWYG — What You See Is What You Get (Dostajesz to, co widzisz).
 \SpecialChar LyX
 z kolei spełnia zasadę 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

What You See Is What You
\emph default
 
\emph on
Mean
\emph default
.
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 (Dostajesz to, o co ci chodzi).
 Wpisujesz treść, a \SpecialChar LyX
 składa ją tak, żeby całość miała ładny wygląd.
 Naciśnięcie 
\family sans
Return
\family default
 w sensie gramatycznym rozdziela akapity, zaś spacja słowa, tak więc nie
 ma sensu powielanie ich obok siebie; tabulator nie ma żadnej funkcji gramatyczn
ej, zatem \SpecialChar LyX
 go nie używa.
 Pracując z \SpecialChar LyX
-em użytkownik koncentruje się na zawartości dokumentu, a nie
 jego formacie.
 Przejrzyj podrozdział 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:what-is-lyx"

\end_inset

 celem lepszego poznania zasady WYSIWYM.
\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LyX
 posiada wiele metod na dopasowanie formatu dokumentu do potrzeb.
 Ostatecznie \SpecialChar LyX
 niekoniecznie musi wygenerować 
\emph on
dokładnie
\emph default
 
\emph toggle
to, o co chodzi.
 Podręcznik użytkownika opisuje szczegółowo te metody.
 Należą do nich wypełnienia poziome i pionowe — bardziej skuteczne i wszechstron
ne niż grupy spacji czy pustych linijek — i ręczne sposoby zmiany wielkości
 i stylu czcionki, jak i wyrównywania akapitów.
 Zasadą jednakże jest pisanie treści dokumentu i wprowadzanie zmian formatu
 na końcu.
 Standardowe edytory wymagają rozpraszanie się formatowaniem w trakcie powstawan
ia dokumentu.
\end_layout

\begin_layout Section
Środowiska
\end_layout

\begin_layout Standard
Różne części dokumentu pełnią różną funkcję; części te nazwiemy środowiskami.
 Dokument składa się w większości ze zwykłego tekstu.
 Tytuły podrozdziału (rozdziału, sekcji itd.) pozwalają czytelnikowi zorientować
 się w jego zawartości.
 Pewne typy dokumentów wymagają specjalnych środowisk.
 Artykuł będzie wymagał streszczenia i tytułu.
 List ich nie potrzebuje, ale zawiera zapewne środowisko dla adresu nadawcy.
\end_layout

\begin_layout Standard
Środowiska stanowią ważny składnik \SpecialChar LyX
-owego hasła 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

dostajesz, o co Ci chodzi
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Środowisko może określać styl, rozmiar czcionki, rodzaj wcięć akapitu,
 odstępy między linijkami i inne.
 Co więcej, konkretny format danego środowiska może się zmieniać: jedno
 wydawnictwo drukuje wycentrowane nagłówki podrozdziałów wytłuszczoną czcionką
 18 punktową, podczas gdy inne wyrównuje je do lewej używając 15 punktowej
 kursywy; w różnych językach różnie wyglądają wcięcia akapitów, w dużym
 zakresie zmieniają się także standardy bibliografii.
 \SpecialChar LyX
 pomaga uniknąć konieczności uczenia się tych różnych stylów formatowania.
\end_layout

\begin_layout Standard
Lista środowisk znajduje się w lewym rogu paska narzędzi (pod menu 
\family sans
\bar under
P
\bar default
lik
\family default
) i wskazuje bieżące środowisko.
 Rozpoczęcie pracy w każdym dokumencie następuje w środowisku 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Standard
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, domyślnym dla tekstu.
 Tytułem ćwiczenia użyj kilku różnych środowisk w pisanym przez siebie dokumenci
e.
 W tym celu wybierz konkretne środowisko klikając na strzałce w dół umieszczonej
 przy prawym brzegu rozwijalnej listy środowisk.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Sekcje i podrozdziały
\end_layout

\begin_layout Standard
Napisz słowo 
\family typewriter
Wprowadzenie
\family default
 w pierwszej linijce nowego dokumentu \SpecialChar LyX
-a i wybierz środowisko 
\family sans
Section
\family default
 z listy środowisk
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Nie musisz 
\emph on
zaznaczać
\emph default
 
\emph toggle
linijki.
 Jeśli niczego nie zaznaczyłeś \SpecialChar LyX
 zmienia środowisko akapitu, w którym znajduje
 się kursor.
 Środowisko kilku akapitów naraz może zostać zmienione przez zaznaczenie
 ich przed wyborem nowego środowiska.
\end_layout

\end_inset

.
 \SpecialChar LyX
 nadaje podrozdziałowi numer 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i składa tytuł podrozdziału większą czcionką.
 (Oczywiście tytuł ten zostanie prawidłowo złożony w pliku dvi lub na wydruku.)
 Następnie naciśnij 
\family sans
\emph toggle
Return
\family default
.
 Zauważ, że zawartość listy środowisk zmieniła się z 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Section
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 z powrotem na 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Standard
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Tytuły podrozdziałów, jak większość środowisk kończą się automatycznie
 wraz z naciśnięciem Return..
 Wpisz klika słów wprowadzenia:
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
To jest wprowadzenie do mojego pierwszego dokumentu w \SpecialChar LyX
-ie.
\end_layout

\begin_layout Standard
Naciśnij 
\family sans
Return
\family default
 ponownie i jeszcze raz wybierz 
\family sans
Section
\family default
 z listy środowisk.
 \SpecialChar LyX
 wstawi 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i czeka na dalszy ciąg.
 Wpisz 
\family typewriter
Takie tam
\family default
 i zauważ, że \SpecialChar LyX
 ponownie składa tekst jako tytuł podrozdziału.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
To nie koniec.
 Idź na koniec pierwszego podrozdziału (po: 
\family typewriter
mojego pierwszego dokumentu w \SpecialChar LyX
-ie
\family default
) i naciśnij Return raz jeszcze, następnie wybierając środowisko 
\family sans
Section
\family default
.
 \SpecialChar LyX
 znowu wstawia 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 czekając na ciąg dalszy.
 Napisz 
\family typewriter
O tym dokumencie
\family default
.
 Podrozdział 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Takie tam
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, który miał numer 2, został automatycznie przenumerowany na 3! W stylu
 prawdziwego WYSIWYM twoim jedynym zadaniem jest wskazanie fragmentów, które
 będą tytułami, a \SpecialChar LyX
 zajmuje się ich numeracją i składem.
\end_layout

\begin_layout Standard
Naciśnij Return aby powrócić do środowiska 
\family sans
Standard
\family default
 i wpisz następujące pięć zdań:
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Podrozdziały i sekcje zostały opisane poniżej.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Opis Podrozdziału
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Podrozdziały są większe niż sekcje.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Opis sekcji
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Sekcje są mniejsze niż podrozdziały.
\end_layout

\begin_layout Standard
Kliknij na drugiej linijce i wybierz środowisko 
\family sans
Subsection
\family default
.
 \SpecialChar LyX
 oznaczy sekcję 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2.1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, i złoży ją czcionką większą od normalnego tekstu lecz mniejszą od tytułu
 podrozdziału.
 Zmień środowisko czwartej linijki na 
\family sans
Subsection
\family default
.
 Zgodnie z przewidywaniami \SpecialChar LyX
 nadał jej numer 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2.2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Gdyby wstawić jeszcze jeden podrozdział przed podrozdziałem 2, zostałby
 on przenumerowany na 3 i sekcje nosiły by numery 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

3.1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

3.2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard
Kolejne poziomy zawierają 
\family sans
Subsubsection
\family default
, 
\family sans
Paragraph
\family default
, 
\family sans
i Subparagraph
\family default
.
 Przetrenuj je na własną rękę.
 Być może zauważysz, że nagłówki akapitów i podakapitów nie są numerowane
 i że podakapity są wcinane.
 Jeśli chcesz to zmienić przeczytaj 
\emph on
Podręcznik użytkownika
\emph toggle
.
 Tytuły rozdziałów — środowisko Chapter — są najwyższym poziomem, powyżej
 podrozdziałów, ale można ich używać tylko w niektórych typach (klasach)
 dokumentów \SpecialChar LyX
-a (patrz podrozdział
\emph default
 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:textclasses"

\end_inset

).
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Jeżeli nie chcesz numerowanych rozdziałów i podrozdziałów, użyj odpowiednich
 środowisk.
 Środowisko Section* (znalezienie go na liście może wymagać jej przewinięcia)
 nadaje tytułowi podrozdziału te same atrybuty ale bez numerowania go.
 Istnieją odpowiednie środowiska 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

z gwiazdką
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 dla 
\family sans
Subsection
\family default
 
\family sans
i Subsubsection
\family default
.
 Zmień środowiska niektórych sekcji na ich odpowiedniki 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

z gwiazdką
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i zwróć uwagę na zmianę numeracji pozostałych sekcji.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Popraw tytuły sekcji i podrozdziałów w 
\family typewriter
example_raw.lyx
\family default
.
 Znajdziesz ten dokument w katalogu 
\family typewriter
examples/
\family default
.
 Wykonaj polecenie Plik->Otwórz i naciśnij Przykłady.
 Otwórz dokument i zachowaj go poleceniem Plik->Zapisz
\begin_inset space ~
\end_inset

jako w swoim katalogu jako kopię roboczą.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Listy i podlisty
\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LyX
 dysponuje szeregiem różnych środowisk do składu list.
 Środowiska te uwalniają użytkownika od uciążliwego naciskania Tab milion
 razy lub przenumerowywania listy za każdym razem gdy wstawia coś w środek,
 pozwalając mu skoncentrować się na zawartości
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Tak, przesadzamy z ciągłym podkreślaniem tego faktu w 
\emph on
Elementarzu
\emph toggle
.
 Ale na tym polega \SpecialChar LyX
, więc prosimy o wyrozumiałość.
\end_layout

\end_inset

.
 Różne listy wymagają odpowiednich środowisk:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Lista z wierszami rozpoczynanymi znaczkiem — środowisko Itemize — nadaje
 się do prezentacji celem opisania poszczególnych punktów.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Numerowane listy i podlisty środowiska 
\family sans
Enumerate
\family default
 byłyby właściwe w streszczeniu.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Dokument opisujący pakiety oprogramowania może używać środowiska 
\family sans
Description
\family default
, w którym każda pozycja listy rozpoczyna się wytłuszczonym drukiem.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Środowisko 
\family sans
List
\family default
 — nieobecne w \SpecialChar LaTeX
-u — to trochę inna forma środowiska 
\family sans
Description
\family default
.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Wypisz listę powodów, dla których \SpecialChar LyX
 jest lepszy niż inne edytory .
 W dowolnym miejscu dokumentu napisz:
\end_layout

\begin_layout Standard

\family typewriter
\SpecialChar LyX
 jest lepszy niż inne edytory, ponieważ:
\end_layout

\begin_layout Standard
i naciśnij Return.
 Teraz wybierz 
\family sans
Itemize
\family default
 z listy środowisk.
 \SpecialChar LyX
 postawi znaczek (konkretnie znak mnożenia, który zostanie wydrukowany
 jako kółko).
 Wylicz swoje argumenty i naciśnij 
\family sans
Return
\family default
: 
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Robi za ciebie skład drukarski.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Formuły tworzy w trybie WYSIWYG
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Bardzo łatwo tworzy listy!
\end_layout

\begin_layout Standard
Środowiska list, w przeciwieństwie do tytułów nie kończą się wraz z przyciśnięci
em Return.
 Zamiast tego, \SpecialChar LyX
 zakłada kontynuację wpisywania pozycji listy.
 Powyższy przykład utworzy zatem listę trzech argumentów.
 Jeśli któraś z pozycji listy ma mieć więcej niż jeden akapit, należy użyć
 bezpiecznego końca linii, uzyskiwanego przyciśnięciem 
\family sans
C-Return
\family default
\emph toggle
.
 Aby zakończyć listę, należy ponownie wybrać środowisko Standard z listy
 środowisk (lub kombinacją klawiszy
\emph default
 
\family sans
M-p
\begin_inset space ~
\end_inset

s
\family default
).
\end_layout

\begin_layout Standard
Powstała piękna lista argumentów.
 Można obejrzeć jak \SpecialChar LaTeX
 poradzi sobie z wydrukiem.
 Ale jak uzyskać numerację argumentów? Po prostu zaznacz całą listę
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
\SpecialChar LyX
 nie pozwoli na zaznaczenie pierwszego znaczka, o ile nie zostanie zaznaczony
 akapit przed listą, co akurat nie jest potrzebne.
 Podobnie nie można zaznaczyć numeru postawionego przed tytułem rozdziału.
 Nie szkodzi.
\end_layout

\end_inset

 i z listy środowisk wybierz 
\family sans
Enumerate
\family default
.
 Voila ! Jak wspomniano, \SpecialChar LyX
 troszczy się o numerację listy w przypadku dodania
 lub wstawienia pozycji.
\end_layout

\begin_layout Standard
Jeśli lista jest wciąż zaznaczona można wypróbować pozostałe dwa środowiska,
 
\family sans
Description
\family default
 and 
\family sans
List
\family default
.
 W obu lista składa się z hasła – pierwszego słowa danej pozycji oraz następując
ej po nim definicji, która tworzy resztę akapitu (aż do naciśnięcia 
\family sans
Return
\family default
).
 Hasło jest wytłuszczone (
\family sans
Description
\family default
) lub odseparowane 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

tabulatorem
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Ale jest to tabulator drukarski, a nie żałosny, ograniczony, niereformowalny
 tabulator maszyny do pisania.
\end_layout

\end_inset

 (
\family sans
List
\family default
) od reszty akapitu.
 Hasło składające się z więcej niż jednego słowa można uzyskać rozdzielając
 jego składniki twardą spacją, wstawianą naciśnięciem 
\family sans
C-Space
\family default
 i wyświetlaną jako małe, różowe 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

u
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Sformatuj listy z pliku 
\family typewriter
example_raw.lyx.
\end_layout

\begin_layout Standard
Listy można zagnieżdżać na wszelkie możliwe sposoby.
 Narzucającym się przykładem byłoby pisanie planu.
 Listy numerowane i ze znaczkami mają różne sposoby numerowania i oznaczania
 podlist.
 W 
\emph on
Podręczniku użytkownika
\emph default
 
\emph toggle
można znaleźć szczegółowy opis różnych typów list, jak również przykłady
 z użyciem
\emph default
 
\emph on
mnóstwa
\emph default
 
\emph toggle
zagnieżdżeń.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Inne środowiska: Verses, Quotations, i inne
\end_layout

\begin_layout Standard
Istnieją dwa środowiska wyróżniające cytaty z otaczającego tekstu: 
\family sans
Quote
\family default
 dla krótkich, a 
\family sans
Quotation
\family default
 dla długich cytatów.
 Programy komputerowe (środowisko 
\family sans
\SpecialChar LyX
-Code
\family default
, używane również w Elementarzu w przykładach dłuższych tekstów) pisane
 są czcionką maszynową.; środowisko to jest jedynym w \SpecialChar LyX
-ie, gdzie można używać
 wielokrotnych spacji celem formatowania kodu.
 Do pisania poezji służy środowisko 
\family sans
Verse
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
nie wspominając o odrobinie talentu.
\end_layout

\end_inset

, z klawiszem Return
\family default
 rozdzielającym strofy, a 
\family sans
C-Return
\family default
 linijki wewnątrz strofy.
 
\emph on
Podręcznik użytkownika
\emph default
 
\emph toggle
drobiazgowo opisuje wszystkie dostępne środowiska.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Użyj środowisk 
\family sans
Quote, \SpecialChar LyX
-Code,
\family default
 i 
\family sans
Verse
\family default
 celem poprawnego sformatowania pliku 
\family typewriter
example_raw.lyx
\end_layout

\begin_layout Chapter
Pisanie dokumentów
\end_layout

\begin_layout Standard
Zadaniem poprzedniego rozdziału było wdrożenie użytkownika do pisania tekstów
 w \SpecialChar LyX
-ie.
 Przedstawiono tam podstawowe operacje, jak również posługiwanie się środowiskam
i.
 Większość użytkowników zamierza jednak pisać za pomocą \SpecialChar LyX
-a dokumenty: artykuły,
 prace, książki, podręczniki lub listy.
 Ten rozdział ma poszerzyć umiejętność pisania tekstu o tworzenie całych
 dokumentów.
 Zostaną wprowadzone klasy tekstu, pozwalające na pisanie różnych typów
 dokumentów, oraz dodatki, które stanowią o różnicy między tekstem, a dokumentem
, takie jak tytuły, przypisy, odsyłacze, bibliografie i spisy treści.
\end_layout

\begin_layout Section
Klasy tekstu i wzorce: pisanie listów
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:textclasses"

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Różne typy dokumentów wymagają różnego formatowania.
 Na przykład książki zasadniczo są drukowane na obu stronach kartki, zaś
 artykuły na jednej.
 W dodatku wiele dokumentów zawiera specjalne środowiska: listy mają adres
 nadawcy i podpis, którenie mają sensu w książce czy artykule.
 Klasy tekstu
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Dla użytkowników \SpecialChar LaTeX
-a: ekwiwalent latexowej 
\emph on
documentclass
\end_layout

\end_inset

 w \SpecialChar LyX
-ie służą do opisu tych zasadniczych różnić między typami dokumentów.
 Ten 
\emph on
Elementarz
\emph default
 
\emph toggle
został napisany w klasie
\emph default
 
\family sans
\emph toggle
Book
\family default
.
 Klasy to kolejny element WYSIWYM; informują \SpecialChar LyX
-a jak składać dokument, uwalniając
 od tego użytkownika.
\end_layout

\begin_layout Standard
Twój dokument jest prawdopodobnie klasy 
\family sans
Article
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
To domyślna klasa, chyba że ją zmienić w pliku 
\family typewriter
lyxrc
\family default
.
\end_layout

\end_inset

.
 Spróbuj zmienić klasę używając listy klas w oknie polecenia Układ->Dokument
\family default
, celem obejrzenia różnic w formatowaniu dokumentów.
 Jeśli zmienisz klasę swojego dokumentu na 
\family sans
Book
\family default
 i obejrzysz listę środowisk, zauważysz, że większość z nich nie uległa
 zmianie.
 Dodatkowo pojawi się środowisko 
\family sans
Chapter
\family default
.
 W razie wątpliwości, czy dane środowisko istnieje w klasie najlepiej zajrzeć
 na listę środowisk.
\end_layout

\begin_layout Standard
Rozmiary czcionek, druk jedno- lub dwukolumnowy, nagłówki stron to możliwe
 różnice między formatami czasopism.
 W miarę rozpowszechniania się komputerów czasopisma zaczęły przyjmować
 artykuły drogą elektroniczną i stworzyły pliki stylu \SpecialChar LaTeX
-a, tak by autorzy
 mogli dokonać prawidłowego składu.
 \SpecialChar LyX
 również je akceptuje.
 Na przykład \SpecialChar LyX
 obsługuje format (i dodatkowe środowiska) dla biuletynu Amerykańsk
iego Towarzystwa Matematycznego stosując klasę 
\family sans
Article
\begin_inset space ~
\end_inset

(AMS)
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Oto bardzo krótki zestaw niektórych klas.
 Jak zwykle Podręcznik użytkownika zawiera brakujące szczegóły:
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset VSpace 0.3cm
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
\align center
\begin_inset Tabular
<lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
<features tabularvalignment="middle">
<column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
<column alignment="center" valignment="top" width="0pt">
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
Nazwa
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
Uwagi
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
article
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
druk jednostronny, bez rozdziałów
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
article (AMS)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
układ i środowiska dla American Math Society
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
report
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
dłuższy niż article, druk dwustronny
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
book
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
report + dodatki z przodu i z tyłu
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
slides
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
slajdy (z Foil\SpecialChar TeX
-em włącznie)
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row>
<cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
letter 
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" bottomline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Plain Layout
list—mnóstwo dodatkowych środowisk dla adresu, podpisu\SpecialChar ldots

\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
</lyxtabular>

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset VSpace 0.3cm
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Section
Wzorce: pisanie listu
\end_layout

\begin_layout Standard
Jedną z najbardziej popularnych klas tekstu jest Letter (list).
 Nowy list można rozpocząć tworząc nowy plik poleceniem Nowy, i wybierając
 Letter z listy Klasa w oknie polecenia Układ->Dokument.
 Choć taki sposób wydaje się najbardziej oczywisty, nie jest wcale ekonomiczny.
 Za każdym razem chcąc napisać list musimy w nim zawrzeć adresy nadawcy
 i odbiorcy, podpis itp.
 Dlatego \SpecialChar LyX
 posiada wzorzec listu, będący przykładowym listem.
 Posiadając wzorzec można po prostu zastąpić jego fragmenty własnym tekstem
 kiedy pisze się własny list.
\end_layout

\begin_layout Standard
Utwórz nowy plik poleceniem Plik->Nowy ze wzorca.
 Po podaniu nazwy nowego pliku, w oknie Wybierz wzorzec wybierz 
\family typewriter
latex_letter.lyx
\family default
.
 Zapisz i wydrukuj plik celem obejrzenia formatu poszczególnych środowisk.
\end_layout

\begin_layout Standard
Na liście środowisk znajduje się teraz kilka pozycji włącznie ze środowiskiem
 
\family sans
My
\begin_inset space ~
\end_inset

Address
\family default
 (mój adres), których nie ma w innych klasach.
 Inne środowiska jak 
\family sans
Description
\family default
, są już znane.
 Warto wypróbować ich działanie.
 Można np.
 zauważyć, że środowisko 
\family sans
Signature
\family default
 rozpoczyna się słowem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Signature:
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 na czerwono przed właściwym podpisem.
 Słowo to nie pokaże się na wydruku.
 Istnieje tylko w celu pokazania miejsca podpisu.
 Nieważne zresztą, gdzie to środowisku znajduje się w pliku.
 Należy pamiętać, że \SpecialChar LyX
 jest WYSIWYM; środowisko 
\family sans
Signature
\family default
 może być wstawione gdziekolwiek, ale \SpecialChar LyX
 sprawi, że na wydruku zostanie umieszczon
e na końcu.
\end_layout

\begin_layout Standard
Wzorzec jest normalnym plikiem \SpecialChar LyX
-a.
 Oznacza to, że możesz wstawić swój adres i podpis i zapisać tak zmieniony
 plik jako nowy wzorzec.
 Od tego momentu, każdy list możesz zacząć od otworzenia tego nowego wzorca.
 Nie proponujemy tu żadnego szczególnego ćwiczenia.
 Po prostu napisz do kogoś list
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Jedno ostrzeżenie.
 Jeśli wykasujesz cały tekst ze środowiska np.
 wykasujesz całe pole 
\family sans
My
\begin_inset space ~
\end_inset

Address
\family default
 celem wpisania własnego adresu i przemieścisz kursor nic nie wpisując,
 ryzykujesz zniknięcie środowiska.
 Dzieje się tak , ponieważ środowisko nie może istnieć bez tekstu.
 Aby je odzyskać należy wybrać je ponownie z listy środowisk.
\end_layout

\end_inset

!
\end_layout

\begin_layout Section
Tytuły dokumentu
\end_layout

\begin_layout Standard
Tytuł (który może składać się z właściwego tytułu, autora, a nawet streszczenia)
 jest uważany w \SpecialChar LyX
-ie (podobnie jak w \SpecialChar LaTeX
-u) za osobną część dokumentu.
\end_layout

\begin_layout Standard
Wróć do swojego pliku 
\family typewriter
newfile.lyx i
\family default
 upewnij się
\family typewriter
,
\family default
 że używa klasy 
\family sans
Article
\family default
.
 Wpisz tytuł w pierwszej linijce, i zmień środowisko na 
\family sans
Title
\family default
.
 W następnej linijce wpisz swoje imię i nazwisko i ustaw środowisko 
\family sans
Author
\family default
.
 W następnej linijce napisz datę w środowisku 
\family sans
Date
\family default
.
 Napisz ze dwa akapity podsumowujące zawartość dokumentu w środowisku 
\family sans
Abstract
\family default
.
 Teraz obejrzyj wydruk.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Popraw tytuł, datę i autora 
\family typewriter
w example_raw.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Etykiety i odnośniki
\end_layout

\begin_layout Standard
 Zaetykietować można podrozdział (albo sekcję, czy też, rzadziej, pop prostu
 kawałek tekstu) w dowolnym dokumencie.
 Dzięki temu powstaje możliwość odwołania się do tego podrozdziału w innych
 miejscach dokumentu przy użyciu odnośników.
 Można odwoływać się albo do numeru podrozdziału, albo do numeru strony
 jego początku.
 Podobnie jak w przypadku przypisów i notatek, \SpecialChar LyX
 zajmuje się aktualizacją
 odnośników.
 Automatyczne etykiety i odnośniki to jedna z największych zalet \SpecialChar LyX
-a (i \SpecialChar LaTeX
-a)
 w porównaniu do zwykłych edytorów.
\end_layout

\begin_layout Subsection*
Pierwsza etykieta
\end_layout

\begin_layout Standard
Oznaczmy nasz drugi podrozdział zatytułowany 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

O tym dokumencie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Kliknij na końcu linijki tytułu podrozdziału i użyj polecenia 
\family sans
Wstaw->Etykietę
\family default
.
 W oknie wpisz nazwę podrozdziału: 
\family typewriter
sec:o_dok
\family default
, która wygląda na dobre opisowe oznaczenie, niekolidujące z ewentualnymi
 innymi nazwami etykiet
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Piszemy 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sec:
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 , bo można etykietować także równania.
 tabele i rysunki.
\end_layout

\end_inset

.
 Po naciśnięciu OK nazwa etykiety zostanie umieszczona w prostokącie obok
 tytułu podrozdziału.
\end_layout

\begin_layout Standard
Skądinąd etykieta mogłaby być wstawiona w dowolnym miejscu w środku podrozdziału.
 Odnośniki do podrozdziału wskazują na ostatni podrozdział lub sekcję, której
 tytuł znajduje się przed etykietą.
 Umieszczenie jej w linijce tytułu (czy w pierwszej linijce tekstu) zapewnia
 odwołanie do początku podrozdziału.
\end_layout

\begin_layout Standard
Jak dotąd niewiele się zmieniło — plik 
\family typewriter
dvi
\family default
 wygląda dokładnie jak wyglądał, ponieważ etykiety nie pojawiają się na
 wydruku.
 Tym niemniej jeśli dołożono etykietę, to można się do niej odwołać za pomocą
 odnośnika.
 Zrobimy to w następnym kroku.
\end_layout

\begin_layout Subsection*
Pierwszy odnośnik
\end_layout

\begin_layout Standard
Umieść kursor w dowolnym miejscu swojego dokumentu.
 Napisz:
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Jeśli chcesz zasięgnąć więcej informacji o tym dokumencie,zobacz podrozdział
 , który rozpoczyna się na stronie .
\end_layout

\begin_layout Standard
Następnie — z kursorem po słowie podrozdział — użyj polecenia 
\family sans
Wstaw->Odnośnik
\family default
.
 Otworzy się okno 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

odnośnik
\family default
, pokazując listę możliwych etykiet.
 W tej chwili powinna być tylko jedna: 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sec:o_dokumencie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Wybierz ją i kliknij na 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

odnośnik
\family default
.
 Teraz przesuń kursor za słowo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

stronie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i kliknij na 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

numer
\begin_inset space ~
\end_inset

strony
\family default
 w oknie 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

odnośnik
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LyX
 wstawia odnośnik do prostokąta w miejscu kursora.
 Na wydruku prostokąt z odnośnikiem zostanie zastąpiony numerem podrozdziału,
 względnie strony ( w zależności co wskazałeś w oknie 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

odnośnik
\family default
).
 Dla wygody odnośniki działają jak hiperłącza w trakcie edycji dokumentu
 \SpecialChar LyX
-a; kliknięcie na nich przenosi kursor do wskazywanej etykiety.
 Użyj polecenia 
\family sans
Plik->Podgląd->Obejrzyj
\begin_inset space ~
\end_inset

jako
\begin_inset space ~
\end_inset

DVI
\family default
 aby zobaczyć, że na ostatniej stronie odsyłamy do 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

podrozdziału 2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

strony 1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 (czy innej, na której akurat jest tytuł 2.
 podrozdziału).
\end_layout

\begin_layout Subsection*
Więcej o etykietach
\end_layout

\begin_layout Standard
Wspomniano o obsłudze numerowania odnośników przez \SpecialChar LyX
-a; teraz można ją przetestow
ać.
 Dodaj nowy podrozdział przed podrozdziałem 2.
 Uaktualnij podgląd — voilŕ! — odnośnik zmienił numer na 3! Zmień środowisko
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

O tym dokumencie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 na 
\family sans
Subsection
\family default
, a odnośnik wskaże sekcję 2.1 zamiast podrozdziału 3.
 Odnośnik do strony nie zmieni się oczywiście tak długo, aż nie wpiszesz
 całej strony tekstu przed wskazywaną etykietą.
\end_layout

\begin_layout Standard
W ramach poszerzonych ćwiczeń spróbuj wstawić etykietę 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sec:moja_etykieta
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 w miejsce pierwszego odnośnika i umieść w innym miejscu dokumentu odnośnik
 do niej.
 Podczas częstego wstawiania odnośników warto zostawić otwarte okno 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

odnośnik
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Jeżeli chcesz sprawdzić, czy odnośniki wyświetlają prawidłowe strony we
 większych dokumentach, skopiuj kilka stron z 
\emph on
Podręcznika użytkownika
\emph default
 i wklej pożyczony tekst do swojego dokumentu.
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Skopiowanie tytułu rozdziału może spowodować błąd \SpecialChar LyX
-a, ponieważ rozdziały
 nie są dozwolone w klasie Article.
 W takim przypadku skasuj tytuł rozdziału.
 Jeśli chcesz wiedzieć, czemu tak się dzieje, zobacz podrozdział 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:textclasses"

\end_inset

.
 
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Popraw odnośniki w 
\family typewriter
example_raw.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Przypisy i notatki
\end_layout

\begin_layout Standard
Przypisy są dodawane za pomocą przycisku 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

przypis
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Przycisk oznaczony jest strzałką wskazującą przypis
\end_layout

\end_inset

 z paska narzędzi lub poleceniem Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

przypis
\family default
.
 Kliknij na końcu słowa 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

\SpecialChar LyX

\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 gdzieś w dokumencie i naciśnij przycisk 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

przypis
\family default
.
 Poniżej bieżącej linijki otworzy się linijka przypisu.
 Przy jej lewym końcu jest słowo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 napisane czerwonym kolorem na szarym tle.
 Reszta linijki jest okolona czerwoną linią.; tu właśnie należy wpisać tekst
 przypisu.
 Kursor powinien znajdować się na początku tej linijki.
 Napisz
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
\SpecialChar LyX
 jest procesorem tekstu dokonującym składu drukarskiego.
\end_layout

\begin_layout Standard
Teraz kliknij na słowie 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Linijka przypisu zniknęła pozostawiając słowo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 zapisane jako czerwony indeks górny, pokazując gdzie na wydruku znajdzie
 się przypis; nazwiemy to 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

zwijaniem
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 przypisu.
 Można ją także w każdej chwili rozwinąć przez kliknięcie na czerwonym znaczku.
\end_layout

\begin_layout Standard
Można zapytać, czemu przypis pokazywany jest jako czerwony indeks, a nie
 jako liczba.
 Dzieje się tak, gdyż \SpecialChar LyX
 zajmuje się numerowaniem przypisów 
\emph on
na wydrukach
\emph default
, o czym możesz się przekonać oglądając plik dvi (lub wydruk).
 Dodanie nowego przypisu powoduje odpowiednie przenumerowanie już istniejących.
 Ponieważ \SpecialChar LyX
 (a właściwie \SpecialChar LaTeX
) radzi sobie z tym na bieżąco, nie ma potrzeby
 zapisywania numerów przypisów w pliku \SpecialChar LyX
-a.
\end_layout

\begin_layout Standard
Przypis może być wycinany i wklejany tak jak zwykły tekst.
 Przekonaj się o tym sam ! Wystarczy zaznaczyć znaczek przypisu,
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Być może łatwiej zaznaczyć go przy pomocy klawiszy.
 Zaznaczając znaczek stopki myszą można przypadkiem otworzyć stopkę.
\end_layout

\end_inset

 poczym wyciąć go i wkleić.
 Poza tym można zamienić w przypis zwykły tekst, zaznaczając go i naciskając
 przycisk 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

przypis
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Przycisk Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

notatkę dodaje notatki na marginesach
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Przycisk przedstawia strzałkę wskazującą kolumnę tekstu na marginesie i
 powinien znajdować się po prawej stronie przycisku 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

stopkę
\family default
 na pasku narzędzi.
\end_layout

\end_inset

, co osiągnąć można również poleceniem 
\family sans
Wstaw->Notatkę
\family default
\SpecialChar endofsentence
 Notatki zachowują się jak przypisy, z tym że: 
\end_layout

\begin_layout Itemize
znaczki na ekranie mają napis 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

margin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 zamiast 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

foot
\begin_inset Quotes prd
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Itemize
notatki pojawią się na marginesie, a nie pod tekstem 
\end_layout

\begin_layout Itemize
notatki nie są numerowane
\end_layout

\begin_layout Itemize
Kiedy notatka jest zwinięta, na marginesie pojawia się wykrzyknik, który
 nie pokaże się na wydruku.
\end_layout

\begin_layout Standard
Zmień swój przypis o \SpecialChar LyX
-ie z powrotem w tekst, a następnie w notatkę.
 Obejrzyj plik dvi aby zobaczyć jak wygląda taka notatka.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Popraw przypis w 
\family typewriter
example_raw.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Bibliografie
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:bibliographies"

\end_inset

 Bibliografie zachowują się podobnie do odnośników.
 Bibliografia zawiera listę odsyłaczy do literatury na końcu dokumentu,
 do których można się odwoływać w tekście.
 Podobnie jak tytuły podrozdziałów pozycje bibliografii są przez \SpecialChar LyX
-a i \SpecialChar LaTeX
-a
 automatycznie numerowane, jak również odwołania do nich.
\end_layout

\begin_layout Standard
Idź na koniec dokumentu i ustaw środowisko 
\family sans
Bibliography
\family default
.
 Teraz każdy akapit będzie pozycją bibliografii.
 Napisz 
\family typewriter
Elementarz \SpecialChar LyX
-a, Zespół Dokumentacji \SpecialChar LyX
-a
\family default
 jako swoją pierwszą pozycję.
 Zauważ, że \SpecialChar LyX
 automatycznie umieszcza numer w prostokącie przed każdą pozycją.
 Kliknij na takim numerze, aby otworzyć okno 
\family sans
Pozycja
\begin_inset space ~
\end_inset

bibliografii
\family default
.
 Pierwsze z pól, edycyjnych, 
\family sans
Klucz
\family default
, służy do odwołań z tekstu dokumentu \SpecialChar LyX
-a.
 Domyślnie jest on liczbą.
 Wpisz w to pole 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 celem łatwiejszego zapamiętania.
\end_layout

\begin_layout Standard
Znajdź teraz w swoim dokumencie jakieś miejsce do umieszczenia odwołania
 do literatury.
 Wstaw je za pomocą 
\family sans
Wstaw->Odwołanie
\begin_inset space ~
\end_inset

do
\begin_inset space ~
\end_inset

literatury
\family default
\SpecialChar endofsentence
 \SpecialChar LyX
 wstawi w tekst prostokąt z trzema znakami zapytania w nawiasach kwadratowych
 i pojawi się okno 
\family sans
Wstaw
\begin_inset space ~
\end_inset

odwołanie
\family default
.
 Używając rozwijalnej listy na prawo od pola 
\family sans
Klucz
\family default
, wybierz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

elementarz
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 (w tej chwili to jedyna pozycja bibliografii).
 Obejrzyj na podglądzie wygląd odwołania w tekście.
\end_layout

\begin_layout Standard
Do czego służą pozostałe pola? Pole 
\family sans
Uwaga
\family default
 w oknie 
\family sans
Odwołanie
\family default
 wstawia notkę (jak strona lub rozdział w przywołanej książce lub artykule)
 w nawiasach po odwołaniu.
 Jeśli wolisz skróty zamiast liczb (np.
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

[Smi95]
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 odwołuje się do artykułu Smith-a z 1995) użyj pola 
\family sans
Etykieta
\family default
 z okna 
\family sans
Pozycja
\begin_inset space ~
\end_inset

bibliografii
\family default
.
 Jak zwykle szczegóły opisano w 
\emph on
Podręczniku użytkownika.

\emph default
 
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie:
\series default
 Wykonaj bibliografię i odwołania w 
\family typewriter
example_raw.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Spis treści
\end_layout

\begin_layout Standard
Jeśli zamierzasz wstawić spis treści na początku dokumentu, \SpecialChar LyX
 znakomicie
 to ułatwi.
 Naciśnij 
\family sans
Return
\family default
 za tytułem dokumentu i przed pierwszym tytułem podrozdziału
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Nawet nie próbuj umieścić kursora przed numerem podrozdziału.
 Nie uda się.
 Tak czy inaczej nie można ręcznie poprawiać tego numeru, bo \SpecialChar LyX
 numeruje podrozdzi
ały automatycznie.
\end_layout

\end_inset

 i wykonaj polecenie 
\family sans
Wstaw->Spisy->Spis
\begin_inset space ~
\end_inset

treści
\family default
.
 W prostokącie w pierwszej linijce dokumentu pojawi się napis 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Spis treści
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard
Wygląda to niepozornie, ale na podglądzie widać kompletny spis treści dokumentu
 w całej okazałości.
 Jak zwykle, w przypadku zmiany kolejności rozdziałów lub dodania nowych,
 spis treści na wydruku zostanie uaktualniony.
\end_layout

\begin_layout Standard
Spis treści nie pokazuje się w edytowanej wersji dokumentu, bo i tak nie
 ma możliwości jego edycji.
 Można jednak wyświetlić go za pomocą polecenia 
\family sans
Edycja->Struktura
\begin_inset space ~
\end_inset

dokumentu
\family default
.
 To bardzo użyteczne narzędzie, które umożliwia łatwe poruszanie się po
 dokumencie.
 Kliknięcie na tytule podrozdziału w oknie 
\family sans
Struktura
\begin_inset space ~
\end_inset

dokumentu
\family default
 wyróżnia ten tytuł i przenosi w to miejsce kursor (w oknie edycyjnym).
\end_layout

\begin_layout Standard
Pozbyć się spisu treści można kasując go tak jak inne znaki.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Wstaw spis treści w pliku 
\family typewriter
example_raw.lyx
\end_layout

\begin_layout Chapter
Formuły matematyczne
\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LaTeX
 jest używany przez wielu naukowców z powodu jego świetnie wyglądających
 równań, powstających bez potrzeby używania znaków kontrolnych i edytorów
 równań spotykanych w innych procesorach tekstu.
 Wielu z nich zżyma się jednak na styl pracy z \SpecialChar LaTeX
-em, bardziej przypominający
 programowanie niż pisanie tekstu.
 Na szczęście \SpecialChar LyX
 obsługuje równania w trybie wizualnym.
 Przyzwyczajeni do pisania w \SpecialChar LaTeX
-u zauważą, że wszystkie normalne polecenia
 \SpecialChar LaTeX
-a działają jak zwykle, poza tym, że ich efekt pokazuje się na bieżąco.
 Z drugiej strony użytkownicy nigdy nie korzystający z \SpecialChar LaTeX
-a mogą użyć paska
 narzędzi formuł matematycznych, który umożliwia tworzenie profesjonalnie
 wyglądających równań w sposób łatwy i szybki
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
\SpecialChar LyX
 nie potrafi, niestety, sprawdzić 
\emph on
poprawności
\emph default
 
\emph toggle
tych równań.
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Section
Tryb formuł matematycznych
\end_layout

\begin_layout Standard
W dowolnym miejscu swojego dokumentu napisz: 
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Lubię równanie Einsteina, E=mc^2, bo  jest takie proste
\end_layout

\begin_layout Standard
Takie równanie nie wygląda za ładnie, nawet na podglądzie.
 Brak w nim spacji między literami a znakiem równości i prawdziwego indeksu
 górnego dla 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Taki nieciekawy skład jest skutkiem tego, że \SpecialChar LyX
 nie został poinformowany
 o pisaniu równania i złożył je jak zwykły tekst.
\end_layout

\begin_layout Standard
Tekst matematyczny powinno pisać się w trybie formuł matematycznych.
 Aby wejść w tryb formuł wystarczy nacisnąć przycisk na pasku narzędzi oznaczony
 niebieskim symbolem 
\begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$
\end_inset

 .
 \SpecialChar LyX
 wstawi w tekst mały niebieski prostokąt okolony czerwoną ramką.
 Niebieski prostokąt to punkt wstawiania, gdzie pojawią się elementy formuły,
 zaś czerwona ramka sygnalizuje tryb formuł.
 \SpecialChar LyX
 umieścił już kursor w niebieskim prostokącie, więc wystarczy wpisać ponownie
 E=mc^2.
 Wyrażenie napisane jest na niebiesko, a niebieski prostokąt znika kiedy
 punkt wstawiania nie jest pusty.
 Teraz naciśnij Esc celem opuszczenia trybu matematycznego (zauważ, że powtórne
 przyciśnięcie przycisku Tryb
\begin_inset space ~
\end_inset

formuł 
\emph on
nie opuszcza
\emph default
 
\emph toggle
trybu formuł).
 Znika czerwona ramka, kursor znajduje się na prawo od wyrażenia, ewentualne
 dalsze pisanie będzie w trybie zwykłego tekstu.
\end_layout

\begin_layout Standard
Obejrzyj podgląd i zauważ ładnie złożone równanie, zawierające spacje między
 literami i znakiem równaości, a także 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 jako indeks górny.
 Litery w trybie formuł traktowane są jak zmienne i pisane są kursywą.
 Liczby traktowane są jak liczby.
\end_layout

\begin_layout Standard
Edycja formuł to kolejny przykład podejścia WYSIWYM.
 W \SpecialChar LaTeX
-u wyrażenie matematyczne tworzy się pisząc tekst i używając poleceń
 typu 
\backslash
sqrt; może to być uciążliwe, z braku możliwości zobaczenia wyrażenia zanim
 uruchomi się program \SpecialChar LaTeX
-a, co powoduje stratę czasu na poprawkę ewentualnych
 błędów jak zgubione nawiasy itd.
 Z drugiej strony \SpecialChar LyX
 nie próbuje przedstawiać wyglądu równania dokładnie tak
 jak na wydruku, ale prezentuje bardzo dobre przybliżenie końcowego efektu.
 W następnej kolejności \SpecialChar LaTeX
 zajmuje się profesjonalnym składem, po którym w
 99% nie trzeba ręcznie poprawiać rozmiarów czcionki czy odstępów.
 W ten sposób (przepraszamy za powtarzanie się), użytkownik może skupić
 się na zawartości wyrażeń matematycznych, a nie na ich formacie.
\end_layout

\begin_layout Section
Praca z równaniem
\end_layout

\begin_layout Standard
Zmień teraz 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset

 na 
\begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
\end_inset

.
 Użyj klawiszy strzałek aby przemieścić kursor do wnętrza wyrażenia.
 Zauważ, że kiedy kursor znajdzie się w środku, pojawi się czerwona ramka
 informując o przejściu w tryb formuł.
 Za pomocą strzałki w lewo i w prawo przesuń kursor za znak równości i napisz
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

1+
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Jak poprzednio można użyć klawiszy strzałek lub 
\family sans
Esc
\family default
 celem opuszczenia trybu formuł, co spowoduje zniknięcie czerwonej ramki.
 W opinii wielu użytkowników wejście w tryb formuł kursorem jest bardzo
 wygodne, ale zawsze można kliknąć w którymś miejscu wyrażenia, żeby przenieść
 tam kursor i przejść tym samym do trybu formuł.
\end_layout

\begin_layout Standard
W odróżnieniu od specjalnych klawiszy opisanych poniżej, pisanie w trybie
 formuł nie różni się od pisania zwykłego tekstu.
 
\family sans
Delete
\family default
 i 
\family sans
Backspace
\family default
 kasują znaki, zaznaczać tekst można za pomocą klawiszy lub myszy, działa
 
\family sans
Edycja->Cofnij
\family default
, wycinanie oraz wklejanie.
 Z jednym trzeba ostrożnie: po wyjściu z trybu formuł nieopatrzne 
\family sans
Backspace/Delete
\family default
 potrafi za jednym zamachem skasować całe wyrażenie.
 Na szczęście 
\family sans
Cofnij
\family default
 naprawi błąd.
\end_layout

\begin_layout Standard
Jak zmienić 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset

 na 
\begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$
\end_inset

? Jak poprzednio, można od razu kliknąć myszą we właściwe miejsce.
 Można także użyć klawiszy strzałek.
 Jeśli kursor znajduje się zaraz za 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

c
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, ale przed 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, naciśnięcie strzałki w górę przesunie kursor na poziom indeksu górnego,
 tuż przed 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Dodaj 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

.5
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Naciśnięcie strzałki w dół przesunie kursor z powrotem na zwykły poziom.
 Naciśnięcie tej strzałki w dowolnym miejscu indeksu górnego przenosi kursor
 w miejsce zaraz 
\emph on
za
\emph default
 
\emph toggle
tym indeksem (tak że od razu możesz dopisać 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

+1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

).
\end_layout

\begin_layout Standard
Do poruszania się po wyrażeniu można także użyć spacji.
 Jeżeli kursor znajduje się w strukturze matematycznej (indeksie dolnym,
 górnym, ułamku, pierwiastku, ograniczniku czy macierzy, które zostaną opisane
 w następnych podrozdziałach), naciśnięcie spacji przesunie kursor za tę
 strukturę, ale nie wyłączy trybu formuł.
 Tak więc jeśli kursor znajduje się gdziekolwiek w indeksie górnym, naciśnięcie
 spacji przeniesie go na zwykły poziom tuż za indeksem.
 Oznacza to, że możesz napisać 
\begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$
\end_inset

 bez używania myszy czy klawiszy strzałek.
 Uważaj, żeby nie nacisnąć spacji między 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 a 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

+
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, inaczej opuścisz indeks górny.
 W miejscach, gdzie spacja nie ma sensu (np.
 między 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

m
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

c
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

), naciśnięcie spacji jest ignorowane
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Spacja i tabulator nie służą do wstawiania dodatkowego wolnego miejsca między
 częściami równania.
 Odstępy są zagadnieniem składu drukarskiego, co oznacza, że użytkownik
 powinien pozostawić je \SpecialChar LyX
-owi (\SpecialChar LaTeX
-owi) (zobacz podrozdz.
 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:whitespace"

\end_inset

) Jeśli nie satysfakcjonuje Cię efekt składu \SpecialChar LyX
-a, istnieją sposoby zmiany
 odstępów, o czym więcej pisze Podręcznik użytkownika — ale odłóż poprawki
 dopóki nie ukończysz pisania treści dokumentu.
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard
Zauważ, że opuszczenie trybu formuł klawiszem 
\family sans
Esc
\family default
 powoduje brak spacji za wyrażeniem.
 Nie jest to problem, jeżeli piszesz potem kropkę lub przecinek, ale jeśli
 chcesz napisać jakieś słowo, musisz dodatkowo nacisnąć spację.
 Istnieje skrót, działający na samym końcu obszaru w trybie formuł.
 Naciśnięcie spacji wychodzi z tego trybu i wstawia spację za formułą.
 W ten sposób można szybciej napisać 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset


\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset

 to moje ulubione równanie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 zamiast 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset


\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset

to moje ulubione równanie
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Section
Potęgi i indeksy
\end_layout

\begin_layout Standard
Wykładnik może być wprowadzony z paska narzędzi, ale prościej jest użyć
 znak 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

^
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 \SpecialChar LyX
 ustawia wówczas punkt wstawiania (niebieski prostokąt) w indeks górny,
 dzięki czemu cokolwiek napiszesz będzie wyżej i mniejszą czcionką.
 Cały dalszy pisany tekst do naciśnięcia spacji (lub Esc celem opuszczenia
 trybu formuł) będzie indeksem górnym.
\end_layout

\begin_layout Standard
Pisanie indeksów dolnych jest równie proste — zaczyna się naciśnięciem klawisza
 podkreślenia, 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

_
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Można podnosić i opuszczać oba indeksy, np.:
\begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
\end_inset

.
 
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Przerób equation 1 z 
\family typewriter
example_raw.lyx
\family default
 w trybie formuł.
\end_layout

\begin_layout Section
Pasek narzędzi formuł matematycznych
\begin_inset ERT
status collapsed

\begin_layout Plain Layout


\backslash
texorpdfstring{
\end_layout

\end_inset


\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
W klyx-ie jest to pasek, w lyx-ie panel
\end_layout

\end_inset


\begin_inset ERT
status collapsed

\begin_layout Plain Layout

}{}
\end_layout

\end_inset


\begin_inset Note Note
status collapsed

\begin_layout Plain Layout

\series bold
\lang english

\backslash
texorpdfstring
\series default
 is used to avoid that the footnote appears in the PDF-bookmark.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Pasek narzędzi do wygodny sposób na wprowadzanie symboli i wykonywanie skompliko
wanej edycji formuł.
 Wiele z jego funkcji może być przywołanych z klawiatury.
 Na razie jednak skupimy się na posługiwaniu się paskiem narzędzi, aby zapoznać
 się z jego zawartością; skrótów klawiaturowych można się nauczyć z innych
 podręczników.
 Otwórz zatem pasek narzędzi i pozostaw go otwartym na czas lektury tego
 podrozdziału.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Litery greckie i symbole
\end_layout

\begin_layout Standard
Naciśnięcie przycisku oznaczonego napisem 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $\Gamma\rho\epsilon\epsilon\kappa$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 otwiera menu z greckimi literami.
 Wybór którejś powoduje wstawienie jej do tekstu.
 Zauważ, że istnieje kilka wariantów epsilon, pi, fi, teta, i sigma.
 Wybór elementu z paska narzędzi formuł zawsze powoduje przejście w tryb
 formuł
\end_layout

\begin_layout Standard
Cztery pozostałe przyciski u końca paska oferują szeroką gamę symboli matematycz
nych: strzałek, relacji, operatorów, sum i całek.
 Ostatni przycisk przeznaczono na 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

różne
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Nothing you can do that can't be done\SpecialChar ldots
 All you need is 
\begin_inset Formula $\heartsuit$
\end_inset

.
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 
\end_layout

\begin_layout Subsection
Pierwiastki, wektory i nawiasy
\end_layout

\begin_layout Standard
Aby utworzyć pierwiastek wystarczy nacisnąć przycisk oznaczony pierwiastkiem.
 Pierwiastek pojawi się w tekście, a pod nim kursor w punkcie wstawiania.
 Możesz wpisywać zmienne, liczby, inne pierwiastki, ułamki itp.
 \SpecialChar LyX
 automatycznie dostosuje rozmiar pierwiastka do tego, co w środku.
\end_layout

\begin_layout Standard
Nadpisywanie znaków (
\begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
\end_inset

) lub ich grup (
\begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
\end_inset

) odbywa się w ten sam sposób.
 Naciśnij przycisk 
\family sans
Daszki, tyldy, wektory
\family default
, oznaczony niebieskim prostokątem przykrytym czarną tyldą
\begin_inset space ~
\end_inset

(~).
 Kliknij na symbolu, żeby wstawić go w tekst wraz punktem wstawiania nad
 lub pod symbolem.
 Następnie napisz, co chcesz, w punkcie wstawiania i opuść tryb formuł naciśnięc
iem spacji.
\end_layout

\begin_layout Standard
Ograniczniki takie jak nawiasy okrągłe, kwadratowe i klamrowe działają podobnie,
 ale są trochę bardziej skomplikowane.
 Naciśnij przycisk 
\family sans
Ogranicznik
\family default
, oznaczony niebieskim prostokątem w czarnych nawiasach kwadratowych.
 Otwiera on okno ograniczników.
 Kliknij na lewym ograniczniku używając 
\emph on
lewego klawisza
\emph default
 
\emph toggle
myszy, następnie na prawym używając
\emph default
 
\emph on
prawego klawisza
\emph toggle
.
 (względnie użyj przycisków wyboru opcji oznaczonych 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Lewy
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Prawy,
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 poczym kliknij na odpowiednim ograniczniku
\emph default
 
\emph on
lewym
\emph default
 
\emph toggle
klawiszem myszy.) Wybrane ograniczniki pokazane są w ramce u szczytu okna.
 Domyślnie jest to para nawiasów okrągłych, ale w opisany powyżej sposób
 można je zmienić na kwadratowe, parę kwadratowy – okrągły a nawet wybrać
 nawias 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

pusty
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 celem wygenerowania wzoru
\emph default
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset


\begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 (pusty ogranicznik wyświetlany jest jako linia przerywana w \SpecialChar LyX
-ie, ale nie
 pojawia się na wydruku).
\end_layout

\begin_layout Standard
Po wyborze ograniczników kliknij 
\family sans
OK
\family default
 aby wstawić je w wyrażenie (albo naciśnij 
\family sans
Zastosuj
\family default
, jeśli chcesz pozostawić okno otwarte).
 Leniuchy mogą pisać nawiasy wprost z klawiatury zamiast wybierać je z paska
 narzędzi, ale tak wstawiane nawiasy będą wielkości normalnego tekstu, co
 wygląda źle, kiedy otaczają duży ułamek albo macierz.
 Pośrednictwo paska narzędzi gwarantuje, że rozmiar ograniczników dostosowuje
 się wyrażeń pomiędzy nimi.
\end_layout

\begin_layout Standard
Istnieje możliwość obudowania istniejącego tekstu pierwiastkiem, wektorem
 lub ogranicznikami.
 W tym celu należy zaznaczyć potrzebny fragment formuły i użyć paska narzędzi
 do wyboru odpowiedniego symbolu.
 Zastosuj ten sposób do zmiany formy zapisu drugiego prawa Newton'a ze skalarnej
 na wektorową (
\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset

 na 
\begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
\end_inset

).
 Poznana właśnie metoda posłuży również do wstawiania między nawiasy macierzy.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Ułamki
\end_layout

\begin_layout Standard
Aby w trybie formuł wstawić ułamek, wystarczy nacisnąć przycisk oznaczony
 niebieskimi kwadratami oddzielonymi czarną kreską ułamkową.
 \SpecialChar LyX
 umieszcza w ułamku dwa punkty wstawiania.
 Jak można się domyślać, po ułamku można poruszać się klawiszami strzałek
 lub myszą.
 Kliknij na górnym prostokącie i naciśnij 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

1
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Następnie naciśnij strzałkę w dół i wpisz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Stworzyłeś ułamek ! Oczywiście w każdy z prostokątów można wpisać wszystko:
 zmienne z wykładnikami, pierwiastki czy inne ułamki.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Napisz 2 równanie z 
\family typewriter
example_raw.lyx
\family default
 w trybie formuł.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Tryb \SpecialChar TeX
-a: granice, log, sin i inne
\end_layout

\begin_layout Standard
Ponieważ litery w trybie formuł interpretowane są jako zmienne, jeżeli napiszesz
 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, \SpecialChar LyX
 zrozumie to jako iloczyn zmiennych 
\begin_inset Formula $s$
\end_inset

, 
\begin_inset Formula $i$
\end_inset

 i 
\begin_inset Formula $n$
\end_inset

.
 Te trzy litery zostaną napisane kursywą, podczas gdy tak naprawdę powinny
 być symbolem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 złożonym czcionką Roman.
 W dodatku \SpecialChar LyX
 nie wstawi spacji między słowo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 i 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

x
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 (naciśnięcie spacji po prostu opuści tryb formuł).
 W jaki sposób zatem uzyskać 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $\sin x$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 zamiast 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $sinx$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

? 
\end_layout

\begin_layout Standard
Wybierz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 z rozwijalnej listy 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Funkcje
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 na pasku narzędzi formuł.
 Wstawione słowo 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

sin
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 napisane jest na czerwono, czcionką Roman, w trybie znanym skądinąd jako
 tryb \SpecialChar TeX
-a.
 Całe słowo traktowane jest jak symbol, tak więc użycie Backspace spowoduje
 skasowanie całego słowa.
 Teraz napisz 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

x
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

, które wyświetlone będzie niebieską kursywą, jak tego można się spodziewać
 po trybie formuł.
 Sprawdź, że na podglądzie wyrażenie zostało poprawnie złożone.
\end_layout

\begin_layout Standard
Inne polecenia wymagające wstawiania w trybie \SpecialChar TeX
-a z użyciem listy funkcji
 to funkcje trygonometryczne i ich odwrotności, funkcje hiperboliczne, logarytmy
, granice i kilka innych.
 Funkcje te mogą być wzbogacane o indeksy górne i dolne, konieczne w wyrażeniach
 typu 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset


\begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 lub 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset


\begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Przepisz equation 3 z 
\family typewriter
example_raw.lyx
\family default
 w trybie formuł.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Macierze
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:matrices"

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Naciśnij przycisk 
\family sans
Macierz
\family default
 na pasku narzędzi.
 Okno 
\family sans
Macierz
\family default
 ma dwa suwaki pozwalające wybrać ilość wierszy i kolumn macierzy.
 Wybierz 2 wiersze i 3 kolumny, poczym naciśnij 
\family sans
Zastosuj
\family default
 lub 
\family sans
OK
\family default
.
 \SpecialChar LyX
 wstawi 6 punktów wstawiania w macierzy 
\begin_inset Formula $2\times3$
\end_inset

.
 Jak zwykle można wstawiać dowolne wyrażenia matematyczne (pierwiastek,
 inną macierz itd.).
 Można również pozostawić niektóre komórki macierzy puste.
\end_layout

\begin_layout Standard
Do poruszania się po macierzy w poziomie służy klawisz 
\family sans
Tab
\family default
.
 Dodatkowo można użyć klawiszy strzałek.
 Strzałka w prawo użyta na prawym brzegu jednej komórki przenosi kursor
 do komórki obok, strzałka w dół do kolejnego wiersza itd.
\end_layout

\begin_layout Standard
Zobacz w 
\emph on
Podręczniku użytkownika
\emph default
 
\emph toggle
jak zmienić poziome wyrównywanie wyrażeń w każdej kolumnie i jak zmienić
 pionowe położenie całej macierzy.
 Jeżeli zachodzi potrzeba utworzenia tabeli wypełnionej tekstem, należy
 raczej użyć doskonale obsługiwanych prze \SpecialChar LyX
-a tabel, niż próbować pisać tekst
 w macierzy.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Tryb równań
\begin_inset ERT
status collapsed

\begin_layout Plain Layout


\backslash
texorpdfstring{
\end_layout

\end_inset


\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Ten podrozdział dotyczy opcji nieobecnej w menu klyx 0.9.6, gdzie występuje
 ona na pasku narzędzi.
 (przyp.
 tłum.)
\end_layout

\end_inset


\begin_inset ERT
status collapsed

\begin_layout Plain Layout

}{}
\end_layout

\end_inset


\begin_inset Note Note
status collapsed

\begin_layout Plain Layout

\series bold
\lang english

\backslash
texorpdfstring
\series default
 is used to avoid that the footnote appears in the PDF-bookmark.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Wszystkie wyrażenia poznane dotychczas znajdowały się w jednej linijce z
 tekstem.
 Wystarcza to w przypadku krótkich, prostych wyrażeń, ale większe powinny
 odróżniać się od tekstu.
 Do pisania takich wyrażeń służy tryb równań.
 Dodatkowo, tylko wyrażenia w tym trybie mogą być numerowane i etykietowane
 (patrz: 
\emph on
Podręcznik użytkownika
\emph toggle
), a ponadto równania wielolinijkowe (patrz podrozdz.
\emph default

\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:multiline"

\end_inset


\emph toggle
)muszą być pisane w tym trybie.
\end_layout

\begin_layout Standard
Naciśnij przycisk 
\family sans
Równanie
\family default
 na pasku narzędzi, oznaczony czarnymi linijkami tekstu nad i pod niebieskim
 prostokątem.
 \SpecialChar LyX
 umieści w tekście punkt wstawiania, który pojawi się na środku nowej linijki.
 Następnie obejrzyj podgląd.
 Przycisk 
\family sans
Równanie
\family default
 jest w istocie przełącznikiem.
 Posłuż się nim w stosunku do kilku już utworzonych formuł matematycznych,
 przełączając je w tryb równań i z powrotem.
\end_layout

\begin_layout Standard
Tryb równań różni się w paru punktach od zwykłego trybu formuł matematycznych:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Domyślny rozmiar niektórych symboli jak 
\begin_inset Formula $\sum$
\end_inset

 i 
\begin_inset Formula $\int$
\end_inset

 jest nieco mniejszy
\end_layout

\begin_layout Itemize
Indeksy granic i sum (ale nie całek) są pisane raczej poniżej niż obok symboli
\end_layout

\begin_layout Itemize
Tekst jest wyrównywany do środka
\end_layout

\begin_layout Standard
Poza tymi różnicami wyrażenia zwykłe i te w trybie równań są do siebie bardzo
 podobne.
\end_layout

\begin_layout Standard
Końcowa uwaga co do składu wyrażeń w trybie równań: wyrażenie może być w
 nowym akapicie lub nie.
 Jeśli równanie ma być w środku zdania lub akapitu, nie naciskaj 
\family sans
Return
\family default
, w przeciwnym razie 
\emph on
za
\emph default
 
\emph toggle
równaniem rozpocznie się nowy akapit, którego pierwsza linijka będzie wcięta
 - efekt którego zapewne chciałbyś uniknąć.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Obejrzyj formuły z pliku 
\family typewriter
example_raw.lyx
\family default
 w trybie równań i uchwyć różnice składu.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Ćwiczenie
\series default
: Posługując się różnymi narzędziami poznanymi w tym podrozdziale, powinieneś
 umieć złożyć następujące równanie: 
\begin_inset Formula 
\[
f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
\log_{8}x & x>0\\
0 & x=0\\
\sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0
\end{array}\right.
\]

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Section
Równania wielolinijkowe
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:multiline"

\end_inset

 Spróbuj napisać następujące równania i obejrzyj podgląd.
 Zadanie wymaga dwukrotnego utworzenia oddzielnych formuł w trybie równań.
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset Formula 
\[
x=y+y+y+y+y
\]

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset Formula 
\[
=5y
\]

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Wynik wygląda źle ! Jeżeli pisze się dwa lub więcej równań jedno za drugim,
 wyglądają o wiele lepiej kiedy ich znaki równości są wyrównane; widać to
 zwłaszcza gdy drugie równanie nie ma lewej strony.
 \SpecialChar LyX
 pozwala pisać równania wielolinijkowe panując do pewnego stopnia nad wyrównywa
niem.
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset Formula 
\begin{eqnarray*}
x & = & y+y+y+y+y\\
 & = & 5y
\end{eqnarray*}

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
To wygląda 
\emph on
dużo
\emph default
 
\emph toggle
lepiej! Znaki równości są wyrównane i jest mniejszy pionowy odstęp między
 równaniami.
\end_layout

\begin_layout Standard
Aby móc zacząć równanie wielolinijkowe, należy wejść w tryb równań i nacisnąć
 C-Return.
 Pojawią się dwie linijki, każda z trzema pustymi punktami wstawiania.
 Spróbuj samemu odtworzyć wyżej pokazane równanie.
 Podobnie jak w macierzach, do poruszania się po równaniu można użyć myszy,
 klawisza 
\family sans
Tab
\family default
 lub klawiszy strzałek.
 Nie szkodzi jeśli w równaniu wielolinijkowym zostanie jeden lub więcej
 pustych punktów wstawiania.
 Może być to użyteczne, jak w poprzednim przykładzie, albo w przypadku podziału
 na mniejsze bardzo długich równań, jak np.: 
\begin_inset Formula 
\begin{eqnarray*}
x & = & a+b+c+d\\
 &  & +e+f+g
\end{eqnarray*}

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LyX
 wyrównuje drugie (środkowe) pole w każdej linijce, tak więc zwykle tam
 będziesz umieszczać znak równości czy inny operator relacji; w gruncie
 rzeczy można go wstawić gdziekolwiek.
 Nie należy jednak używać równania wielolinijkowego do tworzenia macierzy;
 służy do tego osobny symbol macierzy (patrz podrozdz.
 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:matrices"

\end_inset

).
\end_layout

\begin_layout Standard
Jeżeli chcesz pisać jeszcze dłuższe równania, posłuż się 
\family sans
C-Return
\family default
 do wstawienia nowej linijki z trzema pustymi punktami wstawiania.
 Jeśli w momencie naciskania 
\family sans
C-Return
\family default
 kursor nie jest na końcu linijki, reszta linijki zostanie przeniesiona
 do nowoutworzonej.
 Jeśli naciśniesz 
\family sans
C-Return
\family default
 po napisaniu równania jednolinijkowego, znajdzie się ono całe w pierwszym
 polu.
 Przesuń kursor przed pierwszy znak równości i naciśnij C-Tab aby przenieść
 resztę równania do następnego pola.
 Następnie przesuń kursor za znak równości i powtórnie naciśnij C-Tab aby
 przenieść prawą stronę równania na trzecie pole.
 Spróbuj przerobić równanie 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset

 na
\begin_inset Formula 
\begin{eqnarray*}
E & = & mc^{2}\\
 & = & mc\times c
\end{eqnarray*}

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
Jeżeli wstawiłeś za dużo linijek, przesuń kursor na koniec bieżącej linijki
 i naciśnij 
\family sans
M-e
\begin_inset space ~
\end_inset

k
\family default
 aby skasować następną nadmiarową linijkę.
 Usunie to koniec linijki i dołączy (wszystkie trzy punkty wstawiania) do
 bieżącej linijki.
 Jeżeli następna linijka jest pusta, spowoduje to jej skasowanie.
 Ostrzeżenie: naciśnięcie 
\family sans
M-e
\begin_inset space ~
\end_inset

k
\family default
 kiedy kursor nie jest na końcu linijki może prowadzić do dziwnych efektów.
\end_layout

\begin_layout Section
Jeszcze więcej matematyki
\end_layout

\begin_layout Standard
Tryb formuł matematycznych posiada dużo więcej możliwości.
 Dotychczas pokazano podstawy, w 
\emph on
Podręczniku użytkownika
\emph default
 znajdują się wskazówki co do:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Etykietowania i numerowania wyrażeń.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Zmiany czcionki, np.
 pisania tłustym drukiem w wyrażeniu.
 Tutaj wspomnimy tylko, że przyciśnięcie przycisku trybu formuł w trakcie
 pisania formuły zmienia czcionkę na Roman aż do naciśnięcia spacji.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Poprawianie rozmiarów czcionki i odstępów wewnątrz wyrażenia.
 (Nie przejmuj się tym przed ostatecznym wydrukiem!)
\end_layout

\begin_layout Itemize
Pisania makr.
 Bardzo pomocne narzędzie.
 Dzięki definicji makra na początku dokumentu można go używać w całej zawartości.
 Zmiana definicji powoduje zmianę w całym dokumencie.
 Makro może nawet przyjmować argumenty.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Mnóstwa innych rzeczy, które nie zmieściły się w niniejszym 
\emph on
Elementarzu
\emph default
.
\end_layout

\begin_layout Chapter
Różne
\end_layout

\begin_layout Section
Inne ważniejsze możliwości \SpecialChar LyX
-a
\end_layout

\begin_layout Standard
Nie opisano wszystkich poleceń \SpecialChar LyX
-a i nie było to zamiarem tego podręcznika.
 Jak zwykle, więcej informacji można znaleźć w 
\emph on
Podręczniku użytkownika
\emph toggle
.
 Dokładna funkcja każdego polecenia z menu jest opisana w
\emph default
 
\emph on
Opisie poleceń
\emph toggle
.
 Poniżej wspomnimy o kilku ważniejszych możliwościach \SpecialChar LyX
-a
\emph default
\SpecialChar ldots

\end_layout

\begin_layout Itemize
\SpecialChar LyX
 ma wizualną obsługę tabel.
 Polecenie 
\family sans
W
\bar under
s
\bar default
taw->Ta
\bar under
b
\bar default
elę
\family default
 służy do umieszczenia w tekście tabeli.
 Kliknięcie 
\emph on
prawym klawiszem
\emph default
 myszy na tabeli wywołuje okno pozwalające na jej wszechstronną edycję.
\end_layout

\begin_layout Itemize
\SpecialChar LyX
 obsługuje grafikę postscriptową (lub w \SpecialChar LaTeX
-u) wstawianą do dokumentu.
 (Zgadłeś: 
\family sans
W
\bar under
s
\bar default
taw->
\bar under
R
\bar default
ysunek
\family default
.
 Następnie kliknij na rysunku, by wybrać plik z rysunkiem do wstawienia,
 możesz go potem rozciągnąć, obrócić itp.) Tabele i rysunki mogą mieć podpisy,
 a \SpecialChar LyX
 automatycznie generuje ich spisy.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Istnieje kontrola wersji dokumentów za pośrednictwem RCS (po więcej informacji
 wykonaj polecenie 
\family typewriter
man rcsintro
\family default
)
\end_layout

\begin_layout Itemize
\SpecialChar LyX
 jest wysoce konfigurowalny.
 Wygląd programu i wydruku daje się zmieniać na różne sposoby.
 Informacja o tych sposobach jest dostępna dzięki poleceniu 
\family sans
\bar under
P
\bar default
omoc->Przystosowywanie
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Program \SpecialChar LyX
 jest tworzony przez zespół programistów z pięciu kontynentów.
 Z tego powodu \SpecialChar LyX
 ma lepszą obsługę języków innych niż angielski (niderlandzkiego,
 niemieckiego, greckiego, czeskiego, tureckiego,\SpecialChar ldots
) niż niejeden procesor
 tekstu.
 Co więcej, obsługa ta wciąż się poprawia.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Pisownia dokumentu jest sprawdzana poleceniem Edycja->Sprawdzanie
\begin_inset space ~
\end_inset

pisowni
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
od kursora do końca dokumentu
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Section
\SpecialChar LyX
 dla użytkowników \SpecialChar LaTeX
-a
\end_layout

\begin_layout Standard
Jeśli nie masz pojęcia o \SpecialChar LaTeX
-u, nie musisz czytać tego podrozdziału.
 Mógłbyś wszakże nauczyć się \SpecialChar LaTeX
-a i dopiero tutaj wrócić.
 Jednakże wielu użytkowników \SpecialChar LyX
-a zna już \SpecialChar LaTeX
-a.
 Zastanawiają się oni czy rzeczywiście \SpecialChar LyX
 potrafi to samo co \SpecialChar LaTeX
.
 Odpowiadając w skrócie, \SpecialChar LyX
 potrafi zrobić w ten czy inny sposób prawie wszystko
 to co \SpecialChar LaTeX
 i zasadniczo upraszcza większość faz pisania dokumentu \SpecialChar LaTeX
-a.
 Obecnie może irytować konwersja starszych dokumentów \SpecialChar LaTeX
-a i parę innych zagadnień
, ale następne wersje \SpecialChar LyX
-a rozwiążą i te problemy.
\end_layout

\begin_layout Standard
Ponieważ jest to tylko elementarz, poruszymy w nim wyłącznie rzeczy których
 nowi użytkownicy \SpecialChar LyX
-a najprawdopodobniej są ciekawi.
 Aby przesadnie nie rozdymać 
\emph on
Elementarza
\emph default
 
\emph toggle
zostaną podane tylko podstawowe informacje.

\emph default
 
\emph on
Podręcznik Użytkownika
\emph default
 
\emph toggle
jest obfitym źródłem wiadomości o różnicach między \SpecialChar LyX
-em i \SpecialChar LaTeX
-em, oraz stosowaniu
 \SpecialChar LaTeX
-owych trików w \SpecialChar LyX
-ie.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Tryb \SpecialChar TeX
-a
\end_layout

\begin_layout Standard
Cokolwiek napisze się w trybie \SpecialChar TeX
-a jest przekazywane wprost do \SpecialChar LaTeX
-a i wyświetlane
 na ekranie czerwonym kolorem.
 W tryb \SpecialChar TeX
-a wchodzi się poleceniem 
\family sans
\bar under
U
\bar default
kład->
\bar under
F
\bar default
ormat
\begin_inset space ~
\end_inset

\SpecialChar TeX
-a
\family default
, albo klikając na czerwonym przycisku-przełączniku \SpecialChar TeX
-a na pasku narzędzi.
\end_layout

\begin_layout Standard
W trybie formuł format \SpecialChar TeX
-a jest obsługiwany trochę inaczej.
 Do formatu \SpecialChar TeX
-a wchodzi się pisząc backslash.
 Nie jest on pokazywany, ale cokolwiek napisze się później wyświetlane jest
 na czerwono.
 Wyjście z tego formatu następuje po naciśnięciu spacji lub innego znaku
 niealfabetycznego, jak liczba, podkreślenie, caret czy nawiasy.
 Po wyjściu z trybu formatu \SpecialChar TeX
-a, jeżeli \SpecialChar LyX
 zna wpisane polecenie, przekształca
 je wizualnie.
 Tak więc jeśli w trybie formuł napiszesz 
\family typewriter

\backslash
gamma
\family default
, a potem spację, \SpecialChar LyX
 zastąpi czerwone 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

gamma
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 niebieskim 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset


\begin_inset Formula $\gamma$
\end_inset


\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Tak się dzieje dla prawie wszystkich prostych makr matematycznych (jednakże
 zauważ, że funkcje jak 
\family typewriter

\backslash
sin
\family default
 pozostaną na czerwono, bo ich forma nie różni się od zapisu).
 Taka procedura może być szybsza niż korzystanie z paska narzędzi, zwłaszcza
 dla doświadczonych użytkowników \SpecialChar LaTeX
-a.
\end_layout

\begin_layout Standard
Szczególnym traktowaniem w trybie formuł w \SpecialChar TeX
-u cieszy się nawias klamrowy,
 wstawiany na czerwono i w parach otwierający-zamykający.
 Kursor po wstawieniu nawiasów znajduje się w środku 
\emph on
poza
\emph default
 
\emph toggle
formatem \SpecialChar TeX
-a, co pomaga przy wprowadzaniu poleceń nieznanych \SpecialChar LyX
-owi, które
 to polecenia wymagają argumentów.
\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LyX
 nie potrafi zrobić absolutnie wszystkiego co \SpecialChar LaTeX
 (jeszcze?).
 Kilka wyszukanych funkcji nie jest wcale obsługiwanych, inne nie działają
 w trybie wizualnym.
 Format \SpecialChar TeX
-a pozwala użytkownikom korzystać z pełnej elastyczności \SpecialChar LaTeX
-a oraz
 wygody \SpecialChar LyX
-a, takich jak wizualny tryb formuł, tabele i edycja.
 \SpecialChar LyX
 nigdy nie będzie mógł obsługiwać każdego pakietu \SpecialChar LaTeX
-owego.
 Jednak, pisząc 
\family typewriter

\backslash
usepackage{foo}
\family default
w preambule (zobacz podrozdz.: 
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:preamble"

\end_inset

), możesz użyć dowolnego pakietu, choć bez wizualnej obsługi jego funkcji.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Konwersja dokumentów \SpecialChar LaTeX
-a do \SpecialChar LyX
-a – tex2lyx
\end_layout

\begin_layout Standard

\lang english
You can import a \SpecialChar LaTeX
 file into \SpecialChar LyX
 by using the 
\family sans
\bar under
F
\bar default
ile\SpecialChar menuseparator

\bar under
I
\bar default
mport\SpecialChar menuseparator

\bar under
L
\bar default
a\SpecialChar TeX

\family default
 command in \SpecialChar LyX
.
 This will call 
\family typewriter
tex2lyx
\family default
 which will create a file 
\family typewriter
foo.lyx
\family default
 from the file 
\family typewriter
foo.tex
\family default
 — and then open that file.
 If the translation doesn't work, you can try calling 
\family typewriter
tex2lyx
\family default
 from the command line, possibly using fancier options.
\end_layout

\begin_layout Standard

\family typewriter
\lang english
tex2lyx
\family default
 will translate most legal \SpecialChar LaTeX
, but not everything.
 It will leave things it doesn't understand in \SpecialChar TeX
 mode, so after translating
 a file with 
\family typewriter
tex2lyx
\family default
, you can look for red text and hand-edit it to look right.
\end_layout

\begin_layout Standard

\family typewriter
\lang english
tex2lyx
\family default
 has its own manpage.
 Read it to find out about which \SpecialChar LaTeX
 commands and environments aren't supported,
 bugs (and how to get around them), and how to use the various options.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Konwersja dokumentów \SpecialChar LyX
-a do \SpecialChar LaTeX
-a
\end_layout

\begin_layout Standard
Może zaistnieć potrzeba konwersji dokumentu \SpecialChar LyX
-a na format \SpecialChar LaTeX
-a.
 Na przykład współpracownik lub współautor nie ma \SpecialChar LyX
-a aby móc przeczytać
 dokument.
 Wystarczy w tym celu wykonać polecenie 
\family sans
Plik->Eksport->jako
\begin_inset space ~
\end_inset

\SpecialChar LaTeX
.

\family default
 Utworzy to plik coś.tex z edytowanego coś.lyx.
 \SpecialChar LyX
 zawsze tworzy tymczasowy plik \SpecialChar LaTeX
-a zanim uruchomi ten program, ale pliki
 te są trudne do czytania i zapisywane w tymczasowych katalogach.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Preambuła \SpecialChar LaTeX
-a
\end_layout

\begin_layout Subsubsection
Klasa dokumentu
\end_layout

\begin_layout Standard
Okno wywoływanie poleceniem Układ->Dokument ustawia szereg opcji, które
 przekazywane są do polecenia 
\family typewriter

\backslash
documentclass
\family default
 .
 W tym oknie można zmienić klasę dokumentu, domyślny rozmiar czcionki i
 papieru.
 Ewentualne dodatkowe opcje dla 
\family typewriter

\backslash
documentclass
\family default
 należy wpisać w polu 
\family sans
Dodatkowe
\begin_inset space ~
\end_inset

opcje
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Subsubsection
Inne wykorzystanie preambuły
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset CommandInset label
LatexCommand label
name "sec:preamble"

\end_inset

 Jeśli chciałbyś wstawić specjalne polecenia do preambuły dokumentu \SpecialChar LaTeX
-a,
 możesz użyć ich również w dokumencie \SpecialChar LyX
-a.
 Wykonaj polecenie 
\family sans
Układ->Preambuła
\begin_inset space ~
\end_inset

\SpecialChar LaTeX
-a
\family default
 i napisz je w otworzonym oknie.
 Cokolwiek tam wpiszesz, zostanie bezpośrednio przekazane \SpecialChar LaTeX
-owi (podobnie
 jak tekst pisany w trybie \SpecialChar TeX
-a).
\end_layout

\begin_layout Subsection
Bib\SpecialChar TeX

\end_layout

\begin_layout Standard
\SpecialChar LyX
 obsługuje Bib\SpecialChar TeX
 w sposób dobry acz niekompletny.
 Bib\SpecialChar TeX
 pozwala budować bazy danych odwołań do literatury celem użycia w wielu
 dokumentach.
 Użyj 
\family sans
Wstaw->Spisy->Odsyłacz
\begin_inset space ~
\end_inset

Bib\SpecialChar TeX
-a
\family default
 celem włączenia pliku typu bib.
 Kliknięcie na powstałym w ten sposób prostokącie oznaczonym 
\family sans
Odnośniki wygenerowane przez Bib\SpecialChar TeX

\family default
 otworzy okno Bib\SpecialChar TeX
-a.
 W polu 
\family sans
Baza
\begin_inset space ~
\end_inset

danych
\family default
 wpisz to co wpisałbyś nawiasach polecenia 
\family typewriter

\backslash
bibliography{}
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Plain Layout
Tak jak w \SpecialChar LaTeX
-u, bibliografie powinny być odseparowane przecinkami, nie spacjami/ta
bulatorami.
\end_layout

\end_inset


\family default
 .
 W polu 
\family sans
Styl
\family default
 wpisz, to co wpisałbyś nawiasach polecenia 
\family typewriter

\backslash
bibliographystyle{}
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Po wykonaniu powyższych czynności można używać cytatów z dowolnych bibliografii
 włączanych poleceniem 
\family sans
Wstaw->Odwołanie
\begin_inset space ~
\end_inset

do
\begin_inset space ~
\end_inset

literatury
\family default
 (zobacz podrozdz.:
\begin_inset CommandInset ref
LatexCommand ref
reference "sec:bibliographies"

\end_inset

).
 \SpecialChar LyX
 zajmie się użyciem Bib\SpecialChar TeX
-a.
 Powód, dla którego, piszemy, że \SpecialChar LyX
 ma 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

dobrą lecz niepełną obsługę bibliografii
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

 jest ten, że \SpecialChar LyX
 nie potrafi samodzielnie tworzyć plików bib i nie podpowie
 listy wszystkich odwołań do literatury w oknie 
\family sans
Literatura
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Inne
\end_layout

\begin_layout Standard
Twardą spację wstawia się przez 
\family sans
C-space
\family default
.
 Na ekranie wygląda jak małe, różowe 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

u
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

.
 Jest ich mnóstwo w niniejszym Elementarzu.
 W menu Wstaw->Znak
\begin_inset space ~
\end_inset

specjalny znajduje się więcej znaków specjalnych, z wielokropkiem, wymuszonym
 końcem linii i punktem podziału włącznie.
\end_layout

\begin_layout Section
Błędy!
\end_layout

\begin_layout Standard
Czasem, po uruchomieniu \SpecialChar LaTeX
-a pojawiają się błędy na skutek nie zrozumienia
 przez \SpecialChar LaTeX
 lub \SpecialChar LyX
 fragmentów dokumentu.
 W takim wypadku \SpecialChar LyX
 generuje etykiety błędów (prostokąt z napisem 
\begin_inset Quotes pld
\end_inset

Błąd
\begin_inset Quotes prd
\end_inset

).
 Kliknięcie na takiej etykiecie otwiera okno objaśniające rodzaj błędu.
 Bardzo rzadko błąd dotyczy \SpecialChar LyX
-a.
 Błędy \SpecialChar LaTeX
-a, występujące najczęściej we wstawkach \SpecialChar TeX
-a, cytowane są przez \SpecialChar LyX
-a
 dosłownie.
\end_layout

\end_body
\end_document