#LyX 1.4.0cvs created this file. For more info see http://www.lyx.org/ \lyxformat 245 \begin_document \begin_header \textclass book \begin_preamble \sloppy \end_preamble \language polish \inputencoding latin2 \fontscheme default \graphics none \paperfontsize 12 \spacing single \papersize default \use_geometry false \use_amsmath 0 \cite_engine basic \use_bibtopic false \paperorientation portrait \secnumdepth 3 \tocdepth 3 \paragraph_separation indent \defskip medskip \quotes_language polish \papercolumns 1 \papersides 1 \paperpagestyle headings \tracking_changes false \output_changes true \end_header \begin_body \begin_layout Title The LyX Tutorial \end_layout \begin_layout Author by Amir Karger and the LyX Team \newline polskie tłumaczenie: Wojtek Pękala \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{} \end_inset \end_layout \begin_layout Chapter Wprowadzenie \end_layout \begin_layout Section LyX wita. \end_layout \begin_layout Standard Dokument niniejszy \begin_inset LatexCommand \htmlurl{http://friko2.onet.pl/wr/voyttek} \end_inset jest przeznaczony dla tych, którzy nigdy nie słyszeli o LaTeX-u lub znają go tak sobie. Bez obaw - aby móc używać LyX-a nie trzeba uczyć się LaTeX-a. O to w końcu w LyX-ie chodzi: ma on być wizualnym interfejsem do LaTeX-a w stylu prawie WYSIWYG. \end_layout \begin_layout Standard Niektórzy zapewne sięgnęli do tego dokumentu, bo próbowali wpisać dwie spacje po kropce ( \begin_inset Quotes gld \end_inset . \begin_inset Quotes erd \end_inset ) albo wstawić 3 puste linie między akapitami. Po paru frustrujących próbach zrozumieli jednak, że to niemożliwe. Z czasem zauważą, że większość chwytów używanych w innych edytorach po prostu nie działa w LyX-ie. Dzieje się tak, ponieważ większość innych edytorów jest w gruncie rzeczy przereklamowanymi maszynami do pisania. Wymagają od użytkownika ręcznego wprowadzania wszystkich spacji, zmian czcionki itd. W końcu autor oprócz napisania dokumentu wykonuje chcąc nie chcąc skład drukarski. I tu pojawia się LyX; jego rolą jest przejęcie składu drukarskiego. Pozwala przez to skupić się na istotnych sprawach, takich jak treść utworu. \end_layout \begin_layout Standard Tak więc uzbrój się w cierpliwość i czytaj dalej. Trud opanowania elementarza zwróci się na pewno. \end_layout \begin_layout Section O podręczniku \end_layout \begin_layout Standard Na wstępie tej sekcji należy zaznaczyć, że w przeciwieństwie do innych pod\SpecialChar \- ręczni ków ten zakłada, że użytkownik \series bold \emph on NIE \series default \emph toggle jest głupi i wie po co jest kla\SpecialChar \- wiatura, umie użyć myszy oraz posługiwać się oknami. Z drugiej strony z założenia nie musi mieć pojęcia o LaTeX-u. \end_layout \begin_layout Standard \emph on \begin_inset Quotes gld \end_inset Elementarz \begin_inset Quotes erd \end_inset \emph toggle używa notacji opisanej we \emph on \begin_inset Quotes gld \end_inset Wprowadzeniu \begin_inset Quotes grd \end_inset \emph toggle . Jeśli go jeszcze nie przeczytałeś, zrób to teraz. \end_layout \begin_layout Standard Powodem odsyłania do innych rozdziałów osobnego podręcznika jest lenistwo. Zespół LyX-a jest wystarczająco zajęty rozbudową programu i usuwaniem błędów, żeby nie redagować 5 identycznych wersji tej samej sekcji w 5 różnych dokumenta ch. Zatem przeczytaj \emph on \begin_inset Quotes gld \end_inset Wprowadzenie \emph toggle \begin_inset Quotes grd \end_inset , zawierające wszystko, co potrzebne na temat \emph on wszystkich \emph toggle podręczników. Po powrocie podejmij lekturę od tego miejsca. \end_layout \begin_layout Standard Skoro już wiadomo, co oznaczają różne czcionki, opiszemy po krótce cel \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarza \emph toggle \begin_inset Quotes prd \end_inset . \end_layout \begin_layout Section Czym \emph on jest \emph toggle Elementarz i czym \emph on nie jest \end_layout \begin_layout Subsection Od Pioniera słów kilka\SpecialChar \ldots{} \end_layout \begin_layout Standard Oto krótka notka \emph toggle \noun on John'a Weiss'a \emph default \noun default , pierwszego autora \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarza \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph default : \end_layout \begin_layout Quotation Początkowo miałem szerokie plany co do \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarza \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle \noun toggle . Lecz, tak jak w przypadku innych przedsięwzięć, rzeczywistość je zwe\SpecialChar \- ryfikowała. Uświadomiłem sobie, że mogę spędzić nad nim resztę życia, jeśli nie ograniczę go do sensownego zakresu. Stwier\SpecialChar \- dziłem również, że pokryje się on w dużej mierze z \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Podręcznikiem użytkownika \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle . Po co dwa razy pisać to samo? \end_layout \begin_layout Quotation Tak czy inaczej, zacząłem rozumieć, że ludzie najlepiej uczą się przez: \end_layout \begin_deeper \begin_layout Enumerate oglądanie przykładów \end_layout \begin_deeper \begin_layout Quotation lub \end_layout \end_deeper \begin_layout Enumerate robienie rzeczy samemu. \end_layout \end_deeper \begin_layout Quotation Z ciężkim sercem wyrzuciłem jakieś 20 stron, które już napisałem i zacząłem od początku. Jedyną pozostałością jest podrozdział \begin_inset LatexCommand \ref{sec:what-is-lyx} \end_inset . Cała reszta to przykłady i ćwiczenia. \end_layout \begin_layout Subsection Najlepsze wykorzystanie Elementarza \end_layout \begin_layout Standard Zgodnie z zapowiedzią John'a Weiss'a \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarz \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle składa się z ćwiczeń i przykładów. Aby jak najlepiej z niego skorzystać należy przeczytać go, pisząc po drodze wszystkie rzeczy, o które proszą i wykonując wszystkie ćwiczenia. Dla wygody warto wydrukować niniejszy dokument. \end_layout \begin_layout Standard Podrozdział \begin_inset LatexCommand \ref{sec:what-is-lyx} \end_inset jest pozostałością poprzedniej wersji \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarza \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle i cechuje go swoista bezpośredniość. Tym niemniej stanowi sympatyczne wprowadzenie do LyX-a i wykładnię idei tej aplikacji. \end_layout \begin_layout Subsection Czego \emph on nie \emph default znajdziecie: \end_layout \begin_layout Itemize Instrukcji jak: \end_layout \begin_deeper \begin_layout Itemize posługiwać się myszą \end_layout \begin_layout Itemize używać programu w X-Windows \end_layout \begin_layout Itemize posługiwać się klawiaturą \end_layout \begin_layout Standard Opanowanie powyższych umiejętności jest konieczne i nie wchodzi w zakres tego podręcznika. Spełnia on za to mnóstwo innych zadań \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard \SpecialChar \ldots{} and occupational therapy ain't one of 'em! (Sarkastyczny styl oryginału rozmija się ze skromnymi możliwościami tłumacza, jak również jego poglądem na rzetelny podręcznik) \end_layout \end_inset \end_layout \end_deeper \begin_layout Itemize Prowadzenia za rękę, protekcjonalności czy łopatologii . \end_layout \begin_deeper \begin_layout Standard To przecież tylko program komputerowy, bez obaw ! Poza tym zakładamy, że czytelnik jest rozgarnięty. Może być zagubiony, zdezorientowany, ale nie głupi. \end_layout \end_deeper \begin_layout Itemize Opisu wszystkich możliwości LyX-a. \end_layout \begin_deeper \begin_layout Standard Nie ma potrzeby powielania \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Podręcznika użytkownika \begin_inset Quotes prd \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Celem tego dokumentu jest wprowadzenie czytelnika na właściwe obroty, tak by po jego przeczytaniu nie potrzebował niczego poza \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Podręcznikiem użytkownika \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph default . Próba zawarcia informacji o wszystkich możliwościach LyX-a w \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarzu \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph default owocowałaby jego chroniczną nieaktualnością. \end_layout \begin_layout Standard Nie znaczy to oczywiście, że nie zostaną przedstawione żadne z możliwości LyX-a. Zaprezentowane będą czynności, które najprawdopodobniej nie ulegną zmianie, jak np. otwieranie i drukowanie pliku. Nie obejdzie się bez paru rozdziałów z przykładami i ćwiczeniami dotyczącymi kilku bardziej zaawansowanych funkcji, jak tryb formuł. [Naturalnie sposób pracy z formułami nie ulegnie istotnej zmianie. Być może zostanie udoskonalony, ale całkowita zmiana jest raczej niemożliwa.] \end_layout \end_deeper \begin_layout Itemize Szczegółowego objaśnienia LaTeX-a. \end_layout \begin_deeper \begin_layout Standard Niepotrzebne. Chcącym opanować sztuczki z LaTeX-em polecamy książki na ten temat. Opublikowano już kilka dobrych tytułów. \end_layout \end_deeper \begin_layout Standard Komu w drogę, temu czas. Można rzucić okiem na następny podrozdział lub przejść wprost do podrozdziału \begin_inset LatexCommand \ref{sec:first-doc-ex} \end_inset . \end_layout \begin_layout Section Czym jest LyX? \begin_inset LatexCommand \label{sec:what-is-lyx} \end_inset \end_layout \begin_layout Subsection Przegląd \end_layout \begin_layout Standard Niektórzy nowi użytkownicy LyX-a mają kłopoty z przestawieniem się na właściwe temu programowi podejście do zagadnienia edycji tekstu. Większość innych procesorów tekstu nie jest bowiem niczym innym niż przereklamo wanymi maszynami do pisania. W przeszłości były one jedynym narzędziem do tworzenia dokumentów, co zmusiło użytkowników do wynalezienia repertuaru chwytów pozwalających obejść ich ograniczenia. Podkreślanie, które sprowadza się do nadpisywania wyrazów znakiem \begin_inset Quotes pld \end_inset _ \begin_inset Quotes prd \end_inset , stało się sposobem na wyróżnienie tekstu. Aby utworzyć tabele należało najpierw określić wielkość każdej kolumny, a następnie ustawić tabulatory. To samo dotyczyło liczb i tekstu wyrównywanego do prawej. Dzielenie wyrazów u końca linii wymagało wprawnego oka i zdolności przewidywani a. \end_layout \begin_layout Standard Innymi słowy użytkownicy nauczyli się martwić detalami i rozmieszczeniem poszczególnych znaków. \end_layout \begin_layout Standard W konsekwencji prawie wszystkie procesory tekstu powielają to podejście. Wciąż używają tabulatorów celem uzyskania pustego miejsca. Użytkownik nadal musi się martwić, w którym miejscu strony pojawi się dany element. Wyróżnienie tekstu polega na zmianie czcionki, tak jakby się zmieniało głowi\SpecialChar \- cę w elektrycznej maszynie do pisania. Wiadomo w czym rzecz. \end_layout \begin_layout Standard Tu właśnie LyX różni się od pozostałych procesorów tekstu. Nie trzeba się martwić położeniem każdego znaku. Użytkownik określa, \emph on co zamierza pisać \emph toggle a LyX troszczy się o resztę, stosując zestaw reguł zwany \emph on stylem \emph toggle . Oto przykład: \end_layout \begin_layout Standard Załóżmy, że piszesz raport. Aby go rozpocząć, potrzebujesz podrozdziału zwanego \begin_inset Quotes pld \end_inset Wprowadzenie \begin_inset Quotes prd \end_inset . Otwierasz w swoim procesorze tekstu menu, które zmienia rozmiar czcionki i wybierasz odpowiednią wielkość. Następnie wpisujesz \begin_inset Quotes pld \end_inset 1.___Wprowadzenie \begin_inset Quotes prd \end_inset . Oczywiście jeżeli zechcesz przenieść dany podrozdział w inne miejsce lub wstawić przed nim coś innego, musisz zadbać o zmianę numeracji, jak również zawartości spisu treści. \end_layout \begin_layout Standard W LyX-ie rozwijasz listę umieszczoną na lewym skraju paska zadań, wybierasz pozycję \family sans Section \family default i piszesz \begin_inset Quotes pld \end_inset Wprowadzenie \begin_inset Quotes prd \end_inset . Tak, to wszystko. Jeśli wytniesz ten podrozdział i wkleisz gdzie indziej, zostanie automatycznie przenumerowany, gdziekolwiek się znajdzie. Jest nawet sposób na automatyczną aktualizację wszelkich odnośników do tego podrozdziału w obrębie pliku. \end_layout \begin_layout Standard Istnieje jeszcze problem spójności. Po pięciu dniach ponownie otwierasz raport i zaczynasz czwarty podrozdział, jednakże zapominasz, że używałeś wytłuszczonej czcionki 18-punktowej zamiast 16-punktowej. W ten sposób nagłówek podrozdziału czwartego różni się od nagłówka podrozdziału pierw\SpecialChar \- szego. Tego rodzaju problem w LyX-ie w ogóle nie występuje. To komputer martwi się o uciążliwe księgowanie, jaki element ma jaką czcionkę, nie użytkownik. W końcu z tym komputery radzą sobie najlepiej. \end_layout \begin_layout Standard Oto inny przykład. Załóżmy, że tworzysz listę. W innych edytorach lista jest po prostu grupą tabulatorów i końców linii. Sam musisz dojść, gdzie wstawić numer/symbol dla każdej pozycji listy, jaki numer to ma być, ile pustych linijek wstawić między nimi itd. W LyX-ie trzeba wiedzieć tylko dwie rzeczy: jakiego rodzaju ma być ta lista i co ma zawierać. To wszystko. \end_layout \begin_layout Standard Na tym polega podstawowa idea LyX-a: określ co robisz, a nie jak to zrobić. \end_layout \begin_layout Subsection Różnice między LyX-em a innymi edytorami \end_layout \begin_layout Standard Istnieje cała gama sposobików z innych edytorów, które nie znajdą zastosowania w LyX-ie. Na początku może to irytować. Nie szkodzi. Pozbycie się niedobrych nawyków wymaga czasu. \end_layout \begin_layout Standard Oto mała lista rzeczy, których nie ma w LyX-ie: \end_layout \begin_layout Itemize Niesławna linijka tabulatora, szeroko obecna we współczesnych komercyjnych edytorach tekstu. \end_layout \begin_layout Itemize Tabulatory \end_layout \begin_layout Itemize Dodatkowe puste linie [uzyskiwane dwu- lub więcejkrotnym przyciśnięciem Enter] \end_layout \begin_layout Standard Tabulatory, które wraz z linijką służą do wskazania położenia poszczególnych słów na stronie, są w LyX-ie kompletnie bezużyteczne. To program zajmuje się takimi rzeczami, nie użytkownik. Podobnie z dodatkowymi pustymi liniami. LyX dodaje je tam, gdzie są niezbędne, w zależności od kontekstu. Co do odstępów, samodzielne ich określanie to kompletny przeżytek. Odstępy między liniami tekstu są zmienne, tak jak odstępy między słowami. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Istnieją sposoby regulacji minimalnych i maksymalnych odstepów, lecz wymagają znajomości LaTeX-a. O tym potem. \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Standard A to lista elementów obecnych w LyX-ie, lecz zachowujących się w sposób nieco odmienny od oczekiwanego: \end_layout \begin_layout Itemize Sterowanie wcięciami \end_layout \begin_layout Itemize Końce stron \end_layout \begin_layout Itemize Odstępy między liniami \end_layout \begin_layout Itemize Puste miejsca, poziome i pionowe \end_layout \begin_layout Itemize Czcionki różnych rozmiarów \end_layout \begin_layout Itemize Różne kształty [wytłuszczenie, kursywa, podkreślenie] \end_layout \begin_layout Standard Choć wyżej wymienione występują w LyX-ie, użytkownik zasadniczo ich nie potrzebuje. To program zajmuje się nimi w sposób zależny od treści publikacji. Różne części dokumentu automatycznie są pisane czcionką różnego kształtu i rozmiaru. Wcięcia akapitów zależą od ich rodzaju. Końce stron również wstawiane są w automatyczny sposób. Jedynym wyjątkiem są odstępy między liniami, gdzie można określić odległość między akapitami, jak również między liniami w obrębie akapitu. Choć większość szczegółów znajduje się w \emph on Podręczniku użytkownika \emph toggle , czytelnik zostanie ogólnie zapoznany z powyższymi możliwościami. \end_layout \begin_layout Standard W końcu istnieją obszary, w których LyX [i LaTeX] przewyższa zwykłe edytory: \end_layout \begin_layout Itemize Dzielenie i przenoszenie wyrazów \end_layout \begin_layout Itemize Listy dowolnego rodzaju \end_layout \begin_layout Itemize Formuły matematyczne \end_layout \begin_layout Itemize Tabele \end_layout \begin_layout Itemize Odnośniki \end_layout \begin_layout Standard Oczywiście wiele nowoczesnych edytorów obsługuje symbole matematyczne, tabele i przenoszenie wyrazów. Jednakże tymi możliwościami dysponują od niedawna, podczas gdy LyX jest nakładką LaTeX-a. LaTeX z kolei funkcjonuje od ponad 10 lat i sprawdza się. Przez ten czas usunięto wszystkie błędy \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Wprawdzie nic nie jest doskonałe, ale LaTeX jest naprawdę bliski ideału. \end_layout \end_inset . Co więcej, rzadko który z nowoczesnych edytorów obsługuje pośrednie odnośniki, które, podobnie jak formuły matematyczne, są obecne w LyX-ie od samego początku. Niektóre z tych funkcji zostaną omówione w dalszych pod\SpecialChar \- roz\SpecialChar \- działach. Inne, jako nieco bardziej zaawansowane, zostaną przedstawione pod koniec tego dokumentu lub w \emph on Podręczniku użytkownika \emph toggle . \end_layout \begin_layout Subsection Czym u licha jest LaTeX? \end_layout \begin_layout Standard LaTeX to system przygotowywania dokumentów zaprojektowany przez Leslie Lamport-a w 1985 \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Żródłem informacji w tym podrozdziale jest \begin_inset Quotes eld \end_inset \emph on A Guide to LaTeX2e \emph default , \begin_inset Quotes erd \end_inset , praca Helmuta Kopki i Patrick-a Daly, znajdująca się w bibliografii \emph on Podręcznika użytkownika \emph default . \end_layout \end_inset . LaTeX jest nakładką języka typograficznego o nazwie TeX, stworzonego przez Donalda Knuth-a w 1984. \begin_inset Quotes pld \end_inset TeX \begin_inset Quotes prd \end_inset wymawia się \begin_inset Quotes pld \end_inset tech \begin_inset Quotes prd \end_inset . Wokół TeX-a narosło sporo nieporozumień. TeX wykonuje sekwencje poleceń zawarte w plikach ASCII. Rezultatem są pliki w formacie \begin_inset Quotes pld \end_inset sprzętowo niezależnym \begin_inset Quotes prd \end_inset , skrótowo (z angielska) \begin_inset Quotes pld \end_inset Dvi \begin_inset Quotes prd \end_inset . Plik taki można wysłać do dowolnego urządzenia obsługującego Dvi lub przetworzy ć na inny format, jak Postscript. \end_layout \begin_layout Standard Gdyby TeX nie miał innych możliwości, byłby niczym więcej niż procesorem składu drukarskiego. Jednakże TeX pozwala na definiownie makr. I tu zaczyna się właściwa akcja. \end_layout \begin_layout Standard Większość użytkowników TeX-a tak naprawdę używa pakietu makr stworzonych przez Knutha celem ukrycia szczegółów składu. To właśnie ten pakiet mają oni na myśli mówiąc o TeX-u. Zwykli użytkownicy nie pracują z surowym TeX-em, składającym się z gołych poleceń drukarskich. Tym zajmują się twórcy nowych pakietów makr. Jednym z nich jest Leslie Lamport, który pracował nad pakietem bardziej przyjaznym dla użytkownika niż zorientowanym drukarsko. Jego polecenia składają rozdziały, tabele czy formuły matematyczne w spójny, przystępny sposób. Pakietem tym stał się LaTeX. \end_layout \begin_layout Standard Odtąd, obok rozwoju LaTeX-a, inni użytkownicy tworzyli własne pakiety makr, obsługujące prezentacje, artykuły dla pism matematycznych itp. Jedni używali surowego TeX-a, inni modyfikowali LaTeX-a. W celu opanowania tego bałaganu pod koniec lat 80-tych grupa LaTeX-owców z Lamportem na czele rozpoczęła prace nad LaTeX-em 2e, obecną wersją LaTeX-a. Ta nowa wersja ułatwia dostęp do poleceń TeX-a służących do tworzenia makr, wspiera użycie nowych rodzajów czcionek itd. W gruncie rzeczy LaTeX sam w sobie jest całkiem rozbudowanym językiem ! \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard ...i był nim również przed wersją 2e, która jedynie poszerzyła niektóre jego możliwości. \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Użytkownicy na całym świecie dodają swoje własne rozszerzenia do standardowych funkcji LaTeX-a. \end_layout \begin_layout Standard Istnieją dwa sposoby rozszerzania LaTeX-a: klasy i style. \emph on Klasa \emph toggle to zbiór makr LaTeX-a i\InsetSpace ~ TeX-a opisujący nowy typ dokumentu, jak książka czy artykuł. Istnieją klasy dla prezentacji, pism fizycznych, matematycznych... niektóre uniwersytety mają nawet własne klasy dla prac naukowych. \emph on Styl \emph toggle różni się od klasy tym, że nie definiuje nowego typu dokumentów, lecz \emph on zachowanie \emph toggle już istniejących. Na przykład LyX określa marginesy stron i odstępy między liniami w oparciu o dwa różne pliki stylów LaTeX-a. Istnieją pliki stylów dla mnóstwa rzeczy: drukowania etykiet na koperty, zmianę zasad wcięć akapitów, dodanie nowych czcionek, obsługę grafiki, efektowne nagłówki stron, własne bibliografie, zmianę położenia i wyglądu przypisów, tabel i rysunków, specjalne rodzaje list itd. itp. \end_layout \begin_layout Standard Oto podsumowanie: \end_layout \begin_layout List \labelwidthstring 00.00.0000 TeX: Język składu drukarskiego używający makr. \end_layout \begin_layout List \labelwidthstring 00.00.0000 LaTeX: Pakiet makr TeX-a\SpecialChar \@. \end_layout \begin_layout List \labelwidthstring 00.00.0000 klasa: Opis typu dokumentu w LaTeX-u\SpecialChar \@. \end_layout \begin_layout List \labelwidthstring 00.00.0000 styl: Modyfikuje sposób działania LaTeX-a. \end_layout \begin_layout List \labelwidthstring 00.00.0000 LyX: Graficzny WYSIWYM procesor tekstu używający LaTeX-a do drukowania. \end_layout \begin_layout Standard U podstaw tego wszystkiego leży stary dobry TeX, tworzący pliki Dvi. Większość użytkowników przekształca te pliki na format Postscript, wysyłane następnie do drukarek laserowych. Krążą również pogłoski o urządzeniach, które naprawdę obsługują format Dvi. Tak czy inaczej rozdział niniejszy miał wyjaśnić \emph on czemu \emph toggle LyX działa trochę inaczej od innych edytorów. Powód jest prosty: LyX używa LaTeX-a jako zaplecza drukarskiego i tak jak LaTeX koncentruje się na zawartości dokumentu. To komputer zajmuje się jego wizualną stroną. \end_layout \begin_layout Standard I jeszcze jedno. LaTeX wymawia się jak TeX --- czyli \begin_inset Quotes pld \end_inset latech \begin_inset Quotes prd \end_inset . Inna wymowa, a szczególnie taka, jak w nazwie materiału szeroko stosowanego w przemyśle gumowym, jest błędna. Z kolei \begin_inset Quotes pld \end_inset LyX \begin_inset Quotes prd \end_inset wymawia się \begin_inset Quotes pld \end_inset lyks \begin_inset Quotes prd \end_inset . Albo \begin_inset Quotes pld \end_inset laks \begin_inset Quotes prd \end_inset , albo \begin_inset Quotes pld \end_inset luks \begin_inset Quotes prd \end_inset , zależnie od kraju pochodzenia użytkownika\SpecialChar \ldots{} \end_layout \begin_layout Chapter Pierwsze kroki w LyX-ie \end_layout \begin_layout Section Pierwszy dokument w LyX-ie \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:first-doc-ex} \end_inset Przed przystąpieniem do pisania przyda się kilka informacji ułatwiających pracę z \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarzem \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle . \end_layout \begin_layout Standard Ponieważ nie ujęto w nim mnóstwa wiadomości, pierwszą rzeczą jest umieć dotrzeć do innych plików z pomocą. To na szczęście jest dość proste. Należy uruchomić LyX-a, następnie wybrać \family sans Podręcznik użytkownika \family default z menu \family sans Pomo \bar under c \family default \bar default . Można również wczytać \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarz \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle (o ile nie ma go już na ekranie). W ten sposób można czytać je redagując jednocześnie swój własny dokument \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Same podręczniki mogą być jednocześnie dobrymi przykładami użycia różnorodnych funkcji LyX-a. \end_layout \end_inset . Jeżeli otwarto więcej niż jeden dokument to do przełączania między nimi służy menu \family sans \bar under D \bar default okumenty \family default . \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarz \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle nie będzie objaśniał szczegółowo tematów opisanych w innych podręcznikach. Może to na początku nieco utrudnić lekturę, ale zapobiega rozdęciu \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarza \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle . \end_layout \begin_layout Standard \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarz \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle zakłada, że działa pełna wersja LyX-a i LaTeX-a, xdvi lub inna przeglądarka dvi, dvips lub inny sposób konwersji dokumentu dvi do formatu Postscript, oraz drukarka. To dość duże wymagania. Jeżeli któryś z w/w warunków nie jest spełniony trzeba będzie (np. z pomocą administratora systemu) system należycie doposażyć. Potrzebne informacje dostępne są w innych podręcznikach. \end_layout \begin_layout Standard Ponadto napisano ćwiczebny dokument LyX-a. Nazywa się \family typewriter example_raw.lyx \family default i wygląda, jakby został napisany przez kogoś nie mającego pojęcia o fantastyczn ych możliwościach LyX-a. W miarę poznawania nowych funkcji programu należy poprawiać odpowiednie fragmenty tego pliku. Zawiera on także wskazówki co do ulepszenia dokumentu. Drogą na skróty albo sprawdzeniem rezultatów pracy może być plik \family typewriter example_lyxified.lyx \family default , zawierający ten sam tekst, napisany i złożony przez eksperta. \end_layout \begin_layout Subsection Pisanie, oglądanie, drukowanie \end_layout \begin_layout Itemize Otwórz nowy plik poleceniem \family sans Nowy \family default z menu \family sans Plik \end_layout \begin_layout Itemize Napisz zdanie, np.: \family typewriter To mój pierwszy dokument w LyX-ie ! \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard W porządku. Można wpisać cokolwiek. To naprawdę wszystko jedno. Przepraszamy za powyższy przykład, jak również za pozostałe zdania, o wpisanie których poprosimy w przyszłości. \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Itemize Zapisz dokument poleceniem \family sans Zapisz \bar under j \bar default ako \family default z menu \family sans Plik\SpecialChar \@. \end_layout \begin_layout Itemize Uruchom LaTeX-a celem utworzenia pliku dvi, używając polecenia \family sans Obejrzyj jako \bar under D \bar default VI \family default z podmenu \family sans Pod \bar under g \bar default ląd \family default w menu \family sans \bar under P \bar default lik \family default . LyX uruchomi kdvi (lub inną przeglądarkę dvi), co otworzy nowe okno przedstawia jące wygląd dokumentu na wydruku \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Dobrym pomysłem oszczędzającym czas jest pozostawienie otwartego okna kdvi po obejrzeniu dokumentu. Następnym razem wystarczy użyć polecenia \family sans Aktualizuj DVI \family default z podmenu \family sans Podgląd \family default , by móc dużo szybciej ujrzeć dokument w kdvi. \end_layout \end_inset . \end_layout \begin_layout Itemize Wydrukuj dokument poleceniem \family sans \bar under D \bar default rukuj \family default z menu \family sans \bar under P \bar default lik \family default , po naciśnięciu OK\SpecialChar \@. \end_layout \begin_layout Standard Gratulacje ! Napisałeś i wydrukowałeś Twój pierwszy dokument w LyX-ie. Cała reszta to tylko szczegóły, opisane w \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Elementarzu \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle , \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Podręczniku użytkownika \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle i \emph on \begin_inset Quotes pld \end_inset Opisie poleceń \begin_inset Quotes prd \end_inset \emph toggle . \end_layout \begin_layout Subsection Proste operacje \end_layout \begin_layout Standard W LyX-ie można wykonać większość czynności znanych z innych procesorów tekstu. Przenosi on automatycznie słowa czy robi wcięcia w akapitach. Otwórz kilka menu by przekonać się, że większość prostych poleceń jest na swoim miejscu (np. \family sans \bar under W \bar default yjście \family default , \family sans \bar under W \bar default klej \family default , \family sans \bar under D \bar default rukuj \family default ) pod nazwami jakich mogłeś oczekiwać, i zachowuje się zgodnie z przewidywaniami. Poniżej znajduje się krótki opis innych funkcji: \end_layout \begin_layout Description Cofnij LyX posiada \begin_inset Quotes pld \end_inset nieograniczone cofnięcie \begin_inset Quotes prd \end_inset , co oznacza , że można cofnąć wszystkie zmiany dokonane od otwarcia dokumentu używając polecenia \family sans \bar under C \bar default ofnij \family default z menu \family sans \bar under E \bar default dycja \family default . Jeśli cofnąłeś się zbyt głęboko polecenie Przywróć z tego samego menu naprawi błąd. \end_layout \begin_layout Description Wytnij/Wklej/Kopiuj Polecenia \family sans \bar under E \bar default dycja->Wy \bar under t \bar default nij \family default , \family sans \bar under E \bar default dycja-> \bar under W \bar default klej \family default i \family sans \bar under E \bar default dycja-> \bar under K \bar default opiuj \family default służą \family sans \bar under \family default \bar default do wycinania wklejania i kopiowania. Automatyczne wklejanie zaznaczonego tekstu odbywa się za pomocą środkowego przycisku myszy. \end_layout \begin_layout Description Znajdź/Zastąp Polecenie \family sans \bar under E \bar default dycja-> \bar under Z \bar default najdź\InsetSpace ~ i\InsetSpace ~ zastąp \family default służy do przeszu\SpecialChar \- kiwania z uwzględnieniem wielkości liter. W oknie polecenia strzałki w przód i w tył określają kierunek szukania, a przycisk \family sans \bar under Z \bar default astąp \family default powoduje zastąpienie znalezionych słów. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Po zakończeniu zamknij okno, lub jeśli to wygodniejsze, zostaw je otwarte. Większość okien w LyX-ie --- włącznie z \family sans \bar under Z \bar default najdźj\InsetSpace ~ i\InsetSpace ~ zastąp \family default , \family sans Spisem\InsetSpace ~ treści \family default i \family sans \bar under U \bar default kładem \family default , jak również różnymi oknami fromuł---daje się wysłać w tło bez konieczności zamykania. Klika okien, jak \bar under \family sans P \bar default lik-> \bar under O \bar default twórz \family default wymaga zamknięcia przed wpisaniem czegokolwiek w oknie głównym. \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Description Formatowanie\InsetSpace ~ znaków Tekst może być \emph on wyróżniony \emph toggle (z reguły kursywą), \series bold wytłuszczony \series default lub napisany jako \noun on nazwa własna \noun toggle (zwykle kapitalikami, np. nazwiska) za pomocą przełączalnych przycisków z menu Układ. \end_layout \begin_layout Description Pasek\InsetSpace ~ narzędzi Poniżej menu znajduje się pasek narzędzi, ułatwiający wykonanie najpopularniejszych poleceń, takich jak Wklej i Drukuj. Jeśli kursor myszy znajdzie się na dłużej nad przyciskiem z paska zadań, pojawi się mała żółta podpowiedź funkcji tego przycisku. \end_layout \begin_layout Standard Naturalnie jak dotąd nie napisałeś tak dużo, by skorzystać z większości tych funkcji. W miarę postępów jednak próbuj cofania, wklejania itd. \end_layout \begin_layout Subsection WYSIWYM: puste miejsca w LyX-ie \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:whitespace} \end_inset Jedną z najtrudniejszych dla nowego użytkownika nowinek jest sposób w jaki LyX obchodzi się z pustymi miejscami. Nieważne, ile razy przyciśnie się Return, w efekcie powstanie tylko jedna pusta linijka. W pustej linijce nie można wpisać nawet jednej spacji. Klawisz Tab nie przesuwa kursora do następnego tabulatora - tak naprawdę nie ma tabulatorów! Brak linijki u szczytu strony, która pozwalałaby na ustawienie marginesów lub tabulatorów. \end_layout \begin_layout Standard Wiele komercyjnych edytorów bazuje na zasadzie \emph toggle WYSIWYG --- What You See Is What You Get (Dostajesz to, co widzisz). LyX z kolei spełnia zasadę \begin_inset Quotes eld \end_inset What You See Is What You \emph on Mean \emph default . \begin_inset Quotes erd \end_inset (Dostajesz to, o co ci chodzi). Wpisujesz treść, a LyX składa ją tak, żeby całość miała ładny wygląd. Naciśnięcie \family sans Return \family default w sensie gramatycznym rozdziela akapity, zaś spacja słowa, tak więc nie ma sensu powielanie ich obok siebie; tabulator nie ma żadnej funkcji gramatyczn ej, zatem LyX go nie używa. Pracując z LyX-em użytkownik koncentruje się na zawartości dokumentu, a nie jego formacie. Przejrzyj podrozdział \begin_inset LatexCommand \ref{sec:what-is-lyx} \end_inset celem lepszego poznania zasady WYSIWYM. \end_layout \begin_layout Standard LyX posiada wiele metod na dopasowanie formatu dokumentu do potrzeb. Ostatecznie LyX niekoniecznie musi wygenerować \emph on dokładnie \emph toggle to, o co chodzi. Podręcznik użytkownika opisuje szczegółowo te metody. Należą do nich wypełnienia poziome i pionowe --- bardziej skuteczne i wszechstr onne niż grupy spacji czy pustych linijek --- i ręczne sposoby zmiany wielkości i stylu czcionki, jak i wyrównywania akapitów. Zasadą jednakże jest pisanie treści dokumentu i wprowadzanie zmian formatu na końcu. Standardowe edytory wymagają rozpraszanie się formatowaniem w trakcie powstawan ia dokumentu. \end_layout \begin_layout Section Środowiska \end_layout \begin_layout Standard Różne części dokumentu pełnią różną funkcję; części te nazwiemy środowiskami. Dokument składa się w większości ze zwykłego tekstu. Tytuły podrozdziału (rozdziału, sekcji itd.) pozwalają czytelnikowi zorientować się w jego zawartości. Pewne typy dokumentów wymagają specjalnych środowisk. Artykuł będzie wymagał streszczenia i tytułu. List ich nie potrzebuje, ale zawiera zapewne środowisko dla adresu nadawcy. \end_layout \begin_layout Standard Środowiska stanowią ważny składnik LyX-owego hasła \begin_inset Quotes pld \end_inset dostajesz, o co Ci chodzi \begin_inset Quotes prd \end_inset . Środowisko może określać styl, rozmiar czcionki, rodzaj wcięć akapitu, odstępy między linijkami i inne. Co więcej, konkretny format danego środowiska może się zmieniać: jedno wydawnictwo drukuje wycentrowane nagłówki podrozdziałów wytłuszczoną czcionką 18 punktową, podczas gdy inne wyrównuje je do lewej używając 15 punktowej kursywy; w różnych językach różnie wyglądają wcięcia akapitów, w dużym zakresie zmieniają się także standardy bibliografii. LyX pomaga uniknąć konieczności uczenia się tych różnych stylów formatowania. \end_layout \begin_layout Standard Lista środowisk znajduje się w lewym rogu paska narzędzi (pod menu \family sans \bar under P \bar default lik \family default ) i wskazuje bieżące środowisko. Rozpoczęcie pracy w każdym dokumencie następuje w środowisku \begin_inset Quotes pld \end_inset Standard \begin_inset Quotes prd \end_inset , domyślnym dla tekstu. Tytułem ćwiczenia użyj kilku różnych środowisk w pisanym przez siebie dokumenci e. W tym celu wybierz konkretne środowisko klikając na strzałce w dół umieszczonej przy prawym brzegu rozwijalnej listy środowisk. \end_layout \begin_layout Subsection Sekcje i podrozdziały \end_layout \begin_layout Standard Napisz słowo \family typewriter Wprowadzenie \family default w pierwszej linijce nowego dokumentu LyX-a i wybierz środowisko \family sans Section \family default z listy środowisk \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Nie musisz \emph on zaznaczać \emph toggle linijki. Jeśli niczego nie zaznaczyłeś LyX zmienia środowisko akapitu, w którym znajduje się kursor. Środowisko kilku akapitów naraz może zostać zmienione przez zaznaczenie ich przed wyborem nowego środowiska. \end_layout \end_inset . LyX nadaje podrozdziałowi numer \begin_inset Quotes pld \end_inset 1 \begin_inset Quotes prd \end_inset i składa tytuł podrozdziału większą czcionką. (Oczywiście tytuł ten zostanie prawidłowo złożony w pliku dvi lub na wydruku.) Następnie naciśnij \family sans Return \family default . Zauważ, że zawartość listy środowisk zmieniła się z \begin_inset Quotes pld \end_inset Section \begin_inset Quotes prd \end_inset z powrotem na \begin_inset Quotes pld \end_inset Standard \begin_inset Quotes prd \end_inset . Tytuły podrozdziałów, jak większość środowisk kończą się automatycznie wraz z naciśnięciem Return.. Wpisz klika słów wprowadzenia: \end_layout \begin_layout LyX-Code To jest wprowadzenie do mojego pierwszego dokumentu w LyX-ie. \end_layout \begin_layout Standard Naciśnij \family sans Return \family default ponownie i jeszcze raz wybierz \family sans Section \family default z listy środowisk. LyX wstawi \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset i czeka na dalszy ciąg. Wpisz \family typewriter Takie tam \family default i zauważ, że LyX ponownie składa tekst jako tytuł podrozdziału. \end_layout \begin_layout Standard To nie koniec. Idź na koniec pierwszego podrozdziału (po: \family typewriter mojego pierwszego dokumentu w LyX-ie \family default ) i naciśnij Return raz jeszcze, następnie wybierając środowisko \family sans Section \family default . LyX znowu wstawia \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset czekając na ciąg dalszy. Napisz \family typewriter O tym dokumencie \family default . Podrozdział \begin_inset Quotes pld \end_inset Takie tam \begin_inset Quotes prd \end_inset , który miał numer 2, został automatycznie przenumerowany na 3! W stylu prawdziwego WYSIWYM twoim jedynym zadaniem jest wskazanie fragmentów, które będą tytułami, a LyX zajmuje się ich numeracją i składem. \end_layout \begin_layout Standard Naciśnij Return aby powrócić do środowiska \family sans Standard \family default i wpisz następujące pięć zdań: \end_layout \begin_layout LyX-Code Podrozdziały i sekcje zostały opisane poniżej. \end_layout \begin_layout LyX-Code Opis Podrozdziału \end_layout \begin_layout LyX-Code Podrozdziały są większe niż sekcje. \end_layout \begin_layout LyX-Code Opis sekcji \end_layout \begin_layout LyX-Code Sekcje są mniejsze niż podrozdziały. \end_layout \begin_layout Standard Kliknij na drugiej linijce i wybierz środowisko \family sans Subsection \family default . LyX oznaczy sekcję \begin_inset Quotes pld \end_inset 2.1 \begin_inset Quotes prd \end_inset , i złoży ją czcionką większą od normalnego tekstu lecz mniejszą od tytułu podrozdziału. Zmień środowisko czwartej linijki na \family sans Subsection \family default . Zgodnie z przewidywaniami LyX nadał jej numer \begin_inset Quotes pld \end_inset 2.2 \begin_inset Quotes prd \end_inset . Gdyby wstawić jeszcze jeden podrozdział przed podrozdziałem 2, zostałby on przenumerowany na 3 i sekcje nosiły by numery \begin_inset Quotes pld \end_inset 3.1 \begin_inset Quotes prd \end_inset i \begin_inset Quotes pld \end_inset 3.2 \begin_inset Quotes prd \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard Kolejne poziomy zawierają \family sans Subsubsection \family default , \family sans Paragraph \family default , \family sans i Subparagraph \family default . Przetrenuj je na własną rękę. Być może zauważysz, że nagłówki akapitów i podakapitów nie są numerowane i że podakapity są wcinane. Jeśli chcesz to zmienić przeczytaj \emph on Podręcznik użytkownika \emph toggle . Tytuły rozdziałów --- środowisko Chapter --- są najwyższym poziomem, powyżej podrozdziałów, ale można ich używać tylko w niektórych typach (klasach) dokumentów LyX-a (patrz podrozdział \emph default \begin_inset LatexCommand \ref{sec:textclasses} \end_inset ). \end_layout \begin_layout Standard Jeżeli nie chcesz numerowanych rozdziałów i podrozdziałów, użyj odpowiednich środowisk. Środowisko Section* (znalezienie go na liście może wymagać jej przewinięcia) nadaje tytułowi podrozdziału te same atrybuty ale bez numerowania go. Istnieją odpowiednie środowiska \begin_inset Quotes pld \end_inset z gwiazdką \begin_inset Quotes prd \end_inset dla \family sans Subsection \family default \family sans i Subsubsection \family default . Zmień środowiska niektórych sekcji na ich odpowiedniki \begin_inset Quotes pld \end_inset z gwiazdką \begin_inset Quotes prd \end_inset i zwróć uwagę na zmianę numeracji pozostałych sekcji. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Popraw tytuły sekcji i podrozdziałów w \family typewriter example_raw.lyx \family default . Znajdziesz ten dokument w katalogu \family typewriter examples/ \family default . Wykonaj polecenie Plik->Otwórz i naciśnij Przykłady. Otwórz dokument i zachowaj go poleceniem Plik->Zapisz\InsetSpace ~ jako w swoim katalogu jako kopię roboczą. \end_layout \begin_layout Subsection Listy i podlisty \end_layout \begin_layout Standard LyX dysponuje szeregiem różnych środowisk do składu list. Środowiska te uwalniają użytkownika od uciążliwego naciskania Tab milion razy lub przenumerowywania listy za każdym razem gdy wstawia coś w środek, pozwalając mu skoncentrować się na zawartości \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Tak, przesadzamy z ciągłym podkreślaniem tego faktu w \emph on Elementarzu \emph toggle . Ale na tym polega LyX, więc prosimy o wyrozumiałość. \end_layout \end_inset . Różne listy wymagają odpowiednich środowisk: \end_layout \begin_layout Itemize Lista z wierszami rozpoczynanymi znaczkiem --- środowisko Itemize --- nadaje się do prezentacji celem opisania poszczególnych punktów. \end_layout \begin_layout Itemize Numerowane listy i podlisty środowiska \family sans Enumerate \family default byłyby właściwe w streszczeniu. \end_layout \begin_layout Itemize Dokument opisujący pakiety oprogramowania może używać środowiska \family sans Description \family default , w którym każda pozycja listy rozpoczyna się wytłuszczonym drukiem. \end_layout \begin_layout Itemize Środowisko \family sans List \family default --- nieobecne w LaTeX-u --- to trochę inna forma środowiska \family sans Description \family default . \end_layout \begin_layout Standard Wypisz listę powodów, dla których LyX jest lepszy niż inne edytory . W dowolnym miejscu dokumentu napisz: \end_layout \begin_layout Standard \family typewriter LyX jest lepszy niż inne edytory, ponieważ: \end_layout \begin_layout Standard i naciśnij Return. Teraz wybierz \family sans Itemize \family default z listy środowisk. LyX postawi znaczek (konkretnie znak mnożenia, który zostanie wydrukowany jako kółko). Wylicz swoje argumenty i naciśnij \family sans Return \family default : \end_layout \begin_layout LyX-Code Robi za ciebie skład drukarski. \end_layout \begin_layout LyX-Code Formuły tworzy w trybie WYSIWYG \end_layout \begin_layout LyX-Code Bardzo łatwo tworzy listy! \end_layout \begin_layout Standard Środowiska list, w przeciwieństwie do tytułów nie kończą się wraz z przyciśnięci em Return. Zamiast tego, LyX zakłada kontynuację wpisywania pozycji listy. Powyższy przykład utworzy zatem listę trzech argumentów. Jeśli któraś z pozycji listy ma mieć więcej niż jeden akapit, należy użyć bezpiecznego końca linii, uzyskiwanego przyciśnięciem \family sans C-Return \family default \emph toggle . Aby zakończyć listę, należy ponownie wybrać środowisko Standard z listy środowisk (lub kombinacją klawiszy \family sans \emph default M-p\InsetSpace ~ s \family default ). \end_layout \begin_layout Standard Powstała piękna lista argumentów. Można obejrzeć jak LaTeX poradzi sobie z wydrukiem. Ale jak uzyskać numerację argumentów? Po prostu zaznacz całą listę \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard LyX nie pozwoli na zaznaczenie pierwszego znaczka, o ile nie zostanie zaznaczony akapit przed listą, co akurat nie jest potrzebne. Podobnie nie można zaznaczyć numeru postawionego przed tytułem rozdziału. Nie szkodzi. \end_layout \end_inset i z listy środowisk wybierz \family sans Enumerate \family default . Voila ! Jak wspomniano, LyX troszczy się o numerację listy w przypadku dodania lub wstawienia pozycji. \end_layout \begin_layout Standard Jeśli lista jest wciąż zaznaczona można wypróbować pozostałe dwa środowiska, \family sans Description \family default and \family sans List \family default . W obu lista składa się z hasła -- pierwszego słowa danej pozycji oraz następują cej po nim definicji, która tworzy resztę akapitu (aż do naciśnięcia \family sans Return \family default ). Hasło jest wytłuszczone ( \family sans Description \family default ) lub odseparowane \begin_inset Quotes pld \end_inset tabulatorem \begin_inset Quotes prd \end_inset \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Ale jest to tabulator drukarski, a nie żałosny, ograniczony, niereformowalny tabulator maszyny do pisania. \end_layout \end_inset ( \family sans List \family default ) od reszty akapitu. Hasło składające się z więcej niż jednego słowa można uzyskać rozdzielając jego składniki twardą spacją, wstawianą naciśnięciem \family sans C-Space \family default i wyświetlaną jako małe, różowe \begin_inset Quotes pld \end_inset u \begin_inset Quotes prd \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Sformatuj listy z pliku \family typewriter example_raw.lyx. \end_layout \begin_layout Standard Listy można zagnieżdżać na wszelkie możliwe sposoby. Narzucającym się przykładem byłoby pisanie planu. Listy numerowane i ze znaczkami mają różne sposoby numerowania i oznaczania podlist. W \emph on Podręczniku użytkownika \emph toggle można znaleźć szczegółowy opis różnych typów list, jak również przykłady z użyciem \emph on mnóstwa \emph toggle zagnieżdżeń. \end_layout \begin_layout Subsection Inne środowiska: Verses, Quotations, i inne \end_layout \begin_layout Standard Istnieją dwa środowiska wyróżniające cytaty z otaczającego tekstu: \family sans Quote \family default dla krótkich, a \family sans Quotation \family default dla długich cytatów. Programy komputerowe (środowisko \family sans LyX-Code \family default , używane również w Elementarzu w przykładach dłuższych tekstów) pisane są czcionką maszynową.; środowisko to jest jedynym w LyX-ie, gdzie można używać wielokrotnych spacji celem formatowania kodu. Do pisania poezji służy środowisko \family sans Verse \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard nie wspominając o odrobinie talentu. \end_layout \end_inset , z klawiszem Return \family default rozdzielającym strofy, a \family sans C-Return \family default linijki wewnątrz strofy. \emph on Podręcznik użytkownika \emph toggle drobiazgowo opisuje wszystkie dostępne środowiska. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Użyj środowisk \family sans Quote, LyX-Code, \family default i \family sans Verse \family default celem poprawnego sformatowania pliku \family typewriter example_raw.lyx \end_layout \begin_layout Chapter Pisanie dokumentów \end_layout \begin_layout Standard Zadaniem poprzedniego rozdziału było wdrożenie użytkownika do pisania tekstów w LyX-ie. Przedstawiono tam podstawowe operacje, jak również posługiwanie się środowiskam i. Większość użytkowników zamierza jednak pisać za pomocą LyX-a dokumenty: artykuły, prace, książki, podręczniki lub listy. Ten rozdział ma poszerzyć umiejętność pisania tekstu o tworzenie całych dokumentów. Zostaną wprowadzone klasy tekstu, pozwalające na pisanie różnych typów dokumentów, oraz dodatki, które stanowią o różnicy między tekstem, a dokumentem , takie jak tytuły, przypisy, odsyłacze, bibliografie i spisy treści. \end_layout \begin_layout Section Klasy tekstu i wzorce: pisanie listów \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:textclasses} \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Różne typy dokumentów wymagają różnego formatowania. Na przykład książki zasadniczo są drukowane na obu stronach kartki, zaś artykuły na jednej. W dodatku wiele dokumentów zawiera specjalne środowiska: listy mają adres nadawcy i podpis, którenie mają sensu w książce czy artykule. Klasy tekstu \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Dla użytkowników LaTeX-a: ekwiwalent latexowej \emph on documentclass \end_layout \end_inset w LyX-ie służą do opisu tych zasadniczych różnić między typami dokumentów. Ten \emph on Elementarz \emph toggle został napisany w klasie \family sans Book \family default . Klasy to kolejny element WYSIWYM; informują LyX-a jak składać dokument, uwalniając od tego użytkownika. \end_layout \begin_layout Standard Twój dokument jest prawdopodobnie klasy \family sans Article \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard To domyślna klasa, chyba że ją zmienić w pliku \family typewriter lyxrc \family default . \end_layout \end_inset . Spróbuj zmienić klasę używając listy klas w oknie polecenia Układ->Dokument \family default , celem obejrzenia różnic w formatowaniu dokumentów. Jeśli zmienisz klasę swojego dokumentu na \family sans Book \family default i obejrzysz listę środowisk, zauważysz, że większość z nich nie uległa zmianie. Dodatkowo pojawi się środowisko \family sans Chapter \family default . W razie wątpliwości, czy dane środowisko istnieje w klasie najlepiej zajrzeć na listę środowisk. \end_layout \begin_layout Standard Rozmiary czcionek, druk jedno- lub dwukolumnowy, nagłówki stron to możliwe różnice między formatami czasopism. W miarę rozpowszechniania się komputerów czasopisma zaczęły przyjmować artykuły drogą elektroniczną i stworzyły pliki stylu LaTeX-a, tak by autorzy mogli dokonać prawidłowego składu. LyX również je akceptuje. Na przykład LyX obsługuje format (i dodatkowe środowiska) dla biuletynu Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego stosując klasę \family sans Article\InsetSpace ~ (AMS) \family default . \end_layout \begin_layout Standard Oto bardzo krótki zestaw niektórych klas. Jak zwykle Podręcznik użytkownika zawiera brakujące szczegóły: \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset VSpace 0.3cm \end_inset \end_layout \begin_layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \begin_layout Standard Nazwa \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard Uwagi \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard article \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard druk jednostronny, bez rozdziałów \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard article (AMS) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard układ i środowiska dla American Math Society \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard report \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard dłuższy niż article, druk dwustronny \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard book \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard report + dodatki z przodu i z tyłu \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard slides \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard slajdy (z FoilTeX-em włącznie) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard letter \lang english \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Standard list---mnóstwo dodatkowych środowisk dla adresu, podpisu\SpecialChar \ldots{} \end_layout \end_inset \end_inset \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset VSpace 0.3cm \end_inset \end_layout \begin_layout Section Wzorce: pisanie listu \end_layout \begin_layout Standard Jedną z najbardziej popularnych klas tekstu jest Letter (list). Nowy list można rozpocząć tworząc nowy plik poleceniem Nowy, i wybierając Letter z listy Klasa w oknie polecenia Układ->Dokument. Choć taki sposób wydaje się najbardziej oczywisty, nie jest wcale ekonomiczny. Za każdym razem chcąc napisać list musimy w nim zawrzeć adresy nadawcy i odbiorcy, podpis itp. Dlatego LyX posiada wzorzec listu, będący przykładowym listem. Posiadając wzorzec można po prostu zastąpić jego fragmenty własnym tekstem kiedy pisze się własny list. \end_layout \begin_layout Standard Utwórz nowy plik poleceniem Plik->Nowy ze wzorca. Po podaniu nazwy nowego pliku, w oknie Wybierz wzorzec wybierz \family typewriter latex_letter.lyx \family default . Zapisz i wydrukuj plik celem obejrzenia formatu poszczególnych środowisk. \end_layout \begin_layout Standard Na liście środowisk znajduje się teraz kilka pozycji włącznie ze środowiskiem \family sans My\InsetSpace ~ Address \family default (mój adres), których nie ma w innych klasach. Inne środowiska jak \family sans Quote czy Description \family default , są już znane. Warto wypróbować ich działanie. Można np. zauważyć, że środowisko \family sans Signature \family default rozpoczyna się słowem \begin_inset Quotes pld \end_inset Signature: \begin_inset Quotes prd \end_inset na czerwono przed właściwym podpisem. Słowo to nie pokaże się na wydruku. Istnieje tylko w celu pokazania miejsca podpisu. Nieważne zresztą, gdzie to środowisku znajduje się w pliku. Należy pamiętać, że LyX jest WYSIWYM; środowisko \family sans Signature \family default może być wstawione gdziekolwiek, ale LyX sprawi, że na wydruku zostanie umieszczone na końcu. \end_layout \begin_layout Standard Wzorzec jest normalnym plikiem LyX-a. Oznacza to, że możesz wstawić swój adres i podpis i zapisać tak zmieniony plik jako nowy wzorzec. Od tego momentu, każdy list możesz zacząć od otworzenia tego nowego wzorca. Nie proponujemy tu żadnego szczególnego ćwiczenia. Po prostu napisz do kogoś list \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Jedno ostrzeżenie. Jeśli wykasujesz cały tekst ze środowiska np. wykasujesz całe pole \family sans My\InsetSpace ~ Address \family default celem wpisania własnego adresu i przemieścisz kursor nic nie wpisując, ryzykujesz zniknięcie środowiska. Dzieje się tak , ponieważ środowisko nie może istnieć bez tekstu. Aby je odzyskać należy wybrać je ponownie z listy środowisk. \end_layout \end_inset ! \end_layout \begin_layout Section Tytuły dokumentu \end_layout \begin_layout Standard Tytuł (który może składać się z właściwego tytułu, autora, a nawet streszczenia) jest uważany w LyX-ie (podobnie jak w LaTeX-u) za osobną część dokumentu. \end_layout \begin_layout Standard Wróć do swojego pliku \family typewriter newfile.lyx i \family default upewnij się \family typewriter , \family default że używa klasy \family sans Article \family default . Wpisz tytuł w pierwszej linijce, i zmień środowisko na \family sans Title \family default . W następnej linijce wpisz swoje imię i nazwisko i ustaw środowisko \family sans Author \family default . W następnej linijce napisz datę w środowisku \family sans Date \family default . Napisz ze dwa akapity podsumowujące zawartość dokumentu w środowisku \family sans Abstract \family default . Teraz obejrzyj wydruk. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Popraw tytuł, datę i autora \family typewriter w example_raw.lyx \end_layout \begin_layout Section Etykiety i odnośniki \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:labels} \end_inset Zaetykietować można podrozdział (albo sekcję, czy też, rzadziej, pop prostu kawałek tekstu) w dowolnym dokumencie. Dzięki temu powstaje możliwość odwołania się do tego podrozdziału w innych miejscach dokumentu przy użyciu odnośników. Można odwoływać się albo do numeru podrozdziału, albo do numeru strony jego początku. Podobnie jak w przypadku przypisów i notatek, LyX zajmuje się aktualizacją odnośników. Automatyczne etykiety i odnośniki to jedna z największych zalet LyX-a (i LaTeX-a) w porównaniu do zwykłych edytorów. \end_layout \begin_layout Subsection* Pierwsza etykieta \end_layout \begin_layout Standard Oznaczmy nasz drugi podrozdział zatytułowany \begin_inset Quotes pld \end_inset O tym dokumencie \begin_inset Quotes prd \end_inset . Kliknij na końcu linijki tytułu podrozdziału i użyj polecenia \family sans Wstaw->Etykietę \family default . W oknie wpisz nazwę podrozdziału: \family typewriter sec:o_dok \family default , która wygląda na dobre opisowe oznaczenie, niekolidujące z ewentualnymi innymi nazwami etykiet \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Piszemy \begin_inset Quotes pld \end_inset sec: \begin_inset Quotes prd \end_inset , bo można etykietować także równania. tabele i rysunki. \end_layout \end_inset . Po naciśnięciu OK nazwa etykiety zostanie umieszczona w prostokącie obok tytułu podrozdziału. \end_layout \begin_layout Standard Skądinąd etykieta mogłaby być wstawiona w dowolnym miejscu w środku podrozdziału. Odnośniki do podrozdziału wskazują na ostatni podrozdział lub sekcję, której tytuł znajduje się przed etykietą. Umieszczenie jej w linijce tytułu (czy w pierwszej linijce tekstu) zapewnia odwołanie do początku podrozdziału. \end_layout \begin_layout Standard Jak dotąd niewiele się zmieniło --- plik \family typewriter dvi \family default wygląda dokładnie jak wyglądał, ponieważ etykiety nie pojawiają się na wydruku. Tym niemniej jeśli dołożono etykietę, to można się do niej odwołać za pomocą odnośnika. Zrobimy to w następnym kroku. \end_layout \begin_layout Subsection* Pierwszy odnośnik \end_layout \begin_layout Standard Umieść kursor w dowolnym miejscu swojego dokumentu. Napisz: \end_layout \begin_layout LyX-Code Jeśli chcesz zasięgnąć więcej informacji o tym dokumencie,zobacz podrozdział , który rozpoczyna się na stronie . \end_layout \begin_layout Standard Następnie --- z kursorem po słowie podrozdział --- użyj polecenia \family sans Wstaw->Odnośnik \family default . Otworzy się okno \family sans Wstaw\InsetSpace ~ odnośnik \family default , pokazując listę możliwych etykiet. W tej chwili powinna być tylko jedna: \begin_inset Quotes pld \end_inset sec:o_dokumencie \begin_inset Quotes prd \end_inset . Wybierz ją i kliknij na \family sans Wstaw\InsetSpace ~ odnośnik \family default . Teraz przesuń kursor za słowo \begin_inset Quotes pld \end_inset stronie \begin_inset Quotes prd \end_inset i kliknij na \family sans Wstaw\InsetSpace ~ numer\InsetSpace ~ strony \family default w oknie \family sans Wstaw\InsetSpace ~ odnośnik \family default . \end_layout \begin_layout Standard LyX wstawia odnośnik do prostokąta w miejscu kursora. Na wydruku prostokąt z odnośnikiem zostanie zastąpiony numerem podrozdziału, względnie strony ( w zależności co wskazałeś w oknie \family sans Wstaw\InsetSpace ~ odnośnik \family default ). Dla wygody odnośniki działają jak hiperłącza w trakcie edycji dokumentu LyX-a; kliknięcie na nich przenosi kursor do wskazywanej etykiety. Użyj polecenia \family sans Plik->Podgląd->Obejrzyj\InsetSpace ~ jako\InsetSpace ~ DVI \family default aby zobaczyć, że na ostatniej stronie odsyłamy do \begin_inset Quotes pld \end_inset podrozdziału 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset i \begin_inset Quotes pld \end_inset strony 1 \begin_inset Quotes prd \end_inset (czy innej, na której akurat jest tytuł 2. podrozdziału). \end_layout \begin_layout Subsection* Więcej o etykietach \end_layout \begin_layout Standard Wspomniano o obsłudze numerowania odnośników przez LyX-a; teraz można ją przetestować. Dodaj nowy podrozdział przed podrozdziałem 2. Uaktualnij podgląd --- voilŕ! --- odnośnik zmienił numer na 3! Zmień środowisko \begin_inset Quotes pld \end_inset O tym dokumencie \begin_inset Quotes prd \end_inset na \family sans Subsection \family default , a odnośnik wskaże sekcję 2.1 zamiast podrozdziału 3. Odnośnik do strony nie zmieni się oczywiście tak długo, aż nie wpiszesz całej strony tekstu przed wskazywaną etykietą. \end_layout \begin_layout Standard W ramach poszerzonych ćwiczeń spróbuj wstawić etykietę \begin_inset Quotes pld \end_inset sec:moja_etykieta \begin_inset Quotes prd \end_inset w miejsce pierwszego odnośnika i umieść w innym miejscu dokumentu odnośnik do niej. Podczas częstego wstawiania odnośników warto zostawić otwarte okno \family sans Wstaw\InsetSpace ~ odnośnik \family default . \end_layout \begin_layout Standard Jeżeli chcesz sprawdzić, czy odnośniki wyświetlają prawidłowe strony we większych dokumentach, skopiuj kilka stron z \emph on Podręcznika użytkownika \emph default i wklej pożyczony tekst do swojego dokumentu. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Skopiowanie tytułu rozdziału może spowodować błąd LyX-a, ponieważ rozdziały nie są dozwolone w klasie Article. W takim przypadku skasuj tytuł rozdziału. Jeśli chcesz wiedzieć, czemu tak się dzieje, zobacz podrozdział \begin_inset LatexCommand \ref{sec:textclasses} \end_inset . \end_layout \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Popraw odnośniki w \family typewriter example_raw.lyx \end_layout \begin_layout Section Przypisy i notatki \end_layout \begin_layout Standard Przypisy są dodawane za pomocą przycisku \family sans Wstaw\InsetSpace ~ przypis \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Przycisk oznaczony jest strzałką wskazującą przypis \end_layout \end_inset z paska narzędzi lub poleceniem Wstaw\InsetSpace ~ przypis \family default . Kliknij na końcu słowa \begin_inset Quotes pld \end_inset LyX \begin_inset Quotes prd \end_inset gdzieś w dokumencie i naciśnij przycisk \family sans Wstaw\InsetSpace ~ przypis \family default . Poniżej bieżącej linijki otworzy się linijka przypisu. Przy jej lewym końcu jest słowo \begin_inset Quotes pld \end_inset foot \begin_inset Quotes prd \end_inset napisane czerwonym kolorem na szarym tle. Reszta linijki jest okolona czerwoną linią.; tu właśnie należy wpisać tekst przypisu. Kursor powinien znajdować się na początku tej linijki. Napisz \end_layout \begin_layout LyX-Code LyX jest procesorem tekstu dokonującym składu drukarskiego. \end_layout \begin_layout Standard Teraz kliknij na słowie \begin_inset Quotes pld \end_inset foot \begin_inset Quotes prd \end_inset . Linijka przypisu zniknęła pozostawiając słowo \begin_inset Quotes pld \end_inset foot \begin_inset Quotes prd \end_inset zapisane jako czerwony indeks górny, pokazując gdzie na wydruku znajdzie się przypis; nazwiemy to \begin_inset Quotes pld \end_inset zwijaniem \begin_inset Quotes prd \end_inset przypisu. Można ją także w każdej chwili rozwinąć przez kliknięcie na czerwonym znaczku. \end_layout \begin_layout Standard Można zapytać, czemu przypis pokazywany jest jako czerwony indeks, a nie jako liczba. Dzieje się tak, gdyż LyX zajmuje się numerowaniem przypisów \emph on na wydrukach \emph default , o czym możesz się przekonać oglądając plik dvi (lub wydruk). Dodanie nowego przypisu powoduje odpowiednie przenumerowanie już istniejących. Ponieważ LyX (a właściwie LaTeX) radzi sobie z tym na bieżąco, nie ma potrzeby zapisywania numerów przypisów w pliku LyX-a. \end_layout \begin_layout Standard Przypis może być wycinany i wklejany tak jak zwykły tekst. Przekonaj się o tym sam ! Wystarczy zaznaczyć znaczek przypisu, \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Być może łatwiej zaznaczyć go przy pomocy klawiszy. Zaznaczając znaczek stopki myszą można przypadkiem otworzyć stopkę. \end_layout \end_inset poczym wyciąć go i wkleić. Poza tym można zamienić w przypis zwykły tekst, zaznaczając go i naciskając przycisk \family sans Wstaw\InsetSpace ~ przypis \family default . \end_layout \begin_layout Standard Przycisk Wstaw\InsetSpace ~ notatkę dodaje notatki na marginesach \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Przycisk przedstawia strzałkę wskazującą kolumnę tekstu na marginesie i powinien znajdować się po prawej stronie przycisku \family sans Wstaw\InsetSpace ~ stopkę \family default na pasku narzędzi. \end_layout \end_inset , co osiągnąć można również poleceniem \family sans Wstaw->Notatkę \family default \SpecialChar \@. Notatki zachowują się jak przypisy, z tym że: \end_layout \begin_layout Itemize znaczki na ekranie mają napis \begin_inset Quotes pld \end_inset margin \begin_inset Quotes prd \end_inset zamiast \begin_inset Quotes pld \end_inset foot \begin_inset Quotes prd \end_inset \end_layout \begin_layout Itemize notatki pojawią się na marginesie, a nie pod tekstem \end_layout \begin_layout Itemize notatki nie są numerowane \end_layout \begin_layout Itemize Kiedy notatka jest zwinięta, na marginesie pojawia się wykrzyknik, który nie pokaże się na wydruku. \end_layout \begin_layout Standard Zmień swój przypis o LyX-ie z powrotem w tekst, a następnie w notatkę. Obejrzyj plik dvi aby zobaczyć jak wygląda taka notatka. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Popraw przypis w \family typewriter example_raw.lyx \end_layout \begin_layout Section Bibliografie \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:bibliographies} \end_inset Bibliografie zachowują się podobnie do odnośników. Bibliografia zawiera listę odsyłaczy do literatury na końcu dokumentu, do których można się odwoływać w tekście. Podobnie jak tytuły podrozdziałów pozycje bibliografii są przez LyX-a i LaTeX-a automatycznie numerowane, jak również odwołania do nich. \end_layout \begin_layout Standard Idź na koniec dokumentu i ustaw środowisko \family sans Bibliography \family default . Teraz każdy akapit będzie pozycją bibliografii. Napisz \family typewriter Elementarz LyX-a, Zespół Dokumentacji LyX-a \family default jako swoją pierwszą pozycję. Zauważ, że LyX automatycznie umieszcza numer w prostokącie przed każdą pozycją. Kliknij na takim numerze, aby otworzyć okno \family sans Pozycja\InsetSpace ~ bibliografii \family default . Pierwsze z pól, edycyjnych, \family sans Klucz \family default , służy do odwołań z tekstu dokumentu LyX-a. Domyślnie jest on liczbą. Wpisz w to pole \begin_inset Quotes pld \end_inset elementarz \begin_inset Quotes prd \end_inset celem łatwiejszego zapamiętania. \end_layout \begin_layout Standard Znajdź teraz w swoim dokumencie jakieś miejsce do umieszczenia odwołania do literatury. Wstaw je za pomocą \family sans Wstaw->Odwołanie\InsetSpace ~ do\InsetSpace ~ literatury \family default \SpecialChar \@. LyX wstawi w tekst prostokąt z trzema znakami zapytania w nawiasach kwadratowyc h i pojawi się okno \family sans Wstaw\InsetSpace ~ odwołanie \family default . Używając rozwijalnej listy na prawo od pola \family sans Klucz \family default , wybierz \begin_inset Quotes pld \end_inset elementarz \begin_inset Quotes prd \end_inset (w tej chwili to jedyna pozycja bibliografii). Obejrzyj na podglądzie wygląd odwołania w tekście. \end_layout \begin_layout Standard Do czego służą pozostałe pola? Pole \family sans Uwaga \family default w oknie \family sans Odwołanie \family default wstawia notkę (jak strona lub rozdział w przywołanej książce lub artykule) w nawiasach po odwołaniu. Jeśli wolisz skróty zamiast liczb (np. \begin_inset Quotes pld \end_inset [Smi95] \begin_inset Quotes prd \end_inset odwołuje się do artykułu Smith-a z 1995) użyj pola \family sans Etykieta \family default z okna \family sans Pozycja\InsetSpace ~ bibliografii \family default . Jak zwykle szczegóły opisano w \emph on Podręczniku użytkownika. \emph toggle \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie: \series default Wykonaj bibliografię i odwołania w \family typewriter example_raw.lyx \end_layout \begin_layout Section Spis treści \end_layout \begin_layout Standard Jeśli zamierzasz wstawić spis treści na początku dokumentu, LyX znakomicie to ułatwi. Naciśnij \family sans Return \family default za tytułem dokumentu i przed pierwszym tytułem podrozdziału \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Nawet nie próbuj umieścić kursora przed numerem podrozdziału. Nie uda się. Tak czy inaczej nie można ręcznie poprawiać tego numeru, bo LyX numeruje podrozdziały automatycznie. \end_layout \end_inset i wykonaj polecenie \family sans Wstaw->Spisy->Spis\InsetSpace ~ treści \family default . W prostokącie w pierwszej linijce dokumentu pojawi się napis \begin_inset Quotes pld \end_inset Spis treści \begin_inset Quotes prd \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard Wygląda to niepozornie, ale na podglądzie widać kompletny spis treści dokumentu w całej okazałości. Jak zwykle, w przypadku zmiany kolejności rozdziałów lub dodania nowych, spis treści na wydruku zostanie uaktualniony. \end_layout \begin_layout Standard Spis treści nie pokazuje się w edytowanej wersji dokumentu, bo i tak nie ma możliwości jego edycji. Można jednak wyświetlić go za pomocą polecenia \family sans Edycja->Struktura\InsetSpace ~ dokumentu \family default . To bardzo użyteczne narzędzie, które umożliwia łatwe poruszanie się po dokumencie. Kliknięcie na tytule podrozdziału w oknie \family sans Struktura\InsetSpace ~ dokumentu \family default wyróżnia ten tytuł i przenosi w to miejsce kursor (w oknie edycyjnym). \end_layout \begin_layout Standard Pozbyć się spisu treści można kasując go tak jak inne znaki. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Wstaw spis treści w pliku \family typewriter example_raw.lyx \end_layout \begin_layout Chapter Formuły matematyczne \end_layout \begin_layout Standard LaTeX jest używany przez wielu naukowców z powodu jego świetnie wyglądających równań, powstających bez potrzeby używania znaków kontrolnych i edytorów równań spotykanych w innych procesorach tekstu. Wielu z nich zżyma się jednak na styl pracy z LaTeX-em, bardziej przypominający programowanie niż pisanie tekstu. Na szczęście LyX obsługuje równania w trybie wizualnym. Przyzwyczajeni do pisania w LaTeX-u zauważą, że wszystkie normalne polecenia LaTeX-a działają jak zwykle, poza tym, że ich efekt pokazuje się na bieżąco. Z drugiej strony użytkownicy nigdy nie korzystający z LaTeX-a mogą użyć paska narzędzi formuł matematycznych, który umożliwia tworzenie profesjonalnie wyglądających równań w sposób łatwy i szybki \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard LyX nie potrafi, niestety, sprawdzić \emph on poprawności \emph toggle tych równań. \end_layout \end_inset . \end_layout \begin_layout Section Tryb formuł matematycznych \end_layout \begin_layout Standard W dowolnym miejscu swojego dokumentu napisz: \end_layout \begin_layout LyX-Code Lubię równanie Einsteina, E=mc^2, bo jest takie proste \end_layout \begin_layout Standard Takie równanie nie wygląda za ładnie, nawet na podglądzie. Brak w nim spacji między literami a znakiem równości i prawdziwego indeksu górnego dla \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset . Taki nieciekawy skład jest skutkiem tego, że LyX nie został poinformowany o pisaniu równania i złożył je jak zwykły tekst. \end_layout \begin_layout Standard Tekst matematyczny powinno pisać się w trybie formuł matematycznych. Aby wejść w tryb formuł wystarczy nacisnąć przycisk na pasku narzędzi oznaczony niebieskim symbolem \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$ \end_inset . LyX wstawi w tekst mały niebieski prostokąt okolony czerwoną ramką. Niebieski prostokąt to punkt wstawiania, gdzie pojawią się elementy formuły, zaś czerwona ramka sygnalizuje tryb formuł. LyX umieścił już kursor w niebieskim prostokącie, więc wystarczy wpisać ponownie E=mc^2. Wyrażenie napisane jest na niebiesko, a niebieski prostokąt znika kiedy punkt wstawiania nie jest pusty. Teraz naciśnij Esc celem opuszczenia trybu matematycznego (zauważ, że powtórne przyciśnięcie przycisku Tryb\InsetSpace ~ formuł \emph on nie opuszcza \emph toggle trybu formuł). Znika czerwona ramka, kursor znajduje się na prawo od wyrażenia, ewentualne dalsze pisanie będzie w trybie zwykłego tekstu. \end_layout \begin_layout Standard Obejrzyj podgląd i zauważ ładnie złożone równanie, zawierające spacje między literami i znakiem równaości, a także \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset jako indeks górny. Litery w trybie formuł traktowane są jak zmienne i pisane są kursywą. Liczby traktowane są jak liczby. \end_layout \begin_layout Standard Edycja formuł to kolejny przykład podejścia WYSIWYM. W LaTeX-u wyrażenie matematyczne tworzy się pisząc tekst i używając poleceń typu \backslash sqrt; może to być uciążliwe, z braku możliwości zobaczenia wyrażenia zanim uruchomi się program LaTeX-a, co powoduje stratę czasu na poprawkę ewentualnych błędów jak zgubione nawiasy itd. Z drugiej strony LyX nie próbuje przedstawiać wyglądu równania dokładnie tak jak na wydruku, ale prezentuje bardzo dobre przybliżenie końcowego efektu. W następnej kolejności LaTeX zajmuje się profesjonalnym składem, po którym w 99% nie trzeba ręcznie poprawiać rozmiarów czcionki czy odstępów. W ten sposób (przepraszamy za powtarzanie się), użytkownik może skupić się na zawartości wyrażeń matematycznych, a nie na ich formacie. \end_layout \begin_layout Section Praca z równaniem \end_layout \begin_layout Standard Zmień teraz \begin_inset Formula $E=mc^{2}$ \end_inset na \begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$ \end_inset . Użyj klawiszy strzałek aby przemieścić kursor do wnętrza wyrażenia. Zauważ, że kiedy kursor znajdzie się w środku, pojawi się czerwona ramka informując o przejściu w tryb formuł. Za pomocą strzałki w lewo i w prawo przesuń kursor za znak równości i napisz \begin_inset Quotes pld \end_inset 1+ \begin_inset Quotes prd \end_inset . Jak poprzednio można użyć klawiszy strzałek lub \family sans Esc \family default celem opuszczenia trybu formuł, co spowoduje zniknięcie czerwonej ramki. W opinii wielu użytkowników wejście w tryb formuł kursorem jest bardzo wygodne, ale zawsze można kliknąć w którymś miejscu wyrażenia, żeby przenieść tam kursor i przejść tym samym do trybu formuł. \end_layout \begin_layout Standard W odróżnieniu od specjalnych klawiszy opisanych poniżej, pisanie w trybie formuł nie różni się od pisania zwykłego tekstu. \family sans Delete \family default i \family sans Backspace \family default kasują znaki, zaznaczać tekst można za pomocą klawiszy lub myszy, działa \family sans Edycja->Cofnij \family default , wycinanie oraz wklejanie. Z jednym trzeba ostrożnie: po wyjściu z trybu formuł nieopatrzne \family sans Backspace/Delete \family default potrafi za jednym zamachem skasować całe wyrażenie. Na szczęście \family sans Cofnij \family default naprawi błąd. \end_layout \begin_layout Standard Jak zmienić \begin_inset Formula $E=mc^{2}$ \end_inset na \begin_inset Formula $E=mc^{2.5}+1$ \end_inset ? Jak poprzednio, można od razu kliknąć myszą we właściwe miejsce. Można także użyć klawiszy strzałek. Jeśli kursor znajduje się zaraz za \begin_inset Quotes pld \end_inset c \begin_inset Quotes prd \end_inset , ale przed \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset , naciśnięcie strzałki w górę przesunie kursor na poziom indeksu górnego, tuż przed \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset . Dodaj \begin_inset Quotes pld \end_inset .5 \begin_inset Quotes prd \end_inset . Naciśnięcie strzałki w dół przesunie kursor z powrotem na zwykły poziom. Naciśnięcie tej strzałki w dowolnym miejscu indeksu górnego przenosi kursor w miejsce zaraz \emph on za \emph toggle tym indeksem (tak że od razu możesz dopisać \begin_inset Quotes pld \end_inset +1 \begin_inset Quotes prd \end_inset ). \end_layout \begin_layout Standard Do poruszania się po wyrażeniu można także użyć spacji. Jeżeli kursor znajduje się w strukturze matematycznej (indeksie dolnym, górnym, ułamku, pierwiastku, ograniczniku czy macierzy, które zostaną opisane w następnych podrozdziałach), naciśnięcie spacji przesunie kursor za tę strukturę, ale nie wyłączy trybu formuł. Tak więc jeśli kursor znajduje się gdziekolwiek w indeksie górnym, naciśnięcie spacji przeniesie go na zwykły poziom tuż za indeksem. Oznacza to, że możesz napisać \begin_inset Formula $E=mc^{1+x}-2$ \end_inset bez używania myszy czy klawiszy strzałek. Uważaj, żeby nie nacisnąć spacji między \begin_inset Quotes pld \end_inset 1 \begin_inset Quotes prd \end_inset a \begin_inset Quotes pld \end_inset + \begin_inset Quotes prd \end_inset , inaczej opuścisz indeks górny. W miejscach, gdzie spacja nie ma sensu (np. między \begin_inset Quotes pld \end_inset m \begin_inset Quotes prd \end_inset i \begin_inset Quotes pld \end_inset c \begin_inset Quotes prd \end_inset ), naciśnięcie spacji jest ignorowane \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Spacja i tabulator nie służą do wstawiania dodatkowego wolnego miejsca między częściami równania. Odstępy są zagadnieniem składu drukarskiego, co oznacza, że użytkownik powinien pozostawić je LyX-owi (LaTeX-owi) (zobacz podrozdz. \begin_inset LatexCommand \ref{sec:whitespace} \end_inset ) Jeśli nie satysfakcjonuje Cię efekt składu LyX-a, istnieją sposoby zmiany odstępów, o czym więcej pisze Podręcznik użytkownika --- ale odłóż poprawki dopóki nie ukończysz pisania treści dokumentu. \end_layout \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard Zauważ, że opuszczenie trybu formuł klawiszem \family sans Esc \family default powoduje brak spacji za wyrażeniem. Nie jest to problem, jeżeli piszesz potem kropkę lub przecinek, ale jeśli chcesz napisać jakieś słowo, musisz dodatkowo nacisnąć spację. Istnieje skrót, działający na samym końcu obszaru w trybie formuł. Naciśnięcie spacji wychodzi z tego trybu i wstawia spację za formułą. W ten sposób można szybciej napisać \begin_inset Quotes pld \end_inset \begin_inset Formula $f=ma$ \end_inset to moje ulubione równanie \begin_inset Quotes prd \end_inset zamiast \begin_inset Quotes pld \end_inset \begin_inset Formula $f=ma$ \end_inset to moje ulubione równanie \begin_inset Quotes prd \end_inset . \end_layout \begin_layout Section Potęgi i indeksy \end_layout \begin_layout Standard Wykładnik może być wprowadzony z paska narzędzi, ale prościej jest użyć znak \begin_inset Quotes pld \end_inset ^ \begin_inset Quotes prd \end_inset . LyX ustawia wówczas punkt wstawiania (niebieski prostokąt) w indeks górny, dzięki czemu cokolwiek napiszesz będzie wyżej i mniejszą czcionką. Cały dalszy pisany tekst do naciśnięcia spacji (lub Esc celem opuszczenia trybu formuł) będzie indeksem górnym. \end_layout \begin_layout Standard Pisanie indeksów dolnych jest równie proste --- zaczyna się naciśnięciem klawisza podkreślenia, \begin_inset Quotes pld \end_inset _ \begin_inset Quotes prd \end_inset . Można podnosić i opuszczać oba indeksy, np.: \begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$ \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Przerób equation 1 z \family typewriter example_raw.lyx \family default w trybie formuł. \end_layout \begin_layout Section Pasek narzędzi formuł matematycznych \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard W klyx-ie jest to pasek, w lyx-ie panel \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Pasek narzędzi do wygodny sposób na wprowadzanie symboli i wykonywanie skompliko wanej edycji formuł. Wiele z jego funkcji może być przywołanych z klawiatury. Na razie jednak skupimy się na posługiwaniu się paskiem narzędzi, aby zapoznać się z jego zawartością; skrótów klawiaturowych można się nauczyć z innych podręczników. Otwórz zatem pasek narzędzi i pozostaw go otwartym na czas lektury tego podrozdziału. \end_layout \begin_layout Subsection Litery greckie i symbole \end_layout \begin_layout Standard Naciśnięcie przycisku oznaczonego napisem \begin_inset Quotes eld \end_inset \begin_inset Formula $\Gamma\rho\epsilon\epsilon\kappa$ \end_inset \begin_inset Quotes erd \end_inset otwiera menu z greckimi literami. Wybór którejś powoduje wstawienie jej do tekstu. Zauważ, że istnieje kilka wariantów epsilon, pi, fi, teta, i sigma. Wybór elementu z paska narzędzi formuł zawsze powoduje przejście w tryb formuł \end_layout \begin_layout Standard Cztery pozostałe przyciski u końca paska oferują szeroką gamę symboli matematycz nych: strzałek, relacji, operatorów, sum i całek. Ostatni przycisk przeznaczono na \begin_inset Quotes pld \end_inset różne \begin_inset Quotes prd \end_inset . \begin_inset Quotes eld \end_inset Nothing you can do that can't be done\SpecialChar \ldots{} All you need is \begin_inset Formula $\heartsuit$ \end_inset . \begin_inset Quotes erd \end_inset \end_layout \begin_layout Subsection Pierwiastki, wektory i nawiasy \end_layout \begin_layout Standard Aby utworzyć pierwiastek wystarczy nacisnąć przycisk oznaczony pierwiastkiem. Pierwiastek pojawi się w tekście, a pod nim kursor w punkcie wstawiania. Możesz wpisywać zmienne, liczby, inne pierwiastki, ułamki itp. LyX automatycznie dostosuje rozmiar pierwiastka do tego, co w środku. \end_layout \begin_layout Standard Nadpisywanie znaków ( \begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$ \end_inset ) lub ich grup ( \begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$ \end_inset ) odbywa się w ten sam sposób. Naciśnij przycisk \family sans Daszki, tyldy, wektory \family default , oznaczony niebieskim prostokątem przykrytym czarną tyldą\InsetSpace ~ (~). Kliknij na symbolu, żeby wstawić go w tekst wraz punktem wstawiania nad lub pod symbolem. Następnie napisz, co chcesz, w punkcie wstawiania i opuść tryb formuł naciśnięc iem spacji. \end_layout \begin_layout Standard Ograniczniki takie jak nawiasy okrągłe, kwadratowe i klamrowe działają podobnie, ale są trochę bardziej skomplikowane. Naciśnij przycisk \family sans Ogranicznik \family default , oznaczony niebieskim prostokątem w czarnych nawiasach kwadratowych. Otwiera on okno ograniczników. Kliknij na lewym ograniczniku używając \emph on lewego klawisza \emph toggle myszy, następnie na prawym używając \emph on prawego klawisza \emph toggle . (względnie użyj przycisków wyboru opcji oznaczonych \begin_inset Quotes pld \end_inset Lewy \begin_inset Quotes prd \end_inset i \begin_inset Quotes pld \end_inset Prawy, \begin_inset Quotes prd \end_inset poczym kliknij na odpowiednim ograniczniku \emph on lewym \emph toggle klawiszem myszy.) Wybrane ograniczniki pokazane są w ramce u szczytu okna. Domyślnie jest to para nawiasów okrągłych, ale w opisany powyżej sposób można je zmienić na kwadratowe, parę kwadratowy -- okrągły a nawet wybrać nawias \begin_inset Quotes pld \end_inset pusty \begin_inset Quotes prd \end_inset celem wygenerowania wzoru \emph default \begin_inset Quotes pld \end_inset \begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$ \end_inset \begin_inset Quotes erd \end_inset (pusty ogranicznik wyświetlany jest jako linia przerywana w LyX-ie, ale nie pojawia się na wydruku). \end_layout \begin_layout Standard Po wyborze ograniczników kliknij \family sans OK \family default aby wstawić je w wyrażenie (albo naciśnij \family sans Zastosuj \family default , jeśli chcesz pozostawić okno otwarte). Leniuchy mogą pisać nawiasy wprost z klawiatury zamiast wybierać je z paska narzędzi, ale tak wstawiane nawiasy będą wielkości normalnego tekstu, co wygląda źle, kiedy otaczają duży ułamek albo macierz. Pośrednictwo paska narzędzi gwarantuje, że rozmiar ograniczników dostosowuje się wyrażeń pomiędzy nimi. \end_layout \begin_layout Standard Istnieje możliwość obudowania istniejącego tekstu pierwiastkiem, wektorem lub ogranicznikami. W tym celu należy zaznaczyć potrzebny fragment formuły i użyć paska narzędzi do wyboru odpowiedniego symbolu. Zastosuj ten sposób do zmiany formy zapisu drugiego prawa Newton'a ze skalarnej na wektorową ( \begin_inset Formula $f=ma$ \end_inset na \begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$ \end_inset ). Poznana właśnie metoda posłuży również do wstawiania między nawiasy macierzy. \end_layout \begin_layout Subsection Ułamki \end_layout \begin_layout Standard Aby w trybie formuł wstawić ułamek, wystarczy nacisnąć przycisk oznaczony niebieskimi kwadratami oddzielonymi czarną kreską ułamkową. LyX umieszcza w ułamku dwa punkty wstawiania. Jak można się domyślać, po ułamku można poruszać się klawiszami strzałek lub myszą. Kliknij na górnym prostokącie i naciśnij \begin_inset Quotes pld \end_inset 1 \begin_inset Quotes prd \end_inset . Następnie naciśnij strzałkę w dół i wpisz \begin_inset Quotes pld \end_inset 2 \begin_inset Quotes prd \end_inset . Stworzyłeś ułamek ! Oczywiście w każdy z prostokątów można wpisać wszystko: zmienne z wykładnikami, pierwiastki czy inne ułamki. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Napisz 2 równanie z \family typewriter example_raw.lyx \family default w trybie formuł. \end_layout \begin_layout Subsection Tryb TeX-a: granice, log, sin i inne \end_layout \begin_layout Standard Ponieważ litery w trybie formuł interpretowane są jako zmienne, jeżeli napiszesz \begin_inset Quotes pld \end_inset sin \begin_inset Quotes prd \end_inset , LyX zrozumie to jako iloczyn zmiennych \begin_inset Formula $s$ \end_inset , \begin_inset Formula $i$ \end_inset i \begin_inset Formula $n$ \end_inset . Te trzy litery zostaną napisane kursywą, podczas gdy tak naprawdę powinny być symbolem \begin_inset Quotes pld \end_inset sin \begin_inset Quotes prd \end_inset złożonym czcionką Roman. W dodatku LyX nie wstawi spacji między słowo \begin_inset Quotes pld \end_inset sin \begin_inset Quotes prd \end_inset i \begin_inset Quotes pld \end_inset x \begin_inset Quotes prd \end_inset (naciśnięcie spacji po prostu opuści tryb formuł). W jaki sposób zatem uzyskać \begin_inset Quotes eld \end_inset \begin_inset Formula $\sin x$ \end_inset \begin_inset Quotes erd \end_inset zamiast \begin_inset Quotes eld \end_inset \begin_inset Formula $sinx$ \end_inset \begin_inset Quotes erd \end_inset ? \end_layout \begin_layout Standard Wybierz \begin_inset Quotes pld \end_inset sin \begin_inset Quotes prd \end_inset z rozwijalnej listy \begin_inset Quotes pld \end_inset Funkcje \begin_inset Quotes prd \end_inset na pasku narzędzi formuł. Wstawione słowo \begin_inset Quotes pld \end_inset sin \begin_inset Quotes prd \end_inset napisane jest na czerwono, czcionką Roman, w trybie znanym skądinąd jako tryb TeX-a. Całe słowo traktowane jest jak symbol, tak więc użycie Backspace spowoduje skasowanie całego słowa. Teraz napisz \begin_inset Quotes pld \end_inset x \begin_inset Quotes prd \end_inset , które wyświetlone będzie niebieską kursywą, jak tego można się spodziewać po trybie formuł. Sprawdź, że na podglądzie wyrażenie zostało poprawnie złożone. \end_layout \begin_layout Standard Inne polecenia wymagające wstawiania w trybie TeX-a z użyciem listy funkcji to funkcje trygonometryczne i ich odwrotności, funkcje hiperboliczne, logarytmy , granice i kilka innych. Funkcje te mogą być wzbogacane o indeksy górne i dolne, konieczne w wyrażeniach typu \begin_inset Quotes pld \end_inset \begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$ \end_inset \begin_inset Quotes erd \end_inset lub \begin_inset Quotes pld \end_inset \begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$ \end_inset \begin_inset Quotes erd \end_inset . \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Przepisz equation 3 z \family typewriter example_raw.lyx \family default w trybie formuł. \end_layout \begin_layout Subsection Macierze \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:matrices} \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Naciśnij przycisk \family sans Macierz \family default na pasku narzędzi. Okno \family sans Macierz \family default ma dwa suwaki pozwalające wybrać ilość wierszy i kolumn macierzy. Wybierz 2 wiersze i 3 kolumny, poczym naciśnij \family sans Zastosuj \family default lub \family sans OK \family default . LyX wstawi 6 punktów wstawiania w macierzy \begin_inset Formula $2\times3$ \end_inset . Jak zwykle można wstawiać dowolne wyrażenia matematyczne (pierwiastek, inną macierz itd.). Można również pozostawić niektóre komórki macierzy puste. \end_layout \begin_layout Standard Do poruszania się po macierzy w poziomie służy klawisz \family sans Tab \family default . Dodatkowo można użyć klawiszy strzałek. Strzałka w prawo użyta na prawym brzegu jednej komórki przenosi kursor do komórki obok, strzałka w dół do kolejnego wiersza itd. \end_layout \begin_layout Standard Zobacz w \emph on Podręczniku użytkownika \emph toggle jak zmienić poziome wyrównywanie wyrażeń w każdej kolumnie i jak zmienić pionowe położenie całej macierzy. Jeżeli zachodzi potrzeba utworzenia tabeli wypełnionej tekstem, należy raczej użyć doskonale obsługiwanych prze LyX-a tabel, niż próbować pisać tekst w macierzy. \end_layout \begin_layout Subsection Tryb równań \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Ten podrozdział dotyczy opcji nieobecnej w menu klyx 0.9.6, gdzie występuje ona na pasku narzędzi. (przyp. tłum.) \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Wszystkie wyrażenia poznane dotychczas znajdowały się w jednej linijce z tekstem. Wystarcza to w przypadku krótkich, prostych wyrażeń, ale większe powinny odróżniać się od tekstu. Do pisania takich wyrażeń służy tryb równań. Dodatkowo, tylko wyrażenia w tym trybie mogą być numerowane i etykietowane (patrz: \emph on Podręcznik użytkownika \emph toggle ), a ponadto równania wielolinijkowe (patrz podrozdz. \emph default \begin_inset LatexCommand \ref{sec:multiline} \end_inset \emph toggle )muszą być pisane w tym trybie. \end_layout \begin_layout Standard Naciśnij przycisk \family sans Równanie \family default na pasku narzędzi, oznaczony czarnymi linijkami tekstu nad i pod niebieskim prostokątem. LyX umieści w tekście punkt wstawiania, który pojawi się na środku nowej linijki. Następnie obejrzyj podgląd. Przycisk \family sans Równanie \family default jest w istocie przełącznikiem. Posłuż się nim w stosunku do kilku już utworzonych formuł matematycznych, przełączając je w tryb równań i z powrotem. \end_layout \begin_layout Standard Tryb równań różni się w paru punktach od zwykłego trybu formuł matematycznych: \end_layout \begin_layout Itemize Domyślny rozmiar niektórych symboli jak \begin_inset Formula $\sum$ \end_inset i \begin_inset Formula $\int$ \end_inset jest nieco mniejszy \end_layout \begin_layout Itemize Indeksy granic i sum (ale nie całek) są pisane raczej poniżej niż obok symboli \end_layout \begin_layout Itemize Tekst jest wyrównywany do środka \end_layout \begin_layout Standard Poza tymi różnicami wyrażenia zwykłe i te w trybie równań są do siebie bardzo podobne. \end_layout \begin_layout Standard Końcowa uwaga co do składu wyrażeń w trybie równań: wyrażenie może być w nowym akapicie lub nie. Jeśli równanie ma być w środku zdania lub akapitu, nie naciskaj \family sans Return \family default , w przeciwnym razie \emph on za \emph toggle równaniem rozpocznie się nowy akapit, którego pierwsza linijka będzie wcięta - efekt którego zapewne chciałbyś uniknąć. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Obejrzyj formuły z pliku \family typewriter example_raw.lyx \family default w trybie równań i uchwyć różnice składu. \end_layout \begin_layout Standard \series bold Ćwiczenie \series default : Posługując się różnymi narzędziami poznanymi w tym podrozdziale, powinieneś umieć złożyć następujące równanie: \begin_inset Formula \[ f(x)=\left\{ \begin{array}{cc} \log_{8}x & x>0\\ 0 & x=0\\ \sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\] \end_inset \end_layout \begin_layout Section Równania wielolinijkowe \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:multiline} \end_inset Spróbuj napisać następujące równania i obejrzyj podgląd. Zadanie wymaga dwukrotnego utworzenia oddzielnych formuł w trybie równań. \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset Formula \[ x=y+y+y+y+y\] \end_inset \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset Formula \[ =5y\] \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Wynik wygląda źle ! Jeżeli pisze się dwa lub więcej równań jedno za drugim, wyglądają o wiele lepiej kiedy ich znaki równości są wyrównane; widać to zwłaszcza gdy drugie równanie nie ma lewej strony. LyX pozwala pisać równania wielolinijkowe panując do pewnego stopnia nad wyrównywaniem. \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset Formula \begin{eqnarray*} x & = & y+y+y+y+y\\ & = & 5y\end{eqnarray*} \end_inset \end_layout \begin_layout Standard To wygląda \emph on dużo \emph toggle lepiej! Znaki równości są wyrównane i jest mniejszy pionowy odstęp między równaniami. \end_layout \begin_layout Standard Aby móc zacząć równanie wielolinijkowe, należy wejść w tryb równań i nacisnąć C-Return. Pojawią się dwie linijki, każda z trzema pustymi punktami wstawiania. Spróbuj samemu odtworzyć wyżej pokazane równanie. Podobnie jak w macierzach, do poruszania się po równaniu można użyć myszy, klawisza \family sans Tab \family default lub klawiszy strzałek. Nie szkodzi jeśli w równaniu wielolinijkowym zostanie jeden lub więcej pustych punktów wstawiania. Może być to użyteczne, jak w poprzednim przykładzie, albo w przypadku podziału na mniejsze bardzo długich równań, jak np.: \begin_inset Formula \begin{eqnarray*} x & = & a+b+c+d\\ & & +e+f+g\end{eqnarray*} \end_inset \end_layout \begin_layout Standard LyX wyrównuje drugie (środkowe) pole w każdej linijce, tak więc zwykle tam będziesz umieszczać znak równości czy inny operator relacji; w gruncie rzeczy można go wstawić gdziekolwiek. Nie należy jednak używać równania wielolinijkowego do tworzenia macierzy; służy do tego osobny symbol macierzy (patrz podrozdz. \begin_inset LatexCommand \ref{sec:matrices} \end_inset ). \end_layout \begin_layout Standard Jeżeli chcesz pisać jeszcze dłuższe równania, posłuż się \family sans C-Return \family default do wstawienia nowej linijki z trzema pustymi punktami wstawiania. Jeśli w momencie naciskania \family sans C-Return \family default kursor nie jest na końcu linijki, reszta linijki zostanie przeniesiona do nowoutworzonej. Jeśli naciśniesz \family sans C-Return \family default po napisaniu równania jednolinijkowego, znajdzie się ono całe w pierwszym polu. Przesuń kursor przed pierwszy znak równości i naciśnij C-Tab aby przenieść resztę równania do następnego pola. Następnie przesuń kursor za znak równości i powtórnie naciśnij C-Tab aby przenieść prawą stronę równania na trzecie pole. Spróbuj przerobić równanie \begin_inset Formula $E=mc^{2}$ \end_inset na \begin_inset Formula \begin{eqnarray*} E & = & mc^{2}\\ & = & mc\times c\end{eqnarray*} \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Jeżeli wstawiłeś za dużo linijek, przesuń kursor na koniec bieżącej linijki i naciśnij \family sans M-e\InsetSpace ~ k \family default aby skasować następną nadmiarową linijkę. Usunie to koniec linijki i dołączy (wszystkie trzy punkty wstawiania) do bieżącej linijki. Jeżeli następna linijka jest pusta, spowoduje to jej skasowanie. Ostrzeżenie: naciśnięcie \family sans M-e\InsetSpace ~ k \family default kiedy kursor nie jest na końcu linijki może prowadzić do dziwnych efektów. \end_layout \begin_layout Section Jeszcze więcej matematyki \end_layout \begin_layout Standard Tryb formuł matematycznych posiada dużo więcej możliwości. Dotychczas pokazano podstawy, w \emph on Podręczniku użytkownika \emph default znajdują się wskazówki co do: \end_layout \begin_layout Itemize Etykietowania i numerowania wyrażeń. \end_layout \begin_layout Itemize Zmiany czcionki, np. pisania tłustym drukiem w wyrażeniu. Tutaj wspomnimy tylko, że przyciśnięcie przycisku trybu formuł w trakcie pisania formuły zmienia czcionkę na Roman aż do naciśnięcia spacji. \end_layout \begin_layout Itemize Poprawianie rozmiarów czcionki i odstępów wewnątrz wyrażenia. (Nie przejmuj się tym przed ostatecznym wydrukiem!) \end_layout \begin_layout Itemize Pisania makr. Bardzo pomocne narzędzie. Dzięki definicji makra na początku dokumentu można go używać w całej zawartości. Zmiana definicji powoduje zmianę w całym dokumencie. Makro może nawet przyjmować argumenty. \end_layout \begin_layout Itemize Mnóstwa innych rzeczy, które nie zmieściły się w niniejszym \emph on Elementarzu \emph default . \end_layout \begin_layout Chapter Różne \end_layout \begin_layout Section Inne ważniejsze możliwości LyX-a \end_layout \begin_layout Standard Nie opisano wszystkich poleceń LyX-a i nie było to zamiarem tego podręcznika. Jak zwykle, więcej informacji można znaleźć w \emph on Podręczniku użytkownika \emph toggle . Dokładna funkcja każdego polecenia z menu jest opisana w \emph on Opisie poleceń \emph toggle . Poniżej wspomnimy o kilku ważniejszych możliwościach LyX-a \emph default \SpecialChar \ldots{} \end_layout \begin_layout Itemize LyX ma wizualną obsługę tabel. Polecenie \family sans W \bar under s \bar default taw->Ta \bar under b \bar default elę \family default służy do umieszczenia w tekście tabeli. Kliknięcie \emph on prawym klawiszem \emph default myszy na tabeli wywołuje okno pozwalające na jej wszechstronną edycję. \end_layout \begin_layout Itemize LyX obsługuje grafikę postscriptową (lub w LaTeX-u) wstawianą do dokumentu. (Zgadłeś: \family sans W \bar under s \bar default taw-> \bar under R \bar default ysunek \family default . Następnie kliknij na rysunku, by wybrać plik z rysunkiem do wstawienia, możesz go potem rozciągnąć, obrócić itp.) Tabele i rysunki mogą mieć podpisy, a LyX automatycznie generuje ich spisy. \end_layout \begin_layout Itemize Istnieje kontrola wersji dokumentów za pośrednictwem RCS (po więcej informacji wykonaj polecenie \family typewriter man rcsintro \family default ) \end_layout \begin_layout Itemize LyX jest wysoce konfigurowalny. Wygląd programu i wydruku daje się zmieniać na różne sposoby. Informacja o tych sposobach jest dostępna dzięki poleceniu \family sans \bar under P \bar default omoc->Przystosowywanie \family default . \end_layout \begin_layout Itemize Program LyX jest tworzony przez zespół programistów z pięciu kontynentów. Z tego powodu LyX ma lepszą obsługę języków innych niż angielski (niderlandzkie go, niemieckiego, greckiego, czeskiego, tureckiego,\SpecialChar \ldots{} ) niż niejeden procesor tekstu. Co więcej, obsługa ta wciąż się poprawia. \end_layout \begin_layout Itemize Pisownia dokumentu jest sprawdzana poleceniem Edycja->Sprawdzanie\InsetSpace ~ pisowni \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard od kursora do końca dokumentu \end_layout \end_inset . \end_layout \begin_layout Section LyX dla użytkowników LaTeX-a \end_layout \begin_layout Standard Jeśli nie masz pojęcia o LaTeX-u, nie musisz czytać tego podrozdziału. Mógłbyś wszakże nauczyć się LaTeX-a i dopiero tutaj wrócić. Jednakże wielu użytkowników LyX-a zna już LaTeX-a. Zastanawiają się oni czy rzeczywiście LyX potrafi to samo co LaTeX. Odpowiadając w skrócie, LyX potrafi zrobić w ten czy inny sposób prawie wszystko to co LaTeX i zasadniczo upraszcza większość faz pisania dokumentu LaTeX-a. Obecnie może irytować konwersja starszych dokumentów LaTeX-a i parę innych zagadnień, ale następne wersje LyX-a rozwiążą i te problemy. \end_layout \begin_layout Standard Ponieważ jest to tylko elementarz, poruszymy w nim wyłącznie rzeczy których nowi użytkownicy LyX-a najprawdopodobniej są ciekawi. Aby przesadnie nie rozdymać \emph on Elementarza \emph toggle zostaną podane tylko podstawowe informacje. \emph on Podręcznik Użytkownika \emph toggle jest obfitym źródłem wiadomości o różnicach między LyX-em i LaTeX-em, oraz stosowaniu LaTeX-owych trików w LyX-ie. \end_layout \begin_layout Subsection Tryb TeX-a \end_layout \begin_layout Standard Cokolwiek napisze się w trybie TeX-a jest przekazywane wprost do LaTeX-a i wyświetlane na ekranie czerwonym kolorem. W tryb TeX-a wchodzi się poleceniem \family sans \bar under U \bar default kład-> \bar under F \bar default ormat\InsetSpace ~ TeX-a \family default , albo klikając na czerwonym przycisku-przełączniku TeX-a na pasku narzędzi. \end_layout \begin_layout Standard W trybie formuł format TeX-a jest obsługiwany trochę inaczej. Do formatu TeX-a wchodzi się pisząc backslash. Nie jest on pokazywany, ale cokolwiek napisze się później wyświetlane jest na czerwono. Wyjście z tego formatu następuje po naciśnięciu spacji lub innego znaku niealfabetycznego, jak liczba, podkreślenie, caret czy nawiasy. Po wyjściu z trybu formatu TeX-a, jeżeli LyX zna wpisane polecenie, przekształc a je wizualnie. Tak więc jeśli w trybie formuł napiszesz \family typewriter \backslash gamma \family default , a potem spację, LyX zastąpi czerwone \begin_inset Quotes pld \end_inset gamma \begin_inset Quotes prd \end_inset niebieskim \begin_inset Quotes pld \end_inset \begin_inset Formula $\gamma$ \end_inset \begin_inset Quotes prd \end_inset . Tak się dzieje dla prawie wszystkich prostych makr matematycznych (jednakże zauważ, że funkcje jak \family typewriter \backslash sin \family default pozostaną na czerwono, bo ich forma nie różni się od zapisu). Taka procedura może być szybsza niż korzystanie z paska narzędzi, zwłaszcza dla doświadczonych użytkowników LaTeX-a. \end_layout \begin_layout Standard Szczególnym traktowaniem w trybie formuł w TeX-u cieszy się nawias klamrowy, wstawiany na czerwono i w parach otwierający-zamykający. Kursor po wstawieniu nawiasów znajduje się w środku \emph on poza \emph toggle formatem TeX-a, co pomaga przy wprowadzaniu poleceń nieznanych LyX-owi, które to polecenia wymagają argumentów. \end_layout \begin_layout Standard LyX nie potrafi zrobić absolutnie wszystkiego co LaTeX (jeszcze?). Kilka wyszukanych funkcji nie jest wcale obsługiwanych, inne nie działają w trybie wizualnym. Format TeX-a pozwala użytkownikom korzystać z pełnej elastyczności LaTeX-a oraz wygody LyX-a, takich jak wizualny tryb formuł, tabele i edycja. LyX nigdy nie będzie mógł obsługiwać każdego pakietu LaTeX-owego. Jednak, pisząc \family typewriter \backslash usepackage{foo} \family default w preambule (zobacz podrozdz.: \begin_inset LatexCommand \ref{sec:preamble} \end_inset ), możesz użyć dowolnego pakietu, choć bez wizualnej obsługi jego funkcji. \end_layout \begin_layout Subsection Konwersja dokumentów LaTeX-a do LyX-a. \end_layout \begin_layout Standard Niestety nie działa za dobrze w LyX-ie wersji 0.12. Zespół LyX-a zagwarantował, że od wersji 0.14, pliki LyX-a będą używać podzbioru komend LaTeX-a, dzięki czemu jednym poleceniem menu będzie można wczytać plik LaTeX-a do dokumentu LyX-a. Zanim to nastąpi prowadzone są prace nad programem w Perlu o nazwie reLyX, przeznaczonym do tłumaczenia formatu LaTeX-a na LyX-a. Program i instrukcja znajdują się w katalogu \family typewriter development/reLyX \family default w dystrybucji LyX-a. \end_layout \begin_layout Subsection Konwersja dokumentów LyX-a do LaTeX-a . \end_layout \begin_layout Standard Może zaistnieć potrzeba konwersji dokumentu LyX-a na format LaTeX-a. Na przykład współpracownik lub współautor nie ma LyX-a aby móc przeczytać dokument. Wystarczy w tym celu wykonać polecenie \family sans Plik->Eksport->jako\InsetSpace ~ LaTeX. \family default Utworzy to plik coś.tex z edytowanego coś.lyx. LyX zawsze tworzy tymczasowy plik LaTeX-a zanim uruchomi ten program, ale pliki te są trudne do czytania i zapisywane w tymczasowych katalogach. \end_layout \begin_layout Subsection Preambuła LaTeX-a \end_layout \begin_layout Subsubsection Klasa dokumentu \end_layout \begin_layout Standard Okno wywoływanie poleceniem Układ->Dokument ustawia szereg opcji, które przekazywane są do polecenia \family typewriter \backslash documentclass \family default . W tym oknie można zmienić klasę dokumentu, domyślny rozmiar czcionki i papieru. Ewentualne dodatkowe opcje dla \family typewriter \backslash documentclass \family default należy wpisać w polu \family sans Dodatkowe\InsetSpace ~ opcje \family default . \end_layout \begin_layout Subsubsection Inne wykorzystanie preambuły \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{sec:preamble} \end_inset Jeśli chciałbyś wstawić specjalne polecenia do preambuły dokumentu LaTeX-a, możesz użyć ich również w dokumencie LyX-a. Wykonaj polecenie \family sans Układ->Preambuła\InsetSpace ~ LaTeX-a \family default i napisz je w otworzonym oknie. Cokolwiek tam wpiszesz, zostanie bezpośrednio przekazane LaTeX-owi (podobnie jak tekst pisany w trybie TeX-a). \end_layout \begin_layout Subsection BibTeX \end_layout \begin_layout Standard LyX obsługuje BibTeX w sposób dobry acz niekompletny. BibTeX pozwala budować bazy danych odwołań do literatury celem użycia w wielu dokumentach. Użyj \family sans Wstaw->Spisy->Odsyłacz\InsetSpace ~ BibTeX-a \family default celem włączenia pliku typu bib. Kliknięcie na powstałym w ten sposób prostokącie oznaczonym \family sans Odnośniki wygenerowane przez BibTeX \family default otworzy okno BibTeX-a. W polu \family sans Baza\InsetSpace ~ danych \family default wpisz to co wpisałbyś nawiasach polecenia \family typewriter \backslash bibliography{} \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Standard Tak jak w LaTeX-u, bibliografie powinny być odseparowane przecinkami, nie spacjami/tabulatorami. \end_layout \end_inset \family default . W polu \family sans Styl \family default wpisz, to co wpisałbyś nawiasach polecenia \family typewriter \backslash bibliographystyle{} \family default . \end_layout \begin_layout Standard Po wykonaniu powyższych czynności można używać cytatów z dowolnych bibliografii włączanych poleceniem \family sans Wstaw->Odwołanie\InsetSpace ~ do\InsetSpace ~ literatury \family default (zobacz podrozdz.: \begin_inset LatexCommand \ref{sec:bibliographies} \end_inset ). LyX zajmie się użyciem BibTeX-a. Powód, dla którego, piszemy, że LyX ma \begin_inset Quotes pld \end_inset dobrą lecz niepełną obsługę bibliografii \begin_inset Quotes prd \end_inset jest ten, że LyX nie potrafi samodzielnie tworzyć plików bib i nie podpowie listy wszystkich odwołań do literatury w oknie \family sans Literatura \family default . \end_layout \begin_layout Subsection Inne \end_layout \begin_layout Standard Twardą spację wstawia się przez \family sans C-space \family default . Na ekranie wygląda jak małe, różowe \begin_inset Quotes pld \end_inset u \begin_inset Quotes prd \end_inset . Jest ich mnóstwo w niniejszym Elementarzu. W menu Wstaw->Znak\InsetSpace ~ specjalny znajduje się więcej znaków specjalnych, z wielokrop kiem, wymuszonym końcem linii i punktem podziału włącznie. \end_layout \begin_layout Section Błędy! \end_layout \begin_layout Standard Czasem, po uruchomieniu LaTeX-a pojawiają się błędy na skutek nie zrozumienia przez LaTeX lub LyX fragmentów dokumentu. W takim wypadku LyX generuje etykiety błędów (prostokąt z napisem \begin_inset Quotes pld \end_inset Błąd \begin_inset Quotes prd \end_inset ). Kliknięcie na takiej etykiecie otwiera okno objaśniające rodzaj błędu. Bardzo rzadko błąd dotyczy LyX-a. Błędy LaTeX-a, występujące najczęściej we wstawkach TeX-a, cytowane są przez LyX-a dosłownie. \end_layout \end_body \end_document