#LyX 2.4 created this file. For more info see https://www.lyx.org/ \lyxformat 600 \begin_document \begin_header \save_transient_properties true \origin /systemlyxdir/doc/eu/ \textclass article \begin_preamble % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!! % %This preamble is designed to ensure that the document prints % out as advertised. If you mess with this preamble, % parts of the document may not print out as expected. If you % have problems LaTeXing this file, please contact % the documentation team % email: lyx-docs@lists.lyx.org % the pages of the TOC is numbered roman % and a pdf-bookmark for the TOC is added \pagenumbering{roman} \let\myTOC\tableofcontents \renewcommand\tableofcontents{% \pdfbookmark[1]{\contentsname}{} \myTOC \cleardoublepage \pagenumbering{arabic} } \end_preamble \use_default_options false \maintain_unincluded_children no \language basque \language_package default \inputencoding utf8 \fontencoding auto \font_roman "palatino" "default" \font_sans "helvet" "default" \font_typewriter "courier" "default" \font_math "auto" "auto" \font_default_family default \use_non_tex_fonts false \font_sc false \font_sans_osf false \font_typewriter_osf false \font_roman_osf false \font_sf_scale 100 100 \font_tt_scale 100 100 \use_microtype false \use_dash_ligatures false \graphics default \default_output_format pdf2 \output_sync 0 \bibtex_command default \index_command default \paperfontsize 12 \spacing single \use_hyperref true \pdf_title "LyX Sarrera" \pdf_author "LyX Team" \pdf_subject "LyX-documentation Intro" \pdf_keywords "LyX, documentation" \pdf_bookmarks true \pdf_bookmarksnumbered true \pdf_bookmarksopen true \pdf_bookmarksopenlevel 2 \pdf_breaklinks false \pdf_pdfborder false \pdf_colorlinks true \pdf_backref false \pdf_pdfusetitle false \pdf_quoted_options "linkcolor=black, citecolor=black, urlcolor=blue, filecolor=blue, pdfpagelayout=OneColumn, pdfnewwindow=true, pdfstartview=XYZ, plainpages=false" \papersize a4 \use_geometry false \use_package amsmath 1 \use_package amssymb 1 \use_package cancel 1 \use_package esint 1 \use_package mathdots 1 \use_package mathtools 1 \use_package mhchem 1 \use_package stackrel 1 \use_package stmaryrd 1 \use_package undertilde 1 \cite_engine basic \cite_engine_type default \biblio_style plain \use_bibtopic false \use_indices false \paperorientation portrait \suppress_date false \justification true \use_refstyle 0 \use_minted 0 \use_lineno 0 \index Indizea \shortcut idx \color #008000 \end_index \secnumdepth 3 \tocdepth 2 \paragraph_separation indent \paragraph_indentation default \is_math_indent 0 \math_numbering_side default \quotes_style english \dynamic_quotes 0 \papercolumns 1 \papersides 1 \paperpagestyle default \tracking_changes false \postpone_fragile_content false \output_changes false \html_math_output 0 \html_css_as_file 0 \html_be_strict false \end_header \begin_body \begin_layout Title \SpecialChar LyX Sarrera \end_layout \begin_layout Author egilea: \SpecialChar LyX taldea. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Plain Layout Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak \SpecialChar LyX dokumentazioko posta-zerren da honetara: \lang english \begin_inset CommandInset href LatexCommand href target "lyx-docs@lists.lyx.org" type "mailto:" literal "false" \end_inset \lang basque \begin_inset Newline newline \end_inset Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio , 2004, 2010. \begin_inset Newline newline \end_inset Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza , 2004. \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset CommandInset toc LatexCommand tableofcontents \end_inset \end_layout \begin_layout Section \SpecialChar LyX -en filosofia \end_layout \begin_layout Subsection Zer da \SpecialChar LyX ? \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX dokumentuak prestatzeko sistema bat da. Matematikak, erreferentzia gurutzatuak, bibliografiak, indizeak eta bestelakoak erabiliz artikulu tekniko eta zientifiko konplexuak sortzeko aukera eskaintzen dizu. Edozein luzeratako dokumentuak idazteko gaitasuna duen tresna paregabea da: dokumentua hainbat ataletan edo orrialdetan automatikoki zatitzeko, zuzentzaile ortografikoak lantzeko eta bestelako eginbideak ditu. Amatxori eskutitz bat idazteko ere erabil dezakezu, nahiz eta ziurrenik hori egiteko programa sinpleagoren bat erabilgarri egon. Ez da iragarki, posterrak edo marrazkiak sortzeko tresna (gero azalduko da zergatia), nahiz eta gogorki saiatuta hori ere lor daitekeen. Beraren erabileraren gaineko zenbait adibide: memoriak, eskutitzak, desadostasu nak eta horrelakoak, irakurtzeko oharrak, ikastarotako liburuxkak, hitzaldietara ko laburpenak, softwareari buruzko dokumentazioa, liburuak (PostgreSQL, telepatia, kriptologia, fikziozko edota maitasunezko nobelak, olerkiak, bertsoak, umeentzako ipuinak e.a.), ekitaldi zientifikoetarako artikuluak, musika eta filmentzako script-ak, proiektuetarako txostenak \SpecialChar ldots \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX ordenagailuen bitartez dokumentazioa idazteko tresna eraginkorra da, markatze-h izkuntza darabil, \begin_inset Quotes eld \end_inset idazmakina \begin_inset Quotes erd \end_inset kontzeptu zaharkitua apurtuz. Ahalegin gutxirekin eta denbora oso labur batean dokumentu profesionalak sortu nahi dituztenentzako diseinatua dago, eta \begin_inset Quotes eld \end_inset maketazioko \begin_inset Quotes erd \end_inset aditua izan gabe. Maketazio lanez ordenagailua arduratzen da, ez egilea; \SpecialChar LyX -ekin egileak dokumentua ren edukian kontzentratzen da. \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX erabiltzeko lehen aurrerapausoa zuk, erabiltzaile zaren horrek, daukazun pentsaera aldatzean datza. Garai batean (sua asmatu eta mende gutxitara) dokumentuak sortzeko tresnak idazmakinak ziren, eta bere mugak gainditzeko hainbat trikimailu beharko ikasi. Honela, esaldia edo hitz bat azpimarratzeko \begin_inset Quotes eld \end_inset _ \begin_inset Quotes erd \end_inset karakterearekin berridazten genuen, esaldiari garrantzi handiagoa emanez. Taula bat sortzeko, berriz, zutabe bakoitzaren zabalera zehaztu, eta kontuz kontu tabulazioz betetzen genuen. Gutunak eta bestelakoak sortzerakoan, eskuinera 'koskatu', e.a. Gainera, lerro-amaierako hitz banaketekin kontuz ibili beharra. \end_layout \begin_layout Standard Beste hitzetan, denok entrenatuak izan ginen \begin_inset Quotes eld \end_inset zer hizki zein lekutan kokatu \begin_inset Quotes erd \end_inset lan egiteko era horiekin arduratzeko. Ondorioz, ia testu-prozesadoreen gehiengo batek oraindik bizimodu horrekin darrai. Tabuladorea leku batean zuriuneak ezartzeko erabiltzen da. Oraindik, orrialde batean gauza bakoitzak eduki behar duen kokapenarekin arduratu behar izaten dugu. Dokumentu zati baten letra-tipoa aldatzea, idazmakina baten idazgurpila aldatzea bezalako zerbait da. WYSIWYG motako testu-prozesadoreen filosofia da hori: "Ikusten duzuna lortzen duzu" (WYSIWYG, What You See Is What You Get). Zoritxarrez, paradigma honen emaitza "Ikusten duzuna da lortzen duzun guztia". \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX -eko oinarrizko izaera zer egiten ari garen horretan datza, eta ez \emph on nola \emph default egitean. "Ikusten duzuna lortzen duzu" (WYSIWYG, What You See Is What You Get) pentsamol deko prozesadore baten ordez \SpecialChar LyX -en eredua "Ikusten duzuna \emph on esan nahi \emph default duzu" (WYSIWYM, What You See Is What You \emph on Mean \emph default ) da. \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX arlo honetan bereizten da, beste testu-prozesadore arrunt batekin konparatuz . Hizki bat leku zehatz batean egoteaz arduratu beharrik ez daukazu. Esan \SpecialChar LyX -i \emph on zer egiten ari zaren \emph default , eta bera, \emph on estilo \emph default izeneko arautegi bat jarraituz, beste denaz arduratuko da. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Plain Layout Zehatzago izatearren, bulegotikako suiteak (azken bertsioak) markatze-metodoare n antzekoa erabiltzen duten orri-estiloak dituzte. Nola nahi ere, gure esperientziaren arabera, eguneroko zereginetan oso gutxi erabiltzen dira. \end_layout \end_inset Ikus dezakegun adibide bat: \end_layout \begin_layout Standard Demagun txosten bat idazten ari zarela. \begin_inset Quotes eld \end_inset Sarrera \begin_inset Quotes erd \end_inset izeneko atal bat eduki nahi duzu txostenaren hasieran. Ireki zure testu-prozesadoreko letra-tipoen menua, letra-tamaina berria aukeratzeko. Ondoren, aktibatu letra lodiarekin. Jarraian idatzi \begin_inset Quotes eld \end_inset 1. \begin_inset space ~ \end_inset Sarrera \begin_inset Quotes erd \end_inset . Nola ez, denbora pasa ahala, gero atal hau dokumentuko beste leku batean kokatzeko, edo aurretik beste atal bat idazteko asmoa edukiz gero, bai honi bai beste atal guztiei zenbatzailean zenbakiak aldatu beharko dizkiozu, eta nola ez, aurkibideko zenbaki guztiak aldatu. \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX -en berriz, kokatu goialdean dauden botoitxo guztien ezkerretara dagoen goitibeherako zerrendan, hautatu \family sans Atala \family default eta idatzi "Sarrera". \end_layout \begin_layout Standard Hori da dena. Ebaki atal hori eta beste edonon itsatsiz gero, dena bere kasa berriz zenbatua izango da. Gainera, atal horri buruz errenferentziak sartzen badituzu (erreferentzia gurutzatuen etiketak txertatuz), \SpecialChar LyX -ek dokumentuaren barruko buruzko erreferentzi a guztiak eguneratuko ditu, ez daukazu atalen zenbaketa gehiago idatzi beharrik. \end_layout \begin_layout Standard Ohiko testu-prozesadore orokorrekin kontsistentzia-arazoak gertatzen dira. Bost egun igaro ondoren, txostena berriro ireki eta 4. \begin_inset space ~ \end_inset atala hasteko asmoa daukazu. 18 \begin_inset space ~ \end_inset neurriko letra lodia erabili behar dela ahaztu zaizu, eta 16 \begin_inset space ~ \end_inset neurrikoa erabiltzen duzu; beraz, 4. \begin_inset space ~ \end_inset ataleko izenburuko letra-tipoa eta 1. \begin_inset space ~ \end_inset atalean erabilitakoak desberdinak dira. \SpecialChar LyX -en ez dago arazo hori, zure ordez letra-tipoa eta tamainak egoki edukitzeaz ordenagailua arduratuko baita. Azken finean, horretarako sortu ziren ordenagailuak, guri bizitza errazteko. \end_layout \begin_layout Standard Beste adibide bat. Demagun zerrenda bat egiten ari zarela. Beste testu-prozesadoreetan zerrenda bat tabulazio eta lerro berri (lerro-jauzi ) batzuen ondorioa besterik ez da izaten, zerrendako elementu bakoitzaren etiketa non jarri, zer den, zenbateko tartea eta antzekoetan pentsatu behar duzu. \SpecialChar LyX -ekin, ordea, bi ardura hartu beharko dituzu, bata zelako zerrenda mota den, eta bestea, bertan zer idatzi behar duzun. Eta kitto! \end_layout \begin_layout Standard Beraz, \SpecialChar LyX -en atzean dagoen ideia hau da: zer egin nahi duzun zehaztea, ez nola egin nahi duzun. "What You See Is What You Get" modeloaren ordez \SpecialChar LyX -ek "What You See Is What You \emph on Mean" \emph default edo "WYSIWYM" erabiltzen du. Ahalmen handiko burutazio honek dokumentuak idazteko zeregina oso sinplifikatze n du. Horregatik irudi edo iragarkiak sortzeko \SpecialChar LyX ez da erabilgarria. Kasu horietan, gauza bakoitza zein lekutan kokatu behar den zehaztu behar duzu, hemen ez baitago paragrafo, atal eta bestelako unitate funtzionalik. Ez du esan nahi \SpecialChar LyX -i zenbait funtzio falta zaizkiola. Esan nahi du lan horretarako ez dela tresna egokia – marrazkiak ukitzeko tresna egokiak dauden bezala, dokumentuak idazteko tresnen artean \SpecialChar LyX daukagu. \end_layout \begin_layout Subsection \SpecialChar LyX eta testu-prozesadoreen arteko ezberdintasunak \end_layout \begin_layout Standard Hona \SpecialChar LyX -en aurkituko ez dituzun eginbideen zerrenda: \end_layout \begin_layout Itemize Erregela bat (marjinak ezartzeko) \end_layout \begin_layout Itemize Tabuladoreak \end_layout \begin_layout Itemize Tarte osagarriak (adib. \family sans Sartu \family default edo \family sans Zuriune \family default tekla bi edo gehiagotan sakatzea) \end_layout \begin_layout Standard Tabuladoreek zehazten dute erregela batean zehar orrialde bakoitzeko elementuak non kokatzen diren, \SpecialChar LyX -en alferrikakoak dira. Programa gauza bakoitzaren kokapenaz arduratzen da, zu ez. Zuriune osagarriekin ere antzera: \SpecialChar LyX -ek gehituko ditu, behar diren heinean eta inguruaren arabera. Hasieran, bi lerro huts jarraian ezin ezartzea nahiko bitxi gertatuko zaigu, baina 'WYSIWYM' pentsamoldea ibiltzen ikastean zentzu gehiago hartzen joango zara. \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX -ek aurkezten dizkizun eginbide batzuk, baina irudikatu dezakezun bezala erabiltzen ez direnak: \end_layout \begin_layout Itemize Koskatze-kontrolak. \end_layout \begin_layout Itemize Orri-jauziak. \end_layout \begin_layout Itemize Lerro-tartea (adb. zuriune sinplea, bikoitza, e.a.). \end_layout \begin_layout Itemize Tarte horizontal eta bertikala. \end_layout \begin_layout Itemize Letra-tipo eta tamainak. \end_layout \begin_layout Itemize Letra-familia (lodia, etzana, azpimarratua, e.a.). \end_layout \begin_layout Standard Nahiz eta \SpecialChar LyX -en agertu, oro har ez dira erabiltzen. \SpecialChar LyX gauza horietaz arduratzen da zure ordez, eta egiten ari zarenaren ondorioekin bat egiten du. Dokumentuko zati bakoitzari letra-tipo eta tamaina zehatzak automatikoki ezartzen dizkio. Paragrafoen koskak testuinguruaren menpe daude; paragrafo mota bakoitza era ezberdinean 'koskatzen' da. Orri-jauziak modu automatiko batean lantzen dira. Oro har, lerro, hitz eta paragrafo-tarteak aldakorrak dira, \SpecialChar LyX -ek ezartzen ditu. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Plain Layout Eginbide hauek denak zehatz ditzakezu (gutxi batzuk zehazteko \SpecialChar LaTeX -eko ezaguerak behar dira) bai dokumentu osorako bai eta zati baterako ere. Xehetasun gehiagotarako, ikusi \emph on Erabiltzailearen gida \emph default edota \emph on Eginbide gehigarriak \emph default . \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Azkenik, \SpecialChar LyX -ek (eta \SpecialChar LaTeX -ek ere bai) testu-prozesadore askori gainditzen dien arloak hauek dira: \end_layout \begin_layout Itemize Lerro-amaierako hitz-banaketa (Hipenazioa). \end_layout \begin_layout Itemize Edozein motako zerrendak. \end_layout \begin_layout Itemize Matematikak. \end_layout \begin_layout Itemize Taulak. \end_layout \begin_layout Itemize Erreferentzia gurutzatuak. \end_layout \begin_layout Standard Egungo prozesadore askok matematikako ikurrak, taulak, lerro amaierako hitz bereizleak eta estilo-definizioa erabiltzen dituzte, eta WYSIWYM pentsamoldera hurbiltzen hasiak dira. Eginbide horiek ezartzen hasi berri dira; \SpecialChar LyX , ordea, \SpecialChar LaTeX dokumentu-prestatze sisteman oinarritua dago. \SpecialChar LaTeX duela 20 urte baino gehiago sortu zen, eta \emph on funtzionatzen du \emph default . \end_layout \begin_layout Subsection Zer demontre da \SpecialChar LaTeX ? \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LaTeX \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Plain Layout Atal honetako informazioaren jatorria, Helmut Kopka eta Patrick Daly-k idatzitak o "A Guide to \SpecialChar LaTeX2e "-a. \emph on Erabiltzailearen Gida \emph default k bibliografia atalean honi buruzko sarrera bat dauka. \end_layout \end_inset da 1985-ean Leslie Lamport-ek diseinatutako dokumentazioa prestatzeko sistema da. 1984-ean Donald Knuth-ek sortu zuen \SpecialChar TeX maketazio-konposaketa hizkuntzaren gainetik pixkanaka eraikita izan zen. Zehazki zer den, ordea, askok ez du ulertzen. ASCII (testu soila) fitxategian idatzitako komando-konposaketa zerrenda hartu eta landu egiten du. Idazmakina bat baino zailagoa da, baina argitaletxe baten espezializazio eta konplexutasunera heldu gabe. Edozein modutan, irteera bezala 'dispositibotik aske' ( \begin_inset Quotes eld \end_inset device independent \begin_inset Quotes erd \end_inset ) izeneko formatuan sortzen du, \family typewriter dvi \family default era motzean esateko. \family typewriter dvi \family default fitxategia bistaratzeko programak edo PostScript bezalako beste formatu batera bihurtzen dutenak erabil ditzakezu. \end_layout \begin_layout Standard Eginbide hau besterik ez balu, konposaketaren bihotza besterik ez zen izango. \SpecialChar TeX -ek, ordea, makroak ezarri eta zehazteko aukera eskaintzen digu. \SpecialChar TeX erabiltzen duten gehienek erabiltzen dute Knuth-ek sortutako Konposaketa-mundu ko ñabardurak ezkutatzeko makromultzoa. Erabiltzaile normalak \SpecialChar TeX (konposaketa komandoez bakarrik osatutako bizkarrezurra) garbi batekin lanik ez du egiten. Era gordinean makroak sortzen dituztenek bakarrik erabiltzen dute. Eta une hori da Leslie Lamport antzeztokira sartzen zaiguna. Berak makroak (komando multzo bat), taulak edo matematika formulak sortzeko bide sendo eta uniforme batean egon nahi zuen: erabiltzaileari begira gehiago zuzendua eta konposaketa arlora berriz gutxiago, horrenbesteko buru hausterik gabe. Honela sortu zen \SpecialChar LaTeX . \end_layout \begin_layout Standard Orain, \SpecialChar LaTeX -en hedapen eta garapenekin bateratuz, beste gizaki batzuk \SpecialChar TeX -erako norberaren makro multzoak sortzen ari dira, matematika eta horrelako edizio arloetara zuzendutakoak. Batzuek zuzenean \SpecialChar TeX erabili zuten; besteak, berriz, \SpecialChar LaTeX moldatzen hasi ziren. Nahaspila hau konpontzeko asmoz, laurogeigarren hamarkadaren amaieran, \SpecialChar LaTeX -eko adituak (Lamport barne, noski) \SpecialChar LaTeX2e -en lanean hasi ziren, gaur egungo bertsioa. Bertsio berri hori makroak sortzeko erraztasun handiagoak eskaintzen dizkizuten komandoekin dator, letra-tipo berriak erabiltzeko laguntza eta hobekuntza gehiago. Beraren eskubide osoz, \SpecialChar LaTeX bere izaeran hizkuntza zabal bat da. Estandarraz gain, mundu osoko erabiltzaileek \SpecialChar LaTeX -entzat gehigarriak sortzen darraite. \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LaTeX hedatzeko bi modu daude: klaseak eta estiloak. \emph on Klase \emph default bat da dokumentu-mota berri bat (liburu bat, edo artikulu bat) zehazten duen \SpecialChar LaTeX -eko (eta \SpecialChar TeX -ekoa ere) makro talde bat. Diapositibentzako klaseak daude, fisika eta matematikako argitalpenetan... zenbait unibertsitatek tesiak zehazten dituen formatuak dituzte. \emph on Estiloa \emph default bat berriz, eta klase batetik ezberdinduz, ez du dokumentu berri bat zehazten, edozein dokumentutan erabil dezakezun \emph on jokabide \emph default berri bat baizik. Adibidez, \SpecialChar LyX -ek orriaren marjinak eta lerro-tarteak \SpecialChar LaTeX -eko bi estilo-fitxategi erabiliz kontrolatzen ditu. Dokumentu-motak lantzeko hainbat estilo-fitxategi daude: txartelak edo gutunazalak inprimatzeko, dokumentuaren koskak aldatzeko, letra-tipo berriak ezartzeko, irudiak moldatzeko, orriko goiburukoak diseinatzeko, bibliografiak nork bere erara egiteko, oin-oharren itxura eta kokalekuak aldatzeko, taulak eta irudiak, zerrendak pertsonalizatu, e.a. \end_layout \begin_layout Standard Laburpen bat: \end_layout \begin_layout Description \SpecialChar TeX : konposaketarako lengoaia, makroak sortu eta erabiltzeko ahalmenarekin. \end_layout \begin_layout Description \SpecialChar LaTeX : \SpecialChar TeX -en gainean eraikitako makroen paketea. \end_layout \begin_layout Description klaseak: dokumentu baten deskribapena, \SpecialChar LaTeX erabiliz. \end_layout \begin_layout Description estiloak: nolabait \SpecialChar LaTeX -en izaera moldatzeko. \end_layout \begin_layout Description \SpecialChar LyX : WYSIWYM testu-prozesadore bisuala, \SpecialChar LaTeX -en indar eta ahalmen guztiak erabiliz. \end_layout \begin_layout Standard Atal honen asmoa izan da zuri argitzea \SpecialChar LyX \emph on zergatik \emph default ezberdintzen den beste testu prozesadoreen lana jorratzeko bideez (bere funtzionamenduan). Zergatia garbia da: konposaketa oinarri bezala \SpecialChar LaTeX erabiltzen du. Azken hau bezala, zure idazkeraren inguruan kokatzen da (idazten ari zarena). Haren itxuraz ordenagailua arduratuko da. \end_layout \begin_layout Section Dokumentazioan nabigatzea \end_layout \begin_layout Standard Zure galderei errazago erantzuteko, eta \SpecialChar LyX -en eginbideak era egoki baten azaltzeko , dokumentazioa hainbat fitxategitan zatitu da. Zati bakoitzak bere helburua du, aurrerago azalduko den bezala. Fitxategi hauetariko batekin aurrez aurre aurkitu baino lehenago, begi bistan daukazun hau irakurtzea aholkatzen dizugu, denbora aurreztu dezazun informazio eta aipamen erabilgarri asko baitauka. \end_layout \begin_layout Standard Zorionez, \SpecialChar LyX -en garapena ez denez inoiz geldituko, laguntzako dokumentuaren zati bat amaitu gabe edo zaharkitua egon daiteke. \SpecialChar LyX -eko beste guztia bezala, eskuliburuak boluntario-lanaren emaitzak dira, eta hauek "benetako lana" daukate; etxekoak, iloba zaindu, edalontziak garbitu, mozkorkerian gaupasa egin, e.a. Eskuliburuak egoera onean (eguneratuak) egon daitezen ahalegintzen gara. Laguntzeko prest bazaude, ziurta zaitez dokumentuko beste ezer baino lehen \begin_inset CommandInset ref LatexCommand ref reference "atal:auzolana" \end_inset atala irakurtzen. \end_layout \begin_layout Standard Beste mesede bat egin dezakezu: eskuliburu hauetan zerbait argi ez badago edo akatsak baditu, guri jakinarazi! Dokumentazioa eguneratua edukitzen arduratuta dauden neska/mutilekin harremanetan jar zaitezke, horretarako idatzi \begin_inset CommandInset href LatexCommand href target "lyx-docs@lists.lyx.org" type "mailto:" literal "false" \end_inset helbidera. Dokumentazioan erantzuten ez den zerbaiti buruzko laguntza behar baduzu, erabili posta-zerrenda hau: \begin_inset CommandInset href LatexCommand href target "lyx-users@lists.lyx.org" type "mailto:" literal "false" \end_inset \end_layout \begin_layout Subsection Eskuliburuen egitura \end_layout \begin_layout Standard Agian, eskulibururen bat edo beste inprimatuta edukiko duzu, edo bestela \SpecialChar LyX erabiliz "pantailan" irakurtzen zaude. \SpecialChar LyX -eko fitxategia eta inprimatutakoaren artean ezberdintasun batzuk daude. Aurrenekoa, izenburua eskuliburuaren hasieran dago, ez da bereizitako orrialdea n agertzen, inprimatutako bertsioan lehenbiziko orrialdean agertzen da. Bai oin-oharra, bai edukien aurkibidea ez daude beraien osotasunean bistaratuak. Edukien aurkibidea ikusteko menuko aukera bat badaukazu: \family sans Arakatu \family default . Oin-ohar bat irakurtzeko, modu honetan agertzen da \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Plain Layout Kaixo! Oin-ohar hau ixteko, ezkerraldeko laukitxo gris horretan klik egin\SpecialChar ldots Bai, "oina" hitza bertan idatzita agertzen da. \end_layout \end_inset eta saguaren ezker botoiaz bere gainean klikatu. Saia zaitez! \end_layout \begin_layout Standard Inprimatutako eskuliburuetan, erreferentzia gurutzatu guztiak kapitulu, atal, azpiatal eta bestelakoen zenbatzaile bezala agertzen dira. Pantailan, ordea, erreferentzia gurutzatuak datorrena bezalako laukiluze grisetan agertzen dira: \begin_inset CommandInset ref LatexCommand ref reference "atal:auzolana" \end_inset \begin_inset space ~ \end_inset alegia (inprimatutako eskuliburuetan zenbakiak agertzen dira laukiluze hauen ordez). Laukiluzea saguaren ezker botoiarekin klik eginez dokumentuko erreferentzia gurutzatuen zerrenda daukan elkarrizketa-koadroa bistaratuko zaizu. Sarrera honek "atal:auzolana" izeneko bakar bat dauka. Erreferentziatu den atalera joateko, erabili elkarrizketa koadroan "Joan etiketara" botoia. \begin_inset Quotes eld \end_inset Joan atzerantz \begin_inset Quotes erd \end_inset botoian klik eginez aurreko kokapenera itzuliko zara. \end_layout \begin_layout Standard Fitxategi honen pantailazko eta inprimatutako bertsioaren arteko ezberdintasun batzuk ikusi ondoren, eskuliburu honen formatuaz mintzatzen has gaitezke. Noizean behin letra-tipo desberdineko elementuak aurkituko dituzu: \end_layout \begin_layout Itemize \emph on Enfasia estiloa \emph default orokorrean enfasietan erabiltzen da, arrazonamendu orokorretan, liburuen tituluetan, beste eskuliburuetako ataletan, eta idazleen (egile) oharretan. \end_layout \begin_layout Itemize \family typewriter Idazmakina \family default programa eta fitxategien izenetan, \SpecialChar LaTeX kodea eta \SpecialChar LyX kode eta funtzioetan erabiltzen da. \end_layout \begin_layout Itemize \family sans Sans Serif \family default menu, botoi, elkarrizketa-koadroetan eta teklatuko teklen izenetan erabiltzen da. \end_layout \begin_layout Itemize \noun on Izena \noun default pertsonen izena idazteko erabiltzen da. \end_layout \begin_layout Itemize \family sans \series bold Lodia \family default \series default \SpecialChar LaTeX kodean erabiltzen da. \end_layout \begin_layout Standard Teklei erreferentzia egiterakoan erabilpen hauek jarraituko dira: \end_layout \begin_layout Itemize " \family sans Ktrl- \family default " \family sans Kontrol \family default ( \family sans Ctrl \family default ) tekla esanahi du. \end_layout \begin_layout Itemize " \family sans Maius- \family default " \family sans Shift \family default tekla esanahi du. \end_layout \begin_layout Itemize " \family sans Alt- \family default " \family sans Alt (Meta) \family default tekla adierazten du. \end_layout \begin_layout Itemize " \family sans F1 \family default "\SpecialChar ldots " \family sans F12 \family default " funtzio teklak. \end_layout \begin_layout Itemize \family sans "Esc" \family default \family sans 'Ihes' \family default edo \family sans 'Escape' \family default tekla da. \end_layout \begin_layout Itemize \family sans "Ezkerrera" \family default , \family sans "Eskuinera" \family default , \family sans Gora" \family default , \family sans "Behera" \family default beraien izenak dioen bezala, teklatuko geziak (kurtsoreak) dira. \end_layout \begin_layout Itemize \family sans "Txertatu", \family default \family sans "Ezabatu", \family default \family sans "Hasiera", \family default \family sans "Amaiera", \family default " \family sans Goratu Orria \family default " eta " \family sans Beheratu Orria \family default " gezien gainean egon ohi diren 6 tekla dira. Goratu Orria eta Beheratu Orria teklatu batzuetan \family sans Prior \family default eta \family sans Next \family default deitzen dira. \end_layout \begin_layout Itemize \family sans \begin_inset Quotes eld \end_inset Sartu \begin_inset Quotes erd \end_inset \family default teklatu batzuk \family sans Return \family default daukate, beste batzuk \family sans Enter, \family default beste batzuk berriz birritan daukate. \SpecialChar LyX -ek tekla denak berdin erabiliko ditu, beraz \family sans Sartu \family default erabiliko dugu. \end_layout \begin_layout Itemize Uneko lasterbideen zerrenda Laguntza menuko Lasterbideak dokumentuan aurkitzen dira zehaztuta. \end_layout \begin_layout Subsection Eskuliburuetan erabilitako unitateak \end_layout \begin_layout Standard Dokumentazio honetan azaldutako unitateak ulertzeko, \begin_inset CommandInset ref LatexCommand ref reference "tab:Unitateak" \end_inset \begin_inset space ~ \end_inset taulak \SpecialChar LyX -eko unitate erabilgarri guztiak zerrendatzen ditu. \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset Float table wide false sideways false status open \begin_layout Plain Layout \end_layout \begin_layout Plain Layout \begin_inset Caption Standard \begin_layout Plain Layout \begin_inset CommandInset label LatexCommand label name "tab:Unitateak" \end_inset Unitateak \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Plain Layout \align center \begin_inset VSpace defskip \end_inset \begin_inset Tabular \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Unitatea \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Izena / deskripzioa \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout mm \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout milimetroa \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout cm \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout zentimetroa \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout in \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout hazbete \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout pt \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout puntu ( 72,27 = 1 hazbete) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout pc \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout pica (1 pc = 12 pt) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout sp \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout puntu eskalatua (65536 sp = 1 pt) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout bp \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout puntu handia (72 bp = 1 hazbete) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout dd \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout didot (72 dd \lang english \begin_inset Formula $\approx$ \end_inset \lang basque 37,6 mm) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout cc \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout cicero (1 cc = 12 dd) \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Eskala % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Jatorrizko irudiaren zabaleraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Testua % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Testuaren zabaleraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Zut % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Zutabearen zabaleraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Orria % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Paperaren zabaleraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Lerroa % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Lerroaren zabaleraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout TAltuera % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Testuaren altueraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout PAltuera % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Paperaren altueraren % \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout ex \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Uneko letra-tipoaren x hizkiaren altuera \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout em \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout Uneko letra-tipoaren M hizkiaren zabalera \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout mu \end_layout \end_inset \begin_inset Text \begin_layout Plain Layout matematikako unitatea (1 mu = 1 / 18 em) \end_layout \end_inset \end_inset \end_layout \begin_layout Plain Layout \align center \lang english \begin_inset VSpace defskip \end_inset \end_layout \begin_layout Plain Layout \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Subsection Eskuliburuak \end_layout \begin_layout Standard Dokumentazioa osatzen duten zatiak zerrendatzen dira ondoren: \end_layout \begin_layout Description Sarrera Fitxategi hau. \end_layout \begin_layout Description Tutoretza \SpecialChar LyX erabiltzen hasiberria bazara, eta orain arte \SpecialChar LaTeX inoiz ez baduzu entzun ez eta erabili ere, orduan hemendik hasi beharko duzu. \emph on Tutoretza \emph default irakurri ostean, \SpecialChar LaTeX oraindik zabalegia delakoan ustearekin jarraitu dezakezu, baina \SpecialChar LyX nola erabili behar den jakingo duzu. \SpecialChar LaTeX erabili baduzu, \emph on Tutoretza \emph default ko "\SpecialChar LyX \SpecialChar LaTeX erabiltzaileentzat" atala irakurri beharko zenuke (eta eskuliburuko beste atalek kalterik ez dizute egingo). \end_layout \begin_layout Description Erabiltzailearen \begin_inset space ~ \end_inset gida Eskuliburu nagusia. Hemen \SpecialChar LyX programaren oinarrizko eginbide eta aukeren gehiengo bat argitzen saiatuko gara. Eskuliburu nagusiak \SpecialChar LaTeX -eko ezagutza batzuk dauzkazulakoan dago, edo \emph on Tutoretza \emph default irakurri duzula behintzat. \end_layout \begin_layout Description Kapsulatutako \begin_inset space ~ \end_inset objektuak \emph on Erabiltzailearen gida \emph default ren hedapena da. Dokumentu honetan taulak, grafikoak, mugikorrak, oharrak, programen zerrendak eta koadroak nola erabiltzen diren erakusten du xehetasunez. \end_layout \begin_layout Description Matematika \emph on Erabiltzailearen gida \emph default ren hedapena da. Edozein formula mota nola maketatzen den buruzko azalpen xehatuak ditu. \end_layout \begin_layout Description Eginbide \begin_inset space ~ \end_inset gehigarriak \emph on Erabiltzailearen gida \emph default ren hedapena. \SpecialChar LaTeX -eko komandoak, diseinu gehigarriak, edizioko eginbide bereziak azaltzen ditu dokumentu honek. \end_layout \begin_layout Description Pertsonalizazioa \SpecialChar LyX -en eginbide garatuen azalpena, programaren jarrera (izaera) orokorra pertsonalizatzea; tekla-lotura, nazioartekotza eta konfigurazioko fitxategi bezalakoak. Diseinuko fitxategiei buruzko informazioa ere dauka, \SpecialChar LyX -ek \SpecialChar LaTeX -eko klase edo paketeen euskarria edukitzeko beharrezkoa izanik. \end_layout \begin_layout Description Lasterbideak Unean definitutako \SpecialChar LyX -en lasterbideak dituen taulak dira. \end_layout \begin_layout Description \SpecialChar LaTeX \begin_inset space ~ \end_inset konfigurazioa \SpecialChar LyX -ek, instalatzean, zure sistema aztertzen du. Fitxategi honek \SpecialChar LyX -ek zure instalazioari buruz ikasitakoaren informazioa dauka. \begin_inset Foot status collapsed \begin_layout Plain Layout \emph on Itzultzailearen oharra \emph default : dokumentu hau automatikoki sortzen denez ezin da euskaratu. \end_layout \end_inset Eduki beharreko zerbait falta bada, hemen begiratu beharko duzu. \end_layout \begin_layout Standard Fitxategiok elkar erreferentziatzen dute, beharrezkoa denean. Adibidez, \emph on Erabiltzailearen gida \emph default -k instalatze eta pertsonalizatze buruzko zerbait dio, baina irakurlea \emph on Pertsonalizazioa \emph default eskuliburura bidaltzen du informazio gehiago eskura dezan. \end_layout \begin_layout Standard Berriro, gauza garrantzitsu bat azpimarratu behar dugu: \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset VSpace bigskip \end_inset \end_layout \begin_layout Standard \align center \SpecialChar LyX -ekin hasiberria bazara, \emph on Tutoretza \emph default irakur ezazu. Orain. \end_layout \begin_layout Standard \begin_inset VSpace bigskip \end_inset \end_layout \begin_layout Standard Bestela alferrik haserretuko zara zeure buruarekin. \SpecialChar LyX -ek testu-prozesadore batetik behar duzuna eskaintzen dizu, hori bai, erabilera ezberdin batekin. \end_layout \begin_layout Section \SpecialChar LyX proiektuan laguntzea \begin_inset CommandInset label LatexCommand label name "atal:auzolana" \end_inset \end_layout \begin_layout Subsection Lagundu \SpecialChar LyX -i \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX ia bere osotasunean C++ programaketa hizkuntzan idatzia dago (\SpecialChar LaTeX inportatzeko tresna Python-en idatzia izan da). Proiektu handi bat da, eta gerta daiteke errore bat edo beste edukitzea, edo iturburua hobetu beharra izatea. \end_layout \begin_layout Subsubsection Bidali errorea \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX erabiltzean portaeraren bat errorea dela pentsa dezakezu. Nahiz eta gutxitan gertatu, programa hondatu daiteke. \SpecialChar LyX -eko garatzaile-taldearen iritziz errore gehientsuenak erabiltzaile-interfazeti k sor daiteke: \SpecialChar LyX interfazeko zein zati korapilatsua, zaila ulertzeko, azaltzen dituzten iradokizunak oso lagungarriak izaten dira. \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX -ek erroreen txostenak bidaltzeko eta kudeatzeko sistema bat erabiltzen du, \family typewriter \begin_inset Flex URL status collapsed \begin_layout Plain Layout https://www.lyx.org/trac/wiki/BugTrackerHome \end_layout \end_inset \family default gunean aurki dezakezuna. Edozein errore buruzko txostena bidali aurretik erroreak kudeatzeko sistema horretan begiratzea eskatuko genizuke, aurrez beste norbaitek errore berdinari buruzko txosten bat bidalita eduki baitezake. Hau da, errore txosten berri bat bidali aurretik, egiaztatu errore berdinari buruzko beste txostenik ez dagoela erroreak kudeatzeko \SpecialChar LyX -ek darabilen sistema horretan. Erabili sistema errore-kudeatzaile hori dagoen errore bati buruzko iradokizunak , edo errore berri bati buruzko txostena bidaltzeko, edo, bestela, bidali mezu bat \begin_inset CommandInset href LatexCommand href target "lyx-devel@lists.lyx.org" type "mailto:" literal "false" \end_inset posta-zerrendara. Posta-zerrenda honen artxiboei zuzendutako estekak \SpecialChar LyX -en webgune nagusian jarri dira: \family typewriter \begin_inset Flex URL status open \begin_layout Plain Layout https://www.lyx.org/ \end_layout \end_inset \family default . \end_layout \begin_layout Standard Errore-txosten on (erabilgarria) batek gutxienik arazoak dituen \SpecialChar LyX bertsioaren zenbakia eduki beharko luke. Honekin batera, azaldu \SpecialChar LyX zein sisteman eragile eta bertsiotan erabiltzen ari zaren. Zure sisteman instalatuta daukazun liburutegien bertsioak eta, interesgarria baderitzozu, \SpecialChar LyX -ek erabiltzen duen kanpoko programen bertsioak. Konpilatze- edo konfigurazio-arazo bat izanez gero, egokiena da \family typewriter config.log \family default fitxategia eranstea eta zein konpilatzaile erabiltzen ari zaren azaltzea. \end_layout \begin_layout Subsubsection Lagundu finkatzen eta eginbide berrietan \end_layout \begin_layout Standard Baldin eta \SpecialChar LyX -eko iturburuetan aldaketak egin badituzu eta \SpecialChar LyX proiektuko zati izatea garrantzitsua dela uste baduzu, bidal iezaguzu \family typewriter diff \family default fitxategi bat (formatu bateratu batean) arestiko posta-zerrendara, baita \family typewriter changelog \family default fitxategia eta zure txaplatak egiten duenari buruzko azalpena ere. \end_layout \begin_layout Subsection Lagundu dokumentazioan \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX -en dokumentazioa zabala da. Nola nahi ere, \SpecialChar LyX beti garatzen ari da, eta kaleratze berri bakoitzak eginbide berriekin agertzen da. Dokumentazio batzuk eguneratu beharrean daudela aurki ditzakezu. Atal honek azaltzen du zer egin behar duzun errore bat edo hobekuntzaren bat aholkatu nahi badiguzu. \end_layout \begin_layout Subsubsection Eskuliburuetako errore-txostena \end_layout \begin_layout Standard Dokumentazioan arazorik aurkitzen baduzu bidali mezu bat \begin_inset CommandInset href LatexCommand href target "lyx-docs@lists.lyx.org" type "mailto:" literal "false" \end_inset posta-zerrendara. Dokumentazio-taldeak behar diren zuzenketak egingo dituzte. \end_layout \begin_layout Subsubsection Dokumentazio-taldera elkartzea \end_layout \begin_layout Standard \SpecialChar LyX dokumentazio-proiektuak (The \SpecialChar LyX Documentation Project), \SpecialChar LyX proiektuko beste guztiak bezala, laguntza erabiltzen du. Dokumentazio-proiektuan lagundu nahi baduzu, jorratu urrats hauek: \end_layout \begin_layout Enumerate Eskuratu \SpecialChar LyX -en azken iturburuak hemendik: \begin_inset Newline newline \end_inset \begin_inset Flex URL status collapsed \begin_layout Plain Layout https://www.lyx.org/trac/browser/lyxgit/lib/doc?rev=master \end_layout \end_inset \end_layout \begin_layout Enumerate Ondoren, irakurri \emph on Erabiltzailearen gida \emph default eta \emph on Tutoretza \emph default . \begin_inset Newline newline \end_inset Ariketa honen helburua zuri ideiak ematea dauka helburutzat. \emph on Tutoretza \emph default eta \emph on Erabiltzailearen \begin_inset space ~ \end_inset gida \emph default izango dira dokumentaziotik gehien eguneratu behar direnak. Hauekin nolako eskuliburuak irakurri eta zein itxura eduki behar duten ohartuko zara. \end_layout \begin_layout Enumerate Jarri taldearekin harremanetan: \begin_inset Newline newline \end_inset \begin_inset CommandInset href LatexCommand href target "lyx-docs@lists.lyx.org" type "mailto:" literal "false" \end_inset \begin_inset Newline newline \end_inset nahi dituzun aldaketei buruz eztabaidatzeko, eta beraien ikuspuntuak jakiteko. \end_layout \begin_layout Standard Egiten dituzun aldaketek testu aldetik garbiak izan behar dute, ulerterrazak alegia, dokumentazioaren berregituraketa sakonagoa egin ahal izateko. Hobekuntza guzti horiek jasotzea beti eskertzen da. \end_layout \end_body \end_document