#LyX 1.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
\lyxformat 221
\textclass scrbook
\begin_preamble
\usepackage{multicol}
\end_preamble
\language basque
\inputencoding latin1
\fontscheme pslatex
\graphics default
\paperfontsize default
\spacing single 
\papersize a4paper
\paperpackage a4
\use_geometry 0
\use_amsmath 0
\use_natbib 0
\use_numerical_citations 0
\paperorientation portrait
\secnumdepth 3
\tocdepth 3
\paragraph_separation indent
\defskip medskip
\quotes_language english
\quotes_times 2
\papercolumns 1
\papersides 2
\paperpagestyle default

\layout Title

LyX Sarrera
\layout Author

egilea: LyX taldea.
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard

Fitxategi honen arduradun nagusia 
\noun on 
John Weiss
\noun default 
 da.
 Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko
 posta-zerrenda honetara: <lyx-docs@lists.lyx.org> 
\newline 
Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio <dooteo@euskalgnu.org>, 2004.
\newline 
Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza <hizpol@ej-gv.es>, 2004.
\end_inset 


\layout Standard


\begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}

\end_inset 


\layout Chapter

LyX-en filosofia
\layout Quote

"Osaba Cosmo, zergatik deitzen diote honi testu-prozesadorea?"
\layout Quote

"Erraza da, Skyler.
 Ikusi duzu jaki prozesagailu batek jakiei zer egiten dien, bai?"
\layout Quote


\hfill 
--- Jeff MacNelly, "Shoe" 
\layout Section

Zer da LyX?
\layout Standard

LyX dokumentuak prestatzeko sistema bat da.
 Matematikak, erreferentzia gurutzatuak, bibliografiak, indizeak eta bestelakoak
 erabiliz artikulu tekniko eta zientifiko konplexuak sortzeko aukera eskaintzen
 dizu.
 Edozein luzeratako dokumentuak idazteko gaitasuna duen tresna paregabea
 da: dokumentua hainbat ataletan edo orrialdetan automatikoki zatitzeko,
 zuzentzaile ortografikoak lantzeko eta bestelako ezaugarriak ditu.
 Amatxori eskutitz bat idazteko ere erabil dezakezu, nahiz eta ziurrenik
 hori egiteko programa sinpleagorik eskuragarri egon.
 Ez da iragarki, posterrak edo marrazkiak sortzeko tresna (gero azalduko
 da zergatia), nahiz eta gogorki saiatuta hori ere lor daitekeen.
 Beraren erabileraren gaineko zenbait adibide: memoriak, eskutitzak, desadostasu
nak eta horrelakoak, irakurtzeko oharrak, ikastarotako liburuxkak, hitzaldietara
ko laburpenak, softwareari buruzko dokumentazioa, liburuak (PostgreSQL,
 telepatia, kriptologia, fikziozko edota maitasunezko nobelak, olerkiak,
 bertsoak, umeentzako ipuinak e.a.), ekitaldi zientifikoetarako artikuluak,
 musika eta filmentzako script-ak, proiektuetarako txostenak \SpecialChar \ldots{}
ideia hartu
 duzu, ez?
\layout Standard

LyX ordenagailuen bitartez dokumentazioa idazteko tresna eraginkorra da,
 markatze-hizkuntza darabil, 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

idazmakina
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 kontzeptu zaharkitua apurtuz.
 Ahalegin gutxirekin eta denbora oso labur batean dokumentu profesionalak
 sortu nahi dituztenentzako diseinatua dago, eta 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

maketazioko
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 aditua izan gabe.
 Maketazio lanez ordenagailua arduratzen da, ez egilea; LyX-ekin egileak
 dokumentuaren edukian kontzentratzen da.
\layout Standard

LyX erabiltzeko lehen aurrerapausoa zuk, erabiltzaile zaren horrek, daukazun
 pentsakera aldatzean datza.
 Garai batean (sua asmatu eta mende gutxitara) dokumentuak sortzeko tresnak
 idazmakinak ziren, eta bere mugak gainditzeko hainbat trikimailu beharko
 ikasi.
 Honela, esaldia edo hitz bat azpimarratzeko 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

_
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 karakterearekin berridazten genuen, esaldiari garrantzi handiagoa emanez.
 Taula bat sortzeko, berriz, zutabe bakoitzaren zabalera zehaztu, eta kontuz-kon
tuz tabulazioz betetzen genuen.
 Gutunak eta bestelakoak sortzerakoan, eskuinera 'koskatu', e.a.
 Gainera, lerro-amaierako hitz banaketekin kontuz ibili beharra...
 Ene! (arnasotsa) Zelako garaiak haiek!
\layout Standard

Beste hitzetan, denok entrenatuak izan ginen 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

zer hizki zein lekutan kokatu
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 lan egiteko era horiekin arduratzeko.
 Ondorioz, ia testu-prozesadoreen gehiengo batek oraindik bizimodu horrekin
 darrai.
 Oraindik, orri batean gauza bakoitzak eduki behar duen kokapenarekin arduratu
 behar izaten dugu.
 Tabuladorea leku batean zuriuneak ezartzeko erabiltzen da.
 Dokumentu zati baten letra-tipoa aldatzea, idazmakina baten idazgurpila
 aldatzea bezalako zerbait da.
\layout Standard

LyX-eko oinarrizko izaera zer egiten ari garen horretan datza, eta ez 
\emph on 
nola
\emph default 
 egitean.
 "Ikusten duzuna lortzen duzu" (WYSIWYG, What You See Is What You Get) pentsamol
deko prozesadore baten ordez LyX-en eredua "Ikusten duzuna 
\emph on 
esan nahi
\emph default 
 duzu" (WYSIWYM, What You See Is What You 
\emph on 
Mean
\emph default 
) da.
\layout Standard

LyX arlo honetan bereizten da, beste testu-prozesadore normal batekin konparatuz
 .
 Hizki bat leku zehatz batean egoteaz arduratu beharrik ez daukazu.
 Esan LyX-i 
\emph on 
zer egiten ari zaren
\emph default 
, eta bera, 
\emph on 
estilo
\emph default 
 izeneko arautegi bat jarraituz, beste denaz arduratuko da
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

 Zehatzago izatearren, bulegotikako suiteak (azken bertsioak) markatze-metodoare
n antzekoa erabiltzen duten orri-estiloak dituzte.
 Nola nahi ere, gure esperientziaren arabera, eguneroko zereginetan oso
 gutxi erabiltzen dira.
\end_inset 

.
 Ikus dezakegun adibide bat:
\layout Standard

Demagun dokumentu bat idazten ari zarela.
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

Sarrera
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

 izeneko atal bat eduki nahi duzu.
 Ireki zure testu-prozesadoreko menua, hautatu neurria eta letra-tipoa.
 Ondoren, utzi esaldia letra lodiarekin.
 Jarraian idatzi 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

1.\SpecialChar ~
Sarrera
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

.
 Nola ez, denbora pasa ahala, gero atal hau dokumentuko beste leku batean
 kokatzeko, edo aurretik beste atal bat idazteko asmoa edukiz gero, bai
 honi bai beste atal guztiei zenbatzailean zenbakiak aldatu beharko dizkiozu,
 eta nola ez, aurkibideko zenbaki guztiak aldatu.
\layout Standard

LyX-en, berriz, kokatu goialdean dauden botoitxo guztien ezkerretara dagoen
 zerrendan, hautatu 
\family sans 
Atala
\family default 
 eta idatzi "Sarrera".
\layout Standard

Hori da dena.
 Ebaki atal hori eta beste edonon itsatsiz gero, dena bere kasa berriz zenbatua
 izango da.
 Gainera, LyX-ek dokumentuaren barruan egon daiteken atal honi buruzko erreferen
tzia guztiak egunera ditzake, ez daukazu atalen numerazioa gehiago idatzi
 beharrik.
\layout Standard

Ohiko testu-prozesadore orokorrekin kontsistentzia-arazoak gertatzen dira.
 Bost egun igaro ondoren, 4.\SpecialChar ~
atala hasteko asmoa daukazu.
 18\SpecialChar ~
neurriko letra lodia erabili behar dela ahaztu zaizu, eta 16\SpecialChar ~
neurrikoa
 erabiltzen duzu; beraz, 4.\SpecialChar ~
ataleko izenburuko letra-tipoa eta 1.\SpecialChar ~
atalean erabilitak
oa ezberdin erabili dituzu.
 LyX-en ez dago arazo hori, zure ordez letra-tipoa eta tamainak egoki edukitzeaz
 ordenagailua arduratuko baita.
 Azken finean, horretarako sortu ziren ordenagailuak, guri bizitza errazteko.
\layout Standard

Beste adibide bat.
 Demagun zerrenda bat egiten ari zarela.
 Beste testu-prozesadoreetan zerrenda bat tabulazio eta lerro berri (lerro-jauzi
) batzuen ondorioa besterik ez da izaten, zerrendako elementu bakoitzaren
 etiketa non jarri, zer den, zenbateko tartea eta antzekoetan pentsatu behar
 duzu.
 LyX-ekin, ordea, bi ardura hartu beharko dituzu, bata zelako zerrenda-mota
 den, eta bestea, bertan zer idatzi behar duzun.
 Eta kitto!
\layout Standard

Beraz, LyX inguruan dagoen ideia hau da: zer egin nahi duzun zehaztea, ez
 nola egin nahi duzun.
 "What You See Is What You Get" modeloaren ordez LyX-ek "What You See Is
 What You 
\emph on 
Mean"
\emph default 
 edo "WYSIWYM" erabiltzen du.
 Ahalmen handiko burutazio honek dokumentuak idazteko zeregina oso sinplifikatze
n du.
\layout Standard

Horregatik irudi edo iragarkiak sortzeko LyX ez da erabilgarria -- kasu
 horietan, gauza bakoitza zein lekutan kokatu behar den zehaztu behar duzu,
 hemen ez baitago paragrafo, atal eta bestelako unitate funtzionalik.
 Ez du esan nahi LyX-i zenbait funtzio falta zaizkiola.
 Esan nahi du lan horretarako ez dela tresna egokia -- marrazkiak ukitzeko
 tresna egokiak dauden bezala, dokumentuak idazteko tresnen artean LyX daukagu.
\layout Section

LyX eta testu-prozesadoreen 
\newline 
arteko ezberdintasunak
\begin_inset OptArg
collapsed true

\layout Standard

LyX eta beste testu-prozesadoreak
\end_inset 


\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

Ez, gerra-santu bat irabazteko asmoarekin ez gabiltza.
 LyX-en berezitasunak aipatzea garrantzitsua dela deritzogu.
 Berezitasun garrantzitsuenetariko bat WYSIWYM da, jendearen %99-ak testua
 ekoizteko daukan kontzeptuaz erabat ezberdintzen delako.
\end_inset 


\layout Standard

Hona LyX-en aurkituko ez dituzun ezaugarrien zerrenda:
\layout Itemize

Erregela bat (marjinak ezartzeko)
\layout Itemize

Tabuladoreak
\layout Itemize

Zuriune osagarriak (adbz.
 
\family sans 
lerro\SpecialChar ~
itzulera (Intro)
\family default 
 edo zuriune tekla bi edo gehiagotan sakatzea)
\layout Standard

Tabuladoreek zehazten dute erregela batean zehar orrialde bakoitzeko elementuak
 non kokatzen diren, LyX-en alferrikakoak dira.
 Programa gauza bakoitzaren kokapenaz arduratzen da, zu ez.
 Zuriune osagarriekin ere antzera: LyX-ek gehituko ditu, behar diren heinean
 eta inguruaren arabera.
 Hasieran, bi lerro huts jarraian ezin ezartzea nahiko bitxi gertatuko zaigu,
 baina 'WYSIWYM' pentsamoldea ibiltzen ikastean zentzu gehiago hartzen joango
 zara.
\layout Standard

LyX-ek aurkezten dizkizun ezaugarri batzuk, baina irudikatu dezakezun bezala
 erabiltzen ez direnak: 
\layout Itemize

Koskatze-kontrolak.
\layout Itemize

Orri-jauziak.
\layout Itemize

Lerro-tartea (adb.
 zuriune sinplea, bikoitza, e.a.).
\layout Itemize

Zuriunea, horizontal eta bertikala.
\layout Itemize

Letra-tipo eta tamainak.
\layout Itemize

Letra-itxura (lodia, etzana, azpimarratua, e.a.).
\layout Standard

Nahiz eta LyX-en agertu, oro har ez dira erabiltzen.
 LyX gauza horietaz arduratzen da zure ordez, eta egiten ari zarenaren ondorioek
in bat egiten du.
 Dokumentuko zati bakoitzari letra-tipo eta tamaina zehatzak automatikoki
 ezartzen dizkio.
 Paragrafoen koskak kontestuaren menpe daude; paragrafo mota bakoitza era
 ezberdinean 'koskatzen' da.
 Orri-jauziak modu automatiko batean lantzen dira.
 Oro har, lerro, hitz eta paragrafo-tarteak aldakorrak dira, LyX-ek ezartzen
 ditu.
 
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

Ezaugarri hauek denak zehatz ditzakezu (gutxi batzuk zehazteko LaTeX-eko
 ezaguerak behar dira) bai dokumentu osorako bai eta zati baterako ere.
 Xehetasun gehiagotarako, ikusi 
\emph on 
Erabiltzailearen gida
\emph default 
 edota 
\emph on 
Ezaugarri hedatuak
\emph default 
.
\end_inset 


\layout Standard

Azkenik, LyX-ek (eta LaTeX-ek ere bai) testu-prozesadore askori gainditzen
 dien arloak hauek dira: 
\layout Itemize

Lerro-amaierako hitz-banaketa (Hipenazioa).
\layout Itemize

Edozein motatako zerrendak.
\layout Itemize

Matematikak.
\layout Itemize

Taulak.
\layout Itemize

Erreferentzia gurutzatuak.
\layout Standard

Egungo prozesadore askok matematikako ikurrak, taulak, lerro amaierako hitz
 bereizleak eta estilo-definizioa erabiltzen dituzte, eta WYSIWYM pentsamoldera
 hurbiltzen hasiak dira.
 Ezaugarri horiek ezartzen hasi berri dira; LyX, ordea, LaTeX dokumentu-prestatz
e sisteman oinarritua dago.
 LaTeX duela 15 urte baino gehiago sortu zen, eta 
\emph on 
funtzionatzen du
\emph default 
.
 
\layout Section

Zer demontre da LaTeX?
\layout Standard

LaTeX
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

Atal honetako informazioaren jatorria, Helmut Kopka eta Patrick Daly-k idatzitak
o "A Guide to LaTeX2e"-a.
 
\emph on 
Erabiltzailaren Gida
\emph default 
k bibliografia atalean honi buruzko sarrera bat dauka.
\end_inset 

 da 1985-ean Leslie Lamport-ek diseinatutako dokumentazioa prestatzeko sistema
 da.
 1984-ean Donald Knuth-ek sortu zuen TeX maketazio-konposaketa hizkuntzaren
 gainetik pixkanaka eraikita izan zen.
 Zehazki zer den, ordea, askok ez du ulertzen.
 ASCII (testu soila) fitxategian idatzitako komando-konposaketa zerrenda
 hartu eta landu egiten du.
 Idazmakina bat baino zailagoa da, baina argitaletxe baten espezializazio
 eta konplexutasunera heldu gabe.
 Edozein modutan, irteera bezala 'dispositibotik aske' (
\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

device independent
\begin_inset Quotes erd
\end_inset 

) izeneko formatuan sortzen du, 
\family typewriter 
dvi
\family default 
 era motzean esateko.
 
\family typewriter 
dvi
\family default 
 fitxategia bistaratzeko programak edo beste formatu batera (PostScript®
 edo PDF) bihurtzen dutenak erabil ditzakezu.
\layout Standard

Ezaugarri hau besterik ez balu, konposaketaren bihotza besterik ez zen izango.
 TeX-ek, ordea, makro-ak ezarri eta zehazteko aukera eskaintzen digu.
 Hemen hasten da akelarrea!
\layout Standard

TeX erabiltzen duten gehienek erabiltzen dute Knuth-ek sortutako Konposaketa-mun
duko ñabardurak ezkutatzeko makro-multzoa.
 Erabiltzaile normalak TeX (konposaketa komandoez bakarrik osatutako bizkarrezur
ra) garbi batekin lanik ez du egiten.
 Era gordinean makro-ak sortzen dituztenek bakarrik erabiltzen dute.
 Eta une hau da Leslie Lamport antzeztokira sartzen zaiguna.
 Berak makro-ak (komando multzo bat), taulak edo matematika formulak sortzeko
 bide sendo eta uniforme batean egon nahi zuen: erabiltzaileari begira gehiago
 zuzendua eta konposaketa arlora berriz gutxiago, horrenbesteko buru hausterik
 gabe.
 Honela sortu zen LaTeX.
\layout Standard

Orain, LaTeX-en hedapen eta garapenekin bateratuz, beste gizaki batzuk TeX-erako
 norberaren makro multzoak sortzen ari dira, matematika eta horrelako edizio
 arloetara zuzendutakoak.
 Batzuek zuzenean TeX erabili zuten; besteak, berriz, LaTeX moldatzen hasi
 ziren.
 Nahaspila hau konpontzeko asmoz, laurogeigarren hamarkadaren amaieran,
 LaTeX-eko adituak (Lamport barne, noski) LaTeX2e-en lanean hasi ziren,
 gaur egungo bertsioa.
 Bertsio berri hori makro-ak sortzeko erraztasun handiagoak eskaintzen dizkizute
n komandoekin dator, letra-tipo berriak erabiltzeko laguntza eta hobekuntza
 gehiago.
 Beraren eskubide osoz, LaTeX bere izakeran hizkuntza zabal bat da.
 Estandarraz gain, mundu osoko erabiltzaileek LaTeX-entzat gehigarriak sortzen
 darraite.
\layout Standard

LaTeX hedatzeko bi modu daude: klaseak eta estiloak.
 
\emph on 
Klase
\emph default 
 bat da dokumentu-mota berri bat (liburu bat, edo artikulu bat) zehazten
 duen LaTeX-eko (eta TeX-ekoa ere) makro talde bat.
 Diapositibentzako klaseak daude, fisika eta matematikako argitarapenetan...
 zenbait unibertsitatek tesiak zehazten dituen formatuak dituzte.
 
\emph on 
Estiloa
\emph default 
 bat berriz, eta klase batetik ezberdinduz, ez du dokumentu berri bat zehazten,
 edozein dokumentutan erabil dezakezun 
\emph on 
jokabide
\emph default 
 berri bat baizik.
 Adibidez, LyX-ek orriaren marjinak eta lerro-tarteak LaTeX-eko bi estilo-fitxat
egi erabiliz kontrolatzen ditu.
 Dokumentu-motak lantzeko hainbat estilo-fitxategi daude: txartelak edo
 gutunazalak inprimatzeko, dokumentuaren koskak aldatzeko, letra-tipo berriak
 ezartzeko, irudiak moldatzeko, orriko goiburukoak diseinatzeko, bibliografiak
 nork bere erara egiteko, oin-oharren itxura eta kokalekuak aldatzeko, taulak
 eta irudiak, zerrendak pertsonalizatu, e.a.
\layout Standard

Laburpen bat:
\layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000

TeX: Konposaketa-hizkuntza, makroak sortu eta erabiltzeko ahalmenarekin.
\layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000

LaTeX: Tex-en gainean eraikitako makroen paketea.
\layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000

klaseak: dokumentu baten deskribapena, LaTeX erabiliz.
\layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000

estiloak: nolabait LaTeX-en izakera moldatzeko.
\layout Labeling
\labelwidthstring 00.00.0000

LyX: WYSIWYM testu-prozesadore bisuala, LaTeX-en indar eta ahalmen guztiak
 erabiliz.
\layout Standard

Atal honen asmoa izan da zuri argitzea LyX 
\emph on 
zergatik
\emph default 
 ezberdintzen den beste testu prozesadoreen lana jorratzeko bideez (bere
 funtzionamenduan).
 Zergatia garbia da: konposaketa oinarri bezala LaTeX erabiltzen du.
 Azken hau bezala, zure idazkeraren inguruan kokatzen da (idazten ari zarena).
 Haren itxuraz ordenagailua arduratuko da.
\layout Standard

Epaaa! Gauza bat gehiago.
 LaTeX TeX bezala ahoskatzen da.
 "Hey blech"-ekin errimatzen du.
 Lamport-ek bere liburuan, ordea, dio "lay-tecks" ere izan daitekeela.
 Bestalde, "LyX" "licks" "lucks" edo "looks" ahoska daiteke, herri bakoitzeko
 ahoskeren arabera.
 
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard


\emph on 
Itzultzailearen oharra
\emph default 
: euskaraz "liks" esan dezakegu, hots, "lix".
 :-)
\end_inset 


\layout Chapter

Dokumentazioan nabigatzea
\layout Standard

Zure galderei errazago erantzuteagatik, eta LyX-en ezaugarriak era egoki
 baten azaltzeko, dokumentazioa hainbat fitxategitan bereiztua izan da.
 Zati bakoitzak bere helburua du, aurrerago azalduko den bezala.
 Fitxategi hauetariko batekin aurrez aurre aurkitu baino lehenago, begi
 bistan daukazun hau irakurtzea aholkatzen dizugu, denbora aurreztu dezazun
 informazio eta aipamen erabilgarri asko baitauka.
\layout Standard

Nahiz eta LyX-ek "1.0 bertsioa" ongi igarota eduki, laguntza dokumentuaren
 zati bat amaitu gabe edo zaharkitua egon daiteke.
 LyX-eko beste guztia bezala, eskuliburuak boluntario-lanaren emaitzak dira,
 eta hauek "benetako lana" daukate; etxekoak, iloba zaindu, edalontziak
 garbitu, mozkorkerian gaupasa egin, e.a.\SpecialChar \ldots{}
 Eskuliburuak egoera onean (eguneratuak)
 egon daitezen ahalegintzen gara.
 Laguntzeko prest bazaude, ziurta zaitez dokumentuko beste ezer baino lehen
 
\begin_inset LatexCommand \ref{atal:auzolana}

\end_inset 

 atala irakurtzen.
\layout Standard

Beste mesede bat egin dezakezu: eskuliburu hauetan zerbait argi ez badago
 edo akatsak baditu, guri jakinarazi! Dokumentazioa eguneratua edukitzen
 arduratuta dauden neska/mutilekin harremanetan jar zaitezke, horretarako
 idatzi 
\family typewriter 
lyx-docs@lists.lyx.org
\family default 
 helbidera.
 
\layout Standard

Dokumentazioarekin zerikusirik ez duten eta erantzun azkarra eskatzen duten
 galderentzat, erabil posta-zerrenda hau: 
\family typewriter 
lyx-users@lists.lyx.org
\family default 
.
\layout Section

Eskuliburuen egitura
\layout Standard

Agian, eskulibururen bat edo beste inprimatuta edukiko duzu, edo bestela
 LyX erabiliz "monitorean" irakurtzen zaude.
 LyX-eko fitxategia eta inprimatutakoaren artean ezberdintasun batzuk daude.
 Aurrenekoa, izenburua eskuliburuaren hasieran dago, ez da bereizitako orrialdea
n agertzen, inprimatutako bertsioan lehenbiziko orrialdean agertzen da.
 Bai oin-oharra, bai edukien aurkibidea ez daude bistaratuak.
 Edukien aurkibidea ikusteko menuko aukera bat badaukazu: 
\family sans 
Arakatu
\family default 
.
 Oin-ohar bat irakurtzeko, modu honetan agertzen da
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

Kaixo! Oin-ohar hau ixteko, ezkerraldeko laukitxo gris horretan klikatu\SpecialChar \ldots{}
Bai,
 "oina" hitza bertan idatzita agertzen da.
\end_inset 

 eta saguaren ezker botoiaz bere gainean klikatu.
 Saia zaitez!
\layout Standard

Inprimatutako eskuliburuetan, erreferentzia gurutzatu guztiak kapitulu,
 atal, azpiatal eta bestelakoen zenbatzaile bezala agertzen dira.
 Pantailan, ordea, erreferentzia gurutzatuak datorrena bezalako laukiluze
 grisetan agertzen dira: 
\begin_inset LatexCommand \ref{atal:auzolana}

\end_inset 

\SpecialChar ~
alegia (inprimatutako eskuliburuetan zenbakiak agertzen dira laukiluze hauen
 ordez).
 Laukiluzea saguaren ezker botoiarekin klikatuz dokumentuko erreferentzia
 gurutzatuen zerrenda daukan elkarrizketa-koadroa bistaratuko zaizu.
 Sarrera honek "atal:auzolana" izeneko bakar bat dauka.
 Erreferentziatu den atalera joateko, erabili elkarrizketa koadroan "Joan"
 botoia.
 
\family sans 
C-<
\family default 
 zapalduz berriz, aurreko kokapenera itzuliko zara.
 (
\family sans 

\begin_inset Quotes eld
\end_inset 

C-<
\family default 
"-ren esanahia beheraxeago argitzen da).
\layout Standard

Fitxategi honen pantailazko eta inprimatutako bertsioaren arteko ezberdintasun
 batzuk ikusi ondoren, eskuliburu honen formatuaz mintzatzen has gaitezke.
 Noizean behin hizki mota ezberdindun elementuak aurkituko dituzu:
\layout Itemize


\emph on 
Bereizketa-mota
\emph default 
 orokorrean enfasietan erabiltzen da, arrazonamendu orokorretan, liburuen
 tituluetan, beste eskuliburuetako ataletan, eta idazleen (egile) oharretan.
\layout Itemize


\family typewriter 
Idazmakina mota
\family default 
 programa eta fitxategien izenetan, LaTeX kodea eta LyX kode eta funtzioetan
 erabiltzen da.
\layout Itemize


\family sans 
Sans Serif
\family default 
 mota menu, botoi, elkarrizketa-koadroetan eta teklatuko teklen izenetan
 erabiltzen da.
\layout Itemize


\noun on 
Izen
\noun default 
 mota pertsonen izena idazteko erabiltzen da.
\layout Standard

Menuen laster-teklak eta beste tekla-loturei buruz gehiago jakiteko, irakurri
 
\emph on 
Ezaugarri Hedatuak
\emph default 
 (
\family typewriter 
Extended.lyx
\family default 
 fitxategia).
 Tekla-loturei erreferentzia egiterakoan erabilpen hauek jarraituko dira:
\layout Itemize

"
\family sans 
C-
\family default 
" 
\family sans 
Kontrol
\family default 
 (
\family sans 
Ctrl
\family default 
) tekla esanahi du.
\layout Itemize

"
\family sans 
S-
\family default 
" 
\family sans 
Shift
\family default 
 tekla esanahi du.
\layout Itemize

"
\family sans 
M-
\family default 
" 
\family sans 
Meta
\family default 
 tekla, ia teklatu gehienetan 
\family sans 
Alt
\family default 
 izango da.
\layout Itemize

"
\family sans 
F1
\family default 
"\SpecialChar \ldots{}
"
\family sans 
F12
\family default 
" funtzio teklak.
\layout Itemize


\family sans 
"Esc"
\family default 
 
\family sans 
'Ihes'
\family default 
 edo 
\family sans 
'Escape'
\family default 
 tekla da.
\layout Itemize


\family sans 
"Ezkerra"
\family default 
, 
\family sans 
"Eskuina"
\family default 
, 
\family sans 
Gora"
\family default 
, 
\family sans 
"Behera"
\family default 
 beraien izenak dioen bezala, teklatuko geziak (kurtsoreak) dira.
 
\layout Itemize


\family sans 
"Txertatu",
\family default 
 
\family sans 
"Ezabatu",
\family default 
 
\family sans 
"Etxea",
\family default 
 
\family sans 
"Amaiera",
\family default 
 "
\family sans 
Goratu Orria
\family default 
" eta "
\family sans 
Beheratu Orria
\family default 
" gezien gainean egon ohi diren 6 tekla dira.
 Goratu Orria eta Beheratu Orria teklatu batzuetan 
\family sans 
Prior
\family default 
 eta 
\family sans 
Next
\family default 
 deitzen dira.
\layout Itemize


\family sans 
Lerro\SpecialChar ~
itzulera
\family default 
 (
\family sans 
Intro
\family default 
).
 Teklatu batzuek 
\family sans 
Return
\family default 
 edo 
\family sans 
Enter
\family default 
 bezala daukate.
 Beste batzuek birritan daukate.
 LyX-ek tekla denak berdin erabiliko ditu, beraz 
\family sans 
lerro\SpecialChar ~
itzulera
\family default 
 edo 
\family sans 
intro
\family default 
 erabiliko dugu.
\layout Standard

Noizean behin "
\family sans 
(ikus 
\emph on 
"Hedatuak"
\emph default 
)
\family default 
" bezalakoekin aurkituko zara.
 "Ezaugarri Hedatuak" eskuliburuan jatorrizko tekla-loturak zerrendatu ditugu,
 beraz bertan begiradatxo bat bota dezakezu.
 Ohartu zaitez LyX erabiltzaileen artean bi tekla-lotura mapa ezberdin erabiltze
n direla: "CUA" tankeraduna, non hau PC arlotik datorrenarentzat ezaguna
 eta jatorrizkoa izaten den, eta "emacs" tankerakoa, hau berriz Unix sistemekin
 "hazi" eta "Emacs" editorea erabiltzen dutenentzako ohikoa izaten da.
 Bestelakorik ez bada zehazten, dokumentuetan erabiltzen den tekla-loturak
 CUA motako mapan oinarritutakoak izaten dira.
 Emacs atsegingarria egiten bazaizu, eskuliburuak irakurtzeko eta loturak
 zure kasa egiteko gai izango zarelakoan gaude.
\layout Section

Eskuliburuak
\layout Standard

Dokumentazioa osatzen duten zatiak zerrendatzen dira ondoren:
\layout Description

Sarrera
\begin_deeper 
\layout Standard

Fitxategi hau.
\end_deeper 
\layout Description

Tutoretza
\begin_deeper 
\layout Standard

LyX erabiltzen hasiberria bazara, eta orain arte LaTeX inoiz ez baduzu entzun
 ez eta erabili ere, orduan hemendik hasi beharko duzu.
 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
 irakurri ostean, LaTeX oraindik zabalegia delakoan ustearekin jarraitu
 dezakezu, baina LyX nola erabili behar den jakingo duzu.
\layout Standard

LaTeX erabili baduzu, 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
-ko "LyX LaTeX erabiltzaileentzat" atala irakurri beharko zenuke (eta eskuliburu
ko beste atalek kalterik ez dizute egingo).
\layout Standard

Edozein unetan LyX-ekiko iparra (edo norabidea) galdu egin duzulakoan bazaude,
 beste edozein eskulibururen bat irakurri eta ulertu aurretik, 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
 irakurtzeak on egingo dizu.
 Abiatzeko gune ona baita.
\end_deeper 
\layout Description

Erabiltzailearen\SpecialChar ~
gida
\begin_deeper 
\layout Standard

Eskuliburu nagusia.
 Hemen LyX programaren oinarrizko ezaugarri eta aukeren gehiengo bat argitzen
 saiatuko gara.
 Eskuliburu nagusiak LaTeX-eko ezagutza batzuk badauzkazulakoan dago, edo
 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
 irakurri duzula behintzat.
\end_deeper 
\layout Description

Ezaugarri\SpecialChar ~
hedatuak
\begin_deeper 
\layout Standard


\emph on 
Erabiltzailearen Gida
\emph default 
-ren hedapena.
 LaTeX-eko komandoak, diseinu gehigarriak, edizioko ezaugarri bereziak eta
 LaTeX-eko adituen trikimailu batzuk azaltzen ditu dokumentu honek.
\end_deeper 
\layout Description

Pertsonalizazioa
\begin_deeper 
\layout Standard

LyX-en ezaugarri garatuen azalpena, programaren jarrera (izakera) orokorra
 pertsonalizatzea; tekla-lotura, nazioartekotza eta konfigurazio-fitxategi
 bezalakoak.
 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
 irakurri gabe hau irakurtzea ezta bururatu ere.
\end_deeper 
\layout Description

LaTeX\SpecialChar ~
konfigurazioa
\begin_deeper 
\layout Standard

LyX-ek, instalatzerakoan, zure sistema aztertzen du.
 Fitxategi honek LyX-ek zure instalazioari buruz ikasitakoaren informazioa
 dauka
\begin_inset Foot
collapsed true

\layout Standard


\emph on 
Itzultzailearen oharra
\emph default 
: dokumentu hau automatikoki sortzen denez ezin da euskaratu.
\end_inset 

.
 Eduki beharreko zerbait falta bada, hemen egiazta beharko duzu.
\end_deeper 
\layout Standard

Fitxategiok elkar erreferentziatzen dute, beharrezkoa denean.
 Adibidez, 
\emph on 
Erabiltzailearen Gida
\emph default 
-k instalatze eta pertsonalizatze buruzko zerbait dio, baina irakurlea 
\emph on 
Pertsonalizazioa
\emph default 
 eskuliburura bidaltzen du informazio gehiago eskura dezan.
\layout Standard

Berriro, gauza garrantzitsu bat azpimarratu behar dugu:
\layout Standard
\added_space_top bigskip \added_space_bottom bigskip \align center 
LyX-ekin hasiberria bazara, 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
 irakur ezazu.
 Orain.
\layout Standard

Bestela alferrik haserretuko zara zeure buruarekin.
 LyX-ek testu-prozesadore batetik behar duzuna eskaintzen dizu, hori bai,
 erabilera ezberdin batekin.
\layout Chapter


\begin_inset LatexCommand \label{atal:auzolana}

\end_inset 

LyX proiektuan laguntzea
\layout Section

Lagundu LyX-i
\layout Standard

LyX ia bere osotasunean C++ programaketa hizkuntzan idatzia dago (LaTeX
 inportatzeko tresna Perl-en idatzia izan da).
 Proiektu handi bat da, eta gerta daiteke errore bat edo beste edukitzea,
 edo iturburua hobetu beharra izatea.
\layout Subsection

Bidali errorea
\layout Standard

LyX erabiltzerakoan jokaeraren bat errore bezala dela pentsa dezakezu.
 Nahiz eta gutxitan gertatu, programa hondatu daiteke.
 LyX-eko garatzaile-taldearen iritziz errore gehientsuenak erabiltzaile-interfaz
etik sor daiteke: LyX interfazeko zein zati korapilotsua, zaila ulertzeko,
 azaltzen dituzten iradokizunak oso lagungarriak izaten dira.
\layout Standard

LyX-ek erroreen txostenak bidaltzeko eta kudeatzeko sistema bat erabiltzen
 du, 
\family typewriter 

\begin_inset LatexCommand \htmlurl[LyX bug tracker]{http://bugzilla.lyx.org/}

\end_inset 


\family default 
 gunean aurki dezakezuna.
 Edozein errore buruzko txostena bidali aurretik erroreak kudeatzeko sistema
 hori egiaztatzea eskatuko genizuke, aurrez beste norbaitek errore berdinari
 buruzko txosten bat bidalita eduki baitezake.
 Hau da, errore txosten berri bat bidali aurretik, egiaztatu errore berdinari
 buruzko beste txostenik ez dagoela erroreak kudeatzeko LyX-ek darabilen
 sistema horretan.
 Erabili sistema errore-kudeatzaile hori dagoen errore bati buruzko iradokizunak
, edo errore berri bati buruzko txostena bidaltzeko, edo, bestela, bidali
 mezu bat
\family typewriter 
 lyx-devel@lists.lyx.org
\family default 
 posta-zerrendara.
 Posta-zerrenda honen artxiboei zuzenduriko estekak LyX gune nagusian jarri
 dira, 
\family typewriter 

\begin_inset LatexCommand \htmlurl[LyX website]{http://www.lyx.org/}

\end_inset 


\family default 
.
\layout Standard

Errore-txosten on (erabilgarria) batek gutxienik arazoak dituen LyX bertsioaren
 zenbakia eduki beharko luke.
 Honekin batera, azaldu LyX zein sisteman eragile eta bertsiotan erabiltzen
 ari zaren.
 Zure sisteman instalatuta daukazun liburutegien bertsioak eta, interesgarria
 baderitzozu, LyX-ek erabiltzen duen kanpoko programen bertsioak.
 Konpilatze- edo konfigurazio-arazo bat izanez gero, egokiena da config.log
 fitxategia eranstea eta zein konpilatzaile erabiltzen ari zaren azaltzea.
\layout Standard

Izan zehatza, nahiago dira xehetasunez azaldutako deskribapenak - garatzaileek
 zenbat eta denbora gehiago 
\layout Standard

igaro errorea non dagoen aurkitzen, orduan eta denbora gutxiago eskainiko
 diote programaren bestelako hobekuntzei.
\layout Standard

LyX hondatzeko gai bazara, eskertuko genizuke "backtrace
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard


\emph on 
Itzultzailearen oharra
\emph default 
: "backtrace" hitza nolabait azaldu arren, programa bat erabiltzerakoan
 honek sortzen dituen mezuak izaten dira.
 Mezuok terminal batean agertzen dira.
 Mezuen ibilbidea jarraituz garatzaileek errorea non kokatzen den errazago
 aurkitu ahal izaten dute.
\end_inset 

"-a sortzeko denbora hartuko bazenu lyx exekutagarri ez-garbi bat erabiliz.
 Zure iturburuen direktorioan eraikitakoari deitzen diogu exekutagarri ez-garbia
, sisteman instalatua daukazun kode bitarrari berriz garbia deitzen diogularik.
 Beraz, gdb tresna erabiliz LyX exekutatu, adibidez idatzi "
\family typewriter 
\size small 
gdb /users/estitxu/lyx-1.0.x/src/lyx
\family default 
\size default 
" eta ondoren "
\family typewriter 
run
\family default 
".
 Ondoren, itzuli LyX hondatzea egin eta gdb tresnara.
 Erabili "bt" "backtrace"-a sortzeko eta txertatu ezazu errore-txostenean
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

perfektua izatea nahi baduzu, erabili "
\family typewriter 
info locals
\family default 
" eta 
\family typewriter 
"up"
\family default 
 komandoak pila batzuen mailetako aldagai lokalen balioak plazaratzeko
\end_inset 

.
 Posiblea bazaizu, azaldu zein urrats landu dituzun LyX hondatzeko, zeren
 eta "backtrace" bera baino garrantzitsuagoa baita, horrela guri gure "backtrace
" propioa sortzeko aukera eskainiko baitiguzu.
 Errorea berriro sortzea ez den kasuan "backtrace" bat edukitzea ezinbestekoa
 da, hori bakarrik edukiko genukeelako.
\layout Subsection

Lagundu finkatzen eta ezaugarri berrietan
\layout Standard

Baldin eta LyX-eko iturburuetan aldaketak egin badituzu eta LyX proiektuko
 zati izatea garrantzitsua dela uste baduzu, bidal iezaguzu 
\family typewriter 
diff
\family default 
 fitxategi bat (formatu bateratu batean) arestiko posta-zerrendara, baita
 
\family typewriter 
changelog
\family default 
 fitxategia eta zure txaplatak (
\family typewriter 
patch
\family default 
) egiten duenari buruzko azalpena ere.
\layout Section

Lagundu dokumentazioan
\layout Standard

LyX-en dokumentazioa zabala da.
 Nola nahi ere, LyX beti garatzen ari da, eta kaleratze berri bakoitzak
 ezaugarri berriekin agertzen da.
 Dokumentazio batzuk eguneratu beharrean daudela aurki ditzakezu.
 Atal honek azaltzen du zer egin behar duzun errore bat edo hobekuntzaren
 bat aholkatu nahi badiguzu.
\layout Subsection

Eskuliburuetako errore-txostena
\layout Standard

Dokumentazioan arazorik aurkitzen baduzu bidali mezu bat 
\family typewriter 
lyx-docs@lists.lyx.org
\family default 
 posta-zerrendara.
 Dokumentazio-taldeak behar diren zuzenketak egingo dituzte.
\layout Subsection

Dokumentazio-taldera elkartzea
\layout Standard

LyX dokumentazio-proiektuak (The LyX Documentation Project), LyX proiektuko
 beste guztiak bezala, laguntza erabiltzen du.
 Dokumentazio-proiektuan lagundu nahi baduzu, jorratu urrats hauek:
\layout Enumerate

Eskuratu LyX-en azken iturburuak.
 Deskonprimatu
\begin_inset Foot
collapsed false

\layout Standard

Abenturazaleek dokumentazioa LyX-eko CVS eduki-sistematik anonimoki eskura
 daiteke.
 Edukien sistema honek 
\family typewriter 
lyxdoc
\family default 
 modulua dauka.
\end_inset 

.
 Bertan lib/doc/ izeneko direktorioa aurkituko duzu.
 Direktorio honetan 
\family typewriter 
DocStyle.lyx
\family default 
 izeneko fitxategia dago.
 Irakurri, dokumentazioaren estilo orria baita.
\layout Enumerate

Ondoren, irakurri 
\emph on 
Erabiltzailearen gida
\emph default 
 eta 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
.
\begin_deeper 
\layout Standard

Ariketa honen helburua zuri ideiak ematea dauka helburutzat.
 
\emph on 
Tutoretza
\emph default 
 eta 
\emph on 
Erabiltzailearen\SpecialChar ~
gida
\emph default 
 izango dira dokumentaziotik gehien eguneratu behar direnak.
 Hauekin nolako eskuliburuak irakurri eta zein itxura eduki behar duten
 ohartuko zara.
\end_deeper 
\layout Enumerate

Jarri taldearekin harremanetan: 
\begin_deeper 
\layout Standard


\family typewriter 
lyx-docs@lists.lyx.org
\layout Standard

nahi dituzun aldaketei buruz eztabaidatzeko, eta beraien ikuspuntuak jakiteko.
\end_deeper 
\layout Standard

Egiten dituzun aldaketek testu aldetik garbiak izan behar dute, ulerterrazak
 alegia, dokumentazioaren berregituraketa sakonagoa egin ahal izateko.
 Hobekuntza guzti horiek jasotzea beti eskertzen da.
\the_end