#LyX 1.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/ \lyxformat 221 \textclass scrbook \begin_preamble \usepackage{multicol} % DO NOT ALTER THIS PREAMBLE!!!! % % I've designed this preamble to ensure that the User's Guide prints % out as advertised. If you mess with this preamble, % parts of the User's Guide may not print out as expected. If you % have problems LaTeXing this file, please contact % the documentation team intead of messing around in here. --jpw 4/97 %% Widens the vertical table spacing %% \renewcommand{\arraystretch}{1.25} \setlength{\tabcolsep}{0.45em} %% Provides certain commands which are missing. %% \DeclareRobustCommand{\textyen}{% {\fontencoding{U}\fontfamily{msa}\selectfont\char85}% } \DeclareRobustCommand{\textcurrency}{% {\fontencoding{U}\fontfamily{wasy}\selectfont\char27}% } \DeclareRobustCommand{\textcent}{% {\fontencoding{U}\fontfamily{wasy}\selectfont\char103}% } \DeclareRobustCommand{\textbrokenbar}{% {\fontencoding{U}\fontfamily{wasy}\selectfont\char124}% } %% For some odd reason, this character isn't defined in T1-encoding. %% \DeclareInputText{"0AD}{\textendash} %% Accented characters missing in non-T1 encodings. %% \ProvideTextCommandDefault{\quotedblbase}{% \raisebox{-1ex}{\textquotedblright} \hspace{-0.7em} } \ProvideTextCommandDefault{\quotesinglbase}{% \raisebox{-1ex}{\textquoteright} \hspace{-0.7em} } \ProvideTextCommandDefault{\guillemotleft}{% \raisebox{0.27ex}{\ensuremath{\scriptscriptstyle \ll\!\!\!}} } \ProvideTextCommandDefault{\guillemotright}{% \raisebox{0.27ex}{\ensuremath{\scriptscriptstyle \gg}} } \ProvideTextCommandDefault{\guilsinglleft}{% \raisebox{0.27ex}{\ensuremath{\scriptscriptstyle <\!\!\!}} } \ProvideTextCommandDefault{\guilsinglright}{% \raisebox{0.27ex}{\ensuremath{\scriptscriptstyle >}} } \ProvideTextCommandDefault{\DH}{% D\hspace{-0.7em}\rule[0.8ex]{0.30em}{0.08ex}\hspace{0.40em} } \ProvideTextCommandDefault{\dh}{% \ensuremath{\mathrm{\partial}} \hspace{-0.65em}\rule[1.35ex]{0.3em}{0.08ex}\hspace{0.35em} } \ProvideTextCommandDefault{\TH}{% \textsc{I\hspace{-0.325em}p} } \ProvideTextCommandDefault{\th}{% p\hspace{-0.55em}l } \end_preamble \language basque \inputencoding latin1 \fontscheme pslatex \graphics default \paperfontsize default \spacing single \papersize a4paper \paperpackage a4 \use_geometry 0 \use_amsmath 0 \use_natbib 0 \use_numerical_citations 0 \paperorientation portrait \secnumdepth 3 \tocdepth 3 \paragraph_separation indent \defskip medskip \quotes_language english \quotes_times 2 \papercolumns 1 \papersides 2 \paperpagestyle default \layout Title LyX Erabiltzailearen Gida \layout Author egilea: LyX taldea. \begin_inset Foot collapsed false \layout Standard Fitxategi honen arduradun nagusia \noun on Mike Ressler \noun default da. Bidali iradokizunak edo erroreei buruzko zuzenketak LyX dokumentazioko posta-zerrendara: . \newline Itzulpena: Iñaki Larrañaga Murgoitio, , 2004. \newline Zuzenketak: Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza , 2004. \end_inset \layout Standard \begin_inset LatexCommand \tableofcontents{} \end_inset \layout Chapter Sarrera \layout Section LyX zer da? \layout Standard LyX dokumentuak prestatzeko sistema da. Eskuizkribu, argitaratzeko liburuak, negozio-gutun eta eskaerak, eta olerki dotorean ekoizteko tresna da. Bestelako "testu-prozesadore" batzuk ez bezala, honek edizio-estiloaren bihotzean markatze-hizkuntza erabiltzen du. Hots, atal bateko goiburukoa idazten duzunean "Atala" bezala markatzen duzu, ez "Letra lodia, 17 pt tamaina, ezkerrera justifikatua, 5 mm-tako azpiko tartearekin". LyX arduratuko da konposaketa-lanez, zure zeregin-kontzeptuekin zerikusia izango du soilik, ez mekanikarekin. \layout Standard Izaera hori zehatz-mehatz \emph on "Sarrera" \emph default dokumentuan azaltzen da. Irakurtzea komeni zaizu, ez baduzu irakurri bederen. Bai, orain esan nahi dugu. \layout Standard \emph on "Sarrera" \emph default LyX izaeraz gain bestelakoak ere azaltzen ditu: garrantzitsuena, eskuliburu guztien egitura. Ez baduzu irakurri, eskuliburu hau irakurtzen denbora galduko duzu. Agian, egokiagoa izango duzu hau ez den beste eskuliburu bat begiratzea. \emph on "Sarrera"k \emph default hau guztia azaltzen du. \layout Section Hasiera \layout Subsection LyX abiatzea \layout Standard Linux-eko (eta bestelako Unix banaketetan ere) programa askoren antzera, idatzi \family typewriter lyx \family default LyX abiatzeko komando-lerroan. Komando lerrotik abiatzeko hainbat argumentu erabil ditzakezu, fitxategi izenak barne. Komando-lerroko aukerak ez ditugu zerrendatuko, horretarako LyX-en \family typewriter man \family default orrialdeak daudelako. Informazio gehiago eskuratzeko, idatzi komando lerroan \family typewriter man lyx \family default . \layout Standard Gauza bat aipatu nahiko genuke: \layout Itemize Komando-lerroan fitxategi bat baino gehiago gehitzen baduzu, LyX-ek guztiak kargatuko ditu, nahiz eta aldi berean guztiak ez bistaratu. Aldian bakarra erakutsiko du. \layout Subsection LyX-en itxura \layout Subsubsection Leiho nagusia \layout Standard Aplikazio gehienak bezala, LyX-ek leihoaren goian ezaguna egingo zaizun menu-barra dauka. Menu-barraren azpian tresna-barra dago, eta hainbat botoi eta zerrenda-botoia ditu. Eskuinaldean korritze-barra bertikala eta erdian dokumentuak editatzeko gunea. Leihoaren behealdean leihotxoa bat; hor lerro bakarreko testua idatz daitekeen. Hor \emph on buffertxoa \emph default (termino hau GNU Emacs programatik hartuta dago) dago, "komando bufferra" adierazi nahiko luke. Sakatu \family sans M-x \family default buffertxoan komando bat idazteko . \layout Standard Ez dago korritze-barra horizontalik. Hori ez da errore bat, apropos egin da. Liburu bat irakurtzerakoan lerro luze baten amaiera beste batean egotea espero duzu. Testua orrialde berrietan bertikalki zabaltzen denez, korritze-barra bertikala soilik behar da. \layout Standard Hiru kasu daude korritze-barra horizontala nahi Izateko: lehena, irudi handiak, WYSIWYG eran bistaratuak. Hori, nola nahi ere, LyX-ek pantailan WYSIWYG erako grafikoak bistaratzeko funtzioaren akatsa da; leihoan kokatzeko irudia berreskalatu beharko luke, irudi bat orrialde batera berreskalatu behar duzun bezala. Bigarren eta hirugarren kasuak, berriz, LyX-en leihoa baino handiagoak diren taula eta ekuazioekin gertatzen dira. Teklatuko geziak erabil ditzakezu taulan zehar horizontalki mugitzeko, baina honek oraindik ez du ekuazioen kasuan funtzionatzen. \layout Subsection Laguntza! \layout Standard Lehenbizi, albiste txarrak: laguntza sistema ez da aplikazio komertzialetan bezala erabiltzaile inozoentzako bere kasa agertzen. Lasai, horretan gabiltza. \layout Standard Orain albiste onak: LyX eskuliburuek osatzen dute Laguntza-sistema. LyX programan eskuliburu \emph on guztiak \emph default irakur ditzakezu. Hautatu Laguntza menuan irakurri nahi duzun eskuliburua. \layout Standard Horri buruz ari garenez, eskuliburuez zerbait aipatu nahiko genuke. Ez daude erabiltzaile inozoei zuzenduta, ez behintzat xede horrekin. Egileetariko batek, \noun on John Weiss \noun default -ek, eskuliburuei buruz hau azaldu zuen: \layout Quote Eskuliburuak gorroto ditut. \layout Quote Bai, guztiok eskuliburu kaskar, gaizki itzuliekin edo ulertezinekin aritu izan gara. Astunak dira. Beraz, nire ustez, zenbat eta ganoradunagoak izan, orduan eta astunagoak bihurtzen dira. Lehenbizi, denbora erdian azaltzen dute erabiltzaileari sagua nola erabili, menuak zer diren eta antzekoak xehetasunez, nazkagarria! Norbaitek bere ordenagailua ez badaki erabiltzen, eseri eta ikas dezala ordenagailua erabiltze n bestelako softwareak ikasten hasi aurretik. \layout Quote Bigarrenik, azaltzen duten informazioaren arabera badirudi erabiltzailea artaburutzat hartzen dutela. Zentzugabekeria! Erabiltzaile gehienak, nire esperientziagatik, desinformatu eta izutu egiten dituzte aldi berean, ez dira lerdoak. Gainera, norbait motza bada gauzak ulertu eta bereganatzeko, softwareko eskuliburu batek eskaini ezin diezaiokeen bestelako laguntza behar du. \begin_deeper \layout Description \emph on Editorearen\SpecialChar ~ oharra: \emph default hori gogoan izanda, beste egile guztiei jakinarazi diet aurreiritziekin ez hartzeko, eta sasi-maisu izan ordez pedagogikoak izateko. Eskuliburuak irakurri eta ulertzen alferrak direnentzako (Ameriketan diogun bezala, "there's no such thing as a free lunch" \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \emph on Itzultailearen oharra \emph default : esaldi hau zaila da euskaratzen: "Doaneko bazkari bat bezalakorik ez dago" \end_inset ).- jw \end_deeper \layout Section LyX interfazea \layout Subsection Oinarrizko fitxategi-eragiketak \layout Standard Fitxategia menuan edozein testu-prozesadorek dituen 9 oinarrizko eragiketa daude, beste eragiketa aurreratuago batzuen artean: \layout Itemize \family sans \bar under B \bar default erria \layout Itemize \family sans Berria ( \bar under t \bar default xantiloitik) \layout Itemize \family sans \bar under I \bar default reki \layout Itemize \family sans It \bar under x \bar default i \layout Itemize \family sans \bar under G \bar default orde \layout Itemize \family sans Gorde \bar under h \bar default onela \layout Itemize \family sans It \bar under z \bar default uli \layout Itemize \family sans I \bar under n \bar default primatu \layout Itemize \family sans I \bar under r \bar default ten \layout Standard Beste testu-prozesadoretan bezala lantzen dira, gutxi gorabehera. \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator Berria\SpecialChar ~ ( \bar under t \bar default xantiloitik) \family default komandoak erabiliko den txantiloiaren izenaz galdetuko dizu. Txantiloi bat hautatuta, dokumentuari diseinu-ezaugarri zehatzak automatikoki ezarriko dizkio, bestela eskuz aldatu beharko dituzu. Zenbait klasetarako erabil daiteke, batik bat gutunak idazteko (ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:dok-klaseak} \end_inset \SpecialChar ~ atala). \layout Description \emph on Oharra \emph default : hemen ez dago "fitxategi lehenetsirik" ez eta "izengabea" edo "sortu berria" izeneko dokumenturik. Fitxategi bat irekitzeko esaten ez diozun bitartean, LyX-ek editatzeko gune huts handi bat aurkeztuko dizu (eta hori ez da dokumentu bat, baizik eta area hutsa soilik). \begin_deeper \layout Standard Aldi berean egile batek baino gehiagok dokumentu berdina editatzen dutenean Itzuli komandoa oso erabilgarria izaten da \begin_inset Foot collapsed false \layout Standard Zure asmoa hori egitea bada, aztertu LyX-eko Bertsio-kontrola ezaugarria. Irakurri \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default . \end_inset . Horrek dokumentua diskotik birkargatzen du. Dokumentuan aldaketak egin badituzu, gordetako azkena berreskuratzeko ere erabil dezakezu. \end_deeper \layout Description \emph on 2.\SpecialChar ~ oharra \emph default : \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator It \bar under x \bar default i \family default eta \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator I \bar under r \bar default ten \family default komandoei buruzkoa. Bi hauek "ziurtatze-leihoa" ezaugarria dute, gure ankasartzeetatik babesteko. Aldatu duzun fitxategia ixterakoan (edo LyX programatik irtetzerakoan) gorde gabe dauden fitxategiei buruz galdetuko zaizu. \layout Subsection Oinarrizko edizio-ezaugarriak \layout Standard Testu-prozesadore gehienak bezala, LyX-ek testu-zatiak ebaki eta itsatsi ditzake, pantailako karaktere, hitz edo testuetan mugi daiteke, eta bai hitz osoak bai karaktereak ezaba ditzake. Hurrengo lau atalak LyX-en edizio-ezaugarriei buruz mintzatuko dira. Ebaki eta itsatsirekin hasiko gara. \layout Standard Aurrikusi duzun bezala, ebaki eta itsasteko komandoak \family sans Editatu \family default menuan daude, beste batzuen artean. Batzuk nahiko bereziak dira eta geroago azalduko ditugu. Oinarrizkoak hauek dira: \layout Itemize \family sans \bar under E \bar default baki \layout Itemize \family sans \bar under K \bar default opiatu \layout Itemize \family sans \bar under I \bar default tsatsi \layout Itemize \family sans Bilatu eta \bar under o \bar default rdeztu \family default \SpecialChar \ldots{} \layout Standard Lehenengo hirurak zertarako diren argi dago. Ohar bat: hautatutako testu-zati bat ezabatzen denean automatikoki arbelean kokatzen da. \family sans Atzera-tekla \family default eta \family sans Ezabatu \family default teklek \family sans Ebaki \family default komandoa bezalakoak dira. Beraz, kontuz ibili testu bat hautatzen duzunean. Tekla bat sakatzen duzunean hautatutako testua erabat ezabatzen da eta zuk idatzitakoak ordeztuko du (jokabide hau konfigura daiteke). Galdutako testua berreskuratzeko, \family sans Desegin \family default erabil dezakezu. \layout Standard \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under B \bar default ilatu\SpecialChar ~ eta\SpecialChar ~ ordeztu \family default elementuak Bilatu elkarrizketa-koadroa irekitzen du. Idatzi bilatu nahi duzun testua leihoko \family sans \bar under B \bar default ilatu \family default eremuan. LyX-ek aurkitzen den hitz edo espresioa hautatuko du. \family sans \bar under O \bar default rdeztu \family default botoia klikatuta hautatutako testua \family sans Ordeztu\SpecialChar ~ \bar under h \bar default onekin \family default eremukoarekin ordeztuko du. Uneko hitza albo batera utziz hurrengoa bilatzeko, klikatu \family sans Bilatu\SpecialChar ~ hurrengoa \family default botoia. \layout Standard Klikatu \family sans Ordeztu\SpecialChar ~ guztiak \family default botoia dokumentuko gertaera guztiak automatikoki ordezteko. \layout Standard Erabili \family sans Maiuskula/Minuskula \family default txandakatze-botoia bilaketan maiuskulak eta minuskulak bereizi nahi badituzu. Aktibatuta badago, \family typewriter "Eguna" \family default bilatzerakoan ez du \family typewriter "eguna" \family default aurkituko. \layout Standard LyX-ek hitza bere osotasunean bilatu dezan, aktibatu \family sans Hitz\SpecialChar ~ osoak\SpecialChar ~ bakarrik \family default botoia. Adib. \family typewriter "mahaia" \family default bilatzean ez ditu \family typewriter "mahaian" \family default edo \family typewriter "mahaiarentzako" \family default hitzak aurkituko. \layout Subsection Desegin eta berregin \layout Standard Hutsegite bat egiten baduzu, aurreko egoera berreskura dezakezu. LyX-ek desegin/berregin lantzeko ahalmen handiko bufferra dauka. Hautatu \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default esegin \family default hainbat hutsegite desegiteko. Gehiegi desegiten baduzu \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under B \bar default erregin \family default erabil dezakezu "desegindakoa desegiteko". Desegite-tresna 100 urratsetara mugatua dago, memoriaren gainkarga gutxitzeko. \layout Standard Jakin ezazu dokumentua gorde zenuen azken aldirainoko aldaketa guztiak desegiten badituzu, dokumentuaren "aldatuta" egoera ez dela berrezarriko. Hori gertatzen da desegitearen muga 100 urratsetara jarrita dagoelako. \layout Standard \family sans Desegin \family default eta \family sans Berregin \family default ekintzek LyX guztian eragiten dute. Zenbait jokabide dute gainera. Ez dute karakterez karaktere desegin edo berregiten, testu zatiak baizik. \family sans Desegin \family default eta \family sans Berregin \family default probatuta, aldaketen gain nola eragiten duten ikasiko duzu. Denboraren poderioz nola dabiltzan buruz ikasiko duzu. \layout Subsection Saguaren oinarrizko laster-teklak \layout Standard Ez ditugu saguaren laster-tekla guztiak azalduko. Saguarekin egin ditzakezunak eskuliburu honetako beste atal batean xehetasun gehiagoz azalduko dira. Orain, saguarekin egin ditzakezun oinarrizko ekintzak bakarrik azalduko ditugu. \layout Enumerate Mugitu \begin_deeper \layout Itemize Klikatu \emph on saguaren ezker-botoia \emph default edizio leihoko edozein lekutan. Kurtsorea sagupean dagoen testuan kokatuko da. \end_deeper \layout Enumerate Testua hautatu \begin_deeper \layout Itemize Eduki saguaren ezkerreko botoia sakatuta eta sagua mugitu. LyX-ek saguaren kokaleku zahar eta berriaren arteko testua hautatuko du. Erabili \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under K \bar default opiatu \family default testuaren kopia LyX-en bufferrean sortzeko. \layout Itemize Kurtsorea beste nonbaiten kokatu eta \family sans Editatu\SpecialChar \menuseparator Itsatsi \family default erabiliz, itsatsi testua LyX dokumentuan. \end_deeper \layout Enumerate Oin-oharrak, albo-oharrak, irudi eta taula mugikorrak, e.a. \begin_deeper \layout Itemize Klikatu saguaren ezkerreko botoia horietariko bat ireki edo ixteko. Xehetasun gehiagorako, ikus eskuliburu honetako atal egokia. \end_deeper \layout Enumerate Taulak \begin_deeper \layout Itemize Klikatu saguaren eskuin-botoia taula birmoldatzea eskaintzen dizun elkarrizketa- koadroa irekitzeko. \end_deeper \layout Subsection Oinarrizko tekla-lasterbideak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:tekla-lasterbideak} \end_inset Oraingoan ere, ez ditugu teklen laster-tekla guztiak azalduko. Konturatu zaitez jatorrizko bi laster-teklentzako mapa daudela behintzat: CUA eta Emacs. Ziurtatzen dizut karaktere bat ezabatzeko \family sans C-d \family default (Kontrol-d adierazten du) tekla sakatzen baduzu, DVI aurrebistako tresna abiatuko duela. \layout Standard Zenbait teklek \family sans Orri-gora \family default , \family sans Orri-behera \family default , \family sans Ezkerra \family default , \family sans Eskuina \family default , \family sans Gora \family default eta \family sans Behera \family default bezalakoek, beren betebeharra lantzen dute. Beste tekla batzuek, ez, ordea: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Tab LyX-en tabuladore bat bezalakorik ez dago. Hori ez baduzu ulertzen, joan oraintxe bertan \begin_inset LatexCommand \ref{atal:parkoskabarne} \end_inset eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:par-ingurunea} \end_inset ataletara, bereziki \begin_inset LatexCommand \ref{atal:paringuzerren} \end_inset atalera. Bai, oraintxe. Oraindik ere galduta bazabiltza, irakurri \emph on Tutoretza \emph default . \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Ihes hori "utzi tekla" bezalakoa da. Orokorrean eragiketak ezerezteko erabiltzen da. Horri buruzko ezaugarri gehiago eskuliburuko beste zenbait zatitan aurkiko duzu. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Hasiera\SpecialChar ~ eta\SpecialChar ~ Amaiera \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Hasiera teklak zenbait teklatutan beste izen bat edukiko du: \family sans Inicio \family default , \family sans Home \family default edo bestelako bat. Amaiera tekla, berriz, \family sans Fin \family default , \family sans End \family default edo antzeko zerbait izango da. \end_inset . Kurtsorea lerroaren hasieran eta amaieran kokatzeko erabiltzen dira hurrenez hurren. Emacs motako laster-teklak erabiltzen ari bazara fitxategiaren hasiera eta amaieran kokatuko dute. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Atera-tekla\SpecialChar ~ eta\SpecialChar ~ Ezabatu. \emph on Baldin eta \emph default teklatua X leiho sistemarako ongi konfiguratuta badaukazu, \family sans Atzera-tekla \family default pentsatzen duzun bezala dabil eta \family sans Ezabatu \family default teklak kurtsorepean dagoen karakterea ezabatuko du (testurik ez badago hautatuta). \begin_deeper \layout Standard Teklatua X sistemarren konfigurazioa edo diogunaren Gaineko aztarnik ez baduzu, joan oraintxe \begin_inset LatexCommand \ref{atal:x-win-teklak} \end_inset \SpecialChar ~ atalera. Buruko mina edukitzetik aldenduko zara. \end_deeper \layout Standard Ondorengoak aldarazle-teklak dira: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Kontrol- Hainbat erabilpen ditu, zein teklarekin batzen duzun arabera: \begin_deeper \layout Itemize \family sans Atzera-tekla \family default edo \family sans Ezabatu \family default teklekin, hitz guztia ezabatuko du karaktere bakar baten ordez. \layout Itemize \family sans Ezkerra \family default eta \family sans Eskuina \family default geziekin, hitzez hitz mugituko da karakterez karaktere mugitu ordez. \layout Itemize \family sans Hasiera \family default eta \family sans Amaiera \family default teklekin, dokumentuaren hasiera eta amaierara mugituko da. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Shift- Hau erabili beste edozein mugitze-teklarekin batera kurtsorearen kokapen zahar eta berriaren artekoa hautatzeko. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Meta- Teklatu-mota askoren \family sans Alt \family default tekla izan ohi da, darabilzun teklatutak ez badu bestelako \family sans Meta \family default - teklarik bederen. Zoritxarrez, X sistemak batzuetan beraien funtzionalitatea trukatuta du, beraz zuk bi teklak badituzu saiakera eta errore \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Ingelesez "trial and error" deitzen diogu. Hots, saiatu gauza bat lortzen, jorratu beste bide bat errorea gertatzen denean, nahi duzun emaitza lortu arte (errorerik gertatzen ez den emaitza). \end_inset irizpidea erabiliz \family sans Meta \family default - funtzioa lantzen duen tekla aurkitu beharko duzu. Tekla horrek hainbat gauza egin ditzake, horien artean menua azeleratzeko teklak aktibatzea. \family sans Meta \family default - tekla menuan azpimarratuta dauden hizkiekin batuz menuko elementu bat hautatuko du. \begin_deeper \layout Standard Adibidez, " \family sans M-e i \family default " lasterbideak testua itsatsiko luke (lehendabizi sakatu " \family sans M \family default " ( \family sans Meta \family default edo \family sans Alt \family default ) eta " \family sans e \family default " teklak batera, eta ondoren " \family sans i \family default " tekla). "M-f" idatzita \family sans Fitxategia \family default menua irekitzen du. \layout Standard \family sans Meta \family default - teklarekin batu daitezkeen beste gauza batzuk ere badaude, informazio gehiagorako, irakurri Pertsonalizazioa eskuliburua. \end_deeper \layout Standard Zorionez, LyX erabiltzen duzun bitartean teklen loturei buruz geroz eta gehiago ikasiko zara, zeren eta saguarekin egiten dituzun eragiketa gehienek buffertxoan eragiketa-izena eta dagokion laster-teklak azalduko dituzte. Laster-teklen idazkera dokumentu honetan erabilitakoaren oso antzekoa denez, hau ulertzeko ez zenuke arazorik eduki behar. Hala ere, \family sans Shift \family default aldatzaileak esplizituki aipatzen dira, beraz " \family sans M-p S-A \family default "k zera esan nahi du: \family sans Meta-p \family default bikotea sakatu ondoren hizki maiuskuletan " \family sans A \family default " idaztea. " \family sans S-C-S \family default " \family sans Shift-Kontrol-s \family default hirukotea batera sakatu behar dela esan nahi du. \layout Section LyX beste programa batzuekin erabiltzea \layout Subsection Inportatu ASCII fitxategiak \layout Standard ASCII fitxategi bateko testua eskura dezakezu \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator Inportatu\SpecialChar \menuseparator Ascii\SpecialChar ~ testu\SpecialChar ~ lerro\SpecialChar ~ gisa \family default edo \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator Inportatu\SpecialChar \menuseparator Ascii\SpecialChar ~ testu\SpecialChar ~ paragrafo\SpecialChar ~ gisa \family default aukerekin. \layout Standard \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator Inportatu\SpecialChar \menuseparator Ascii\SpecialChar ~ testu\SpecialChar ~ lerro\SpecialChar ~ gisa \family default aukerak fitxategiko lerro bakoitza LyX-eko paragrafo bat bezala jartzen du. Testu-fitxategiak zerrenda sinple bat badu, orduan aukera hau egokia da. Testuak paragrafoak baditu, LyX-ek paragrafoak bereiztuko ditu. \layout Standard \family sans \bar under F \bar default itxategia\SpecialChar \menuseparator Inportatu\SpecialChar \menuseparator Ascii\SpecialChar ~ testu\SpecialChar ~ paragrafo\SpecialChar ~ gisa \family default fitxategiko paragrafoak mantentzen ditu. Maiz gertatzen da testu-fitxategi batean paragrafo bateko edukia lerro bakar batean ez sartzea. Lerro-itzulera erabiltzen duzu paragrafoa hainbat lerrotan bereizteko. Paragrafo gisa erabiliz LyX-ek ez ditu paragrafo bezala bereiztuko. Bi lerro-tartetan dagoena LyX paragrafo erara bihurtuko du. Gogoratu: testu fitxategian paragrafoen artean lerro huts bat egon behar duela. Bestela, LyX-ek bi paragrafo batuko ditu. \layout Subsection LyX-en eta beste X programen artean ebaki eta itsastea \layout Standard \family sans Ebaki \family default , \family sans Kopiatu \family default eta \family sans Itsatsi \family default ekintzak testua LyX-etik LyX-era eramaten du. LyX-etik beste leiho batera testua igortzeko, landu urrats hauek: hautatu eta kopiatu testua, joan helburuko leihora eta itsatsi saguaren erdiko botoiarekin. \layout Standard LyX-en itsasteko lanak antzera egiten dira. Hautatu saguarekin testua beste leihoan. Joan LyX lehiora eta itsatsi testua \emph on saguaren erdiko \emph default botoiarekin. \layout Chapter LyX konfigurazioa eta beharrezko aplikazioak \layout Section Sarrera \layout Standard Sistema baten LyX erabiltzen ari bazara, eta zu ez zaren beste norbaitek instalatu eta konfiguratu badu, orduan kapitulu hau albo batean baztertuta utz dezakezu. Kapitulu honek LyX bitarra abiatzeko behar dituzun gauzak eta banatzen diren fitxategiei buruzkoak azalduko ditu. \layout Standard Sisteman LyX instalatu nahi baduzu, lehenbizi irakurri LyX-en iturburuekin datorren \family typewriter README \family default fitxategia eta ondoren \family sans \bar under L \bar default aguntza\SpecialChar \menuseparator \bar under L \bar default aTeX\SpecialChar ~ konfigurazioa \family default . Aurrenik hori egin. Kapitulu honek ez du LyX kode bitarraren instalazio edo konfigurazioa azalduko (ez bere osotasunean bederen). Azaltzen duena hau da: LyX bere osotasun eta gaitasun guztiarekin erabiltzeko behar dituzun gauzak \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Hori izan zen LyX exekutatzeari eta LyX erabilgarriagoa izateko behar diren beste programei buruzko informazioa sortzearen arrazoi nagusia. \end_inset . \layout Section 2.2 Oinarrizko LyX konfigurazioa \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:konfigurazioa} \end_inset LyX exekutatzeko bi bide daude. Aurrenekoa LyX eta eskatzen dituen fitxategi guztiak sisteman instalatzea da. Noski, horretarako supererabiltzailearen ("root") baimenak behar dituzu. Bigarren bidea, supererabiltzailearen baimenik gabe zure etxe-direktorioan instalatzea. LyX-ek non kokatuta dagoen automatikoki jakiteaz gain erabiltzen dituen direktorioen kokapen zuzenak ere non dauden aztertzen du. \layout Standard LyX-en ezaugarri asko LyX-etik bertatik konfigura daiteke, konfigurazio-fitxateg iak erabili gabe. Lehenbizi, LyX-ek sistema arakatzen du zein programa, LaTeX dokumentu-klase eta LaTeX pakete dauden aztertzeko. Lortzen duen informazio hori hainbat \family typewriter hobespen \family default lehenetsitako aldagai gisa ezarriko du. Horrekin batera, konfigurazioa LyX sisteman instalatzerakoan egiten da, ondorioz LyX-ek ikusten ez dituen zenbait elementu instalatuta eduki ditzakezu. LyX-ek zure sistema berriro aztertu dezan, erabili \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under B \bar default irkonfiguratu \family default . Ondoren berrabiarazi LyX aldaketek eragina izan dezaten. LaTeX klase eta paketeei buruzko informazio gehiago \family sans \bar under L \bar default aguntza\SpecialChar \menuseparator \bar under L \bar default aTeX\SpecialChar ~ konfigurazioa \family default eskuliburuan aurkituko duzu. \layout Standard Bigarren konfigurazio-urratsa, dokumentu arloarekin zerikusi duen guztiarentzat, erabili \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuko \family sans \bar under D \bar default okumentua \family default aukera; horrek \family sans Dokumentu\SpecialChar ~ ezarpenak \family default izeneko leihoa irekiko du. Hori egiteko, ireki garrantzirik gabeko dokumentu bat, ezarri aukera hauek guztiak gogoko duzun bezala eta gorde \family sans Dokumentu\SpecialChar ~ ezarpenak \family default leihoan \family sans Gorde\SpecialChar ~ dokumentu\SpecialChar ~ lehenetsi\SpecialChar ~ gisa \family default botoian klikatuz. Ekintza horrek \family typewriter default.lyx \family default izeneko txantiloi bat sortuko du, LyX-ek hori kargatuko du txantoiloietan oinarritu gabeko dokumentua bat irekitzerakoan, eta definitu dituzun ezarpenak automatikoki ezarriko dizkio. \layout Standard Erabiltzaileak konfigura ditzakeen aukera gehiago daude. Abiatzerakoan, LyX-ek \family typewriter lyxrc.defaults \family default izeneko aukera orokorren fitxategia irakurtzen du. Ondoren, zure etxean kokatuta egon beharko lukeen \family typewriter ~/.lyx/preferences \family default izenekoa irakurtzen saiatuko da. Aukera hauetarako, erabili \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under H \bar default obespenak \family default menua. \emph on Pertsonalizazioa \emph default eskuliburuan hobespenerako elkarrizketa-koadroa eta konfigurazio-fitxategiei buruzko azalpen sakonagoak azaltzen dira. \layout Section X teklatua konfiguratu \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:x-win-teklak} \end_inset LyX egokiro erabiltzeko X sistema zuzen konfiguratu behar da. Ezinbestekoa da LyX-en nazioarteko euskarria erabili nahi baduzu eta ingelesa ez den teklatu mapa badarabilzu. Zoritxarrez, inor ez da honegatik kezkatzen, bereziki PC ordenagailu batean GNU/Linux instalatzen bada. Sistema handietako arduradunek horren errudun izan daiteke, beraz ez pentsatu erabat babestuta zaudela sistema zabal batean. Erabiltzaile bakoitzak X sistemari bere teklatua nola erabili erakuts diezaioke. \layout Subsection xmodmap eta xkeycaps \layout Standard Hasteko irakurri bi programa hauen man eskuliburua. Lagunik onenak izango dituzu X sistemako teklatu mapa zuzen ezartzeko. Ez badituzu, instala itzatzu. \layout Subsubsection xmodmap \layout Standard Dokumentu honetan ez dago \family typewriter xmodmap \family default nola erabiltzen den azaltzen duen informaziorik. \emph on Pertsonalizazioa \emph default eskuliburuak \family typewriter .Xmodmap \family default fitxategiaren adibide bat dauka. Teklatu-mapa berria kargatzeko, kokatu \family typewriter xmodmap \family default \family typewriter .Xmodmap \family default komandoa saioa abiatzeko script baten barruan, adib.\SpecialChar ~ \family typewriter .cshrc \family default , \family typewriter .profile \family default , \family typewriter .login \family default edo \family typewriter .xinitrc \family default fitxategietariko batean. \layout Subsubsection xkeycaps \layout Standard Programa hau egia bihurtutako ametsa da! Zure teklatuaren bertsio grafikoa erakusten du, zenbait aldaketa egiten uzten du eta ondoren aldaketa horiek \family typewriter xmodmap \family default programak irakur dezakeen formatu bateko estandar irteeran kaleratzen du. Oso erabilgarria izaten da \family typewriter .Xmodmap \family default fitxategi berria diseinatzerakoan, eskatzen duen bakarra ebaki-eta-itsatsi ekintza gutxi batzuk egitea baita. \layout Subsection Aldatzaileak eta Modu_txandaketa \layout Standard LyX-ek hiru aldatzaile onartzen ditu: \family sans Shift \family default [S-], \family sans Kontrol \family default [C-], eta \family sans Meta \family default [M-]. Tekla horietariko bat \family sans Konposizio-tekla \family default bezala konfiguratzen bada, zure teklatuak eskaintzen ez dituen beste zenbait karaktere idatz ditzakezu. \family sans Konposizio \family default - \family sans tekla \family default hau bai aldatzaile ( \family sans Shift \family default edo \family sans Kontrol \family default ) bai gako-aurrizki bezala erabil daiteke. Hona \family sans Konposizio-tekla \family default rekin egin ditzakezun adibideak: \layout Itemize \family sans Konposizio+e+' \family default \begin_inset Formula $\rightarrow$ \end_inset é \layout Itemize \family sans Konposizio+O+R \family default \begin_inset Formula $\rightarrow$ \end_inset ® \layout Itemize \family sans Konposizio+1+2 \family default \begin_inset Formula $\rightarrow$ \end_inset ½ \layout Itemize \family sans Konposizio+<+< \family default \begin_inset Formula $\rightarrow$ \end_inset « \layout Standard Idazteko metodo hau nahiko erosoa izaten da noizbehinka tiletdun karaktereak idatzi nahi dituzunean. Jatorriz latin1 motako karaktereekin lan egiten duen arren, zure hizkuntza zuzen ezartzen baduzu, idazteko beste metodo batzuk erabil ditzakezu. \layout Subsection Argibide eta trikimailu lagungarriak \layout Standard Ireki bi terminal grafiko ( \family typewriter xterm \family default , \family typewriter gnome-terminal \family default edo \family typewriter e-term \family default bezalakoak). Erabili bata \family typewriter .Xmodmap \family default fitxategi berria editatzeko eta bestea \family typewriter xkeycaps \family default exekutatzeko. \family typewriter xkeycaps \family default erabiliz zure teklatuko mapa zure beharretara konfigura dezakezu. \family typewriter xkeycaps \family default programan teklatu mapa berria sortzen duen botoi bat dago. Klikatu botoi horretan, \family typewriter xkeycaps \family default -ek exekutatu duzun terminal grafikoan konfigurazioa kaleratuko du. Kopiatu eta itsatsi informazio hori \family typewriter .Xmodmap \family default fitxategian, eta kitto. \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Hainbeste idatzi nahi ez baduzu, exekutatu komando hau: \family typewriter xkeycaps > .Xmodmap \family default \newline Mapa-fitxategi erabilgarri bat sortuko du. \end_inset \layout Standard Gainera, badaude gauza batzuk ongi bideratzen lagunduko dizutenak. Saia zaitez \family typewriter xmodmap -v -pm \family default komandoa exekutatzen. Unean dauden aldatzaile aktiboak erakutsiko dizkizu, eta \family typewriter xmodmap -v -pke | more \family default komandoarekin ere zein izen sinbolikok zein tekla-koderen zenbakiari dagokion zerrendatzen du. Horrek \family typewriter .Xmodmap \family default fitxategiaren sintaxia nolakoa den argituko dizu. \layout Standard Gauza bat egiaztatzea komeni zaizu. Ziurtatu \family sans Atzera-tekla \family default eta \family sans Ezabatu \family default teklak ez daudela X sistemako tekla sinbolo berdinean definituta! Jakin ezazu bi tekla horiek izen sinboliko berdinarekin ezartzeak ez duela derrigorre z zure programen erabilera aldatzen. Programa batzuk \family sans Ezabatu \family default eta \family sans Atzera-tekla \family default ekintza berean elkartzen dituzte, adibidez, Emacs-ek; beste batzuek, berriz, \family sans Atzera-tekla \family default eta \family sans Ezabatu \family default gauza ezberdinetarako erabiltzen dituzte. LyX programa horietariko bat da, beraz \family sans Ezabatu \family default eta \family sans Atzera-tekla \family default izen sinboliko berdinarekin elkartuta badaude, LyX erabiltzean arazoak eduki ditzakezu. \layout Section LaTeX \layout Standard LyX-ekin dokumentuak eta \family typewriter .tex \family default fitxategiak sortzea baino zerbait gehiago egin nahi baduzu, LaTeX beharko duzu. \layout Standard Ez badakizu, LaTeX markatze hizkuntza duen TeX-entzako interfaze bat da, 1984. urtean Donald Knuth-ek sortutako sistema bat dokumentuak prestatzeko \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Ahoskerari buruz: jatorriz TeX grekerako hizkietatik dator, \begin_inset Formula $\tau\epsilon\chi$ \end_inset , eta "blech" bezala ahoskatzen da. Euskaraz "teks" eta "lateks" bezala esan dezakegu. \end_inset . ASCII fitxategian idatzitako komando-multzoa hartu eta 'dispositibotik aske' ("device independent") izeneko formatura bihurtzen du, dvi laburrean esanda. Orduan dvi fitxategia inprimagailura bidal daiteke. TeX programatzeko aukera dago, eta LaTeX, berriz, TeX-eko makro-multzo zabal bat besterik ez da. LaTeX normalean TeX banaketarekin batera dator, beraz TeX paketea beharko duzu. \layout Standard Zenbait sistema zaharretan LaTeX 2.09 instalatuta egon daiteke (gaur egun ordea LaTeX2e erabiltzen da). Ezin da LaTeX 2.09 bertsioarekin LyX erabili. \layout Standard GNU/Linux erabiltzen ari bazara, litekeena da LaTeX2e edukitzea. Bestelako sistemetan zeuk instalatu beharko duzu LaTeX. Hori lortzeko (bai TeX bai LaTeX-ekin zerikusia duen guztia), zoaz CTAN (Comprehensive TeX Archive Network) ispilu batera. Ispiluen zerrenda oso bat hemen aurkituko duzu: \begin_inset LatexCommand \url{http://www.ctan.org} \end_inset \begin_inset LatexCommand \label{atal:ctan} \end_inset . \layout Section Dvips eta Ghostscript \layout Subsection Behar duzuna \layout Standard LyX dokumentuak inprimatzeko beste urrats bat landu beharko duzu. Agerikoa den bezala, ziurtatu inprimagailua ongi konfiguratuta daukazula (ikus hurrengo atala). Instalatu programa hauek (edo bateragarriak direnak), jadanik ez badauzkazu instalatuta: \layout Itemize \family typewriter dvips \layout Itemize \family typewriter ghostscript \layout Itemize \family typewriter xdvi \layout Itemize \family typewriter ghostview \layout Standard Azken biak Dvi eta PostScript® \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Adobe Systems Incorporated-ek erregistratutako marka bat dira, eta UN*X munduan orrialde-deskripzioko hizkuntza nagusia da. \end_inset formatuko fitxategien aurrebistako programak dira. DVI fitxategi bat zer den ez badakizu, litekeena da LaTeX-ekin inoiz lanik ez egin izana, eta aurrera jarraitu aurretik hobe duzu \emph on Tutoretza \emph default dokumentua irakurri. \family typewriter dvips \family default programak DVI fitxategi bat PostScript® formatura bihurtzen du; gaur egun inprimagailu gehienek erabiltzen dutena da. Baldin eta zure inprimagailua tinta-zorrotadakoa edo puntu-matrize motakoa bada, PostScript® iragazteko \family typewriter ghostscript \family default erabili beharko duzu, hainbat inprimagailu-motatara prestatzeko gaitasuna baitauka. Aurrerago azaltzen da inprimagailuaren konfigurazio-atalean inprimatu behar duzun bakoitzerako hau nola automatikoki egin. Oraingoz \family typewriter divps \family default programarekin jarraituko dugu. \layout Subsection Dvips \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:dvipskonfig} \end_inset Sistema zabal batean edo GNU/Linux duen lanpostu batean LyX exekutatzen baduzu, \family typewriter divps \family default konfiguratu dezakezu. \family typewriter dvips \family default tresnak bai fitxategira bai inprimagailura zuzenean inprima dezake, bere konfigurazioaren arabera. Fitxategira inprimatzeko ezarrita balego, eta ez bazaio fitxategi-izenik esaten, \family typewriter fitxat1.dvi \family default fitxategia \family typewriter fitxat1.ps \family default fitxategira bihurtuko du. Sistema gehienetan \family typewriter dvips \family default tresna inprimagailu lehenetsian inprimatzeko zehaztuta dago. LyX-en ikuspuntutik, bietarako malgutasuna edukitzea nahi izango duzu. \layout Standard \family typewriter dvips \family default irteera inprimagailura egokitzeko gogorik ez baduzu, atal hau salta dezakezu. Jakin ezazu irteera ez dela inprimagailuak duen kalitate-mailara iritsiko. Hori bai, inprimatuko du. \layout Standard teTeX erabiltzen ari bazara (GNU/Linux sisteman oso ezaguna den TeX banaketa bat), orduan \family typewriter texconfig \family default programa exekutatu beharko duzu. Inprimagailu berri baten izena \family typewriter dvips \family default -ek onartu dezan, hautatu \family sans Dvips \family default menuko sarrera, eta gehitu iezaiozu. Idatzi eskatzen dituen argumentuak, eta ez ahaztu irten aurretik \family sans Rehash \family default funtzioa lantzeaz. \layout Standard Goazen orain eskuzko konfigurazioa lantzera: \family typewriter dvips \family default tresnak automatikoki \family typewriter .dvi \family default fitxategia inprimag1 inprimagailuarekiko egokitutako \family typewriter .ps \family default fitxategira bihurtu behar duela jakin dezan, inguruan kokatutako " \family typewriter config.inprimag1 \family default " konfigurazioko fitxategia eduki behar duzu. Normalean, TeX banaketa gehienetan, dvips tresnarentzako \family typewriter config.* \family default fitxategiak \family typewriter /usr/lib/texmf/dvips \family default direktorioan kokatzen dira. Gerta daiteke zure sistemako beste leku batean egotea, beraz begiratu TeX direktoriopeko \family typewriter "dvips" \family default azpidirektorioan. Hor inguruan egongo da. \layout Standard Fitxategi batek behintzat egon beharko luke: \family typewriter config.ps \family default . Hori konfigurazioko fitxategi lehenetsia da, eta \family typewriter dvips \family default tresnak \emph on beti \emph default irakurtzen du \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Fitxategi horrek ez dauka zertan \family typewriter ps \family default izeneko fitxategi batera konektatuta egon behar. \end_inset . Irakur ezazu fitxategi hau, eta ikusi eskaintzen dituen aukerak zure inprimagai lura egokitzeko. Ondoren sortu \family typewriter config.inprimag1 \family default fitxategia, dagozkion lerro garrantzitsuekin bakarrik. \layout Standard Konfigurazio-fitxategia sortzeko beste gauza bat beharko duzu. Honelako lerro bat egongo da " \family typewriter o | lpr \family default " (komatxorik gabe, noski). " \family typewriter o | lpr -Pinprimag1 \family default " lerrora aldatuz gero, irteera lehenetsia \family typewriter inprimag1 \family default izango da. Nola nahi ere, ikertu "M" eta "D" sarrerak, Metafont mota eta inprimagailuaren bereizmena definitzen baitute, hurrenez hurren. Ez badakizu Metafont mota zer den, ikusi inprimagailuaren kontrolatzailea: TeX-ek letra-tipoen diseinuak inprimagailuan emaitzarik hoberenarekin emateko egokitzen du. Ohar bat, hainbat inprimagailurentzako Metafont ezberdinak zehazten badituzu, \family typewriter dvips \family default -ek zure TeX letra-tipoen hainbat kopia sortuko ditu disko gogorrean, eta leku dezente betetzen dute. \layout Standard Inprimagailua egokiro konfiguratutakoan, esan LyX-i konfigurazio hau erabiltzeko. Horretarako, abiatu \family sans Hobespenak \family default leihoa ( \family sans \bar under E \bar default ditatu \family default \SpecialChar \menuseparator \family sans \bar under H \bar default obespenak \family default ) eta ezarri \family sans Egokitu\SpecialChar ~ irteera \family default eta \family sans Spool\SpecialChar ~ komandoa \family default sarrerak. \layout Standard Nahi haina konfigurazio-fitxategi erabil ditzakezu, bat inprimagailuko. LyX-en lehenetsitako inprimagailua hobespenak leihoko INPRIMAGAILUA inguruneko aldagaian zehatz daiteke. Gogokoen duzun inprimagailua LyX barruan aukera dezakezu, hori beste atal batean deskribatzen da. Hori guztia egindakoan, LyX-ek bai PostScript® motako inprimagailura bai fitxategira inprimatzeko aukera izango du. \layout Standard Inprimagailuak ez badu PostScript® onartzen, zure inprimagailuaren spool-arentza t \family typewriter ghostscript \family default iragazkia erabili beharko duzu. Hainbat Nola (HowTo) eta eskuliburuk argitzen dute. Hor azaltzen duen atal bat daukagu. \layout Standard Zenbaitek ez du atsegin \family typewriter dvips \family default eta \family typewriter ghostscript \family default elkartuta erabiltzea. Bestelako aukera DVI fitxategia zure inprimagailuaren hizkuntzara bihurtzen duen programa erabiltzea da. \family sans Hobespenak \family default elkarrizketa-koadroan programa hau zehatz dezakezu. Metodo horren alde txarra da ezin duzula zure dokumentuan PostScript® fitxategi rik gehitu, grafiko batzuk adibidez, inprimagailu-zehatzerako bihurtzaile programak ez baitu PostScript® ulertzen. Hori dela eta, LyX taldekideok \family typewriter dvips \family default eta \family typewriter ghostscript \family default erabiltzeko aholkatzen dizugu. \layout Subsection Ghostscript, Xdvi eta Ghostview \layout Standard \family typewriter Xdvi \family default eta \family typewriter ghostview \family default ikustariak dira. Lehenengoak \family typewriter .dvi \family default fitxategiekin egiten du lan; bigarrena, ostera, PostScript® fitxategiekin aritzen da. \layout Standard Ohartxo batzuk programa hauei buruz. Biek automatikoki eguneratzen dute ikusitako fitxategia \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \family typewriter .dvi \family default edo \family typewriter .ps \family default fitxategia esanahi du, ez hauek sortzeko erabiltzen diren fitxategiak. \end_inset . Gainera, biak oso antzekoak dira, eta ezaugarri berdinak eskaintzen dizkizute. \layout Standard LyX-eko taldekideok dokumentuak fintzeko \family typewriter xdvi \family default erabiltzea ahokatzen dizugu. Zergatik? Azkarragoa da; prozesatze-maila bat gutxiago daukanez, aldaketak azkarrago ikusi ahalko dituzu. Hona adibide bat: \layout Enumerate Erabili \family typewriter xdvi \family default LyX-eko dokumentu baten aurrebista ikusteko, eta utzi exekutatzen (ez itxi). \layout Enumerate LyX erabiliz, egin zenbait aldaketa dokumentuan. \layout Enumerate Aldaketak ikusteko, hautatu \family sans \bar under I \bar default kusi \family default \SpecialChar \menuseparator \family sans \bar under E \bar default guneratu \family default \SpecialChar \menuseparator \family sans DVI \family default . LaTeX-ek gauza guztiak lantzen dituenean, \family typewriter xdvi \family default klikatu leihoan eta kitto! \family typewriter xdvi \family default -k bere burua eguneratuko du. \layout Standard Horrek ez du esanahi \family typewriter ghostscript \family default ez denik erabiltzen. \family typewriter ghostview \family default hobeto egokituta dago dokumentuaren PostScript® bertsioa ikusi behar duzunerako. PostScript®-en menpeko ez diren aldaketentzako, hobe duzu \family typewriter xdvi \family default tresnarekin aurrebista landu. Badago \family typewriter ghostview \family default antzeko interfaze dotoreago bat duen programa bat: \family typewriter gv \family default . LyX-ek automatikoki \family typewriter gv \family default erabiliko du (instalatuta egonez gero) ghostscript ordez. \layout Section Inprimagailua \layout Standard Sistema zabal batean lan egiten dutenek ez lukete arazorik eduki beharrik izango. Jadanik sistemako arduradunak (edo zuk, sistemako arduraduna bazara) inprimagai luak sistemarako konfiguratuta edukiko ditu. Behar duzun bakarra da erabili nahi duzun inprimagailuaren izena aurkitzea, eta azken atalean azaldu den bezala zure konfigurazioa ezartzea. \layout Standard GNU/Linux-eko erabiltzaileentzat zerbait gehiago landu beharra dago. Askok CD-ROM batean \noun on Debian \noun default edo \noun on Mandrake \noun default bezalako banaketa bat eskuratzen dute. Instalazio-urratsak jarraitu, GNU/Linux instalatu eta abiatzen dute, baina ez dituzte lantzen beraien inprimagailua konfiguratzeko eskatzen diren gauzak. Zure egoerak hau eskuz lantzea eskatzen badu, laguntzeko azalpentxo bat idatzi dugu: ikus \emph on Pertsonalizazioa \emph default eskuliburuko " \emph on Inprimagailuaren tutoretza \emph default " kapitulua. \layout Chapter LyX-en oinarriak \layout Section Dokumentu-motak \layout Subsection Sarrera \layout Standard Beste ezer egin aurretik, dokumentu bat idazten hasi aurretik, erabaki zein dokumentu-mota editatu nahi duzun. Dokumentu-mota bakoitzak tarteak, izenburuak, eskemen zenbakerak e.a. ezberdinak erabiltzen ditu. Gainera, dokumentu ezberdinek paragrafo-inguruneak eta dokumentu-tituluaren formatu ezberdinak erabiltzen dituzte. \layout Standard \emph on Dokumentu-klase \emph default bakoitzak dokumentu-multzo baten propietate orokorrak deskribatzen ditu. Dokumentu-klase bat ezarriz, dagozkion propietateak automatikoki hautatzen dituzu, eta nahi duzun dokumentu-mota errazago sortu. Ez baduzu dokumentu-klaserik hautatzen, LyX-ek lehenetsitakoa erabiliko du. Beraz, komeni zaizu zure dokumentuaren klasea aukeratzea. \layout Standard Jarraitu irakurtzen jakiteko LyX-ekin aukeran dituzun dokumentu-klaseen informazioa, eta beraien propietateak nola findu. \layout Subsection \begin_inset LatexCommand \label{atal:dok-klaseak} \end_inset Zenbait dokumentu-klase \layout Subsubsection Azalpen laburra \layout Standard Bost dokumentu-klase estandar daude LyX-en. Hauek dira \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \emph on Itzultzailearen oharra \emph default : ingelesezko izenak mantentzen dira, aukeratzerakoan horrela agertzen direlako, parentesi artean euskarako esanahia idatzi da. LyX-ek erabili arren, LaTeX-ekin dute zerikusia. \end_inset : \layout Description Article\SpecialChar ~ (artikulua) oinarrizko artikuluentzat \layout Description Report\SpecialChar ~ (txostena) oinarrizko txostenentzat \layout Description Book\SpecialChar ~ (liburua) liburu bat idazteko. \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Euskarazko liburuak idazteko dokumentu-klase egokiagoa dago: liburua. Baina normalki ez da LaTeX-ekin batera banatzen. Hori erabiltzeko, Internetetik jaitsi beharko duzu. Biderik egokiena EuskalGNU elkartearen gunera joatea duzu, bertan joan LyX atalera. Edo bestela, joan \family typewriter liburua.cls \family default prestatu duen Juan M. Aguirregabiriaren gunera (mila esker Juan!): \newline \begin_inset LatexCommand \url{http://tp.lc.ehu.es/JMA/basque.html} \end_inset \end_inset \layout Description Letter\SpecialChar ~ (gutuna) US-estiloko gutunentzat \layout Description Slides\SpecialChar ~ (gardenkia) gardenkiak egiteko erabiltzen da \layout Standard Estandarrak ez diren beste klase batzuk daude; LyX erabil ditzake baldin eta LaTeX horiek onar ditzan konfiguratu baduzu: \layout Description Aapaper Astronomy & Astrophysics aldizkariak erabiltzen dituen artikulu estilo eta formatua da. \layout Description Amsart AMS (Amerikar Matematika Elkartea) erabiltzen duen estilo eta formatua. Hiru amsart diseinu daude. Estandarrak teorementzako ohiko eskema zenbakera eta abar erabiltzen ditu, non emaitzaren zenbakiari ataleko zenbakia aurrean jartzen dion. Emaitza-mota sententzia guztiak (proposizio, korolario eta bestelakoak) sekuentzialki jartzen dira, baina definizioak, adibideak eta antzekoak bakoitzak bere sekuentzia dauka. "zenbakera sekuentzia" eskemak ez dio atalaren zenbakia emaitz bakoitzari jartzen, baina zenbakiak artikuluaren zehar sekuentzia bakarrean jartzen ditu. Emaitza-mota bakoitzak bere sekuentzia propioa dauka. Sententzien zenbakera batera jartzen duen diseinu bat dago. \layout Description Amsbook AMS erabiltzen duen estilo eta formatuko liburua da. Zenbakera-eskema estandarra eskaintzen da soilik, suposatzen da liburuan zehar elkarren segidan emaitzak zenbatzea ez dituzula nahi, baina emaitzak beraiek zenbatuta egotea nahi duzula. \layout Description Dinbrief für Briefe nach deutscher Art \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Itzultzailearen oharra: alemanierazko testuentzat erabiltzen da. \end_inset \layout Description Foils gardenkiak sortzeko erabiltzen da, slides baino hobeagoa da. \layout Description Linuxdoc SGML-tools paketearekin erabiltzen da (LinuxDoc bezala ezaguna). Honen bitartez, SGML formatuko irteera sor dezake LyX-ek. SGML markatze-hizkuntza da eta HTMLren aitzindaria da. SGML tools paketeak SGML formatutik HTML formatura bihurtzen uzten dizu, edo man eskuliburuek erabiltzen duten formatura. \layout Description Paper LaTeXeko papereko dokumentu-klaseak erabiltzen du (ez dago LaTeX banaketa guztietan) \layout Description Revtex American Physical Society (APS) eta Optical Society of America (OSA) elkarteen argitalpenetako artikuluak idazteko erabiltzen da. Klase hau ez da LyX-en ezaugarriekin erabat bateragarria. \layout Standard Hemen ez dugu azalduko dokumentu-klaseak nola erabiltzen diren. Estandarrak ez diren klaseei buruzko xehetasun gehiago \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default eskuliburuan aurkituko dituzu. Hemen dokumentu-klase guztientzako orokorrak diren propietateak bakarrik zerrendatuko ditugu. \layout Subsubsection Klasea hautatzea \layout Standard Klase bat hautatzeko erabili Dokumentu ezarpenak elkarrizketa-koadroa, irekitzek o \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuko \family sans \bar under D \bar default okumentua\SpecialChar \ldots{} \family default aukeratu. Ondoren, erabili \family sans Dokumentu-klasea \family default eremua nahi duzuna hautatzeko, eta behar dituzun aukerak egokitu. \layout Subsubsection Propietateak \layout Standard Klase bakoitzak bere lehenetsitako aukera-multzoa dauka. Hona deskribatzen dituen taula laburra: \layout Standard \added_space_top bigskip \added_space_bottom bigskip \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family sans Orri-estiloa \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Aldeak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Zutabeak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Zatitze-maila gorena \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none article \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Laua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Atala \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none report \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Laua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Kapitulua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none book \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Goiburukoak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bi \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Kapitulua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none letter \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Laua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard bat ere ez \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none linuxdoc \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Laua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Atala \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none aapaper \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Laua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bi \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bi \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Atala \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none amsart \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Goiburukoak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Atala \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none dinbrief \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Laua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard bat ere ez \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none paper \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Goiburukoak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Bakarra \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Atala \end_inset \end_inset \layout Standard Klase hauetan ez dago \family sans Aukera\SpecialChar ~ osagarriak \family default -entzako lehenetsitako baliorik. \layout Standard "Zatitze-maila gorena"k zer demontre adierazten duen galdetzen ariko zara. Zatien izenburuak sortzeko paragrafo-ingurune ezberdinak daude. Dokumentu-klase ezberdinek zatien izenburu-mota ezberdinak eskaintzen dituzte. Birek bakarrik erabiltzen dute \family sans Kapitulua \family default izenburua; beste guztiek ez, ordea, eta \family sans Atal \family default izenburuekin hasten dira. Zenbait dokumentu-klasek, gutunetako hiruk bezala, ez dute zatitzeko izenbururi k erabiltzen. Horretaz gain, \family sans Kapitulu \family default eta \family sans Atal \family default izenburuekin batera badaude \family sans Azpiatal \family default , \family sans Azpiazpiatal \family default eta antzekoentzako izenburuak. Izenburuei buruzkoa \begin_inset LatexCommand \ref{atal:paringurizenburu} \end_inset \SpecialChar ~ atalean zehatz-mehatz azaltzen ditugu. \layout Subsection Lehenetsitakoak egokitzea \layout Standard Ederto, badakigu ez dizugula inoiz \family sans Klasea \family default botoiarekin ezartzen diren "lehenetsitako aukerak" gehienen gaineko aipamenik egin. Horretarako dago atal hau. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans \bar under O \bar default rri-estiloa \family default Hau beste zerrenda bat da, bost aukera ditu. Orrialde bateko izenburua eta orrialde-zenbakiaren mota kontrolatzen ditu: \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard LaTeX-ek lantzen du zati hau. \end_inset \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Lehenetsia\SpecialChar ~ (Default) \family default Uneko klasearen orri-estilo lehenetsia erabiltzen du. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Hutsa\SpecialChar ~ (Empty) \family default Goiburukorik eta orrialde-zenbakirik gabekoa. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Laua\SpecialChar ~ (Plain) \family default Orraialde-zenbakiak soilik. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Izenburuak\SpecialChar ~ (Headings) \family default Orrialde-zenbakiak eta uneko kapituluaren edo atalaren izenburu eta zenbakia. LyX-ek uneko kapitulua edo uneko atala noiz erabiliko duen zatitze-maila gorenaren menpe dago. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Sofistikatua\SpecialChar ~ (Fancy) \family default Honek goiburukoa eta orri-oina pertsonalizatzeko aukera eskaintzen dizu, baldin eta \family sans fancyhdr \family default instalatuta baduzu. Oraingoz, LyX-en euskarria ezarpen hauetara mugatua dago. Pakete honen gaitasun osoa erabiltzeko, zure hitzaurreko kode sorginduak gainditu beharko dituzu. Egiaztatu dokumentazioa \family sans fancyhdr \family default paketeari buruzko xehetasunak irakurtzeko. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Aldeak \family default ez, LyX-ek ezin dio zure inprimagailuari paper bateko bi aldeetatik aldi berean inprimatzeko agindu! Hala eta guztiz ere, orrialde bakoitientzat darabilen formatua bikotientzat dabilenaren aldean ezberdina izan daiteke. Horrela, inprimazio bikoitza duen inprimagailu bat badaukazu, adib. orri bateko bi aldeetan inprimatzen du, orrialdetako zenbakiak beti goi eta eskuineko ertzean azalduko dira, eta ezkerreko marjinak lotura batentzako txokoa izango du. \begin_deeper \layout Standard Bi aukera-botoi daude hemen: \family sans Bat \family default alde bateko dokumentuentzat, \family sans Bi \family default bi aldetako dokumentuentzat. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Zutabeak \family default Bai, orrialde bakoitzean zenbat zutabe egongo diren kontrolatzen du. Txandakatze-botoiak erabiliz, aukeratu \family sans Bat \family default edo \family sans Bi \family default zutabekoa izango den. \begin_deeper \layout Description \emph on Oharra \emph default : LyX-ek pantailan ez ditu bi zutabe bistaratzen. Ez baitauka praktikotasunik, eta irakurgaitz bihurtu eta WYSIWYM izaeratik at gelditzen da. Hala ere, sortzen den irteerak bi zutabe izango ditu. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Aukera\SpecialChar ~ gehigarriak \family default LaTeX \family typewriter \backslash documentclass \family default komandoak hainbat argumentu jaso ditzake. LyX-ek horietariko batzuk automatikoki ezartzen ditu. Testu- eremuak bestelakoak sartzea eskaintzen dizu. Bereizi komaz argumentuen zerrenda. Ikus LaTeX-i buruzko liburu on bat jakiteko nolako argumentu gehigarriak erabil ditzakezun. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Bereizketa \family default Bere zatia dauka, xehetasun gehiagorako, irakur \begin_inset LatexCommand \ref{atal:parkoskabarne} \end_inset \SpecialChar ~ atala. \layout Subsection Paper tamaina, orientazioa eta marjinak \layout Standard \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoan bestelako aukera asko daude. Guztiak aukera orokorrak dira, bakoitzak zeregin berezia dauka eta ezaugarri batzuei eragiten die. Eragiten dieten ezaugarrien atalean aukera horiek egiten dutena azalduko dugu. \layout Standard Dokumentu guztiaren diseinuari eragiten dioten bi aukera daude, horiek azalduko ditugu lehenbizi. \family sans Diseinua \family default menuko \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoko \family sans Papera \family default fitxan aurkituko dituzu: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Orientazioa \family default Bi txandakatze-botoiek erabakitzen dute bertikalki edo horizontalki noiz inprimatu. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Paper-tamaina \family default Zein tamainako paperean inprimatuko den. Hona aukerak: \begin_deeper \layout Itemize Lehenetsia \layout Itemize A3, A4, A5 \layout Itemize B3, B4, B5 \layout Itemize US gutuna \layout Itemize US legala \layout Itemize US exekutiboa \layout Itemize Pertsonalizatua \end_deeper \layout Standard Ezarpen hauetariko batzuk \family sans geometry \family default paketea instalatuta edukitzea eskatzen dute. Pakete honek paperaren marjinak ezartzen ere utziko dizu. \layout Subsection Ohar garrantzitsua \layout Standard Dokumentu baten klasea aldatzen baduzu, LyX-ek gauza denak klase berrira bihurtuko ditu. Paragrafo-inguruneak ere bai. Zenbait paragrafo-ingurune estandarrak dira; dokumentu-klase guztiek dauzkate. Klase batzuek paragrafoen ingurune bereziak dituzte. Hori bada kasua, eta dokumentuaren klasea aldatzen baduzu, LyX-ek galdutako paragrafo-inguruneak \family sans Estandarra \family default motakora bihurtuko ditu eta paragrafoaren hasieran errore-kutxa bat txertatuko du. Klikatu horietan eta mezu bat kaleratuko da, zertan huts egin duen azalduz. \layout Section Paragrafoen koskatze eta bereizmena \layout Subsection Sarrera \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:parkoskabarne} \end_inset Paragrafo-ingurune guztiak azaldu aurretik, paragrafoen koskatzea azaldu nahiko genuke. \layout Standard Badirudi bakoitzak paragrafo bat bereizteko bere konbentzio propioa daukala. Amerikar gehienek paragrafoaren lehen lerroa koskatzen dute. Beste batzuek ez dute koskatzen, baina paragrafo artean tarte gehiago sartzen dute. LyX-ek tipografia-arloan erabiltzen dutenen hitzarmena darabil. Atal bateko \emph on lehen \emph default (edo irudi, ekuazio, taula, zerrenda edo bestelako batzuen ondorengo) paragrafo a \emph on ez \emph default da koskatzen. Bakarrik paragrafo bat, beste baten jarraian dagoena, koskatuta egongo da. Zenbaitek ez du hitzarmen hau gustuko, koskatutako paragrafoak erabiltzea nahi baduzu honekin moldatu beharko duzu. \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Derrigortu dezakezu LaTeX-ek paragrafo guztiak koska ditzan. LyX-ek ez du erakusten, noski, baina LaTeX-ek era horretan inprima dezake. Pakete berezi bat behar duzu eta hitzaurrean dagokion komandoa txertatu. ( \emph on Editorearen oharra \emph default : honi buruzko informazioa egunen batean sartuko dut, denbora dudanean.- jw). \end_inset \layout Standard Paragrafo, lerro, izenburu eta testu arteko tartea (eta beste edozeren artekoa ere) LyX-ek aurre-finkatuta dauka. Esan ohi dugunez, ez zaitez kezkatu horien arteko tarteez, LyX arduratuko baita. Izatez, aurre-finkatutako tarte bertikal hauek ez dira zenbaki soilak, barruti bat baizik. Horrela, lerro arteko tartea zabaldu edo gutxitu dezake testua daukan orrialde batean irudia sartzen dela ziurtatzeko, atala ez dadin orrialdearen bukaeran hasi, eta horrelakoak kudeatzeko \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Gaur egun, LaTeX-ek egiten du hori LyX-ek inprimagarria den fitxategia sortzerak oan. \end_inset . Nola nahi ere, aurre-finkatuta egoteak ez du esan nahi ezin denik aldatu. LyX-ek aurre-ezarritako tarte guzti horiek aldatzeko aukera eskaintzen dizu. Xehetasun gehiago beherago azalduko ditugu. \layout Subsection Koskatze-metodo orokorra \layout Standard Paragrafoak bereizten duen metodo lehenetsia hautatzeko, joan \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default menura. Hortik \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoa irekitzen da. Hautatu \family sans Koska \family default paragrafoak koskatzeko, edo \family sans Jauzia \family default paragrafo artean tartea gehitzeko. \layout Subsection Fintzea \layout Standard Paragrafo bakar baten bereizmena ere alda dezakezu. \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under P \bar default aragrafoa \family default menua aukeratuz \family sans Paragrafo\SpecialChar ~ diseinua \family default elkarrizketa-koadroa irekitzen da. Uneko paragrafoaren egoera aldatzeko, txandakatu \family sans Koskarik\SpecialChar ~ gabe \family default botoia. Lehenetsi gisa paragrafoa koskatuta bada, botoi hau sakatzean desaktibatuko du. Paragrafoak ez badira koskatzen baina bereizteko tarte gehigarria erabiltzen badu, botoi honi ez zaio jaramonik egingo (ezin duzu hau txandakatuz paragrafo bakar bat koskatu). \layout Standard Paragrafo bakar batentzako koskatze-metodoa aldatzea nahikoa izango duzu zenbait fintasun landu nahi izanez gero. Normalean, dokumentu osoarentzat \family sans Koska \family default edo \family sans Jauzia \family default hautatu beharko duzu eta berriro editatu. \layout Subsection Lerro-tartea aldatzea \layout Standard \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoan lerro-tarteak aldatzeko aukera eskaintzen zaizu, instalatuta egotea komeniko litzatekeen \family sans setspace \family default paketearen bitartez. \layout Section Paragrafo-inguruneak \begin_inset LatexCommand \label{atal:par-ingurunea} \end_inset \layout Subsection Azalpen laburra \layout Standard Paragrafoen inguruneak LaTeX fitxategi arrunt bateko hainbat \family typewriter \backslash begin{ \family default \emph on ingurunea \family typewriter \emph default } ... \backslash end{ \family default \emph on ingurunea \family typewriter \emph default } \family default komando sekuentziei dagokie. Ez baduzu LaTeX ezagutzen, edo paragrafo-inguruneak erabat arrotzak badituzu, \emph on Tutoretza \emph default irakurtzea biziki aholkatzen dizugu. \emph on Tutoretzak \emph default atal honetan agertzen direnak baino adibide gehiago ditu. \layout Standard Paragrafo-ingurune bat paragrafoaren "edukitzaile" bat da, paragrafo horri propietate batzuk ematen dizkio. Honek letra-estilo, marjina ezberdinak, zenbakera eskema, etiketak eta bestelako propietateak ditu. Horretaz gain, inguruneak elkarren artean, bata bestearen barruan, habiara ditzakezu, ingurune batek beste baten propietateak heredatuz. \layout Standard Paragrafo-inguruneek tabuladorearen beharra, marjinak egokitzea eta idazmakinen garai zahar haiek desagerrarazten dute. Dokumentu-mota bakoitzarentzat bereziki prestatutako hainbat paragrafo-ingurune daude. Hemen horietariko orokorrenak aipatuko ditugu. \layout Standard Paragrafo-ingurune berri bat aukeratzeko, ireki tresna-barraren ezkerrean dagoen zerrenda. LyX-ek kurtsorea kokatuta dagoen paragrafo osoko ingurunea aldatuko du. Paragrafo-multzo batean ere alda daiteke, hautatu horretarako paragrafo-multzoa , eta ondoren aukeratu ingurune berria. \layout Standard \family sans Lerro-itzulera \family default zapaltzen baduzu normalean \family sans Estandarra \family default ingurunea darabilen paragrafo berri bat sortuko du. "Normalean" esan dugu zeren eta hau ez baita kasua \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Ingurune hauetariko batean bazaude: \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard \end_inset \layout Standard \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard \backslash vspace{-2ex} \backslash parbox[t]{3cm}{ \end_inset \layout Itemize \family sans Zita \layout Itemize \family sans Zitazioa \layout Standard \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard } \backslash parbox[t]{3cm}{ \end_inset \layout Itemize \family sans Bertsoa \layout Itemize \family sans Elementua \layout Standard \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard } \backslash parbox[t]{3cm}{ \end_inset \layout Itemize \family sans Zenbatuta \layout Itemize \family sans Azalpena \layout Standard \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard } \backslash parbox[t]{3cm}{ \end_inset \layout Itemize \family sans Zerrenda \layout Standard \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard } \end_inset \layout Standard LyX-ek aurreko paragrafo-ingurunea mantenduko du lerro itzulera sakatzen duzunean, \family sans Estandarra \family default ingurunera joan beharrean. LyX-ek habiaratze-sakonera guztiak berrasieratuko ditu, hala ere. \end_inset . Gehienetan, paragrafo berri bat hasterakoan bai paragrafo-ingurunea bai habiaratze-sakonera berrasieratzen dira (habiaratzeari buruzko azalpen gehiago \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atalean aurkituko duzu). Oraingoz, hau dena testuinguruaren araberakoa da; hobe duzu Lerro-itzulera erabiltzea paragrafo-ingurunea eta sakonera barrasieratzeko. Uneko ingurunea darabilen paragrafo berri bat sortzea nahi baduzu, orduan erabili \family sans M-Lerro-itzulera \family default . \layout Subsection Estandarra \layout Standard Lehenetsitako paragrafo-ingurunea \family sans Estandarra \family default izan ohi da klase gehienentzako. Paragrafo laua sortzen du. LyX-ek paragrafo-ingurunea berrasieratuko balu, hau aukeratuko luke. Egitez, orain irakurtzen ari zaren paragrafoa (eta eskuliburu honetako gehiengoa) \family sans Estandarra \family default ingurunean dago. \layout Standard \family sans Estandarra \family default ingurunea duen paragrafo bat beste gauza batean habiara dezakezu, baina beste edozer gauza ezin da \family sans Estandarra \family default ingurunean habiaratu. \layout Subsection Dokumentu-tituluak \layout Standard LaTeX-eko tituludun orri batek hiru zati ditu: titulu bera, egilearen izena eta eskertzeko edo harremanetarako informaziorako "oin-ohar" bat. Dokumentu-mota batzuentzat LaTeX-ek hauek denak eguneko datarekin bereiztutako orrialde batean jartzen ditu. Bestelako dokumentu motentzako, tituludun "orria" dokumentuko lehen orrialdeare n gainean doa. \layout Standard LyX-ek tituludun orria kudeatzeko interfazea eskaintzen du, paragrafo-inguruneen bitartez: \family sans Titulua \family default , \family sans Egilea \family default eta \family sans Data \family default . Ondoren nola erabiltzen diren azaltzen da: \layout Itemize Jarri zure dokumentuko titulua \family sans Titulua \family default ingurunearekin. \layout Itemize Jarri egilearen izena \family sans Egilea \family default ingurunearekin. \layout Itemize Data nolabaiteko itxurarekin jartzea, data finkoa erabiltzea edo bestelako testua egungo dataren ordez eduki nahi baduzu, orduan jarri testu hori \family sans Data \family default ingurunearekin. Ohartu zaitez ingurune hau aukerazkoa dela. Ez baduzu ezer ematen, LaTeX-ek automatikoki gaurko data txertatuko du. \layout Standard Ziurta zaitez hau dena dokumentuaren gainean jartzeaz. Oin-oharrak erabil ditzakezu "esker onak" edo harremanetarako helbideak txertatzeko. \layout Subsection Izenburuak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:paringurizenburu} \end_inset Atalen izenburuak sortzeko bederatzi paragrafo-ingurune daude. LyX arduratuko da guztien zenbaketaz, zure ordez. Egin behar duzun bakarra zera da, 9.\SpecialChar ~ kapituluko 3.\SpecialChar ~ atalari zein izen jarriko diozun erabakitzea. \layout Subsubsection Zenbatutako izenburuak \layout Standard Zenbatutako 6 izenburu-atal mota daude. \begin_inset Note collapsed true \layout Standard Zergatik ez da \begin_inset Quotes eld \end_inset Zatia \begin_inset Quotes erd \end_inset (Part) buruzkorik aipatzen? \end_inset Hauek dira: \layout Enumerate \family sans Kapitulua \layout Enumerate \family sans Atala \layout Enumerate \family sans Azpiatala \layout Enumerate \family sans Azpiazpiatala \layout Enumerate \family sans Paragrafoa \layout Enumerate \family sans Azpiparagrafoa \layout Standard LyX-ek izenburu bakoitza zenbakien seriearekin etiketatzen du, puntuekin bereiztuz. Izenburu hauek dokumentua hainbat testu zati ezberdinetan zatitzen dute. Adibidez, demagun liburu bat idazten ari zarela. Liburua kapituluetan banatzen duzu. LyX-ek antzeko banaketak egiten ditu: \layout Itemize \family sans Kapitulua \family default edo \family sans Atala \family default zatitze-maila gorena da. \layout Itemize \family sans Kapitulua \family default hainbat \family sans Ataletan \family default zatitzen da. \layout Itemize \family sans Atalak \family default hainbat \family sans Azpiataletan \family default zatitzen dira. \layout Itemize \family sans Azpiatalak \family default hainbat \family sans Azpiazpiataletan \family default zatitzen dira. \layout Itemize Azpiazpiatalak hainbat Paragrafotan zatitzen dira. \layout Itemize \family sans Paragrafoak \family default hainbat \family sans Azpiparagrafotan \family default zatitzen dira. \layout Description \emph on Oharra \emph default : dokumentu guztiek ez dute \family sans Kapitulua \family default izenburua erabiltzen zatitze-maila goren bezala. Kasu horietan \family sans Atala \family default izaten da mailarik goreneko izenburua. \layout Standard Beraz, azpiazpiatal berri bat etiketatzeko \family sans Azpiazpiatala \family default ingurunea erabiltzen baduzu, LyX-ek dagokion zenbakiarekin etiketatuko du. Zenbaki horrek azpiataleko, ataleko eta kapituluaren (existituz gero) zenbakia ere edukiko luke. Adibidez, liburu honen bigarren kapituluko bosgarren atalak "2.5" etiketa dauka. \layout Subsubsection Zenbatu gabeko izenburuak \layout Standard Zenbatu gabeko 3 izenburu atal-mota daude. Hauek dira: \layout Enumerate \family sans Atala* \layout Enumerate \family sans Azpiatala* \layout Enumerate \family sans Azpiazpiatala* \layout Standard Izen bakoitzaren ondorengo izartxoak ("*") izenburu horiek zenbatu gabekoak direla esanahi du. Horiek beraiei dagokien zenbatutako kopiak bezala lan egiten dute. \layout Subsubsection Zenbakera aldatzea \begin_inset LatexCommand \label{azpi:atal-sakon} \end_inset \layout Standard Zein atal maila mota zenbatuko den eta zeintzuk edukien aurkibidean azalduko diren alda ditzakezu. Orain, horrek ez du mailarik kentzen; dokumentu-klasean aurre-ezarrita baitago. Klase batzuk \family sans Kapitulua \family default -rekin hasi eta \family sans Azpiparagrafo \family default mailaraino jaisten dira. Beste batzuk \family sans Atala \family default mailatik hasten dira. Era berean, dokumentu-klase guztiek ez dituzte zatitze-maila guztiak zenbatzen. Gehiengo batek ez du \family sans Paragrafo \family default edo \family sans Azpiparagrafo \family default mailarik zenbatzen. Hori alda dezakezun gauza bat da. \layout Standard Ireki \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default elkarrizketa-koadroa ( \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default menua). \family sans Zenbakera \family default fitxako \family sans Zenbaki\SpecialChar ~ sakonera \family default markoan \family sans Atala \family default izeneko zenbatzaile bat ikusiko duzu. Zenbatzaile honek zatitze-hierarkian jaisten doan heinean LyX-ek zatitze-izenbu ruak noraino zenbatuko dituen kudeatzen du. Zoritxarrez, aukera ditzakezun zenbakiak oso gutxi dira, ikus ondorengo taulan zein baliok zer egiten duen: \layout Standard \added_space_top bigskip \added_space_bottom bigskip \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family sans Atal zbki. sakonera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard LyX-ek zenbatzen dituen \end_inset \begin_inset Text \layout Standard balioa \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none : \end_inset \begin_inset Text \layout Standard ataleko goiburukoak \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none : \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none -2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard inolako zenbaketarik ez \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none -1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \family sans \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default Zatiak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none -0 \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default eta \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \family sans \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default Kapituluak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \family sans \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default Atalak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \family sans \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default Azpiatalak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 3 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \family sans \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default Azpiazpiatalak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 4 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \family sans \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default Paragrafoak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 5 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard gehitu \family sans Azpiparagrafoak \end_inset \end_inset \layout Standard Zenbaki gorakorrak metatzen dira: "0" balioak zati eta kapituluak zenbatuko ditu; "2" balioak, berriz, zati, kapitulu, atal eta azpiatalak. Noski, zati edo kapitulurik erabiltzen ez duen dokumentu-klase bat (adib. artikulu klasea) \family sans Atala \family default izenburuarekin zenbatzen hasiko denez, "0" balio bat "ez zenbatzea"-ri dagokio. \layout Standard Dokumentu-ezarpenen leihoan beste zenbatzaile bat dago, " \family sans Gaien\SpecialChar ~ aurkibidea \family default " izenekoa. Horrek \family sans Atala \family default eremua bezala lan egiten du, eta gaien aurkibidean agertuko diren atalen maila zehazten du. Kontuan edukitzea komeni den kontrol bat da. Demagun zatien izenburu guztiak zenbatu nahi dituzula, baina \family sans Kapituluak \family default , \family sans Atalak \family default eta \family sans Azpiatalak \family default bakarrik nahi dituzula edukien aurkibidean. Horretarako, sartu \family sans Atala \family default eremuan "5" eta \family sans Gaien\SpecialChar ~ aurkibidea \family default eremuan "2" eta kitto! Egina duzu. \layout Subsubsection Informazio berezia \layout Standard Informazio hau bai \family sans Kapitulua \family default , \family sans Atala \family default , \family sans Azpiatala \family default , \family sans Azpiazpiatala \family default , \family sans Paragrafoa \family default , \family sans Azpiparagrafoa \family default bai \family sans Atala* \family default , \family sans Azpiatala* \family default eta \family sans Azpiazpiatala* \family default inguruneei dagokie: \layout Itemize Ezin duzu albo-oharrik erabili ingurune hauetan. \layout Itemize Lerro-barneko matematikak erabil ditzakezu ingurune hauetan. \layout Itemize Ezin duzu inolako habiaraketarik landu ingurune hauetan. \layout Itemize Etiketa eta erreferentzia gurutzatuak erabil ditzakezu beraien zenbakiei aipamena egiteko. \layout Standard Paragrafo-ingurune hauen adibideak aurkitzeko zure inguruan begiratu! Eskuliburu etako edozein lekutan erabiltzen ari gara. \layout Subsubsection Eranskina sortzea \layout Standard Eranskin bat sortzeko, gehitu kapitulu edo ataleko izenburu berri bat. Mugitu kurtsorea izenburuaren hasierara eta hautatu \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator Hasi\SpecialChar ~ \bar under e \bar default ranskina\SpecialChar ~ hemen \family default . Gorri/marroi koloredun lauki bat marraztuko da fitxategiaren ertzetan zehar, zerbait berezia dagoela esanez, eta kapitulu edo atalaren zenbakia hizki batera aldatua izango da. \layout Subsection Zitak eta bertsoak \layout Standard LyX-ek olerkiak eta zitazioak idazteko hiru paragrafo-ingurune dauzka. \family sans Zita \family default , \family sans Zitazioa \family default eta \family sans Bertsoa \family default inguruneak dira. Ahaztu lerro-tarteak eta marjinekin jolasean ibiltzen zinen aspaldiko garai haietaz. Hiru paragrafo-ingurune hauek barnean daramatzate aldaketak. Ezkerreko marjinatik urrundu eta daukaten testuari goi eta azpiko tartea gehitzen diote. Hauek ere habiara daitezke, beraz \family sans Bertso \family default bat Zitazio baten barruan jar dezakezu, edo beste paragrafo-ingurune batean ere. \layout Standard Hiru paragrafo-ingurune hauek beste ezaugarri bat dute: paragrafo berri bat hasterakoan ez dira \family sans Estandarra \family default ingurunera berrasieratzen. Hori dela eta, olerki bat idatzi eta bizi-poz osoz \family sans Lerro-itzulera \family default sakatzen jardun dezakezu paragrafo-ingurune aldaketari buruzko kezkarik gabe. Noski, esanahi duena da olerki bat idazten ari zarenean, zuk \family sans Estandarra \family default ingurunera eskuz aldatu beharko duzula. \layout Subsubsection Zita eta zitazioa \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:zita} \end_inset Hiru inguruneen arteko berdintasunak erakutsi ditugunez, ezberdintasunetara jotzeko garaia dugu. \family sans Zita \family default eta \family sans Zitazioa \family default antzekoak dira, gauza batean izan ezik: \family sans Zita \family default inguruneak paragrafoen arteko tarte gehiago erabiltzen du eta aurreneko lerroa ez du inoiz koskatzen. \family sans Zitazioak \family default , berriz, beti koskatzen du paragrafo bateko lehenbiziko lerroa eta lerro arteko tarte berdina erabiltzen du. \layout Standard Ondoren, \family sans Zita \family default ingurunearen adibide bat: \layout Quote Hau \family sans Zita \family default ingurunea da. Idazten jarraitu dezaket, lerro hau luzeagoa izateko eta ondorengora jaitsi arte esaldia zerbaitekin bete behar dudalako. Ikusten duzunez, ez du lerrorik koskatzen! \layout Quote \family sans Zita \family default honetako bigarren paragrafoa duzu. Berriro ere, aurreko paragrafoan gertatu den bezala, hemen ez da ezer koskatzen. Hori bai, bi paragrafoen arteko tartea handiagoa dela esango genuke, ez? \layout Standard Adibidea hemen amaitu da. Beste adibide bat dator ordea, \family sans Zitazioa \family default inguruneari dagokiona, alegia: \layout Quotation Hau \family sans Zitazioa \family default ingurunea da. Idazten jarraitzen badut, lehenbiziko lerroa koskatua izan dela ikus ahal izango duzu. Zure herrialdean paragrafoaren lehenbiziko lerroa koskatzeko ohitura badu, orduan \family sans Zitazioa \family default ingurunea zuretzako eginda dago! Egia esanda, beste testu bat aipatu behar duzunean erabitzeko sortua izan zen. \layout Quotation Ai ene, beste paragrafo berri bat! Gauzei biraka ibil ninteke, politikoak bezala hauteskunde garaian. Hori eginez gero aspertuko zintuzket. \layout Standard Hori izan da gure beste adibidea. Adibidearekin jabetuko zinen \family sans Zita \family default ingurunea paragrafoen arteko tarte gehigarria erabiltzen dutenentzat dela. Beraz, zitak \family sans Zita \family default ingurunean jartzen dituzte. Paragrafo berria koskatuta hastea nahi dutenentzat \family sans Zitazioa \family default ingurunea dago. \layout Subsubsection Bertsoa \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:bertsoa} \end_inset Bertsoa ingurunea olerki, errimak, bertsoak eta antzekoetarako da. Hona adibide bat: \layout Verse Hau bertso bat da \newline baina ez da zortziko txikia! \layout Verse Okerrago izan zitekeen. Lerro hau oso luzea, edo agian luzeegia izan zitekeen, pantaila guztia berak estaltzeko adinakoa. Pantailan oso ongi ikusten da, baina inprimatzeko bertsioan, lerro gehigarriak lehenbizikoa baino zertxobait gehiago koskatzen dira. Ongi, prosara itzuliko da, eta ez da gehiago errima bat izango. Jarraitu niri, hori da eta! \layout Verse Lerro bat hausteko \newline Eta gauza txukunak azaltzeko \newline Erabili \family sans C-Lerro-itzulera \family default . \layout Standard Ikus dezakezunez, \family sans Bertsoak \family default ez ditu bi marjinak koskatzen. Bertso edo olerki bateko ahapaldi bakoitzak bere paragrafo propioa du. Ahapaldi bat banakako lerrotan bereizteko, erabili \family sans break-line \family default funtzioa, \family sans C-Lerro-itzulera \family default . \layout Subsection Zerrendak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:paringuzerren} \end_inset LyX-ek lau paragrafo-ingurune ezberdin ditu zerrendekin lan egiteko. \family sans Elementua \family default eta \family sans Zenbatuta \family default inguruneetan LyX-ek zerrendako elementu bakoitza bulet edo zenbakiekin etiketatzen du, hurrenez hurren. \family sans Azalpena \family default eta \family sans Zerrenda \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Itzultzailearen oharra: dokumentu-klasearen arabea, batzuetan \family sans Zerrenda \family default ingurunearen ordez \family sans Etiketatua \family default ingurunera egongo da. \end_inset \family default ingurunetan LyX-ek zure etiketa propioa erabiltzen uzten dizu. Zerrenda-mota bakoitza guztientzat orokorrak diren ezaugarrien deskribapenaren ostean aurkeztuko dugu. \layout Subsubsection Ezaugarri orokorrak \layout Standard Zerrendentzat dauden lau paragrafo-inguruneak beste inguruneetatik gauza askotan ezberdintzen dira. Lehenik, LyX-ek paragrafo bakoitza zerrendako elementu gisa tratatzen du. \family sans Lerro-itzulera \family default sakatuz ez du \family sans Estandarra \family default ingurunera berrasieratzen, baizik eta uneko ingurunearekin jarraituz zerrendako elementu berri bat sortzen du. Nola nahi ere, normalean habiaratze-sakonera berrasieratzen da. Uneko habiaratze-sakonera eta paragrafo-ingurunea erabiltzen jarraitu nahi baduzu, erabili \family sans M-Lerro-itzulera \family default paragrafoak bereizteko. \layout Standard Edozein motatako zerrenda beste zerrenda baten barruan habiara dezakezu. Izan ere, LyX-ek zenbait zerrenda-elementuko etiketak aldatzen ditu, habiaratut a dauden moduaren arabera. Edozein zerrenda-motatako paragrafo-ingurunea erabiltzeko asmoa edukiz gero, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atal osoa irakurtzea aholkatzen dizugu. \layout Subsubsection Elementua \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:elementua} \end_inset Azalduko dugun aurreneko zerrenda-mota \family sans Elementua \family default paragrafo-ingurunea izango da. Propietate hauek ditu: \layout Itemize Elementu bakoitzak bereziki bulet edo ikur bat edukiko du bere etiketa gisa. \begin_deeper \layout Itemize LyX-ek ikur berdina erabiltzen du emandako habiaratze-maila bateko elementu guztietan. \layout Itemize Ikurra lehenbiziko lerroaren hasieran agertzen da. \end_deeper \layout Itemize Elementuak edozein zabalerakoak izan daitezke. LyX-ek automatikoki elementu bakoitzaren ezkerraldea desplazatzen du. Desplazamendua \family sans Elementua \family default zerrendan dagoen edozein ingurunerekiko izaten da beti. \layout Itemize \family sans Elementua \family default ingurune bat beste \family sans Elementua \family default ingurunean habiaratzen baduzu, etiketa ikur berri batera aldatuko da. \begin_deeper \layout Itemize Lau ikur ezberdin daude, lau habiaratze-mailentzat. \layout Itemize LyX-ek pantailan beti ikur berdina agertuko du, izartxoa. \layout Itemize Habiaratzeari buruzko azalpen gehiago \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atalean aurkituko duzu. \end_deeper \layout Standard Noski, aurreko azalpenerako \family sans Elementua \family default zerrenda-mota erabili da. \family sans Elementua \family default ingurunea zerrendetarako dotoreena da, baldin eta ordenak ez badu garrantzirik. \layout Standard Esan dugu maila bakoitzak berari dagokion ikurra erabiltzen duela etiketatzat. Ondoren erabil daitezkeen lau ikurren adibidea daukazu. Konturatu zaitez eskuliburu hau pantailan irakurtzen ari bazara, horien arteko ezberdintasunik ez duzula aurkituko. \layout Itemize Lehen mailako \family sans Elementua \family default -ren etiketa puntu beltz lodi bat da, edo buleta. \begin_deeper \layout Itemize Bigarren mailako etiketa marra bat da. \begin_deeper \layout Itemize Hirugarrengoaren etiketa izartxoa da. \begin_deeper \layout Itemize Laugarrengoaren etiketa zentratutako puntua da. \end_deeper \layout Itemize Hirugarren mailara itzuli da. \end_deeper \layout Itemize Bigarren mailara itzuli da. \end_deeper \layout Itemize Kanpoeneko mailara itzuli da. \layout Standard Horiek \family sans Elementua \family default zerrendarako etiketa lehenetsiak dira. \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default menura jo eta irekitzen den elkarrizketa-koadroko \family sans Buletak \family default izeneko fitxan etiketak pertsonaliza ditzakezu. \layout Standard Ohartuko zinen elementuen arteko tartea gutxitzen dela sakonera handitzen den heinean. Habiaratze eta sakonerei buruzko trikimailuak \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atalean azaltzen ditugu. Ziurtatu zaitez hori irakurtzeaz! \layout Subsubsection Zenbatuta \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:zenbatuta} \end_inset \family sans Zenbatuta \family default ingurunea eskemak eta zenbatutako zerrendak sortzeko erabiltzen den tresna da. Propietate hauek ditu: \layout Enumerate Elementu bakoitzak zenbaki bat dauka bere etiketa gisa. \begin_deeper \layout Enumerate Zenbaki-mota habiaratze-sakoneraren arabera dago. \end_deeper \layout Enumerate LyX-ek elementuak automatikoki zenbatzen ditu, baita etiketak egokiro eguneratu ere. \layout Enumerate \family sans Zenbatuta \family default ingurune berri bakoitzak zenbatzailea bat baliora berrasieratzen du. \layout Enumerate \family sans Elementua \family default ingurunea bezala, \family sans Zenbatuta \family default inguruneak: \begin_deeper \layout Enumerate Elementuak ezkerraldearekiko desplazatzen ditu. Elementuak edozein zabaleratakoak izan daiteke. \layout Enumerate Elementuen arteko tartea gutxitzen du habiaratze-sakonera gehitzen doan heinean. \layout Enumerate Habiaratze-sakoneraren arabera etiketa-mota ezberdinak erabiltzen ditu. \layout Enumerate Lau habiaratze-maila arte ezkontzen uzten du. \end_deeper \layout Standard Elementua ingurunea ez bezala, \family sans Zenbatuta \family default -k elementu bakoitzarentzat hainbat etiketa erakusten ditu. Hona hemen LyX-ek nola etiketatzen dituen \family sans Zenbatuta \family default inguruneko lau mailak : \layout Enumerate Lehen mailak ( \family sans Zenbatuta \family default ingurunekoak) zenbaki arabiarrak (puntu batekin jarraituz) erabiltzen ditu. \begin_deeper \layout Enumerate Bigarren mailakoak parentesi artean hizki minuskulak erabiltzen ditu. \begin_deeper \layout Enumerate Hirugarrenak hizki xeheak eta \family sans Erromatar \family default letra-tipokoa (segidan puntu bat jarriz) erabiltzen ditu. \begin_deeper \layout Enumerate Laugarren mailak hizki larriak (puntu batekin Jarraituz) erabiltzen ditu. \layout Enumerate Berriro, jakin ezazu elementuen arteko tartea gutxitzen dela habiaratze-sakonera handitzen den heinean. \end_deeper \layout Enumerate Itzuli hirugarren mailara. \end_deeper \layout Enumerate Bigarrenera itzuli. \end_deeper \layout Enumerate Itzuli kanpokoenera. \layout Standard Beste behin, \family sans Zenbatuta \family default inguruneak darabilen zenbakera-mota pertsonaliza dezakezu. Horretarako LaTeX hitzaurrean komandoak gehitu behar dira (ikus \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default eskuliburua). Egoera onean, pertsonalizatutakoa inprimatzeko bertsioan bakarrik erakutsiko da, ez LyX-eko pantailan. \layout Standard Hemen azaldutakoak baino habiaratze-maila gehiago dago. Habiatzeari buruzko gauza gehiago ikasteko, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atala irakurri beharko zenuke. \layout Subsubsection Azalpena \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:azalpzerren} \end_inset Aurreko bi inguruneak ez bezala, \family sans Azalpena \family default zerrendak ez du etiketarik jartzen. Horren ordez, LyX-ek lehenbiziko lerroko lehen "hitza" erabiltzen du etiketa gisa. Ikus adibidea: \layout Description Adibidea: Hau Azalpena inguruneko adibide bat da. \layout Standard LyX-ek etiketa letra lodiarekin konposatzen du, eta etiketa eta lerroko gainerakoaren artean tarte gehigarri bat jartzen dio. \layout Standard Orain, galde dezakezu ea zer esan nahi dugun "lerroko lehen 'hitza'" esaldiareki n. \family sans Zuriune \family default teklak ez du zuriune karakterea gehitzen, hitz bat beste batetik bereizten du bakarrik. \family sans Azalpena \family default ingurunean, \family sans Zuriunea \family default teklak LyX-i etiketaren amaiera non dagoen esaten dio, baldin eta elementuaren lehenbiziko lerroaren hasieran bagaude. \layout Standard Hala ere, zer gertatzen da \family sans Azalpena \family default ingurunean hitz bat baino gehiagok osatu behar badute etiketa? Erraza: erabili \family sans Zuriune\SpecialChar ~ babestua \family default ( \family sans C-Zuriunea \family default edo erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu \family default \SpecialChar \menuseparator \family sans Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default \SpecialChar \menuseparator \family sans \bar under Z \bar default uriune\SpecialChar ~ babestua \family default menua. Ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:htartea} \end_inset \SpecialChar ~ atala xehetasun gehiagorako). Hemen daukazu adibide bat: \layout Description Bigarren\SpecialChar ~ adibidea: Honek \family sans Azalpena \family default zerrendako elementu bateko etiketan \family sans Zuriune\SpecialChar ~ babestua \family default nola erabiltzen duen erakusten du. \layout Description Erabilera: \family sans Azalpena \family default ingurunea definizio eta teorementzako erabili beharko zenuke. Hitz bat bere azalpenetik bereizteko erabiltzen da. Ez da egokia deskribatzea nahi duzun sententzia oso baterako \family sans Azalpena \family default ingurunea erabiltzea. Hobe duzu \family sans Elementua \family default edo \family sans Zenbatuta \family default eta barruan habiaratuta hainbat \family sans Estandarra \family default paragrafo-mota erabiltzea. \layout Description Habiaratu: Beste ingurune batzuen barruan \family sans Azalpena \family default ingurunea habiara dezakezu. \layout Standard Jabetuko zinen LyX-ek, lehenbiziko lerroaren ostean, paragrafo berdineko beste lerro guztiak lehenarekiko koskatzen dituela. \layout Subsubsection LyX-eko Zerrenda \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:lyxzerren} \end_inset Zerrenda \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \emph on Itzultzailearen oharra \emph default : atal honetan adierazitakoa \family sans Etiketatua \family default ingurunerako ere baliagarria da. \end_inset ingurunea LaTeX-entzako LyX luzapen bat da. \layout Standard Orain, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:elementua} \end_inset eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:azalpzerren} \end_inset atalak irakurri gabe honantz etorri bazara, ergelkeri bat egin duzu. \family sans Zerrenda \family default inguruneak ez du zenbatutako zerrendarik sortzen. Hori \family sans Zenbatuta \family default -k egiten du, eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:zenbatuta} \end_inset \SpecialChar ~ atalean aurkituko duzu. \layout Standard \family sans Azalpena \family default ingurunean bezala, \family sans Zerrenda \family default inguruneak erabiltzaileak definitutako etiketak erabiltzen ditu zerrendako elementu bakoitzaren etiketa gisa. Zenbait ezberdintasun daude bestelako hiru zerrenda-motekin konparatuz: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans elementu-etiketak \family default LyX-ek lerroaren aurreneko "hitza" elementu-etiketa bezala erabiltzen du. Paragrafoko lehenbiziko zuriuneak etiketaren amaiera markatzen du. Etiketa bezala hitz bat baino gehiago behar baduzu, erabili \family sans Zuriune\SpecialChar ~ babestuak \family default , arestian azaldu den antzera. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans marjinak \family default Ikusi duzunez, LyX-ek hainbat marjina erabiltzen ditu elementuaren etiketa eta gorputzarentzat. Testuaren gorputzak ezkerraldetik desplazamendu handiagoa dauka, lehenetsitako etiketa gehi zenbait zuriune gehituta bezalakoa izanik. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans etiketa-zabalera \family default LyX-ek etiketaren zabalerako bi hauetariko bat erabiltzen du: etiketa edo lehenetsitako luzeretatik handiena erabiltzen du. Oraingo etiketa luzeagoa bada, etiketa lehen lerrora "zabaldua" izango da. Beste era batera esanda, lehen lerroko testua ez da gainerakoak darabilen marjinarekin lerrokatzen. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans zabalera-lehenetsi \family default a Zabalera hau lehenetsi gisa ezar dezakezu. Gaur egun nahiko erraza izaten da. Horrela \family sans Zerrenda \family default ingurune bateko elementuen testuek ezkerraldeko marjina berdina erabiltzen dutela ziurta dezakezu. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans erabilera \family default \family sans Zerrenda \family default ingurunea \family sans Azalpena \family default zerrenda bezala erabili beharko zenuke: erabili hitz baten deskripzioa landu behar duzunean. Hori egiteko, \family sans Zerrenda \family default inguruneak beste bide bat eskaintzen dizu, amaierako diseinu ezberdin bat erabiltzea. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans habiaratzea \family default Beste ingurune batzuen barruan \family sans Zerrenda \family default ingurunea habiara dezakezu. Beste zerrenda paragrafo-ingurune bezala lantzen dira. Habiarazteari buruzko xehetasun gehiagorako, irakur \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atala. \layout Standard Ikus dezakezunez, funtzio guztiak dituen paragrafo-ingurune bat da! \layout Standard Etiketaren zabalera lehenetsia aldatzeko, hautatu aldatu nahi diren zerrendako elementuak. Nahi baduzu, kurtsorea zerrendan mugitu aldatu nahi duzun elementuaren gainean jarri arte. Orain, ireki \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under P \bar default aragrafoa \family default menua eta joan \family sans Etiketa\SpecialChar ~ zabalera \family default eremura. Eremu horretako testuak lehenetsitako etiketa-zabalera zehazten du. Bene-benetan nahi baduzu, zure etiketarik luzeenaren testua hemen erabil dezakezu, baina ez da beharrezkoa. " \family sans M \family default " hizkia hainbat aldiz erabiltzea aholkatzen dizugu. Zabalera handiena duen hizkia da eta LaTeX-eko zabalera-unitate estandarra da. Adibideko \family sans Zerrendaren \family default lehenetsitako etiketa-zabalera 6 " \family sans M \family default " luzerakoa da. \family sans Etiketa-zabalera \family default eremuan " \family sans M \family default " erabiltzeak beste abantaila bat dauka: ez daukazu \family sans Zerrenda \family default ingurunea aldatzen duzun bakoitzean \family sans Etiketa-zabalera \family default eremuaren edukia aldatu beharrik. \layout Standard Aipatu behar dizugun \family sans Zerrenda \family default inguruneko beste ezaugarri bat dago. Adibideetan ikusi ahal izan duzunez, LyX-ek ezker-justifikazioarekin jartzen ditu elementuen etiketak. \family sans Lerro-betetzailea \family default k (edo \family sans HBete \family default ) erabil ditzakezu LyX-ek etiketei ezartzen diren lerrokadura aldatzeko. Lerro-betetzaileei buruzkoak \begin_inset LatexCommand \ref{atal:htartea} \end_inset \SpecialChar ~ atalean ezartzen dira. Ikus adibide batzuk: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Ezkerrean \family default \family sans Zerrendako \family default elementu-etiketen lehenespena. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans \hfill Eskuinean \family default \family sans Lerro\SpecialChar ~ betetzailea \family default etiketaren hasieran jarriz etiketa eskuinera lerrokatuko du. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \hfill \family sans Erdian \hfill \family default \family sans Lerro\SpecialChar ~ betetzaile \family default bat etiketaren hasieran eta bestea amaieran jarriz, etiketa erdiratzen du. \layout Standard Ez zaitez kezkatu \family sans Lerro\SpecialChar ~ betetzaileak \family default zer diren ez badakizu. Gogoratu \family sans Zerrenda \family default ingurunearen itxura pertsonalizatzeko erabiltzen direla. \layout Standard \family sans Zerrenda \family default -motako lau paragrafo-ingurunetan erabiltzen da. Esan al dizugu inguruneak habiarazteko xehetasunak \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atalean aipatzen ditugula eta zerrenda inguruneetan erabiltzeko irakurtzea komeni zaizula? \layout Subsection Gutunak \layout Subsubsection Helbidea eta eskuin-helbidea: gainbegiratzea \layout Standard LyX-ek gutunentzako dokumentu-klaseak dituenez, bi paragrafo-ingurune sortu ditugu: \family sans Helbidea \family default eta \family sans Eskuin-helbidea \family default izenekoak. Gutun-klasea erabiltzeko, ordena batean erabili behar dira paragrafo-ingurune zehatz batzuk, bestela LaTeX dokumentuan zorabiatzen da. Bestalde, \family sans Helbidea \family default eta \family sans Eskuin-helbidea \family default inguruneak nonnahi erabil ditzakezu, ez dago inolako arazorik. Beste inguruneetan habiaratu daitekeen arren, hauen barruan ezin da ezer habiaratu. \layout Standard Noski, \family sans Helbidea \family default eta \family sans Eskuin-helbidea \family default gutun eta bestelako dokumentuetan ere erabiltzeko aukera dago. Adibidez, \family sans Eskuin-helbidea \family default ingurunea artikuluen tituluak (Europako zenbait unibertsitatetako egunkariak darabiltzatenak) sortzeko erabiltzen da. \layout Subsubsection Erabilera \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:helbi_erabil} \end_inset \family sans Helbidea \family default inguruneak testua helbide baten estiloarekin egituratzen du, eta zenbait herrialdetan gutuna ireki eta sinatzeko erabiltzen dute. Horren antzera, \family sans Eskuin-helbidea \family default inguruneak testua eskuinera lerrokatutako helbide baten estiloarekin egituratze n du, herrialde batzuetan igorlearen helbidea eta eguneko data idazteko erabiltzen da. Hona bakoitzaren adibideak: \layout Right Address Eskuineko helbidea \newline Nor naiz? \newline Non nago? \newline Noiz da? \newline Zer da gaur? \layout Standard Gainekoa \family sans Eskuin-helbidea \family default zen. Jakin ezazu lerro guztiek ezkerraldeko marjina berdina daukatela, LyX-ek testu luzeena lerro bakun batean egon dadin ezartzen du. Hona Helbidea ingurunearen adibidea: \layout Address Zein zara zu? \newline Nora bidaliko dut hau? \newline Zure posta-kutxa eta herrialdea \layout Standard Ikusten duzunez, bai \family sans Helbidea \family default bai \family sans Eskuin-helbidea \family default inguruneek beraien eta hurrengo paragrafoen artean tarte zabalagoa gehitzen dute. Horiei buruz ari garela, ingurune hauetan \family sans Lerro-itzulera \family default sakatzen baduzu, LyX-ek habiaratze-sakonera berrasieratu eta \family sans Estandarra \family default ingurunera bihurtuko du. Horrek badu zentzua, \family sans Lerro-itzulera \family default tekla \family typewriter break-paragraph \family default funtzioa baita, eta helbide bateko lerro bakoitza ez baita paragrafo bat. Honela, \family sans C-Lerro\SpecialChar ~ itzulera \family default edo \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia\SpecialChar \menuseparator Lerro\SpecialChar ~ jauzia \family default ( \family typewriter break-line \family default ) erabiliz \family sans Helbidea \family default edo \family sans Eskuin-helbidea \family default ingurunean lerro berri bat has dezakezu. \layout Subsection Idazkera akademikoa \layout Standard Idazkera akademiko gehienek laburpen batekin hasten dira eta bibliografia edo erreferentzia-errenda batekin amaitzen dira. LyX-ek bi hauentzako paragrafo-inguruneak ditu. \layout Subsubsection Laburpena \layout Standard \family sans Laburpena \family default ingurunea artikulu bateko laburpenerako erabili ohi da. Teknikoki, ingurune hau nahi duzun lekuan erabil dezakezun arren egokiena dokumentuaren hasieran erabiltzea da, tituluaren ostean. Alferrik ibiliko zara \family sans Laburpena \family default beste ingurune baten barruan habiaratu nahian, edo alderantziz. Ez baitabil. \family sans Laburpena \family default ingurunea "artikulua" edo "txostena" dokumentu-klaseetan bakarrik erabil daiteke ("amsart"-en ere erabilgarria da, "artikulua" klasearen bertsio espezializatu bat baita). "Liburua" klaseak \family sans Laburpena \family default inguruneari ez ikusi egingo dio, eta "gutun" motako dokumentu-klasean erabiltze a erabateko zentzugabekeria da. \layout Standard \family sans Laburpena \family default inguruneak zuregatik hainbat gauza egin ditzake. Lehenbizi, "Abstract" \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \emph on Itzultzailearen oharra \emph default : euskaraz "laburpena" izan arren, etiketa ingelesez agertuko da. \end_inset izeneko etiketa erdian eta testuaren gainean jarriko du. Etiketa eta laburpenaren testuak elkarrengandik bereizteko tarte bertikala egongo da. Bigarrena, letra-tipo denak tamaina txikiagoz konposatuko ditu, espero zenuen bezala. Azkenik, laburpenaren eta dagokion testuaren artean tarte bertikal bat sartuko du. Beno, horrela agertuko da behintzat LyX-eko pantailan. Dokumentua "txostena" klasekoa bada, laburpena bereiztutako beste orrialde batean agertuko da, fitxategiaren inprimatzeko bertsioan. \layout Standard Paragrafo berri bat hasteko \family sans Lerro-itzulera \family default sakatzen bada, paragrafo-ingurunea ez da berrasieratuko. Paragrafo berria \family sans Laburpena \family default ingurunean jarraituko du. Laburpenarekin amaitutakoan, zeu arduratu beharko zara hurrengo paragrafoak nahi duzun paragrafo-ingurunera bihurtzen. \layout Standard \family sans Laburpena \family default ingurunearen adibidea bat jarri nahiko genuke, baina ezinezkoa zaigu, dokumentu hau "liburu" klasekoa delako. "Laburpena" entzuten duzun lehen aldia izango balitz, zuretzako ez dela garrantzitsua esan nahiko luke. \layout Subsubsection Bibliografia \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:bibliografia} \end_inset \family sans Bibliografia \family default ingurunea erreferentziak zerrendatzeko erabiltzen da. Teknikoki, ingurune hau nonnahi erabil dezakezun arren, dokumentuaren amaieran erabili beharko zenuke. Ez saiatu \family sans Bibliografia \family default ingurunea beste ingurune batean habiarazten (edo alderantziz), ez baitabil. \layout Standard Lehen aldiz \family sans Bibliografia \family default ingurunea irekitzerakoan, LyX-ek tarte bertikal handia gehituko du, ondoren "Bibliography" edo "References" izenburua hitzarekin, dokumentu-klasearen arabera. Izenburua letra lodi handikoa da. \family sans Bibliografia \family default inguruneko paragrafo bakoitza bibliografiako sarrera bat izango da. Honela, \family sans Lerro-itzulera \family default sakatuz ez du paragrafo-ingurunea berrasieratuko, eta paragrafo berri bakoitza \family sans Bibliografia \family default ingurunekoa izango da. \layout Standard Paragrafo bakoitzaren lehen lerroko hasieran zenbaki bat agertzen duen gris koloreko botoi bat ikusiko duzu. Bertan klikatuz, elkarrizketa-koadro bat irekiko zaizu, eta \family sans Gako \family default eta \family sans Etiketa \family default bat ezar dezakezu. \family sans Gakoa \family default izen sinbolikoa da, eta hori erabiltzen da bibliografia-sarrerari aipamena egiteko. Adibidez, demagun zure lehen bibliografiako sarrera LaTeX-i buruzko liburu bat dela. Sarrera honentzat gakoa "latexgida" aukera dezakezu. Etiketa bat ere eman diezaiokezu, gris koloreko txertatze-kutxan erakutsiko da. \layout Standard \family sans Gakoa \family default eremua ez da erabilgaitza. Zure bibliografia-sarrerak aipatzeko, erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under Z \bar default itazio\SpecialChar ~ erreferentzia \family default menua. Aukeratu gakoen zerrendan dagoenetariko bat, ondoren gehitu erreferentzia bat ezkerreko gezian klikatuz eta hautatutako gako zerrendan gehituko du. Hainbat erreferentzia jar daiteke gako bat baino gehiago hautatuz. Bibliografiaren adibidea dokumentu honen amaieran agertzen da. Bi sarrera aipatzeko adibide bat hau da: "Ikus \begin_inset LatexCommand \cite{latexgida} \end_inset edo \begin_inset LatexCommand \cite[3. kapitulua]{latexlagunartea} \end_inset ". Bigarrenean, zitazioaren elkarrizketa-koadroko \family sans Testua\SpecialChar ~ ondoren \family default eremuan " 3. kapitulua" esaldia sartu diogu. Pantailan ikusten dituzun "latexgida" eta "latexlagunartea" testuak inprimatzer akoan bibliografiaren zenbaki edo etiketagatik ordeztuko dira. \layout Standard LaTeX-eko BibTeX bibliografiako pakete garatuena ere LyX-ek onartzen du. BibTeX nola erabiltzen den jakiteko, irakurri \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default eskuliburua. \layout Subsection Xede berezia \layout Standard Inolako kategoriatan sailkatzen ez diren hiru ingurune estandar daude, xede berezietarako prestatuak baitaude. Zertarako eta nola erabiltzen diren argituko dugu. \layout Subsubsection Epigrafea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:epigrafediseinua} \end_inset \family sans Epigrafea \family default ingurunea \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default eta \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default entzako paragrafo-ingurune lehenetsia da. LyX-eko pantailan "Figure #:" edo "Table #:." etiketak ikusiko dituzu, dauden mugikor-moten arabera. Inprimatzeko irteerako dokumentuaren bertsioan oraingo \family sans Erreferentzia-zenbakia \family default etiketa honetan ordeztua izango da. \layout Standard Ezin izango duzu \family sans Epigrafea \family default ingurunean ezer habiaratu, edo alderantziz. Gainera, \family sans Lerro-itzulera \family default sakatzerakoan paragrafoa \family sans Estandarra \family default ingurunera bihurtuko du, azken finean \family sans Epigrafea \family default paragrafo bakar bat baita. \layout Standard Ezin duzu \family sans Epigrafea \family default ingurunea \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default edo \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default retik at erabili. Ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudiak} \end_inset eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudimugik} \end_inset \SpecialChar ~ atalak \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default edo \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default buruzko informazio gehiago eskuratzeko. \layout Subsubsection LyX kodea \layout Standard LyX kodea ingurunea LyX programaren beste hedapen bat da. Testua \family typewriter idazmakina \family default letra-tipoarekin konposatzen du. Teklatuko \family sans Zuriune \family default tekla zuriune gisa ere badabil \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \family sans LyX-kodea \family default ingurunean, \family sans Zuriune \family default tekla zuriune babestu bezala lantzen da, hitz baten amaiera markatu ordez. \end_inset ; LyX-ek jarraian hainbat zuriune idazteko aukera eskaintzen dizun egoera bakarra du. Lerro zuriak txertatzeko, \family sans C-Lerro-itzulera \family default ( \family typewriter break-line \family default funtzioa) erabiltzen jarraitu beharko duzu. Lerro-itzulerak paragrafoa apurtzen du. Ohartu zaitez \family sans Lerro-itzulera \family default batek ez duela paragrafo-ingurunea berrasieratzen. Hori dela eta, LyX kodea ingurunea erabiltzen amaitzen duzunean, paragrafo-ingu runea aldatzeaz zeu arduratu beharko duzu. Horretaz gain, LyX kodea ingurunea beste batzuen barruan habiara dezakezu. \layout Standard Ingurune honek berezitasun gutxi batzuk ditu: \layout Itemize Ezin duzu \family sans C-Lerro \family default itzulera paragrafo berri baten hasieran erabili (adib. ez duzu \family sans Lerro-itzulera \family default baten ondoren \family sans C-Lerro \family default itzulera sartu). \layout Itemize Ezin duzu \family sans C-Lerro-itzulera \family default baten ondoren \family sans Zuriunea \family default sartu. \layout Itemize Erabili \family sans Lerro-itzulera \family default paragrafo berri bat sortzeko, ondoren sartu \family sans Zuriunea \family default . \layout Itemize Edo, erabili \family sans C-Lerro-itzulera \family default horren ordez. \layout Itemize Ezin duzu paragrafo edo lerro huts bat eduki. Lerro zuria (edo hutsa) nahi duzun bakoitzean gutxienez Zuriune bat jarri beharko duzu. Bestela LaTeX-ek erroreak sortuko ditu. \layout Itemize Ezingo duzu idazmakinako komatxo bikoitzak \family sans " \family default ikurra idatziz lortu, benetako komatxoak sartuko baititu. Idazmakinaren komatxo bikoitzak \family sans C-" \family default (edo \family sans C-q \family default Emacs antzeko teklatu-mapa erabiliz gero) jokoarekin lortzen da. \layout Standard Hona adibide bat: \layout LyX-Code #include \layout LyX-Code \layout LyX-Code int main(void) \layout LyX-Code \layout LyX-Code { \layout LyX-Code /* hau \begin_inset ERT status Collapsed \layout Standard {} \end_inset nire C programaketa-hizkuntzako lehen programa da. */ \layout LyX-Code printf("Kaixo mundua \backslash n"); \layout LyX-Code return 0; \layout LyX-Code } \layout Standard Hau hasiberrientzat "Kaixo mundua" izeneko programatxo bat da. \layout Standard LyX kodea inguruneak xede bat dauka: kodea konposatzea, programa baten jatorrizk o kodea, komando-lerroko script-a, rc-fitxategia, eta abar. Erabili oso egoera berezietan bakarrik, idazmakina batekin bezalako testua sortu behar duzunean, alegia. \layout Subsubsection Iruzkina \layout Standard \family sans Iruzkina \family default ingurunea zure dokumentuari buruzko iruzkinak idazteko erabiltzen da, eta inprimatzeko irteeran ez da agertzen. Garbiago gelditu dadin, LyX-ek iruzkin ingurunearentzat beste kolore bat aurkezten du, bestelako testuak darabiltzatenetik nabarmenduz. \layout Section Inguruneak habiaratzea \begin_inset LatexCommand \label{atal:habiaratu} \end_inset \layout Subsection Zertan datza bere garrantzia \layout Standard Arestian azaldu den bezala, behin eta berriz aipatu dizugu "zoaz \begin_inset LatexCommand \ref{atal:habiaratu} \end_inset \SpecialChar ~ atala irakurtzera". Litekeena da zergatik duen hainbesteko garrantzia galdetzen egotea. \layout Standard LyX ohiko "testu-prozesadorea-goretsitako-idazmakinen-gisa" kontzeptutik ezberdintzen duen ezaugarri garrantzitsuena dauka. Idazmakina batekin testua zuzenean orri batean tintarekin idazten da. Egungo testu-prozesadore asko ez dira askoz ere hobeak, testua pantailako pixel eta memoriako byte bezala kudeatzen dute. Aurkako jokaeran, LyX-ek testua bloke batu bat bezala, testuinguru zehatz eta propietate bereziekin, lantzen du. Hala ere, zer gertatzen da "bloke" batek beste "bloke" baten propietateak eskuratu eta erabili nahi baditu? \layout Standard Adibide zehatz bat: eskemak. Zure eskeman hiru gai nagusi dituzu, baina 2. gaiak bere baitan bi azpigai ditu. Hau da, zerrenda bat beste zerrenda baten barruan daukazu, 2. gaiari barne-zerrenda bat erantsita: \layout Enumerate bat \layout Enumerate bi \begin_deeper \layout Enumerate azpizerrenda - 1. elementua \layout Enumerate azpizerrenda - 2. elementua \end_deeper \layout Enumerate hiru \layout Standard Nola sartzen duzu zerrenda bat beste baten barruan? Oraingoz erantzuna agerikoa da: bata beste baten barruan habiaratuz. \layout Standard Diotenez, ingurune bat habiaratzea nahiko samurra omen da: hautatu \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuan \family sans Handitu\SpecialChar ~ ingurune-sakonera \family default edo \family sans Gutxitu\SpecialChar ~ ingurune-sakonera \family default uneko paragrafoaren habiaratze-sakonera aldatzeko (egoera-barrak paragrafoak duen sakonera-maila erakutsiko dizu). Zaila egin zaizu? \layout Standard Tekla-elkarteak ere erabil ditzakezu, \family sans S-M-Ezkerra \family default eta \family sans S-M-Eskuina \family default \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default eta \family sans M-p \SpecialChar ~ Eskuina \family default ere erabil ditzakezu, atseginagoak badituzu bederen. \end_inset , habiaratze-maila aldatzeko. Aldaketa egindako uneko hautapenean (hainbat paragrafo batera habiaratzeko) edo uneko paragrafoan eragina izango du. \layout Standard Oroitu zaitez LyX-ek habiaratze-sakonera ahal badu aldatuko duela soilik. Ezinezkoa bada, ez da ezer gertatuko sakonera aldatzen saiatzen bazara. Gainera, paragrafo baten sakonera aldatzen baduzu, horren barruan habiaratuta dagoen paragrafo bakoitzaren sakonera ere aldatuko da. Zaila egiten zaigu egoera honetan LyX-ek zehazki jorratzen duena azaltzea. Zure testuak duen itxuraren arabera baitago. Egin dezakezun onena da habiaratze-sakonerak aldatu eta zer gertatzen den ikusiz jolastea. \layout Standard Habiaratzea ez dago zerrendentzako bakarrik mugatua. LyX-en edozer gauza nahi duzunaren barruan habiaratzeko aukera daukazu, ikertuko duzun bezala. Paragrafo-inguruneak habiaratzearen egiazko ahalmena da hau. \layout Subsection Zer habiaratu dezakezu, eta zer ez? \layout Standard Zuretzako paragrafo-inguruneak zerrendatu aurretik, habiaratze-sakonerak lan egiteko duten moduari buruzko zerbait gehiago aurkeztu behar dizugu. \layout Standard Habiaratzeei buruzko galderak ezin dira bai edo ez, ahal duzu edo ezin duzu batekin erantzun. Galdera egokiagoa "nola" hitzak dauka. Ingurune bat beste edozein ingurunetan habiara dezakezu? Eta horren barruan beste bat habiaratu? Horietako bati "bai" erantzuteak ez du ziurtatzen besteei "bai" erantzun dakiekeenik. \layout Standard Paragrafo-inguruneak, LyX-en, habiaratzerakoan hiru gauza hauetariko bat egin dezake: lehenengoa, ingurune bat erabat habiagaitza izan daiteke; bigarrena, badaude erabat habiarakorrak diren inguruneak, beraz batzuk beste ingurunetan habiara ditzakezun bezala, beste horiek aurrekoen barruan habiaratzeko aukera daukazu. Azken ingurune-mota bat dago. Mota hauetakoa beste ingurune batean habiara dezakezu, eta hori da dena. Ezin duzu hauetan ezer habiaratu. \layout Standard Ondoren hiru motak, habiaratze-jokabidearen arabera sailkatuta, eta bakoitzean zein paragrafo-ingurune dauden zerrendatzen ditugu \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Arrazoi bitxi bat dela eta, LyX-ek bai \family sans Bibliografia \family default bai \family sans Laburpena \family default habiarazteko aukera eskaintzen dizu. Gainera, LyX-ek \family sans Titulua \family default , \family sans Egilea \family default eta \family sans Data \family default beste inguruneetan habiaratzen uzten dizu. Hori ez egitea aholkatzen dizugu. LaTeX-ek txahalarena egingo du (botaka) hori egiten saiatzen bazara. Berriro diogu, ez egin! Ez dakigu zergatia. Nola nahi ere, testuinguru aldetik ez dauka zentzurik ingurune horiek habiarazt ea; beraz, zergatik nahi izan dezakezu hori egin? \end_inset : \layout Description Habiaragaitzak Ezin dira habiaratu. Ezin da beroien barruan bestelakorik habiaratu. \begin_deeper \layout Itemize \family sans Zatia \layout Itemize \family sans Kapitulua \layout Itemize \family sans Atala \layout Itemize \family sans Azpiatala \layout Itemize \family sans Azpiazpiatala \layout Itemize \family sans Paragrafoa \layout Itemize \family sans Azpiparagrafoa \layout Itemize \family sans Zatia* \layout Itemize \family sans Kapitulua* \layout Itemize \family sans Atala* \layout Itemize \family sans Azpiatala* \layout Itemize \family sans Azpiazpiatala* \layout Itemize \family sans Bibliografia \layout Itemize \family sans Laburpena \layout Itemize \family sans Titulua \layout Itemize \family sans Egilea \layout Itemize \family sans Data \end_deeper \layout Description Erabat\SpecialChar ~ habiarakorra Habiara dezakezu. Bestelakoak hauen barnean habiara ditzakezu. \layout Itemize \family sans Bertsoa \layout Itemize \family sans Zita \layout Itemize \family sans Zitazioa \layout Itemize \family sans Elementua \layout Itemize \family sans Zenbatuta \layout Itemize \family sans Azalpena \layout Itemize \family sans Zerrenda \layout Itemize \family sans LyX-kodea \layout Description Barne-habiarakorra Hauek besteen barruan habiara ditzakezu. Ezin duzu hauen barruan bestelakorik habiaratu. \layout Itemize \family sans Estandarra \layout Itemize \family sans Eskuin\SpecialChar ~ helbidea \layout Itemize \family sans Helbidea \layout Standard Epigrafea ingurunea ezin da inon sailkatu, zeren eta \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default eta \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default elementuetan bakarrik erabiltzen baita. \layout Subsection Besteak habiaratzea: taulak, matematikak, mugikorrak, e.a. \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:taula-eta-irud-habiara} \end_inset Paragrafo-inguruneak ez diren beste hainbat gauza daude, eta nolabait habiaratze ak eragiten diete. Hauek dira: \layout Itemize ekuazioak \layout Itemize taulak \layout Itemize irudiak \layout Description \emph on Oharra \emph default : irudi edo taula bat \family sans Mugikor \family default egoeran jartzen baduzu, ez da egia izango. Xehetasun gehiagorako, ikus azpian edo \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudiak} \end_inset edo begiratu \begin_inset LatexCommand \ref{atal:taulak} \end_inset \SpecialChar ~ ataletan. \layout Standard LyX-ek hiru elementu hauek hitz edo paragrafo bat bezala kudeatu ditzake. Egia da taula bat lerro-barnean ezin duzula sartu, baina matematika eta irudiak bai. Irudi edo ekuazio bat lerro-barnean badago, dagoen paragrafoarekin batera \emph on sakonduko \emph default da. \layout Standard Bestalde, ekuazio, irudi edo taula bat bere "paragrafo" propioan balego, "barne-habiarakorra" motako paragrafo-ingurune baten bezalako jokabidea izango dute. Edozein ingurunetan habiaratu ahal izango dituzu, baina (zer esanik ez dago) hauen barruan ezer habiaratzerik ezin izango duzu. \layout Standard Hona hemen taula duen adibidea: \layout Enumerate Lehenengo elementua \begin_deeper \layout Enumerate Hau \emph on (a) \emph default da eta habiaratuta dago. \begin_deeper \layout Standard \added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none a \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none b \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none c \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none d \end_inset \end_inset \end_deeper \layout Enumerate Hau \emph on (b) \emph default da. Une honetan, taula \emph on (a) \emph default barruan habiaratuta dago. \end_deeper \layout Enumerate Kanpora itzuli da. \layout Standard Taula ez badugu habiaratzen, zerrendak honako itxura hau edukiko du: \layout Enumerate Lehenengo elementua \begin_deeper \layout Enumerate Hau \emph on (a) \emph default da eta habiaratuta dago. \end_deeper \layout Standard \added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none a \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none b \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none c \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none d \end_inset \end_inset \layout Enumerate Hau \emph on (b) \emph default da. Taula \emph on (a) \emph default barruan \emph on ez \emph default dago habiaratuta dago. Egitez, erabat habiaratu gabe dago. \layout Enumerate Kanpora itzuli da. \layout Standard Badakigu ohartuko zinela, baina badaezpada ere aipatuko dugu. (b) elementua ez da habiaratu, zerrenda berri bateko lehenbiziko elementua da! \layout Standard Hanka sartzeko arriskua duen beste gauza bat dago: taula habiaratzea, baina nahiko sakonera ez ezartzea. LyX-ek taularen ondoren doan edozer gauza (azpi)zerrenda berri batean bihurtuko du. \layout Enumerate Lehenengo elementua \begin_deeper \layout Enumerate Hau \emph on (a) \emph default da, eta habiaratuta dago. \layout Standard \added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none a \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none b \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none c \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none d \end_inset \end_inset \layout Enumerate Hau \emph on (b) \emph default da. Dagoeneko, taula \emph on Lehenengo elementua \emph default ren barruan habiaratuta dago, baina ez \emph on (a) \emph default -ren barruan. \end_deeper \layout Enumerate Kanpora itzuli da. \layout Standard Ikus dezakezunez, (b) elementua zerrenda berri bateko aurreneko elementua izatera aldatu da, baina zerrenda berria 1. elementuaren barruan dago. Antzeko gauza gertatuko litzateke irudi edo ekuazio batekin. Ondorioz, taula, irudi edo ekuazio batzuk habiaratzen badituzu, sakonera egokian jartzen dituzula ziurta zaitez! \layout Standard Badaude \family sans Mugikorrak \family default izenekoak ere. \family sans Mugikor \family default bat etiketa antzeko batekin elkartuta dagoen testu-bloke bat da, baina kokapen finkorik ez dauka. Bloke hau orrialde bat edo bitan aurrerantz eta atzerantz "mugi" daiteke, leku egokienean kokatuz. \family sans Oin-oharrak \family default eta \family sans Albo-oharrak \family default mugikorrak dira, \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default eta \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default ren antzera. LyX-ekin dokumentu bat editatzen duzunean, itxitako \family sans Mugikor \family default bat etiketa gorridun gris koloreko botoi baten itxura dauka eta dagoen paragrafoarekin kokatzen da. Hala ere, \family sans Mugikor \family default bat irteerako testuan finkatutako kokalekurik ez daukanez, habiaratzeak ez du dokumentua LaTeX-era igorritakoan uneko kokalekuan eragiten. \layout Subsection Erabilera eta ezaugarri orokorrak \layout Subsubsection Habiaratze-mugak \layout Standard Mailez ari garenez, LyX-ek sei mailataraino habiara dezake. Hots, "Sei. maila" barrukoen sakonera da. Esan nahi duguna adierazteko adibidea: \layout Enumerate 1. Bat. maila - kanpokoa \begin_deeper \layout Enumerate (a) Bi. maila \begin_deeper \layout Enumerate i. Hiru. maila \begin_deeper \layout Enumerate A. Lau. maila \begin_deeper \layout Itemize Bost. maila \begin_deeper \layout Itemize Sei. maila \end_deeper \end_deeper \end_deeper \end_deeper \end_deeper \layout Standard Berriro, LyX-ek gehienez 6 maila ditu, zein paragrafo-ingurunetan dagoen ez dauka garrantzirik \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Zoritxarrez, LyX-ek ezin ditu muga horiek derrigortu. Gainditzen saiatzen bazara, LaTeX-ek erroreak sortuko ditu zure dokumentuaren irteera ekoizterakoan. \end_inset . Esanahi duena da \family sans Azalpena \family default zerrendan, edo \family sans Bertso \family default ingurunean, gehienez seigarren maila arte habiara dezakezula. Aurrerago ikusiko dugun bezala, inguruneak nahastu ditzakezu. \layout Standard Bi salbuespen daude sei mailako habiaratze horretan, eta adibidean ikus ditzakezu biak. Erabat habiarakorrak ez bezala, \family sans Zenbatuta \family default eta \family sans Elementua \family default inguruneetan laugarren mailako sakonera arte irits zaitezke. Arestiko adibidean, "A" elementuan beste \family sans Zenbatuta \family default zerrenda habiaratuz gero, erroreak sortuko lizkiguke. \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Tamalez, LyX-ek ez du muga hori betetzera derrigortzen. Gainezka egiten saiatzen bazara, eta zure dokumentua LaTeX-i igortzerakoan, azken horrek erroreak itzuliko dizkigu zure jarreraren sari gisa. Zintzo ibili! \end_inset \layout Subsection Adibide batzuk \layout Standard Habiaratzearekin egin ditzakezunak azaltzeko biderik egokiena argibidea da. Hainbat habiaratutako ingurune dituzten adibideak ditugu. Horietan, adibideak nola sortzen diren azalduko dizkizugu, horrela zeuk modu eroso batean sortzeko aukera eskainiz. \layout Subsubsection 1. adibidea: sei mailako habiaratze-sakonera \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 1.a Hau kanpoen dagoen maila da. \family sans Zerrenda \family default ingurunekoa da. \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 2.a Hau 2. mailakoa da. Sortzeko \family sans M-Lerro-itzulera \family default ondoren \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default laster-tekla sakatu dugu. \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 3.a Hau 3. mailakoa da. Oraingoan, \family sans Lerro-itzulera \family default sakatu dugu soilik, gero birritan \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default erabili dugu errenkadan. Aurreko mailan landu dugun bezala ere egin genezake, \family sans M-Lerro-itzulera \family default ondoren \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default laster-tekla sakatuz. Dagoeko konturatuko zinen hau ere Zerrenda ingurunea dela, eta automatikoki dagoela egoera honetan, ez? \begin_deeper \layout Standard Hau ordea \family sans Estandarra \family default ingurunea da, "3.a" barruan habiaratuta dagoenez 4. mailan kokatzen da. Hori egiteko, \family sans M-Lerro-itzulera \family default eta \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default sakatu orduko paragrafoa \family sans Estandarra \family default ingurunera bihurtu dugu. Erabili bide hori paragrafo bat baino gehiago daukan zerrenda-elementuak sortzeko. \family sans Azalpena \family default , \family sans Zenbatuta \family default eta \family sans Elementua \family default inguruneetan eta erabil dezakezu! \layout Standard Oraingo hau ere \family sans Estandarra \family default paragrafoa izateaz gain, 4. mailan dago. Lortzeko \family sans M-Lerro-itzulera \family default sakatzearekin nahikoa da. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 4.a Hau 4. mailan dago. \family sans M-Lerro-itzulera \family default sakatu bezain azkar, paragrafoaren ingurunea \family sans Zerrendara \family default itzuli dugu. Gogoratu, ezin dezakegula \family sans Estandarra \family default ingurunean ezer habiaratu, horregatik 4. mailan jarraitzen dugu. Nola nahi ere, "3.a" barruan gauzak habiarazten jarrai dezakegu. \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 5.a Hau 5. mailan kokatzen da\SpecialChar \ldots{} \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 6.a \SpecialChar \ldots{} eta hau 6. mailakoa da. Jadanik azken bi hauek nola landu ditugun jakin beharko zenuke. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 5.b Itzuli 5. mailara. Sakatu soilik \family sans M-Lerro-itzulera \family default , \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default batekin jarraituz. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 4.b Beste \family sans M-Lerro-itzulera \family default baten ostean \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default sakatuz, 4.\SpecialChar ~ mailara itzuliko gara. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 3.b Itzuli gara 3. mailara. Jadanik jakingo duzu nola egin dugun miraritxo hau. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 2.b Itzuli 2. mailara. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 1.b Eta azkenik, bidaia luze honetako kanporen dagoen mailara itzultzen gara, 1. mailara, alegia. Sententzia horren ostean, \family sans Lerro-itzulera \family default sakatu eta paragrafoa \family sans Estandarra \family default ingurunera bihurtuko dugu zerrenda amaitutzat jotzeko. \layout Standard Hor daukazu. Ene, bada! \family sans Azalpena \family default \family sans Zita \family default , \family sans Zitazioa \family default edota \family sans Bertsoa \family default ingurunean \family sans Zerrendaren \family default ordez ere erabil genezake. Adibidea antzera landuko zen. \layout Subsubsection 2. adibidea: herentzia \layout LyX-Code Hau \family sans LyX-kodea \family default ingurunea da, 1. mailakoa (kanpokoena). \layout LyX-Code Orain \family sans Lerro-itzulera \family default sakatu, ondoren \family sans M-p Eskuina \family default eta gero \layout LyX-Code \family sans Zenbatuta \family default ingurunera aldatuko dugu. \begin_deeper \layout Enumerate Hau \family sans Zenbatuta \family default ingurunea da, 2. mailan dago. \layout Enumerate Antzemango duzunez, \family sans Zenbatuta \family default -k bere gurasoa den \family sans LyX-kode \family default ingurunetik ezkerraldeko marjina jasotzen du eta letra-tipoa eta tarteak heredatu. \end_deeper \layout Standard Adibidea amaitzeko, \family sans Lerro-itzulera \family default sakatu dugu. Gero, paragrafoaren ingurunea \family sans Estandarra \family default izatera aldatu dugu eta habiaratze-sakonera berrasieratu dugu \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default behin erabiliz. \layout Subsubsection 3. adibidea: etiketak, mailak eta Zenbatuta eta Elementua inguruneak. \layout Enumerate Hau 1. mailakoa da, eta \family sans Zenbatuta \family default ingurunea darabil. Oraingoan hauen tropela habiaratuko ditugu. \begin_deeper \layout Enumerate Hau 2. mailan dago. Guk, \family sans M-Lerro-itzulera \family default ren ondoren, \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default erabili dugu, zer erabiliko duzu zuk? Txantxak alde batera utziz, honen barruan \family sans Elementua \family default ingurunea habiaratzen badugu, zer gertatuko litzateke? Bada, 3. mailan kokatuko litzakeela, baina zein etiketarekin? Izartxo bat? \begin_deeper \layout Itemize Ez! Bulet bat da. Hau lehen \family sans Elementua \family default ingurunea da, eta esan bezala, 3. mailan kokatu da. Beraz, etiketatzat bulet bat dauka. Ohartxo bat: hona iristeko \family sans M-Lerro-itzulera \family default erabili dugu, ondoren \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default lasterbidea, eta gero ingurunea \family sans Elementua \family default gisa jarri dugu. \begin_deeper \layout Itemize Hona hemen 4. maila, \family sans M-Lerro-itzulera \family default ostean \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default erabiliz sortu dugu. Bai jostagarria! Berriro egingo dugu... \begin_deeper \layout Enumerate ...5. maila lortzeko. Oraingoan, nola nahi ere, paragrafoa \family sans Zenbatuta \family default ingurunera itzuli dugu. Ohartu zaitez nolako zenbatze-mota erabili duen! Minuskulaz dagoen Erromatar letra-tipoa da, zeren eta hirugarren \family sans Zenbatuta \family default ingurune-mailan baikaude (adib. \family sans Zenbatuta \family default barruko \family sans Zenbatuta \family default barneko \family sans Zenbatuta \family default ingurunean gaude). \layout Enumerate Zer gertatzen da paragrafo-ingurunea aldatu gabe habiaratze-sakonera gutxitzen badugu? LyX-ek zelako zenbatze-mota erabiliko du? \layout Enumerate Ene! oraingoan ez baduzu asmatu ederki gabiltza! \family sans M-Lerro-itzulera \family default bakarrik erabili dugu uneko ingurunea eta sakonera mantenduz elementu berri bat sortzeko. \layout Enumerate Goazen \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default erabiltzera hurrengo \family sans M-Lerro-itzulera \family default ren ondoren sakonera gutxitzeko. \end_deeper \layout Enumerate Hau 4. mailan dago. Begiratu LyX-ek zein etiketa-mota erabiltzen duen! \end_deeper \layout Enumerate Hau berriz, 3.ekoa da. Mailak aldatu arren, Lyx-ek minuskulazko Erromatar letra-tipoko zenbakiekin jarraitzen du etiketatzen. Zergatik? \layout Enumerate Ez dakigu merezi ote duzun edo ez, baina hain jatorrak garenez erantzungo dizugu: habiaratze-sakonera aldatu den arren oraindik hirugarren \family sans Zenbatuta \family default ingurunean jarraitzen dugulako. Gogoratu Lyx-ek etiketaren zenbatzailea berrasieratu duela. \end_deeper \layout Enumerate Beste \family sans M-Lerro-itzulera \family default eta \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default sekuentzia landuz 2.\SpecialChar ~ mailara itzuli gara. Hori da eta! Oraingoan habiaratze-sakonera aldatu eta bigarren mailako \family sans Zenbatuta \family default ingurunera itzuli gara. \end_deeper \layout Enumerate Berriro \family sans M-Lerro-itzulera \family default eta \family sans M-p\SpecialChar ~ Ezkerra \family default jorratzen baditugu antzeko zerbait gertatuko da: 1.\SpecialChar ~ mailara (kanpoen dagoena) itzuliko gara. \layout Standard Azkenik, \family sans Estandarra \family default ingurunera berrezarriko dugu. Bistakoa denez, mailaren zenbakiak ez du \family sans Zenbatuta \family default eta \family sans Elementua \family default ingurunetako etiketa motekin zerikusirik. \family sans Zenbatuta \family default elementu batean erabiliko den etiketa-mota horren inguruan dauden \emph on beste \family sans Zenbatuta \family default ingurune \emph default kopuruek erabakitzen dute. Era berean, \family sans Elementua \family default inguruneari antzeko araua aplikatzen zaio. \layout Subsubsection 4. adibidea: garunak astindu \layout Enumerate Orain erabat zoratuko zaitugu. Beste adibideetan ez bezala, ez dugu hainbesteko sakonerarekin habiaratuko, ezta gauzak horrelako xehetasunez azalduko ere. (1. maila: \family sans Zenbatuta \family default ). \begin_deeper \layout Standard ( \family sans Lerro-itzulera \family default , \family sans M-p\SpecialChar ~ Eskuina \family default , \family sans Estandarra \family default : 2. maila) Lekuren batean, parentesi artean, adibidea nola sortu dugun buruzko azalpen oso laburra jarri dugu. Adibidez, bi laster-teklek aipatzen dute sakonera nola aldatu ditugun. Ingurunearen izena unekoa inguruneari dagokio, jakina. Aurretik edo atzetik zein mailatan kokatzen den ere ipini dugu. \end_deeper \layout Enumerate ( \family sans Lerro-itzulera \family default , \family sans Zenbatuta \family default : 1. maila) Hau zerrendako hurrengo elementua da. \begin_deeper \layout Verse Oraingoan bertsoa gehitu dugu \newline Okerrago izan zitekeen. \newline ( \family sans Lerro-itzulera \family default , \family sans M-p Eskuina \family default , \family sans Bertsoa \family default : 2. maila) \layout Verse Tripititai, trikitilai \newline Mendirik mendi lainoan \newline ( \family sans M-Lerro-itzulera \family default ) \layout Verse Zuretzat jarri dugu taula: \begin_deeper \layout Standard \added_space_top bigskip \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard arrai bat \end_inset \begin_inset Text \layout Standard bi arrai \end_inset \begin_inset Text \layout Standard arrai gorria \end_inset \begin_inset Text \layout Standard arrai urdina \end_inset \end_inset \end_deeper \layout Verse ( \family sans M-Lerro-itzulera, Taula, M-p Eskuin \family default a 3 aldiz, \family sans M-Lerro-itzulera, Bertsoa, M-p Ezkerra \family default ) \end_deeper \layout Enumerate ( \family sans Lerro-itzulera \family default , \family sans Zenbatuta \family default : 1. maila) Hau beste elementu bat da. Ohartu zaitez \family sans Taula \family default bat hautatzeak habiaratze-sakonera 1. mailara berrasieratzen duela; beraz, habiaratze-sakonera 3 aldiz handitu dugu taula \family sans Bertsoa \family default ingurunean jartzeko. \layout Quotation Orain, ordea, \family sans Zenbatuta \family default zerrenda amaitu dugu eta \family sans Zitazioa \family default ingurunera aldatu gara. 1. mailan jarraitzen dugu. Inguruneak nahastuz egin ditzakezun zenbait gauza azaldu nahiko genuke. Hurrengo paragrafo-multzoa " zitatutako gutun" bat da. Bai Helbidea bai \family sans Eskuin-helbidea \family default inguruneak honetan habiaratuko ditugu, ondoren gutunaren gorputzerako habiaratu tako \family sans Zitazioa \family default erabiliko da. Sakonera mantentzeko \family sans M-Lerro-itzulera \family default erabiliko dugu. Gogoratu \family sans Helbidea \family default eta \family sans Eskuin-helbidea \family default inguruneetan hainbat lerro edukitzeko \family sans C-Lerro-itzulera \family default erabili behar dela. Has gaitezen: \begin_deeper \layout Right Address 1234 Nonbait kalea \newline Sagugoitia, 010100 \newline 04-9-6 \layout Address Kaixo Artaziluze jauna, \layout Quotation Gutun hau bidaltzen dizugu une honetan zure eskaria bete ezin dugula jakinarazte ko. Gure eskuetatik at dagoen gertaera garrantzitsu bat dela medio, urteko simaur pilo handia galdu berri dugu. Zoritxarrez, gure behi gehienak gaixotu eta hil egin dira. Ondorioz simaur-ekoizpena laurdenera jaitsi zaigu eta zure eskaria betetzen oso atzeratuko gara. Gutxi gorabehera bi hilabete beharko ditugu simaurra biltegiratzeko. Bitartean, eta aldez aurretik zure arreta eskertuz, eskaera bertan behera uzteko aukera daukazula oroitarazi nahiko genizuke. \layout Quotation Hala ere, eskaerarekin aurrera jarraitzea erabakiko bazenu, eskariaren salneurri a %20 gutxituko genuke. Interesa edukiz gero, deitu telefonoz arazo honi irtenbidea emateko. \layout Quotation Berriro zure arretagatik eskerrak ematen dizkizugu. \layout Address Ongi izan, \layout Address Enbata Ondamendieta \end_deeper \layout Standard Honek adibidea amaitutzat jotzen du! \layout Standard Ikusi duzunez, LyX-en inguruneak habiaratzeak ahalmen handia eskaintzen dizu, tekla gutxi batzuk sakatzearen truke. Oso erraz \family sans Elementua \family default zerrenda \family sans Zitazioa \family default edo \family sans Zita \family default barruan habiara dezakegu, edo \family sans Zita \family default bat \family sans Elementua \family default zerrenda baten barruan. Zure eskura aukera aldaki asko dituzu. \layout Section Letra-tipoak eta testu-estiloak \layout Subsection Azalpen laburra \layout Standard Egungo konposatzeko eta markatzeko hizkuntza asko karaktere-estiloen zehaztapene ra hurbiltzen hasi dira, letra-tipo zehatzetara baino gehiago. Adibidez, testuari enfasia emateko letra etzanean jarri ordez, "enfasi-estiloa" darabilte. Burutazio hau LyX-ekin bat dator. LyX-en, gauzak testuinguruan oinarrituz lantzen dira, konposaketaren xehetasun arloetan sakondu ordez. \layout Standard Oraintxe bertan, LyX-ek letra-tipo lehenetsi globala zehazten uzten dizu, eta bi karaktere-estilo ditu: \family sans Enfasia \family default eta \family sans Izena \family default . \family sans Enfasia \family default estiloa letra etzanari dagokio; \family sans Izena \family default estiloa, berriz, maiuskula txikian idatzitako letra-tipoari dagokio (hizkuntza eta idazki-estilo batzuk izen propioak konposatzeko erabiltzen dute). LyX taldeak egunen batean karaktere-estiloen multzo oso bat eduki, eta estiloei dagokien letra-tipoak pertsonalizatzeko aukera eskaintzea espero du. Une honetan, ordea, dagoenarekin moldatu beharko zara. \layout Subsection Aukera globalak \layout Standard Letra-tipoa lehenetsi dezakezu, \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuko \family sans \bar under D \bar default okumentua \family default hautatuz, \family sans Dokumentu\SpecialChar ~ ezarpenak \family default elkarrizketa-koadroan. Interesgarriak diren bi aukera daude: \family sans Letra \family default eta \family sans tamaina \family default . \family sans Letra \family default peko aukeren artean daude "lehenetsia" ("default") eta sisteman eskuragarri dituzun letra-tipoen zerrenda. "Lehenetsia" aukerak TeX-en letra-tipo arrunta erabiltzen du, "computer modern" (cm) edo "European modern" (em) bezala ezaguna. Sistema gehienek normalean \family sans Times \family default eta \family sans Helvetica \family default letra-tipoen bertsioren bat eduki ohi dute, beste zenbait aldagairekin. Zeuk aztertu beharko dituzu. \layout Standard \family sans Tamaina \family default aukerak hiru balio ezberdin eskaintzen dizkizu: 10, 11 eta 12. Gogoratu hau letra-tamainaren oinarria dela. LyX-ek balio honekin beste letra-tamaina guztiak eskala ditzake (oin-ohar, goi-indize eta azpindizeetan erabiltzen dira). Behar duzunean, dokumentuko letra-tamaina fintzeko aukera izango duzu. Tentelkeria da 8pt edo 24pt letra-tamaina lehenespenez erabiltzea, normalean dokumentua modu irakurgaitzean errendatzen baitu. \layout Standard Jabetu zaitez \family sans Letra \family default eta \family sans tamaina \family default eremuetan balio berri bat aukeratzen baduzu, LyX-ek ez duela pantaila aldatzen. Ezberdintasuna azken irteeran bakarrik ikusi ahal izango duzu. Hori WYSIWYM izaeraren ondorioa da. Bestalde, ohartuko zinen "Erromatarra" letra-tipoa duen testua LyX-eko pantailan lehenetsitako letra-tipoari dagokiola. \layout Subsection Beste karaktere-estiloak erabiltzea \layout Standard Jadanik ikusi dugu LyX-ek automatikoki paragrafo-ingurune batzuetan karaktere-es tiloa aldatzen duela. Arestian aipatu dugunez, beste bi karaktere-estilo daude: \family sans Enfasia \family default eta \family sans Izena \family default . Bi estilook laster-teklak, menuak eta tresna-barra erabiliz aktiba ditzakezu. \layout Standard Izena estiloa gaitzeko, landu hau: \layout Itemize hautatu \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuko \family sans Izen-estiloa \family default elementua \layout Itemize klikatu tresna-barrako pertsona itxura duen botoia \layout Itemize erabili \family sans M-c\SpecialChar ~ c \family default laster-tekla \layout Standard Komando guzti hauek txandakorrak dira. \family sans Izena \family default estiloa aktibatuta egonez gero, desaktibatuko dute. \layout Standard \family sans Izena \family default estiloa izen propioentzako erabili ohi da. Adibidez, " \noun on Matthias Ettrich \noun default LyX-eko jatorrizko egilea da". \layout Standard Gehien erabiltzen den karaktere-estiloa \family sans Enfasia \family default da. \family sans Enfasia \family default estiloa aktibatzeko (edo desaktibatzeko) aukera hauek dituzu: \layout Itemize Hautatu \family sans Diseinua \family default menuko \family sans Enfasi-estiloa \family default aukera \layout Itemize klikatu tresna-barrako \begin_inset Quotes eld \end_inset ! \begin_inset Quotes erd \end_inset karakterea duen botoia \layout Itemize erabili \family sans M-c\SpecialChar ~ e \family default laster-tekla \layout Standard Oraingoz, \family sans Enfasia \family default estiloa letra etzanaren baliokidea da. Etorkizunean elkargo hauek pertsonalizatzeko aukera egiteko asmoa daukagu. \layout Standard \family sans Enfasia \family default estiloa dokumentu honen zehar maiz erabili dugu. Hona beste adibide bat: \layout Quotation \emph on Ez erabili gehiegi karaktere-estiloak! \layout Standard Abisu bat da adibidea izateaz gain. Denbora guztian elkarri garrasika hitz egiten ez dugun bezala, karaktere-estilo a gehiegikerian erabiltzea saihestu behar dugu. \layout Description Ene!\SpecialChar ~ ( \emph on azken\SpecialChar ~ oharra \emph default ): letra-tipo lehenetsia berrasieratzeko \family sans M-c\SpecialChar ~ Zuriunea \family default laster-tekla erabil dezakezu. \layout Subsection Karaktereen diseinua fintzea \layout Standard Gerta daiteke noizbait zerbait findu behar izatea, horretarako LyX-ek karaktere- estilo pertsonalizatua sortzeko bidea eskaintzen dizu. Adibidez, unibertsitateko egunkari edo lantegi batean \family sans sans-serif \family default letra-tipoa zehazten duen estilo-gida sortzen du zenbait egoeratan erabiltzeko \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \noun on John Weiss \noun default -en oharra: badago estilo-gidaren antzekoa LyX Dokumentaziorako, eskuliburuek nolabaiteko koherentzia behar dutelako. \end_inset . Gainera, idazleek batzuetan hainbat letra-tipo erabiltzen dute pertsonaien pentsakizunak elkarrizketa arrunt batean zehar adierazteko. \layout Standard Karaktere-estilo pertsonalizatua nola erabiltzen den erakutsi aurretik, berriro abisu bat emango dizugu: ez erabili gehiegi karaktere-estiloak. Egungo testu-prozesadore askok letra-tipoen multzo handia eskuragarri dute, argitaletxe baten inprimatzeko ahalmenak eskainiz. Zoritxarrez, ahalmen hori gehiegikerian erabiltzeko joera dago. "Itsasoan arbolak aldatu" esamoldea gogorarazi dit. Eta esaera zaharrak dioen bezala, letra-tipo eta tamaina ezberdinak gehiegi darabiltzaten dokumentuek takarren batek zapaldu eta hondatuko dituela ematen du. \layout Standard Aieneka nahikoa ibili gara; goazen, bada, harira. \layout Standard Letra-tipo pertsonalizatuak erabiltzeko, \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuko \family sans \bar under K \bar default arakterea \family default elementuan klikatuz \family sans Karakterea \family default izeneko elkarrizketa-koadroa agertuko da. Leihoan zazpi bat botoi egongo dira, aukera dezakezun letra-propietate bakoitzeko bat alegia. Zazpi horietatik aukera bat hauta dezakezu, edo \family sans Aldaketarik\SpecialChar ~ gabe \family default hautatuz uneko propietatearen egoera mantentzen du. \family sans Berrezarri \family default elementuak propietate baten lehenetsitako egoerara berrasieratuko du, dagoen paragrafo-ingurunearen arabera. Hori hartutako paragrafo-ingurune ezberdinetan atributuak berrezartzeko erabil dezakezu. \layout Standard Zazpi letra-propietate, eta beraien aukerak ( \family sans Aldaketarik\SpecialChar ~ gabe \family default eta \family sans Berrezarri \family default -ri gehituz) hauek dira: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Familia \family default Letra-tipoaren "erabateko itxura". Dauden aukerak hauek dira: \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Erromatarra \family default Hau Erromatar letra-tipoko familia da. \begin_deeper \layout Standard Familia lehenetsia da. (laster-tekla: = \family sans M-c r \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Sans\SpecialChar ~ Serif \family default \family sans Hau Sans Serif letra-tipoko familia da \family default . \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-c s \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Idazmakina \family default \family typewriter Hau Idazmakina letra-tipoko familia da \family default . \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-c p \family default ) \end_deeper \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Serieak \family default Karakterearen lodierari dagokio. Hauek dira aukerak: \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Ertaina \family default Hau Ertaina letra-tipoko seriea da. \begin_deeper \layout Standard Lehenetsitako seriea ere bada. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Lodia \family default \series bold Hau Lodia letra-tipoko seriea da \series default . \begin_deeper \layout Standard Serie hau txandakatzeko (aktibatu eta desaktibatzeko), erabili \family sans \bar under D \bar default iseinua \family default menuko Lodi estiloa , edo \family sans M-c\SpecialChar ~ b \family default lasterbidea erabil dezakezu. \end_deeper \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Forma \family default Bere izenak azaltzen du. Aukerak: \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Zutik \family default Hau Zutik letra-forma da. \begin_deeper \layout Standard Lehenetsitako forma da. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Etzana \family default \shape italic Hau Etzana letra-forma da \shape default . \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Inklinatua \family default \shape slanted Hau Inklinatua letra-forma da \shape default ( pantailan ez antzeman arren, etzanaren ezberdina da). \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Maiuskula \family default \SpecialChar ~ \family sans txikiak \family default \family sans \shape smallcaps Hau maiuskula txikiak letra-forma da \family default \shape default . \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Tamaina \family default Letraren tamaina aldatzen du. Hemen ez duzu zenbakizko baliorik aurkituko, aukeran dauden neurri guztiak lehenetsitakoaren letra-tamainarekiko proportzionalak dira. Berriro diogu, ez zaitez LyX-en xehetasunengatik arduratu, egin nahi duzuna bakarrik azaltzearekin nahikoa duzu. \begin_deeper \layout Standard Aukerak (eta laster-teklak) hauek dira: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Ttipi-ttipia \family sans \size tiny Hau "Ttipi-ttipia" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s t \family default edo \family sans M-s 1 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Txikiena \family sans \size scriptsize Hau "Txikiena" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s 2 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Txikiagoa \family sans \size footnotesize Hau "Txikiagoa" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s S \family default edo \family sans M-s 3 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Txikia \family sans \size small Hau "Txikia" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s s \family default edo \family sans M-s 4 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Normala Hau "Normala" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard Lehenetsitako tamaina da. (laster-tekla = \family sans M-s n \family default edo \family sans M-s 5 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Handia \family sans \size large Hau "Handia" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s l \family default edo \family sans M-s 6 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Handiagoa \family sans \size larger Hau "Handiagoa" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s S-L \family default edo \family sans M-s 7 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Handiena \family sans \size largest Hau "Handiena" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s 8 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Eskerga \family sans \size huge Hau "Eskerga" letra-tamaina da . \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s h \family default edo \family sans M-s 9 \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 Eskergena \family sans \size giant Hau "Eskergena" letra-tamaina da. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-s H \family default edo \family sans M-s 0 \family default ) \end_deeper \layout Standard \emph on Berriro \emph default abisatu nahi dizugu: ezaugarri honekin ez zaitez aztoratu. Inoiz ere ez zenuke letra-tamaina aldatu beharrik izango. LyX-ek paragrafo-ingurune ezberdinentzat automatikoki aldatzen ditu letra-tamai nak, eta erabil ezazu horrela. Hori bakarrik fintzeko erabiltzen da! \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Hainbat \family default Karaktere mailan alda ditzakezun beste gauzatxo batzuk dira. Hauek dira aukerak: \begin_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Enfasia \family default \emph on Testu honek \family sans Enfasia \family default aktibatuta dauka. \begin_deeper \layout Standard Honek letra etzanaren antzekoa dirudien arren, zertxobait ezberdina da. Testu etzan batean enfasia erabiltzen baduzu, zutik jarriko du. LyX-eko etorkizuneko bertsioetan, espero dugu propietate logiko honen jokabide zehatza pertsonalizatzeko aukera eskaini ahal izatea. \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Azpimarratua \family default \bar under Testu honek Azpimarratua aktibatuta dauka. \begin_deeper \layout Standard (laster-tekla = \family sans M-c u \family default ) \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Izena \family default \noun on Testu honek \family sans Izena \family default aktibatuta dauka. \begin_deeper \layout Standard Enfasia bezala, hau ere atributu logiko bat da. Oraingoz, \family sans Maiuskula\SpecialChar ~ txikiak \family default -en baliokidea da, baina egunen batean beraren jokabidea aldatuko da. \end_deeper \layout Standard Ahal baldin baduzu, ez erabili azpimarratua! Idazmakinen garaitik bizirik atera da, letra-tipoak aldatu ezin zenituen garaikoa alegia. Testua nabarmentzeko, ez dugu gehiago behar azpimarra karakterearekin azpimarra tzen jarraitzea. LaTeX-en dagoelako dauka LyX-ek, eta zenbait idazlek artikuluak bidaltzeko \emph on beharrezkoa \emph default dutelako (eta, egitez, eskuliburu hauetan menu-elementuen lasterbideak erakusteko erabili ditugu). \end_deeper \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Kolorea \family default Testuaren kolorea kontrol hau erabiliz egokitu ahal izango duzu. Noski, gaitasun honi etekina ateratzeko koloreetan inprimatzeko aukera edukitzeaz gain color LaTeX paketea instalatuta eduki beharko duzu. Jakin ezazu \family typewriter xdvi \family default programak ez duela koloreak bistaratzeko gaitasunik. Kolore gabea aukeraz gain, zein "kolore" estandar den hauta dezakezu \family sans Beltza \family default , \family sans Zuria \family default , \family sans Gorria \family default , \family sans Berdea \family default , \family sans Urdina \family default , \family sans Zian \family default , \family sans Arrosa \family default eta \family sans Horia \family default testu-koloreen artean. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Hizkuntza \family default Hau testuaren zatiak hizkuntza ezberdinetan idatzita daudela markatzeko erabiltzen da, dokumentuan erabiltzen denaren hizkuntza ezberdina. Horrela, aldaketa nabarmentzeko, markatutako testua urdinez azpimarratzen da. \layout Standard Konbinatzeko aukera asko dituzu. \layout Standard Behin karaktere-estilo berri bat aukeratzen duzunean, \family sans Karakterea \family default leihoa erabiliz, tresna-barrako "Font" etiketa duen botoian klikatuz edo \family sans \bar under A \bar default plikatu \family default hautatuz aktiba dezakezu. Tresna-barrako botoiak karaktere-estilo pertsonalizatuaren egoera txandakatzeko aukera eskaintzen dizu, nahiz eta Karakterea elkarrizketa-koadroa ikusgai ez egon. \layout Standard Karakterea erabat berrasieratzeko, erabili \family sans M-c\SpecialChar ~ Zuriunea \family default . Aldatu dituzun propietateak bakarrik txandakatu nahi badituzu (demagun forma "inklinatua" eta serieak "lodia" bezala jarri dituzula), orduan gaitu \family sans Txandakatu\SpecialChar ~ guztiak \family default egiaztatze-kontrola eta sakatu \family sans Aplikatu \family default botoia. \layout Standard Azken aldian hainbeste errepikatzen ari garen abisuarekin amaituko dugu: ez gehiegi erabili letra-tipoak. Horiek batik bat idazkera onerako kaltegarriagoak izan daitezkeelako. Idatzi zeure buruarekin hitz egiten duzun bezala, eta lortuko duzu. \layout Section Aurrebista eta inprimatzea \layout Subsection Azalpen laburra \layout Standard Dokumentuaren prestaketaren oinarria LyX erabiliz azaldu dugunez, jakin nahiko duzu zure idazkiak nola inprimatzen diren. Hori azaldu aurretik ordea, atzetikan zer duen buruzko deskripzio azkar bat ematea nahiko genizuke. Informazio hau zehatzago \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default eskuliburuan aurkituko duzu. \layout Standard LyX-ek atzealdean "LaTeX" izeneko programa bat erabiltzen du (gaur egun, LaTeX TeX konposaketa sistemarako makro pakete bat bakarrik da, baina gaizki ez ulertzeko nahiago dugu guzti honi "LaTeX" deitzea). Honela pentsatu: orain idazteko LyX erabiltzen duzu. Gero, LyX-ek LaTeX-i deituko dio zure idazkia inprimatze-irteerara bihur dezan. Hau hainbat urratsetan lantzen da: \layout Enumerate Aurrenik, LyX-ek zure dokumentua hainbat testu-komandotara bihurtzen ditu LaTeX-entzako, " \family typewriter .tex \family default " luzapeneko fitxategi bat sortuz. \layout Enumerate Hurrengo urratsean, LaTeX-ek \family typewriter .tex \family default fitxategiko komandoak erabiltzen ditu inprimatze-irteera sortzeko. Hala ere, berak ez daki ezer zure inprimagailuari buruz. Hori dela eta, LaTeX-ek gailutik askea ( \emph on device-independent \emph default edo DVI laburrean) bezala ezagutzen den fitxategia sortzen du. DVI motako \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter .dvi \family default \begin_inset Quotes erd \end_inset fitxategiak edozein ordenagailutara eraman daitezke, eta ez du ordenagailuareki ko bihurketa zehatzik behar. \begin_deeper \layout Description \emph on Oharra \emph default : DVI fitxategiak bere barruan LaTeX fitxategiaren edukia dauka. Zure dokumentuan PostScript® motako irudi batzuk txertatu badituzu, DVI fixtategiak irudiak diren fitxategiei zuzenduriko estekak bakarrik edukiko ditu, eta ez baititu irudi horiek bere barruan edukitzen. Beraz, ez ahaztu zure \family typewriter .dvi \family default fitxategiarekin batera irudiak diren fitxategi hauek ere beste ordenagailura mugitu behar direla. \end_deeper \layout Enumerate Hartu ezazu \family typewriter .dvi \family default fitxategia "azken irteera"tzat. Behin hori lortutakoan, ikusi, inprimatu edo beste zenbait formatutara bihur dezakezu. \begin_deeper \layout Enumerate \family typewriter .dvi \family default fitxategiak ikusteko, \family typewriter xdvi \family default izeneko programa erabil dezakezu. \layout Enumerate Inprimagailu eta Unix sistema batzuek DVI ulertzen dute, eta zuzenean zure \family typewriter .dvi \family default fitxategia inprima dezakete. \layout Enumerate Gaur egun, inprimagailu gehienek PostScript® formatua ulertzen dute. LyX-ek automatikoki \family typewriter .dvi \family default fitxategiak PostScript® fitxategira bihurtzen du, dokumentua inprimatu nahi duzunean. LyX-ek ere dokumentuaren PostScript® bertsioaren aurrebista ikusteko aukera eskaintzen dizu, ghostview programa erabiliz. \begin_deeper \layout Standard PostScript® erabiltzeak duen alde ona da programa-bihurtzaileak ( \family typewriter dvips \family default izenekoa) dokumentuan sartu duzun edozein PostScript® grafiko hartu eta dokumentuaren amaierako PostScript® bertsioan jartzen duela. Erabili dituzun letra-tipo ezberdinak ere sartzen ditu. Honela, PostScript® bertsioa DVI bertsioa baino askoz ere eramangarriagoa da. \end_deeper \end_deeper \layout Standard LyX-ek urrats hauek guztiak automatikoki lantzen dituenez, ez daukazu arduratu beharrik. \layout Standard Ikusi duzunez, dokumentuaren inprimatze edo aurrebistako bertsioa eskuratzeko hainbat gauza gertatzen dira. Hori dela eta, ez zaitez kezkatu inprimatzeak beste testu-prozesadoreekin baino denbora gehiago eskatzen badu. Inprimatutako emaitzaren zain egotea merezi du. Kalitatea beti ordaintzen da. \layout Subsection Aurrebista azkarra: \family typewriter xdvi \layout Standard Dokumentuaren azken bertsioa, orri-jauzi guztiak beraien lekuan, oin-oharrak egokiro zenbatuta, eta beste hainbat gauza ikusteko, hautatu \family sans \bar under I \bar default kusi \family default menuko \family sans \bar under D \bar default VI \family default elementua. Ondoren itxoin pixka batean. \layout Standard Atzealdeko eragiketa guztiak egindakoan, LyX-ek \family typewriter xdvi \family default programari deituko dio. Orain bai emaitzak ikusiko dituzula ( \family typewriter xdvi \family default programaren xehetasun gehiago eskuratzeko, ikus \family typewriter man \family default eskuliburua). \layout Description \emph on Trikimailu\SpecialChar ~ lagungarria \emph default : Utzi \family typewriter xdvi \family default leihoa irekita, agian beste mahaigain batera eramanez. Ondoren, dokumentuan zenbait aldaketa egindakoan, erabili Ikusi menuko \family sans \bar under E \bar default guneratu \bar under \SpecialChar \menuseparator D \bar default VI \family default aukera. Gero klikatu \family typewriter xdvi \family default leihoan. \family typewriter xdvi \family default programak automatikoki \family typewriter .dvi \family default fitxategia berriz irakurri eta eguneratutako emaitza bistaratuko du. \layout Subsection PostScript®-en aurrebista: \family typewriter ghostview \layout Standard Orokorrean, dokumentua ikusteko biderik erosoen eta azkarrena \family typewriter xdvi \family default erabiltzea da. Hala ere, batzuetan PostScript® bertsioa begiratu nahiko duzu. Zergatietariko bat letra-tipoetan datza \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \family typewriter \emph on John Weiss \family default -en oharra \emph default : beste arrazoi bat paranoia izan daiteke. Inprimatu aurretik PostScript® bertsioari begiratzea atsegin dut, inprimagailua ri zehazki zer igorriko zaion ikusteko\SpecialChar \ldots{} \end_inset . LaTeX dokumentu batean PostScript® letra-tipoak erabil ditzakezun arren, \family typewriter xdvi \family default programak ezin ditu erakutsi. Uneko emaitzak ikusteko, \family typewriter ghostview \family default edo beste PostScript® fitxategi-ikustaile bat beharko duzu. \layout Standard Dokumentuaren PostScript® bertsioa ikusteko, hautatu \family sans \bar under I \bar default kusi\SpecialChar \menuseparator Pos \bar under t \bar default Script \family default elementua. Atzealdeko lan guztiak amaitutakoan, LyX-ek \family typewriter ghostview \family default programari deituko dio. Orain, emaitzak ikusteko gai zaingo zara. \layout Standard Ba al dakizu \family sans \bar under I \bar default kusi \family default menuko \family sans \bar under E \bar default guneratu\SpecialChar \menuseparator Pos \bar under t \bar default Script \family default komandoak zer egiten duen? Gogoratu komando hau landutakoan \family typewriter ghostview \family default leihoan klikatu behar dela aurrebista eguneratzeko. \layout Subsection Fitxategia inprimatzea \layout Standard Fitxategi bat inprimatzeko, hautatu \family sans \bar under F \bar default itxategia \family default menuko \family sans I \bar under n \bar default primatu \family default aukera, edo klikatu inprimagailuaren irudia duen tresna-barrako botoian. Horrek \family sans Inprimatu \family default elkarrizketa-koadroa irekitzen du. \layout Standard Orrialde bakoitiak edo bikoitiak inprimatzeko aukera daukazu, oso erabilgarria izaten da orri bateko bi aldeetan inprimatu nahi bada: inprimatutako lehen orri-multzoa berriro inprimagailuan sar dezakezu, bestaldean inprimatzeko. \layout Standard Inprimagailu batzuek orriak gora begira ateratzen dituzte; beste batzuek, berriz, behera begira. Inprimatzeko antolaketa zehatz bat hautatzen baduzu, ez duzu orriak berrantolat zen jardun beharrik izango. \layout Standard \family sans Inprimaketaren\SpecialChar ~ helburua \family default izeneko markoan honako Argumentu hauek ezar ditzakezu: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Inprimagailua \family default Zein inprimagailutan inprimatuko den zehazteko \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Konturatu zaitez inprimagailuaren izena ez dela \family typewriter lpr \family default komandoari igortzeko, baizik eta \family typewriter dvips \family default -entzako dela. Horrek esanahi du, \family typewriter dvips \family default inprimagailu-izen honentzako konfiguratu behar dela. Xehetasun gehiagorako, ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:dvipskonfig} \end_inset \SpecialChar ~ atala edo \family typewriter dvips \family default -ren dokumentazioa. Inprimagailu lehenetsia \family typewriter lyxrc \family default fitxategian ere zehatz daiteke. \end_inset . Inprimagailu horrek PostScript® fitxategiekin lan egin beharko du. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans Fitxategia \family default Zein fitxategitan inprimatuko den zehazteko da. Irteera PostScript® formatukoa izango da. Normalean fitxategia uneko direktorioan idatziko da, bide-izen osoa ez baduzu zehazten bederen. \layout Standard Inprimatzeak bere denbora eskatzen du; dokumentua inprimatzeko, LaTeX, \family typewriter dvips \family default eta \family typewriter ghostscript \family default (PostScript® motako inprimagailurik ez baduzu) tresnak urratsez urrats landuko baitira. \layout Section Tipografiari buruzko aipamena \layout Subsection Hitz-zatiketa eta marratxoak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:hitz-zatiak} \end_inset LyX-en "-" karakterea hiru luzeratan dator, marratxoa , marra motza eta marra luzea bezala deitzen zaio. \layout Enumerate marratxoa \hfill - \hfill \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter - \family default \begin_inset Quotes eld \end_inset -rekin egina \layout Enumerate marra motza \hfill -- \hfill \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter - \begin_inset ERT status Inlined \layout Standard \backslash / \end_inset - \family default \begin_inset Quotes eld \end_inset -rekin egina \layout Enumerate marra luzea \hfill --- \hfill \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter - \begin_inset ERT status Inlined \layout Standard \backslash / \end_inset - \begin_inset ERT status Inlined \layout Standard \backslash / \end_inset - \family default \begin_inset Quotes eld \end_inset -rekin egina \layout Enumerate minus ikurra \hfill \begin_inset Formula $-$ \end_inset \hfill matematika-erako \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter - \family default \begin_inset Quotes eld \end_inset ikurra \layout Standard Errenkada batean "-" karakterea hainbat aldiz erabiliz horiek sortzen dituzu. LyX-ek automatikoki bihurtuko ditu dagokien marra luzera egokiarekin irteerako emaitzan. \layout Standard Hiru marra mota horiek minus ikurraren ezberdinak dira, azken hori matematika-er an agertzen da eta berezko luzera dauka. Hona "-" erabiltzen dituzten adibideak: \layout Enumerate lerro- eta orri-jauziak \hfill ( \emph on marratxoa \emph default ) \layout Enumerate A--Z barrutikoak \hfill ( \emph on marra \emph default ) \layout Enumerate Nire --- elkarrizketarako marra. \hfill ( \emph on marra-luzea \emph default ) \layout Enumerate \begin_inset Formula $x^{2}-y^{2}=z^{2}$ \end_inset \hfill ( \emph on minus ikurra \emph default ) \layout Standard Dokumentu hau LyX-eko pantailan irakurtzen ari bazara, ezberdintasunik ez duzu antzemango, horretarako begiratu inprimatutako bertsioan. \layout Standard Hitzak zatitzeari buruzko azken oharra --- LyX-ek automatikoki hitzak zatitu eta marratxoak txertatzen ditu ingelesezko testuetan. Gaur egun, horretaz LaTeX arduratzen da, eta beste zenbait hizkuntzetan ere hitzak zatitu ditzake. Irteerako azken emaitza sortu arte hitzak ez dira zatituko. \layout Standard Baldin eta, arrazoi bat dela medio, LaTeX-ek ezingo balu hitzak era egokian zatitu, zatitze-puntuak eskuz ezartzeko aukera daukazu. Hori egiteko, joan \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default menuko \family sans \bar under H \bar default itz-zatitze\SpecialChar ~ marra \family default elementura. Gogoratu hitzak zatitzeko puntu osagarri horiek LaTeX-entzat aholkuak baino ez direla. Hitzak zatitu behar ez badira, LaTeX-ek ez ditu zatituko eta beraietaz ahaztuko da. \layout Subsection Puntuazio-markak \layout Subsubsection Laburtzapenak eta sententzia-amaiera \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:laburtza} \end_inset LyX-ek LaTeX-i deitzen dionean dokumentuaren azken bertsioa sor dezan, LaTeX-ek bere kasa hitzak, sententziak eta laburtzapenak bereizten ditu. LaTeX-ek orduan "tarte-kopuru egokia" gehitzen du: sententziek puntuaren eta hurrengo hitzaren arteko tartea handixeagoa edukitzen dute. Laburtzapenek puntu osteko tartea hitzen artekoa bezalakoa dute. \layout Standard Zoritxarrez, zer den laburtzapena eta zer sententzia aztertzen duen arauak nahiko buruhauste ematen ditu. Baldin eta "." minuskulaz dagoen hizki baten ondorengoa bada, orduan sententzia da. Baina maiuskulaz dagoen hizki baten ostekoa bada, laburtzapena egoeran aurkitzen gara. \layout Standard Adibide hauek laburtzapen eta sententzia-amaiera \emph on zuzenak \emph default dituzte: \layout Itemize J. M. Barandiaran \layout Itemize Zu goxo-goxo. Eta ni bero-bero. \layout Standard \SpecialChar \ldots{} eta honako hauek, berriz, araua apurtzen duten adibideak dira: \layout Itemize e.a. hutsune gehiegi sortzen dute! \layout Itemize Erabili LyX. Ongi dago. \layout Standard Ez duzu akatsik ikusiko dokumentuaren azken bertsioa aurreikusi edo inprimatu arte. \layout Standard Arazoa konpontzeko, erabili aholku hauek: \layout Enumerate Erabili \family sans Zuriune\SpecialChar ~ babestua \family default minuskuletako laburtzapenen ondoren (ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:zuribabes-lerrojauzi-horlerro} \end_inset \SpecialChar ~ atala). \layout Enumerate Erabili \family sans Esaldi\SpecialChar ~ amaiera \family default , \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default menupean aurkitzen da, sententzien arteko tartea derrigortzeko. \family sans C-puntua \family default (C-.) laster-tekla ere baliagarria da. \layout Standard Zuzenketak eginda, arestiko adibideek honelako itxura izango dute:. \layout Itemize e.a.\SpecialChar ~ hutsune gehiegi sortzen dute! \layout Itemize Erabili LyX.\SpecialChar ~ Ongi dago. \layout Standard Zenbait hizkuntzek ez dute sententzien arteko tarte gehigarririk erabiltzen. Zure hizkuntza horietariko bat bada, ez daukazu kezkatu beharrik. Jolastea atsegin dutenentzat errore korapilatsu horiek harrapatzeko laguntza dago: ikus \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default eskuliburuko \family sans Editatu\SpecialChar \menuseparator Egiaztatu\SpecialChar ~ TeX \family default ezaugarriari buruzko azalpenak. \layout Subsubsection Komatxoak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:komatxoak} \end_inset LyX-ek orokorki komatxo egokiak jartzen ditu. Bereziki, testua irekitzeko eta ixteko komatxoak erabiltzen ditu. Adibidez, "ireki itxi". Teklatuko karaktereak, ", automatikoki sortzen du. \layout Standard Nahi izanez gero, " teklaren jokabidea alda dezakezu Komatxoa elkarrizketa-koadr oa erabiliz. Hautatu \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default menuan \family sans Hizkuntza \family default fitxako \family sans Komatxo\SpecialChar ~ estiloa \family default . \family sans Bikoitza \family default botoia hautatuz \begin_inset Quotes eld \end_inset teklak \begin_inset Quotes eld \end_inset " sekuentzia sortuko du. Bakuna botoiarekin, bestalde, " teklak `' sortuko du. \layout Standard Hizkuntza ezberdinentzat \family sans \bar under M \bar default ota \family default aukeran beste komatxo batzuk hautatzeko aukera daukazu. Sei aukera daude: \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 \family sans \begin_inset Quotes eld \end_inset Testua \begin_inset Quotes erd \end_inset \family default Erabili komatxoak \begin_inset Quotes eld \end_inset bikoitza \begin_inset Quotes erd \end_inset edo \begin_inset Quotes els \end_inset bakuna \begin_inset Quotes ers \end_inset bezala. \layout Labeling \labelwidthstring MMMMM \family sans \begin_inset Quotes sld \end_inset Testua \begin_inset Quotes srd \end_inset \family default Erabili komatxoak \begin_inset Quotes sld \end_inset hau \begin_inset Quotes srd \end_inset edo 'hau \begin_inset Quotes ers \end_inset bezala. \layout Labeling \labelwidthstring MMMMM \family sans \begin_inset Quotes gld \end_inset Testua \begin_inset Quotes grd \end_inset \family default Erabili komatxoak \begin_inset Quotes gld \end_inset hau \begin_inset Quotes grd \end_inset edo \begin_inset Quotes gls \end_inset hau \begin_inset Quotes grs \end_inset bezala. \layout Labeling \labelwidthstring MMMMM \family sans \begin_inset Quotes pld \end_inset Testua \begin_inset Quotes prd \end_inset \family default Erabili komatxoak \begin_inset Quotes pld \end_inset hau \begin_inset Quotes prd \end_inset edo \begin_inset Quotes pls \end_inset hau \begin_inset Quotes prs \end_inset bezala. \layout Labeling \labelwidthstring MMMMM \family sans \begin_inset Quotes fld \end_inset Testua \begin_inset Quotes frd \end_inset \family default Erabili komatxoak \begin_inset Quotes fld \end_inset hau \begin_inset Quotes frd \end_inset edo \begin_inset Quotes fls \end_inset hau \begin_inset Quotes frs \end_inset bezala. \layout Labeling \labelwidthstring MMMMM \family sans \begin_inset Quotes ald \end_inset Testua \begin_inset Quotes ard \end_inset \family default Erabili komatxoak \begin_inset Quotes ald \end_inset hau \begin_inset Quotes ard \end_inset edo \begin_inset Quotes als \end_inset hau \begin_inset Quotes ars \end_inset bezala. \layout Standard Berriz diogu: horrek " tekla sakatzean sortzen duenari eragiten dio. \layout Standard Bestalde, komatxo karaktere jatorra sortu nahi baduzu, C-" sakatzeak " sortzen du. Txertatu->Hizki berezia menuko Komatxo arrunta komandoa ere erabil dezakezu. \layout Subsection Hizki-loturak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:hizki-loturak} \end_inset Testu konposaketa arloan zenbait hizki-talde bakarrean bateratu eta horiek karaktere bakun bat bezala inprimatzeko ohitura arrunta da. Talde horiek \emph on hizki-loturak \emph default (edo ingelesez "ligatures") bezala ezagutzen dira. LaTeX-ek hizki-loturei buruzkoak ezagutzen dituenez, LyX dokumentuetan ere erabilgarriak dira. Dauden hizki-loturak hauek dira: \layout Itemize ff \layout Itemize fi \layout Itemize fl \layout Itemize ffi \layout Itemize ffl \layout Standard Baina gerta daiteke hitz batean hizki-loturarik nahi ez izatea. Hizki-lotura bat "graffiti" hitzean egokia izan daitekeen arren, beste hitz batean, alemanerako "Dorffest" hitzan adibidez, desegokia izan daiteke. Hizki-lotura bat eteteko, erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default menuko \family sans Hizki-lotura\SpecialChar ~ etena \family default . Horrek "Dorffest" hitza \begin_inset Quotes eld \end_inset Dorf\SpecialChar \textcompwordmark{} fest \begin_inset Quotes erd \end_inset erara aldatuko du. \layout Subsection Alargunak eta umezurtzak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:alargunak} \end_inset Oraindainoko testu-prozesadoreetan orrialdeen jauziak orria amaitzen diren lekuan gertatzen dira. Berdin zion testuarekin zer gertatzen zen. Gogoratuko duzu dokumentu bat inprimatzean orrialdearen behean aurkitzen zela atal berri bateko izenburua, edo paragrafo berri baten lehen lerroa orrialde batean eta hurrengo lerroa beste orrialdean zegoela, edo paragrafo bateko azken lerroa orrialde berri batean kokatzen zela. Testua horrela astintzeari \emph on alargun \emph default eta \emph on umezurtz \emph default bezala deitzen zaie. \layout Standard LyX-ek atal bateko izenburuaren ostean orri-jauziak saihesten ditu. Hori paragrafo-inguruneen gaitasunetariko bat da. Zer gertatzen da, ordea, alargun eta umezurtzekin (orri-jauziek paragrafo bateko lerro bat bakar-bakarrik orrialde baten gainean edo azpian uzten dute)? LaTeX-ek arauak ditu orri-jauziak kudeatzeko, eta arau horietariko batzuk alargunak eta umezurtzak saihesteko bereziki garatu dira. LyX-en onura bat da atzealdean LaTeX erabiltzea. \layout Standard Ez dugu azalduko TeX-ek eta LaTeX-ek noiz erabakitzen duten orri-jauzi bat egitea, edo nola eragin dezakezun beraien jokabidean. LaTeX-i buruzko zenbait liburuk bibliografian zerrendatzen diren \begin_inset LatexCommand \cite{latexlagunartea} \end_inset edo \begin_inset LatexCommand \cite{latexgida} \end_inset bezalakoak, argibide gehiago eskain diezazuke. Hala eta guztiz ere, ez daukazu honi buruz kezkatu beharrik. \layout Chapter Mugikorrak: taulak, irudiak, oin-oharrak eta albo-oharrak Taula, irudi eta oharrak \layout Section Oin-oharrak \layout Standard Konposaketarako beste programak ez bezala, LyX-ek \begin_inset Quotes eld \end_inset tolestu" egiten diren kutxak erabiltzen ditu, pantailaren azpian edo testuaren beste leku batean erakutsi ordez. Oin-ohar bat \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Oi \bar under n \bar default -oharra \family default aukerarekin txertatzen duzunean, kutxa gris bat ( \begin_inset Quotes eld \end_inset oina" etiketa gorriarekin) ikusiko duzu testu artean. Kutxa hori LyX-ek zure oin-oharra aurkezteko erabiltzen du. Idatzi nahi duzun testua kutxaren barruan. \begin_inset Quotes eld \end_inset oina" etiketan klikatzen baduzu, kutxa \begin_inset Quotes eld \end_inset tolestuko" da. Berriro botoian klikatzerakoan \begin_inset Quotes eld \end_inset zabaldu" egingo da \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Oin-ohar hau pantailan ixteko, klikatu laukiluze gorriaren gainean dagoen botoian. \end_inset . Ez duzu inolako zenbakirik ikusiko LyX barruan. Ez daukazu kezkatu beharrik, zeren eta LyX-ek zure ordez zenbatu eta orrialde egokiaren behean kokatuko du oin-oharra, zure fitxategia prozesatzen duenean. Daukazun testu-zati bat oin-ohar bezala ezarri nahi baduzu, hautatu zatia eta klikatu tresna-barrako oin-ohar botoiaren gainean (azpiko testu gorria eta berorri zuzentzen dion gezia irudikatzen du). \layout Standard LyX-ek oraingoz ezin du hau egin: oin-oharraren zenbatzailea 1 baliora itzuli \begin_inset Quotes eld \end_inset artikulua" dokumentu-klaseko atal berria hasten den bakoitzean, edo zenbatzaile- estiloa aldatu. Horretarako LaTeX-eko komandoak txertatu beharko dituzu, \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default eskuliburuan argitzen duen \emph on Oin-ohar eta majinentzat trikimailuak \emph default bezalakoak, alegia. \layout Description \emph on Oharra \emph default : Mugikor bat bai LaTeX bai LyX-en ez da paragrafo soil bat, testu-prozesadore askotan gertatzen den bezala. Testu-egitura konplexu bat da, mugikorra ez ezik gauza asko dituena. Horrek esanahi du mugikorren barruan diseinu guztiak erabil ditzakezula, irudi eta taulak barne. Nahiz eta askotan behar izan ez, noizbehinka beharko duzu. Ahalbide dotorea da. \layout Section Albo-oharrak \layout Standard Albo-oharrek, berriz, oin-oharrak bezalako itxura eta jokabidea daukate. Albo-oharra txertatzen duzunean, \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator A \bar under l \bar default bo-oharra \family default menua edo tresna-barrako botoia (alboan testua eta gezi bat gorantz begiratzen irudikatzen du) klikatuz, kutxa gris bat -"albo" etiketa gorriarekin- agertuko zaizu testuan. \begin_inset Marginal collapsed true \layout Standard \family sans \size footnotesize Hemen daukazu albo-ohar bat. \end_inset LyX-ek kutxa honen bitartez albo-oharrak aurkezten dizkizu. Nahi duzun testua sar dezakezu kutxa honetan. "albo" etiketan klikatuz, kutxa "tolestuko" da. Nahi duzunean berriro etiketan klikatuz alboko oharra "zabalduko" zaizu. \layout Standard Lehenetsi gisa, LyX-ek marjinarentzat 1.9 cm (0.75 atz) erabiltzen ditu, albo-ohar rentzako lekua utziz. Agian hori ez da izango bilatzen ari zarena, baina oin-oharrekin bezala, LyX-ek oraindino ezin du LaTeX-ek egiten duen guztia egin. Komando gehigarrientzat LaTeX eskuliburu bat irakurtzea izango duzu egokiena. \layout Section 4.3 Irudi eta grafiko inportatuak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:irudiak} \end_inset Dokumentuak prestatzeko sistema bat ez da osoa izango baldin eta beste tresnekin sortutako irudiak dokumentu batera inportatzeko gaitasunik ez badu. LyX-en "irudiak" deitzen zaie (garai bateko zentzuan irudiak dira edo inportatu tako grafiko-mota bat izan daiteke). LyX-ek Kapsulatutako PostScript® motako irudiak (.eps luzapena eduki ohi dute) oso ongi kudeatzen ditu, eta \family typewriter ghostview \family default erabiltzen du pantailako LyX leihoan irudia sortzeko, eta \family typewriter \backslash includegraphics \family default LaTeX komandoa dokumentuaren irteerako bertsioan irudia txertatzeko. \layout Standard Hemen aipatzen diren irudiak ez dute epigraferik eta dokumentuan jartzen dituzun lekuan kokatzen dira. Ezaugarri horietariko bat behar baduzu, ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudimugik} \end_inset \SpecialChar ~ atala. \layout Standard Dokumentuan irudi bat txertatzeko, klikatu tresna-barrako azken-aurreko botoian (paragrafo artean iruditxoa duen lauki gorri bat dauka) edo hautatu \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under I \bar default rudia \family default \SpecialChar \ldots{} menutik. \layout Standard Zure dokumentuan grafiko-marko bat gehituko da, eta elkarrizketa-koadro bat agertuko zaizu hautatu nahi duzun fitxategia kargatzeko. Elkarrizketa-koadro horretan nahi dituzun ezarpenak alda ditzakezu ere. \layout Standard \align center \begin_inset Graphics filename mobius.eps \end_inset \layout Standard Leiho honek hainbat argumentu ditu, eta bakoitzak bere azalpena dauka. \family sans Fitxategia \family default eremua zure irudia aukeratzeko da (ohartu zaitez hainbat irudi-formatu ezberdin automatikoki onartzen direla). Irudi mugikorrak erabiltzeko, \family sans Azpirudia \family default aukera ezar dezakezu: (ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudimugik} \end_inset \SpecialChar ~ atala). Irudia eralda daiteke biratze-angelua ezarriz, txertatze-kutxa erabiliz eta eskalatuz. Aukera dago zenbait irudi-formaturentzat automatikoki txertatze-kutxa ezartzeko (ikus \family sans Txertatze-kutxa \family default fitxa). Alde batetik, LyX-en irudia bistaratzeko kontrola eta bestaldetik dokumentuaren irteerako bertsioan bistaratzekoa modu bereizi batean egin daiteke. Hori oso erabilgarria izan ohi da irudi handientzat. LaTeX-eko morroiak \family sans Aukera\SpecialChar ~ osagarriak \family default fitxan LaTeX aukera gehigarriak zehatz ditzake. \layout Subsection Irudi mugikorrak \layout Subsubsection Irudi mugikorrak erabiltzea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:irudimugik} \end_inset Testu batean zuzenean irudiak txertatzerakoan arazoak sortzen dira, dokumentuare n orrialdeztapena (konposaketa edo maketazioa) lantzea ikaragarri zailtzen baitu. LyX-en prozesuak automatizatzearen filosofiari jarraitzeko, egokiagoa izango duzu \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikorrak \family default erabiltzea, horiekin LyX-ek (benetan LaTeX-ek) dokumentuan zehar leku egokietan kokatzeko mugituko ditu. Ordainez, LyX-ek irudion zerrenda eguneratuko du eta beraietan epigrafeak idazteko aukera eskainiko dizu, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:epigrafediseinua} \end_inset \SpecialChar ~ atalean azaldutako \family sans Epigrafea \family default ingurunea erabiliz. \layout Standard \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default bat jartzeko, hautatu \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default ugikorrak\SpecialChar \menuseparator Irudia \family default menutik. Mugikor bat lortuko duzu, barruan ez dauka irudirik; erabili tresna-barrako botoia nahi duzun irudia txertatzeko. \begin_inset Float figure placement htbp wide false collapsed false \layout Caption \begin_inset LatexCommand \label{irud:escher} \end_inset M.C. Escher-en azidoa. \layout Standard \align center \begin_inset Graphics filename escher-lsd.eps display grayscale \end_inset \end_inset \begin_inset Float figure placement htbp wide false collapsed false \layout Standard \align center \begin_inset Graphics filename platypus.eps display color rotateOrigin center \end_inset \layout Caption \begin_inset LatexCommand \label{irud:zapal-ornit} \end_inset Hainbat aldiz itxura-aldatutako ornitorrinkoa mugikor batean. \end_inset \layout Standard Erraza dirudien arren, epigrafea kokatzeko zorroztasun bat dago. Epigrafea irudiaren azpian agertzea nahi baduzu, sakatu \family sans Lerro-itzulera \family default kurtsorea epigrafearen hasieran dagoenean, eta txertatu irudia epigrafearen gainean sortu den paragrafo berrian; edo epigrafea ezabatu eta txertatutako irudiaren ostean \family sans Epigrafea \family default ingurunea hautatuz, sortu berriro. Horixe egin dugu \begin_inset LatexCommand \ref{irud:zapal-ornit} \end_inset \SpecialChar ~ irudiarekin. Kurtsorea epigrafearen ondorengo paragrafoan balego irudia txertatzerakoan, hori epigrafearen ostean kokatuko da, \begin_inset LatexCommand \ref{irud:escher} \end_inset \SpecialChar ~ kasuan bezala. Egokiena \family sans Mugikor \family default bakoitzeko Irudi bakar bat erabiltzea da; horrela LyX-ek (berez LaTeX-ek) irudi bakoitzarentzako leku egokienean kokatuko du. \layout Standard Mugikor baten gainean saguaren eskuineko botoiarekin klikatuz elkarrizketa-koadr o bat irekiko du, bertan LaTeX-ek mugikorrak kokatzeko (ikusi \begin_inset LatexCommand \ref{atal:mugik-koka} \end_inset ) erabiltzen dituen kokapen-aukerak alda ditzakezu. \family sans Hedatu\SpecialChar ~ \bar under z \bar default utabeak \family default bi zutabetako dokumentuentzat baino ez da erabilgarria: hautatzen baduzu, mugikorra orrialdeko bi zutabetan hedatuko da zutabe bakar batera mugatu ordez. \layout Standard Irudi honek etiketa bat eta berari dagokion erreferentzia gurutzatu bat nola kokatu eta sortzen den erakusten du, hurrenez hurren; irakurri \begin_inset LatexCommand \ref{atal:erref-gurut} \end_inset \SpecialChar ~ atala. Txertatu \family sans Etiketa \family default bat epigrafean eta berori aipatzeko, erabili \family sans Erreferentzia gurutzatua \family default . Oso garrantzitsua da etiketak irudi mugikorrekin erabiltzea, \begin_inset Quotes eld \end_inset arestiko irudia" bezalako aipamen adierazkaitzak erabili barik, zeren eta LaTeX-ek dokumentuaren irteerako bertsioan mugikor guztiak birkokatuko baititu eta ziurrenik ez dira erabat "arestiko" izango. Ezin badira mugikorrak beraiei dagokien testuen orrialde berdinean kokatu, irudiak beraientzat bereiztutako orrialde batean kokatuko dira. Egon zaitez lasai, irteerako emaitzan oso dotore agertuko baitira. \layout Standard Jabetu zaitez epigrafea \family sans Irudi-zerrenda \family default n ( \begin_inset LatexCommand \ref{atal:zer-zerrend} \end_inset \SpecialChar ~ atalean azaltzen den bezala) automatikoki erabilia izango denez, zure dokumentua n bat gehitzeko aukera daukazu. \layout Subsubsection Mugikorraren kokalekua \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:mugik-koka} \end_inset Orain \family sans Irudi\SpecialChar ~ mugikor \family default burutazioaren atzean (edo baita geroago azalduko dugun \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default rarentzat ere) LyX-i irudi (edo taula) bat orrialde batean itxura trinko eta hautemangarriarekin jartzeko aukera eskaintzea da. LaTeX-ek erabiltzen dituen arauak nahiko ulergaitzak dira; begiratu LaTeX-eko dokumentazioa xehetasun zehatzak jakiteko. Mugikorren elkarrizketa-koadroko kontrol-laukiak erabil ditzakezu mugikor baten kokapena zehazteko. Lehenespenez, mugikor bakoitzak dokumentuaren kokapen-arau lehenetsiak erabiltzen ditu. Nahi izanez gero alda ditzakezu \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default leihoan. \family sans Mugikor-kokapena \family default eremuak LaTeX estiloko kokapen-zehaztapenak hartzen ditu. Nahi dituzun ordenan lau hizkiren konbinazioa erabil dezakezu: \layout Itemize \family sans h \family default erabili \emph on hemen \emph default -entzat \layout Itemize \family sans t \family default erabili \emph on goia \emph default -rentzat (top) \layout Itemize \family sans b \family default erabili \emph on behea \emph default -rentzat \layout Itemize \family sans p \family default erabili \emph on orrialdea \emph default -rentzat (page) \layout Standard Hizkiok jokabide hauei dagokie: \layout Description Hemen: LyX-ek \family sans Mugikorra \family default jarri duzun testuan kokatzen saiatuko da. \begin_deeper \layout Standard Nahikoa leku ez egonez gero, LyX beste hiru kokapen- motekin saiatuko da. \end_deeper \layout Description Goia: \family sans Mugikorra \family default uneko orrialdearen goian jartzen saiatuko da LyX. Irudia uneko orrialdean ezin bada doitu , hurrengoan joango da. \layout Description Behea: \family sans Mugikorra \family default uneko orrialdearen behean jartzen saiatuko da LyX. Lekurik ez balego, hurrengo orrialdera joango da. \layout Description Orrialdea: \family sans Mugikorra \family default (edo \family sans Mugikor \family default kopuru bat) berarentzako bereziki prestatutako orrialde batean jartzen saiatuko da LyX. \layout Standard Hori guztia lantzeko zenbait zorroztasun daude. Ordenak LyX-i zein kokapenekin saiatu behar duen zehazten dio lehenbizi. Batek huts egiten badu, hurrengoarekin saiatuko da, eta horrela jarraituko du; nola nahi ere, \begin_inset Quotes eld \end_inset \family sans h \family default "k lehentasuna edukiko du beti zerrendan agertzen bada. Kokapen-zerrenda lehenetsia \begin_inset Quotes eld \end_inset \family sans tbp \family default " izaten da: aurrenik saiatu orrialdearen goian, ondoren orrialdearen behean eta azkenik beretzat prestatutako orrialdean. LyX irudia jartzeko \begin_inset Quotes eld \end_inset benetako lan gogorra" egiten saiatzea nahi baduzu, sartu harridura ikurra zerrendaren hasieran; adib.\SpecialChar ~ \begin_inset Quotes eld \end_inset \family sans !htbp \family default ". Hona sarrera batzuen adibide eta dagokien azalpenak: \layout Enumerate \family sans hbp \begin_deeper \layout Standard Testuan daukan uneko kokapenean irudi/taula jartzen saiatuko da. Huts egiten badu, orrialdearen behean jarriko du. Berriro huts eginez gero, orrialde bereizi batean jarriko du. \end_deeper \layout Enumerate \family sans !hbp \begin_deeper \layout Standard Irudia/Taula testuan daukan uneko lekuan jartzen saiatuko da. Gero orrialde-behean, eta ondoren bereizitako orrialdean. \end_deeper \layout Enumerate \family sans tp \begin_deeper \layout Standard Irudia/Taula orrialde-goian jarriko du. Luzeegia bada, orrialde bereizi batean jarriko du. \end_deeper \layout Enumerate \family sans p \begin_deeper \layout Standard Irudi eta taulak beraientzat prestatutako orrialdean jarriko ditu beti. \end_deeper \layout Subsection XFig eta LyX \layout Standard Galdera arrunta da "nola sor ditzaket irudiak?". Zorionez GNU/Linux edota LaTeX banaketa gehienetan dago erantzuna. \family typewriter XFig \family default ahalmen handiko tresna da marrazteko. \family typewriter XFig \family default tresnarekin sortutako irudiak hainbat eratan txerta ditzakezu. Bide hau jarraitzea aholkatzen dizugu: \layout Enumerate Esportatu irudia Kapsulatutako PostScript® (Encapsulated PostScript®) formatuan. Hori LyX-en oso erraz txertatzen da, arestiko ataletan azaldu dugunez. Abantaila handi bat dauka: PostScript®-en ahalmen guztia eskuragarri duzu. Bezier kurbak, koloreak, marra-lodiera guztiak eta gehiago esan nahi du. Zure fig dokumentuan testua sartu baduzu, PostScript® motako letra-tipoekin inprimatuko da, ederto! Irudia beste EPS irudien antzera itxuraldatu daiteke, arestian azaldu dugun bezala. \begin_deeper \layout Standard Daukan alde txarra: PostScript® testu gisa ezin duzu ekuaziorik sortu, ez bada eskuz. Zure irudian ekuazioak, berreketak edo indizeak behar badituzu, bide hau jarraitzea ahokatzen dizugu. \end_deeper \layout Enumerate Esportatu irudia LaTeX gisa. Hain erraza da LyX-en txertatzea, XFig barruko testuan LaTeX komandoa guztiak erabil ditzakezula, horrek duen abantailarekin. Horrela XFig-eko testuarentzat \emph on bandera berezia \emph default ezar dezakezu. Hori automatikoki egiteko, XFig abiatzerakoan \family typewriter xfig\SpecialChar ~ -specialtext \family default komandoa erabili. Hau egiteaz gain LaTeX letra-tipoa aukeratzen baduzu, idatzi bakarrik \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter $H_2$ \family default " XFig programan. Irudia LaTeX gisa esportatu eta \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under S \bar default artu\SpecialChar ~ fitxategia \family default (ikus \emph on Ezaugarri hedatuak \emph default ) menuarekin LyX-en gehitzen baduzu, testua \begin_inset Formula $H_{2}$ \end_inset bezala agertuko da. \begin_deeper \layout Standard Tamalez, LaTeX-ek ez dauka PostScript®-ek duena bezalako ahalmen grafikoa. Hori dela eta, ezingo dituzu marra-lodiera guztiak erabili eta, gogaikarriagoa dena, ezta makurdura guztiak ere. horregatik hirugarren bide bat aholkatzen dugu irudi konplexuagoekin lan egiteko. \end_deeper \layout Enumerate 3. Esportatu irudia LaTeX/PostScript® konbinatu gisa. Ondoren XFig-ek (berez \family typewriter transfig \family default ) bi fitxategi sortuko ditu: \begin_deeper \layout Enumerate PostScript® zatia \family typewriter iruditxoa.pstex \family default , marrazketa guztia edukiz. \layout Enumerate LaTeX zatia \family typewriter iruditxoa.pstex_t \family default , testu guztia edukitzeaz gain PostScript® zatira esteka bat dauka. \end_deeper \layout Standard Ondoren, arestian azaldu dugun antzera, txertatu LaTeX zatia. Horrek automatikoki PostScript® zatia ere txertatuko du. \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Honelako errore bat gertatzen bazaizu \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter unknown graphics extension pstex \family default " grafikoen luzapena aldarrikatu beharko duzu. Uste dut \family typewriter transfig \family default -en errore bat dela, LaTeX2e-rekin gertatzen dena. Gehitu honelako lerro bat \layout Standard \family typewriter \backslash @namedef{Gin@rule@ps_tex}#1{{eps}{ps_tex}{#1}} \layout Standard fitxategian hauetan: \family typewriter /usr/lib/texmf/tex/latex/graphics/dvips.def \family default . \layout Standard Ondoren gehitu \family typewriter pstex \family default luzapenera: \layout Standard \family typewriter \backslash def \backslash Gin@extensions{eps, ps, pstex, eps.gz, ps.gz, eps=2EZ} \layout Standard Horrela gehienei arazoa zuzenduko lieke. Bestalde, PostScript® zatia \family typewriter iruditxoa.eps \family default gisa esporta dezakezu eta LaTeX zatiko \family typewriter iruditxoa.pstex_t \family default eskuz aldatu. Baina hori erregarria izan daiteke. \end_inset . Horrela PostScript® eta LaTeX-en ahalmen konbinatu osoa edukiko duzu, sortu orduko irudia eskalatzeko aukera izan ezik. Eskala daitezkeen irudiak nahi badituzu, PostScript® formatua da zure aukera bakarra. Beste abantaila txiki bat: LaTeX-i letra-tipoaren konposaketa-lanak egiten uztea, irudien letra-tipoak testuaren berdinak izango dira, eta hori askoz ere xarmangarriagoa da. \layout Section Taulak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:taulak} \end_inset LyX-ek taulen euskarri ahaltsua dauka, baina LaTeX-ek (LyX-ek gaur egun) oraindik gauza gehiago egin ditzakeenez, LaTeX-en ahalmen guztia erabili behar badituzu, irakurri LaTeX-i buruzko liburu on bat. \layout Standard Taula bat txertatzeko, bai \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under T \bar default aula \family default bai tresna-barrako botoia erabil ditzakezu. Taulak zenbat zutabe eta errenkada eduki behar dituen galdetzen duen elkarrizke ta-koadro bat agertuko zaizu. Lehenespenez, taulako gelaxka bakoitzeko ezkerreko eta gaineko marrak ditu, eskuineko zutabearen eskuinean eta azpiko errenkadako behean ere marrak daude, taularen inguruan lauki ba osatuz. Gainera, gaineko lehenbiziko errenkadaren azpian ere marra bat dago, errenkada hau taulatik bereizita dagoela irudikatuz. Hona adibide bat: \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 12 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 45 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 98 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none A \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none B \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard anitza \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none C \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \end_inset \layout Subsection Taula leihoa \layout Standard Klikatu saguaren eskuineko botoiarekin taula bat eraldatzeko; ezarpen-leiho bat agertuko da. Dauden aukerak hauek dira: \layout Itemize Gehitu/Kendu ertzeko marrak errenkada edo zutabeetan. Errenkada bateko marra kentzen baduzu, puntuz osatutako marra agertuko zaizu LyX-en, baina inprimatzeko irteeran ez da azalduko. Errenkada baten beheko marra eta azpiko errenkadaren gaineko marra ezarriz, errenkaden artean tarte bat azalduko da, arestiko adibideko gaineko errenkadan ikus daitekeen antzera. Bertikalean ere gauza bera egin dezakezu, zutabe bateko eskuineko marra eta eskuinean dagoen zutabearen ezkerreko marra ezarriz. \layout Itemize Testua lerrokatzea zutabe batean. \layout Itemize Gehitzea errenkada eta zutabeak. \layout Itemize Ezabatzea errenkada, zutabe edo taula osoa. \layout Itemize Zutabe anitza. \layout Itemize Ezarri zabalera finkoa zutabe batentzat. \layout Itemize Taula luzearen aukerak. (oso erabilgarria izaten da taula papera baino handiagoa denean). Orduan taula orrialdearen behea eta hurrengo orrialdearen artean zatitzen da, orrialdearen amaieran jarraitu ordez. \layout Itemize Taula guztia edo gelaxka bakar bat alde batera biratu, 90 gradutan. \layout Standard Eragiketa horiek lantzeko, kurtsorea taularen barruan kokatuta dagoela \family sans Editatu\SpecialChar \menuseparator Taula \family default menua ere erabil dezakezu. \layout Standard Aukera gehienak hautapenekin ere badabiltza. Gelaxka, zutabe edo errenkada bat baino gehiago hautatzen badituzu, hautapen guztiei eragingo diela esan nahi du. Konturatu zaitez ezberdintasuna dagoela gelaxkaren edukia hautatzea eta gelaxka beraren artean. Gelaxka baten barruan lauki gorria ikusten baduzu, \emph on edukia \emph default hautatzen ari zarela esanahi du. \family sans Ihes \family default tekla edo laukiaren kanpoan klikatuz, orduan gelaxkak hautatuko dituzu (sagua edo teklatuko geziak erabil ditzakezu). \layout Standard Errenkada bat gehitzen duzunean, kurtsorea daukan errenkadaren \emph on azpian \emph default gehituko du. Zutabeak kurtsorearen \emph on eskuinean \emph default gehitzen dira. Horrek zutabeak taularen ezkerraldean gehitzea eragozten du, hainbat ebaki eta itsatsi egin gabe. Ezabatzea beti kurtsorea dagoen zutabe edo errenkadan gertatzen da. \layout Standard \family sans Zutabe\SpecialChar ~ anitza \family default aukerak errenkada bateko auzokideak diren bi edo gelaxka gehiago batzen ditu. Arestiko adibidean "B" errenkadak zutabe anitza dauka, "45" eta "98" zutabeei aplikatuta. Erabiltzeko lehenbizi hautatu gelaxkak, ondoren aukeratu \family sans Zutabe\SpecialChar ~ anitza \family default menua. Honek ez du bertikalki funtzionatzen (ikus \family typewriter eu_TaulaAdibideak.lyx \family default dokumentua nola dabilen jakiteko). \layout Standard \family sans Zutabe\SpecialChar ~ anitza \family default ere erabil dezakezu taula bakun bateko goi eta azpiko gelaxketako ertzen marra eta testu-lerroketak bereziki kudeatzeko. Gelaxka baten kudeaketa berezia duen adibidea daukazu orain: \layout Standard \added_space_top bigskip \added_space_bottom bigskip \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none x \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none y \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none a \family default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default eta \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none b \family default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default gela \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 103 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 9 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none b \family default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default eta \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none a \family default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default gela \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 599 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 340 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none abc \family default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default gela \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1009 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 52 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series bold \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none abcd \family default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default gela \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 96 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 11 \end_inset \end_inset \layout Standard Hemen ikusi duzu nola goiburukoa den lehen errenkadako gelaxka erdira lerrokatut a dagoena, baina ezker zutabeko edukia ezkerrerantz eta beste gelaxketakoak, berriz, eskuinerantz lerrokatu direla. Bi gelaxketako azpi eta goiko marrak ere kendu dira. \layout Standard Zutabe batek zabalera finkoa edukitzea nahi baduzu, \family sans Taula \family default leihoko \family sans Zabalera \family default eremuan sar dezakezu. Horrek gelaxka batean hainbat paragrafotako testua edukitzea eskaintzen dizu. \layout Standard Zure taula handiegia bada dokumentuan bertikalki sartzeko, hautatu \family sans Biratu\SpecialChar ~ 90\SpecialChar ~ gradu \family default botoia, eta taula alboratuta agertuko da (bertikal estiloko dokumentuan horizontalki agertuko dela esan nahi du). Nahi baduzu, taulako gelaxka bakarra bira dezakezu tarte horizontal gehiago eskaintzeko. Hurrengo adibideak gelaxka bakarrak biratzearen erabilgarritasuna egiaztatzen du. \layout Description \emph on Oharra \emph default : \family sans Biratu\SpecialChar ~ 90\SpecialChar ~ gradu \family default aukera ez da pantailan bistaratzen, eta bakarrik PostScript® motako irteeran dabil. Beraz, aurreikusi nahi baduzu, erabili \family sans \bar under I \bar default kusi\SpecialChar \menuseparator Postscript \family default , \family sans \bar under I \bar default kusi\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default VI \family default tresnak ez baitu taula modu egokiro batean erakusten. \layout Description \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard Azalpena \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 1 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 2 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 3bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 4 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 5 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 6 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 7 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 8 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 9 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 10 bandera \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Guztira \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1 \family default \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default .\SpecialChar ~ azal. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 7 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 2.\SpecialChar ~ azal. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 9 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 3.\SpecialChar ~ azal. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 8 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard 4.\SpecialChar ~ azal. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 6 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Guztira \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 30 \end_inset \end_inset \layout Subsection Zer jar dezaket gelaxka batean? \layout Standard Taula bateko gelaxka batean hainbat gauza jar daiteke. Testu lerro bat, ekuazio bat (baina ez adierazpen Moduan, ezta lerro anitzetako ekuazioak ere), edo irudi bat gelaxka batean egon daiteke; egitez, hiru objektu-mota horiek guztiak sar daiteke gelaxka berdinean. Letra-tamainak eta formak alda daitezke, eta taulak egokiro bistara ditzan egokitu daitezke. Hala ere, ezin duzu gelaxka batean ingurune berezirik sartu (adibidez \family sans Atala* \family default , e.a.) ez eta gelaxkaren paragrafoarentzat tarteko aukerak eta horrelakorik ezarri. \layout Subsection Tauletan ebaki eta itsastea \layout Standard Taulen arteko ebakitze- eta itsaste-lanak nahiko ongi dabiltza. Errenkada bat baino gehiago ebaki eta itsasteko aukera daukazu. Hautatu saguarekin edo erabili \family sans Shift \family default eta teklatuko geziak, beti bezala. Azpian dagoen adibideko bigarren taula lehengotik ebaki eta itsatsi da, hautatu eta itsasteko sagua erabiliz. \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 3 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 4 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 5 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 6 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 7 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 8 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 9 \end_inset \end_inset \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 3 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 4 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 5 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 6 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 7 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \end_inset \layout Standard Jakin ezazu taula osoak unitate bakar bat bezala kopiatu eta itsats ditzakezula, hautapena taularen kanpotik hasiz. \layout Subsection Hainbat lerro gelaxketan \layout Standard Tauletan lerro anitzeko sarrerak edukitzeko aukera dago, baina ez WYSIWYM erabateko moduan. Zehaztu balio bat Taula leihoan zutabearen \family sans Zabalera \family default eremuan. Horren ostean, zure testua hainbat lerrotan banatuko da, gelaxka bertikalki luzatzen joango da testuaren luzera ezarritako zabalera gainditzen duenean. Adibide bat: \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 3 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 4 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Hau taula baten lerro anitzeko sarrera bat da. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 5 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 6 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Hau luzeagoa da gainera. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 7 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 8 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none Hau taula baten lerro anitzeko sarrera bat da. \family default \series default \shape default \size default \emph default \bar default \noun default \color default \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none Hau luzeagoa da gainera. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 9 \end_inset \end_inset \layout Standard Gelaxka bateko testua normalean ez da egokituko doitasunez orrialdera, ondorioz taula bateko testua luzeegia bada, taula orrialdearen eskuin-marjinatik kanpora hedatuko da. Honen antzera, taulak orrialde baten behean beraien burua ez dutenez zatitzen, azpiko marjinatik at hedatuko dira. Arazo horiek gainditzeko aukera hauek dituzu: \layout Enumerate Banatu bi tauletan. \layout Enumerate Hautatu \family sans Taula\SpecialChar ~ luzea \family default botoia \family sans Taula \family default leihoan. Automatikoki hainbat orrialdeetan banatuko du taula, horrelako luzera badu bederen. Hori egin ondoren, \family sans Taula\SpecialChar ~ luzea \family default -ko botoi-zerrendak gaituko dira eta zuk zehaztu nahi duzuna (edo ahal duzuna): \begin_deeper \layout Enumerate \family sans Lehen goiburukoa \family default : uneko errenkada eta gaineko guztiak (aukera berezirik zehaztuta ez dutenak) taula luzeko lehen orrialdeko goiburukoaren errenkadak izateko definitu dira. \layout Enumerate \family sans Goiburukoa \family default : uneko errenkada eta gaineko guztiak (aukera berezirik zehaztuta ez dutenak) taula luzearen orrialde guztietako goiburukoen errenkadak izateko zehaztu dira, lehen orrialderako izan ezik, \family sans Lehen\SpecialChar ~ goiburukoa \family default zehaztuta badago. \layout Enumerate \family sans Orri-oina \family default : uneko errenkada eta azpiko guztiak (aukera berezirik zehaztuta ez dutenak) taula luzearen orrialde guztietako oinen errenkadak izateko definitu dira, azken orrialdekoa ezik, baldin eta \family sans Azken\SpecialChar ~ orri-oina \family default zehaztu bada. \layout Enumerate \family sans Azken orri-oina \family default : uneko errenkada eta azpiko guztiak (aukera berezirik zehaztuta ez dutenak) taula luzearen azken orrialdeko orri-oinaren errenkadak izateko definitu dira. \layout Standard Taula bateko errenkada berdinari aukera bat baino gehiagorekin ezartzen badiozu, jabetu zaitez lehenbizikoa bakarrik erabiliko dela taulako errenkadeta n. Besteak baliogabeak bezala zehaztuko dira. Testu-inguru honetan lehenbizikoak ordena honetako aurrenekoa esan nahi du: \family sans Orri-oina \family default , \family sans Azken\SpecialChar ~ orri-oina \family default , \family sans Goiburukoa \family default , \family sans Lehen\SpecialChar ~ goiburukoa \family default . Nola lantzen den jakiteko, ikus \family typewriter eu_TaulaAdibideak.lyx \family default fitxategia. \layout Standard Taula luzearen aukeretan dagoen kontrol-laukia, Orri-jauzia uneko errenkadan izenekoa, erabiltzen da zein errenkada zehatzean egongo den orrialdearen jauzia ezartzeko. \end_deeper \layout Enumerate Taula bat mugikor batean ere jar daiteke, arestian azaldu den bezala, horrela LaTeX-ek ahalik eta egokien kokatuko du orrialde batean. \layout Subsection Taula mugikorrak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:taula-mugik} \end_inset Mugikor baten kanpoan, taula dokumentuan jartzen den lekuan kokatuko da. \family sans Taula\SpecialChar ~ mugikor \family default bat erabiltzeak, \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default ugikorrak \family default menutik, LaTeX-i taula leku egokienean doitzeko aukera eskaintzen dio, zuk txertatutako leku zehatzaren ordez. Taulentzako kokapen mugikor bat irudi mugikorrentzakoa \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudimugik} \end_inset bezalakoa da, eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:mugik-koka} \end_inset \SpecialChar ~ atalean argitzen da. Epigrafeak irudi mugikorren antzera lantzen dira, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudimugik} \end_inset \SpecialChar ~ atalean xehetasunak aurkituko dituzu. \begin_inset LatexCommand \ref{taula:taula mugikor bat} \end_inset \SpecialChar ~ taula adibide bat da, taula mugikorrena alegia. \begin_inset Float table placement htbp wide false collapsed true \layout Caption \begin_inset LatexCommand \label{taula:taula mugikor bat} \end_inset Taula mugikor bat. \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none 3 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Iker \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Arantxa \end_inset \begin_inset Text \layout Standard Agurtzane \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\int x^{2}dx$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\left[\begin{array}{cc} a & b\\ c & d\end{array}\right]$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $1+1=2$ \end_inset \end_inset \end_inset \end_inset \layout Section Gaien aurkibidea eta bestelako zerrendak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:Gai-aurkib} \end_inset LaTeX-en ezaugarri miresgarrienetariko bat \begin_inset Quotes eld \end_inset Zerrenda" motak sortzeko erraztasuna da, gaien aurkibidea bezalakoak. Behar duzun guztia da ingurune batzuk erabiltzea eta erreferentziak zerrendan agertzea nahi duzun lekuan txertatzeko. \layout Subsection Gaien aurkibidea \layout Standard Gaien aurkibidea lortzeko, lau gauza hauek landu beharko dituzu (lasai, oso errazak dira): \layout Enumerate Erabili euskarria duen dokumentu-klase bat ( \family sans gutuna \family default edo \family sans \begin_inset Quotes eld \end_inset letter" \family default ezik). \layout Enumerate Ezarri paragrafo-inguruneak egokiro: \family sans Kapitulua \family default , ( \family sans Azpi \family default ...) \family sans Atala \family default , ( \family sans Azpi \family default ...) \family sans Paragrafoa \family default . Jabetu zaitez izartxodun ( \family sans * \family default ) estiloak, \family sans Atala* \family default bezalakoak, edukien aurkibidean ez direla agertuko. \layout Enumerate Ziurtatu zaitez \family sans Dokumentu-ezarpena \family default leihoko \family sans Zenbakera \family default fitxako \family sans Atala \family default eta \family sans Gaien\SpecialChar ~ aurkibidea \family default eremuetako balioa \begin_inset LatexCommand \ref{azpi:atal-sakon} \end_inset \SpecialChar ~ atalean azaldu den bezala egokiak direla. \layout Enumerate Txertatu \family sans Gaien\SpecialChar ~ aurkibidea \family default komandoa dokumentuko leku batean. \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Zerrendak\SpecialChar ~ eta\SpecialChar ~ \bar under A \bar default urk \bar under \family default \bar default menuko \family sans \bar under G \bar default aien\SpecialChar ~ aurkibidea \family default elementua, alegia. \layout Standard Dokumentuan zehar \family sans \bar under A \bar default rakatu \family default menuaren bitartez mugi zaitezke. \layout Subsection Irudi, taula eta algoritmoen zerrendak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:zer-zerrend} \end_inset Taula, irudi eta algoritmoen zerrendak gaien aurkibideen antzekoak dira. \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Zerrendak\SpecialChar ~ eta\SpecialChar ~ \bar under A \bar default urk \family default menutik txerta ditzakezu. Irudiak, taulak edo algoritmoak zerrendan agertzeko mugikorretan sartu eta epigrafeak gehitu beharko dizkiezu. \layout Chapter Matematika-formulak \layout Section Oinarrizko matematika edizioa \layout Standard Matematika-formula sortzeko, klikatu tresna-barrako \begin_inset Formula $\frac{a+b}{c}$ \end_inset ikonoa duen botoian. Horrek lauki urdina irekiko du, ertzetan arrosa koloreko markatzaileak ditu laukia inguratuz. Lauki urdin hori formula bera da. Markatzaile arrosek formula barruan zein habiaratze-sakoneratan zauden azaltzen dute. Formula-mota berezi bat txertatzeko, erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika \family default menua, edo teklatuko \family sans M-c\SpecialChar ~ m \family default , \family sans M-m\SpecialChar ~ m \family default edo \family sans C-m \family default (CUA teklatu mapan soilik) laster-teklak. \layout Standard Grekerako hizki bat soilik behar baduzu, \backslash alpha gisakoa, laster-tekla berezi bat dauka. \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset lortzeko sakatu \family sans M-m\SpecialChar ~ g\SpecialChar ~ a \family default , \begin_inset Formula $\beta$ \end_inset lortzeko \family sans M-m\SpecialChar ~ g\SpecialChar ~ b \family default , \begin_inset Formula $\tau$ \end_inset lortzeko \family sans M-m\SpecialChar ~ g\SpecialChar ~ t \family default eta abar. \layout Standard Formula bateko argumentuak editatzeko, erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika \family default menuko \family sans Matematikako\SpecialChar ~ panela \family default leihoa, edo \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika \family default menua. Matematikako panela oso erabilgarria denez, litekeena da pantailako leku batean leihoa irekita uztea. Oraindik ez bazaude formula gunean, matematikako paneletik zerbait hautatuz formula bat txertatuko du. \layout Subsection Formula arakatzea \layout Standard Dagoen formula batean kurtsorearen kokapena egokiago kontrolatzeko, erabili teklatuko geziak. Matematikak lauki txikiak erabiltzen ditu zerbait non txertatuko den azaltzeko. Teklatuko geziekin formula bateko hainbat zatiren artean bizkor mugitzen da. \family sans Zuriunea \family default tekla sakatuz formula bateko ( \begin_inset Formula $\sqrt{2}$ \end_inset erroketa karratua, edo \begin_inset Formula $\left(f\right)$ \end_inset parentesiak, edo \begin_inset Formula $\left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4\end{array}\right]$ \end_inset matrizea edota bestelako) sakonera batetik gaineko sakoneran kokatuko du kurtsorea, eta gain-gaineko sakoneran bazaude, formulatik kanpo utziko du kurtsorea. \layout Standard \family sans Ihes \family default tekla sakatuz, formulatik kanpo kokatuko du kurtsorea (berdin dio formulako zein sakoneran zegoen). \family sans Tab \family default teklarekin formula batean horizontalki mugituko da, Adibidez, matrize bateko gelaxken edo lerro anitzeko ekuazio bateko kokalekuen artean. \layout Standard Badirudi \family sans Zuriuneak \family default matematika-eran ez duela eraginik, karaktereen artean tarterik ez baitu sartzen, eta habiaratze-mailatik gainekora joanarazten du. Horregatik, argi ibili \family sans Zuriunea \family default erabiltzerakoan. Adibidez, \begin_inset Formula $\sqrt{2x+1}$ \end_inset nahi baduzu, idatzi \family typewriter \backslash sqrt \family sans \SpecialChar ~ \family default ondoren \family sans Zuriunea \family default , ez \family typewriter \backslash sqrt \family sans \SpecialChar ~ Zuriunea\SpecialChar ~ \family typewriter 2x \family sans \SpecialChar ~ Zuriunea\SpecialChar ~ \family typewriter + \family sans \SpecialChar ~ Zuriunea\SpecialChar ~ \family typewriter 1 \family default , zeren eta azken horretan erro karratuaren ikurpean \family typewriter \begin_inset Formula $2x$ \end_inset \family default soilik egongo da, \begin_inset Formula $\sqrt{2x}+1$ \end_inset . Tartea era honetan sartzen ikasi dutenei ohitura hori galtzea komeni zaie. \layout Standard Formula bateko zati batzuk beteta utz ditzakezu (besteak hutsik), matrize batean gertatzen den bezala. Adibidez: \layout Standard \begin_inset Formula \[ \left(\begin{array}{ccc} \lambda_{1}\\ & \ddots\\ & & \lambda_{n}\end{array}\right).\] \end_inset \layout Standard Zatiki bat erdi osatuta lagatzen baduzu, edo azpindize batek ezer ez badu, emaitza ezin izango da aurretiaz esan, baina eraikin gehienetan horrek ez du garrantzirik izango. \layout Subsection Testua hautatzea \layout Standard Formula bateko testua hautatzeko bi bide daude. Kokatu kurtsorea nahi duzun testuaren amaieran, sakatu \family sans Shift \family default eta teklatuko gezia batera, testua hautatu bitartean. Horrek testu hautapen arruntaren antzera nabarmenduko du. Bestalde, testua saguarekin hauta dezakezu, beti bezala. Testu hori ebaki edo kopia daiteke, eta ondoren nahi duzun formula batean itsatsi (ez ordea LyX-eko testu soileko gune batean). \layout Subsection Berretzaile eta azpindizeak \layout Standard Matematikako panela erabil dezakezu \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Goi-indize bat berretzaile bat da azken finean. \end_inset eta azpindizeak gehitzeko, errazagoa da, ordea, TeX-en bide arrunta erabiltzea. \begin_inset Formula $x^{2}$ \end_inset lortzeko idatzi (matematika-eran) \family typewriter x^2 \family default eta ondoren \family sans Zuriunea \family default . Gogoratu, azken \family sans Zuriuneak \family default kurtsorea ekuazioaren gaineko habiaratze-sakonerara (ekuazioaren oinarrira) itzultzen duen bitartean, \family sans Ihes \family default batek ekuazioa dagoen lerroko testura itzuliko du, matematika-eratik at. \family typewriter x^2y \family default idazten baduzu \begin_inset Formula $x^{2y}$ \end_inset lortuko duzu. \begin_inset Formula $x^{2}y$ \end_inset lortzeko idatzi \family typewriter x^2, \family default ondoren \family sans Zuriunea, \family default eta gero \family sans \SpecialChar ~ \family typewriter y \family default . Azpindizeak antzekoak dira, \begin_inset Formula $a_{1}$ \end_inset sortzeko idatzi (matematika-eran) \family typewriter a_1 \family sans \SpecialChar ~ \family default eta ondoren \family sans Zuriunea \family default . Jabetu zaitez lehenetsi gisa, goi-indize edo azpindizea ezkerrean dagoen ikur bakunarentzat bakarrik dela, eta tarte eta lerrokadura aldatzen ditu. Hori aldatzeko, irakur \begin_inset LatexCommand \ref{atal:taldekatzea} \end_inset \SpecialChar ~ atala. \layout Subsection Zatikiak \layout Standard Zatiki bat sortzeko \family typewriter \backslash frac \family default (matematika-eran) edo \family sans Matematikako\SpecialChar ~ panela \family default leihoko zatiki ikonoa erabili. Zatiki huts bat agertuko zaizu, zatiketa-marraren gainean eta azpian matematika txertatze-laukiekin. Kurtsorea berehala kokatuko da zatikiaren gaineko zatian. Beheko zatira joateko, erabili teklatuko \family sans Behera \family default gezia. Gora itzultzeko \family sans Gora \family default gezia erabili. Zatiki batean edozein matematika-egitura jar daiteke, honako adibide honetan bezala:: \layout Standard \begin_inset Formula \[ \left[\frac{1}{\left(\begin{array}{cc} 2 & 3\\ 4 & 5\end{array}\right)}\right]\] \end_inset \layout Subsection Batura eta integralak \layout Standard Batura ( \begin_inset Formula $\sum$ \end_inset ) eta integral ( \begin_inset Formula $\int$ \end_inset ) ikurrak askotan \begin_inset Quotes eld \end_inset mugatzaile" multzoekin apaindu ohi dira. Mugatzaile hauek LyX-en sartzeko, egin goi-indize eta azpindizeak bezalaxe, zuzenean ikurraren atzetik sartu. \layout Standard Nahiz eta agian LyX-eko pantailan ez antzeman (azken irteerako bertsioan argiago ikusten da), baturak automatikoki bere \begin_inset Quotes eld \end_inset mugak" ikurraren gainean eta azpian kokatzen ditu, baldin eta adierazpen moduan \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Adierazpen moduan dagoen formula paragrafo artean kokatzen da, eta ez dago testu arruntaren lerroan. Barneko moduan, berriz, testua dagoen lerro berdinean kokatzen da, eta ez paragrafo artean. \end_inset badago. Baina barneko moduan balego ikurraren aldamenean kokatuko lituzke, \begin_inset Formula $\sum_{n=0}^{\infty}\frac{1}{n!}=e$ \end_inset bezala. Konparatu honako adierazpen modu honetan dagoenarekin: \layout Standard \begin_inset Formula \[ \sum_{n=1}^{\infty}\frac{x^{n}}{n}=\ln\left(\frac{1}{1-x}\right).\] \end_inset \layout Standard Integral ikurrek, ordea, lehenespenez ez dituzte mugak zuzenean gainean eta azpian kokatzen, nahiz eta adierazpen moduan egon. Konparatu barneko moduan dagoen \begin_inset Formula $\int_{a}^{x}f(t)dt:=F(x)$ \end_inset ekuazioa eta adierazpen modukoarekin: \layout Standard \begin_inset Formula \[ \int_{-\infty}^{\infty}\frac{dx}{1+x^{2}}=\pi.\] \end_inset \layout Standard Bi ikurrak adierazpen moduan daudenean automatikoki tamaina egokitzen da. Adierazpen moduan, mugen kokapena (zuzenean gainean eta azpian, edo ikurraren eskuinean) alda daiteke kurtsorea ikurraren aurrean kokatuz eta \family sans M-m\SpecialChar ~ l \family default sakatuz. Gertatzen diren aldaketak ikurraren araberakoak dira. \layout Standard Matematikako beste espresio batzuk \begin_inset Quotes eld \end_inset mugak mugitzea" ezaugarria ere badaukate, honek bezala \begin_inset Formula \[ \lim_{x\rightarrow\infty}f(x),\] \end_inset non \begin_inset Formula $x\rightarrow\infty$ \end_inset \begin_inset Quotes eld \end_inset lim" azpian kokatzen den adierazpen moduan, baina ez barneko moduan, \begin_inset Formula $\lim_{x\rightarrow\infty}f(x)$ \end_inset . Ohartu limitea funtzio gisa sartu dela (matematika-eran \family typewriter \backslash lim \family default idatziz lor dezakezu, edo matematikako paneletik \begin_inset Quotes eld \end_inset Funtzioak" zerrendatik aukeratuta). Ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:mat-funtzioak} \end_inset \SpecialChar ~ atala. \layout Subsection Matematikako panela \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:mat-panela} \end_inset \family sans Matematikako\SpecialChar ~ panela \family default leihoak ( \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika \family default menutik eskura daiteke) ikur eta egitura hedatuagoen zerrenda dauka. Hasteko, eduki irekita matematikako panela matematikak idazten zabiltzan denboran. Panelaren erabilera nahiko garbia da. Hurrengo ataletan xehetasun gehiago azalduko ditugu. \layout Standard Jakin ezazu formula batean saguaren eskuineko botoiarekin klikatuz ere panela irekitzen dela. \layout Subsection Beste matematika-ikurrak \layout Standard Matematikako ikur gehienak panelean aurkitu ahal izango dituzu, hainbat eremutan sailkatuta: \family sans Grekoak \family default ( \begin_inset Formula $\Gamma\rho\epsilon\epsilon\kappa$ \end_inset ), \family sans eragileak \family default ( \begin_inset Formula $\pm\times$ \end_inset ), \family sans erlazioak \family default ( \begin_inset Formula $\leq\cong$ \end_inset ), \family sans geziak \family default ( \begin_inset Formula $\uparrow\Leftrightarrow$ \end_inset ), \family sans eragile\SpecialChar ~ handiak \family default ( \begin_inset Formula $\sum\int$ \end_inset ) eta \family sans hainbat ( \begin_inset Formula $\Im$ \end_inset \begin_inset Formula $\natural$ \end_inset \begin_inset Formula $\infty$ \end_inset ) \family default ikaragarria, besteak beste. Amerikar Matematika Elkarteak (AMS) eskainitako ikur gehigarriak ere hor daude. Ikur berezi batentzat LaTeX-eko zein makro estandar erabili behar duzun badakizu, orduan ez daukazu panela erabili beharrik; panela, ordea, ikur horientzat LaTeX-en izenik ez dakizunerako baliagarria izango duzu. Konturatu AMS ikurrak ez direla ikur bezala bistaratzen LyX-en, ez badituzu letra-tipo egokiak instalatzen, dagokion eskuliburuan argitzen den bezala. \layout Standard Badago n.\SpecialChar ~ erroketa-ikurra lortzeko aukera. Bufetxoan idatzi \family typewriter math-insert \backslash root \family default . Horrek erro ikurra sortuko du, ikurraren gainean lauki osagarri bat duela. Erabili \family sans Gora \family default eta \family sans Behera \family default teklak bi laukietan zehar mugitzeko. M-m-r laster-tekla ere erabil dezakezu. \layout Subsection Tarteak eraldatzea \layout Standard Tarte zuriak sortu nahi izan dezakezu, LaTeX-ek eskaintzen duen tarte estandarre tik aldentzeko. Hori ez dugu aholkatzen, zeren eta WYSIWYM izaeran ez baitaukazu konposatze-lan ez arduratu beharrik, baizik eta edukiaz soilik. Hala ere, badaude zenbait egoera tarteak gehitu nahi izateko. Lehen trikimailua, sakatu \family sans C-Zuriunea \family default tartea sartzeko. Horrek tarte txiki bat sortuko du, LyX-eko pantailan marka txiki bat agertuko da: \begin_inset Formula $a\, b$ \end_inset . Hurrengo trikimailua tarte hori luzera ezberdinetara aldatzea da. Kurtsorea mugitu aurretik, \family sans C-Zuriunea \family default sakatu ostean, berriro \family sans Zuriunea \family default sakatzen baduzu tartearen luzera aldatuko duzu, horrela hainbat tamaina ezberdinetara aldatuz. Zerrendako azken tamaina gorri kolorekoak dira, eta tarte negatiboak dira: adibidez, \begin_inset Formula $a\quad b$ \end_inset edo \begin_inset Formula $a\! b$ \end_inset . Matematikako panela erabiliz tarte hauek ere txerta ditzakezu. \layout Subsection Matematika funtzioak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:mat-funtzioak} \end_inset Matematikako panela hainbat \begin_inset Quotes eld \end_inset funtzio" ditu, sin, lim eta abar bezalakoak (formula batean sartzeko \family typewriter \backslash sin \family default antzekoa idatzi). Matematiketako praktika estandarretan funtzioak diren izenak, sin bezalakoak, ez dira letra etzanaz jarri behar. Matematika-eran \begin_inset Formula $sin$ \end_inset osatzen duten hizkiak \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Hau da, hiru aldagai bezala hartzen ditu: \begin_inset Quotes eld \end_inset s", \begin_inset Quotes eld \end_inset i" eta \begin_inset Quotes eld \end_inset n" aldagaiak bezala, eta ez \begin_inset Quotes eld \end_inset sin" funtzio bezala. \end_inset , besterik gabe idazten badira letra etzanaz agertuko dira, makro berezien euskarria dagoelako gertatzen da. Horiek azken irteeran letra-tipoa aldatu baino gehiago egiten dute. Adibidez, \begin_inset Formula $\sin t$ \end_inset ekuazioan \begin_inset Quotes eld \end_inset n" eta \begin_inset Quotes eld \end_inset t" hizkien arteko tartea handiagoz konposatuko da. Matematikako objektu sofistikatuagoak diren hitzentzat, lim bezalakoak, makroak azpindizeen kokapena aldatzen du, adierazpen edo barneko moduan egotearen arabera: \begin_inset Formula $\lim_{x\rightarrow0}f(x)=L$ \end_inset versus \begin_inset Formula \[ \lim_{x\rightarrow0}f(x)=L.\] \end_inset \layout Standard Bi ekuazio horiek antzera idatzi dira, baina \family typewriter \backslash lim \family default makroa erabiltzeak itxuraldatzen du (aldatuta dagoena lerro barnekoa da, tartea gehitzeko). \layout Subsection Azentuak \layout Standard Formula batean azentudun karaktereak txerta ditzakezu, testu arruntean egin daitekeenaren antzera. Teklatuaren edo erabiltzen dituzun laster-teklen arabera dago. Baliokideak diren TeX makroak erabil ditzakezu, makro gisa. Teklatuak ez badu azenturik gaituta, eragin berdina lortzeko \begin_inset Formula $\hat{a}$ \end_inset sar dezakezu, matematika-eran \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter \backslash hat a \family default " idatziz. Testuen izenak eta hainbat azentuentzat makroen izenen arteko baliokidetasunak hauek dira: \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard testua \end_inset \begin_inset Text \layout Standard mat. \end_inset \begin_inset Text \layout Standard adibidea \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none zirkunflexu \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none hat \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\hat{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard kamuts \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none grave \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\grave{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard zorrotz \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none acute \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\acute{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none umlaut \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none ddot \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\ddot{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard tilet \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none tilde \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\tilde{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard puntu \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none dot \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\dot{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none breve \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none breve \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\breve{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none caron \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none check \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\check{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none macron \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none bar \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\bar{a}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none --- \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none vec \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size normal \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\vec{a}$ \end_inset \end_inset \end_inset \layout Standard Azkenik, azentu horietariko bat aukeratu dezakezu \family sans Matematikako\SpecialChar ~ panela \family default leihoko \family sans Marko-apaingarriak \family default zerrendako elementu bat hautatuz. Formula batean egindako hautapenaren gainean ere aplika dezakezu. \layout Subsection Matematika editorea, LaTeX-eko erabiltzaileentzat \layout Standard Matematikako ekuazioak editatzeko bi bide daude LyX-en. LyX-ek eskaintzen duen WYSIWYM itxurako ekuazioen \emph on marrazketa \emph default -euskarria erabil dezakezu. LaTeX-eko erabiltzaileek nahiago izango dute teklatua erabiltzea \family typewriter $ \backslash alpha$ \family default (honek, TeX arruntean, dokumentuaren azken irteerako bertsioan \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset bat irudikatuko luke) bezalakoak sartzeko, menuetan zehar ikur baten bila ibiltzea baino azkarragoa delakoan. Hona LaTeX-eko erabiltzaile zahar baten iritzia, \noun on David Johnson \noun default : \layout Quotation Azkenik ikusi dut matematika-editorea aurkitu nuenean hau zela erabili beharreko bidea, aldaketa gutxi batzuekin, TeX-en idazten ohitu nintzan bezala erabil dezaket. Adibide gisa, \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset sortzeko tekla-joko hau erabili dut: lehenik \family sans M-c\SpecialChar ~ m \family default idatzi matematika-eran jartzeko, ondoren idatzi \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset , eta gero \family sans Zuriunea \family default eta \family sans Ihes \family default teklak. Zuriunea sakatu orduko \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset hor zegoen pantailan. \layout Standard \family sans M-c\SpecialChar ~ m \family default laster-teklak formula txertatzen du ( \family sans C-m \family default edo \family sans M-m\SpecialChar ~ m \family default ere erabil ditzakezu), \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset berriz Grekerako \begin_inset Quotes eld \end_inset alpha" hizkiarentzako TeX komando estandarra da, eta \family sans Ihes \family default teklak formulatik kanpo uzten du kurtsorea. Hurbilketa honen alde onak hauek dira: \layout Itemize Berehalako emaitza bistaratzen da TeX zuzena idatzi duzula ziurtatzeko. \layout Itemize Pantailan egiazko matematika espresioa daukazu, egokiro bistaratua, zure matematikak zuzenak direla ziurtatzeko (zuzen idatzita, azken finean). \layout Itemize LaTeX-eko kemen berri guztiak beraien ingurune bereziekin, eta ardura LyX-en eskuetan geldituz, ez zure eskuetan. \layout Itemize Ez duzu kodearen barruan galdutako \family typewriter $ \family default edo \family typewriter { \family default osagarri baten bila arakatzen jardun beharrik gehiago. \layout Itemize Ikur batzuentzako LaTeX-en izenekin ez bazara oroitzen, \begin_inset Formula $\wp$ \end_inset adibidez, panelean aurki ditzakezu. \layout Section Kortxeteak eta apaingarriak \layout Standard LyX-ek hainbat kortxete (edo parentesi) mota ezberdin eskaintzen dizkizu. Xede gehienentzat \family typewriter [{]}()| \backslash <> \family default nahikoa izan ohi diren arren, egitura handiak inguratzeko, matrize edo zatiki bat bezala, edo hainbat kortxete-maila edukitzeko egokiagoa da matematik ako paneleko \family sans Mugatzaileak \family default elkarrizketa-koadroa erabiltzea (ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:mat-panela} \end_inset \SpecialChar ~ atala). Adibidez, matrize baten inguruan kortxeteak eraikitzeko hau egingo da \layout Standard : \layout Standard \begin_inset Formula \[ \left[\begin{array}{cc} 1 & 2\\ 3 & 4\end{array}\right],\] \end_inset \layout Standard eta honelako gauza zatar batean parentesi-mailak errazago ikusteko: \layout Standard \begin_inset Formula \[ \frac{1}{\left(1+\left(\frac{1}{1+\left(\frac{1}{1+x}\right)}\right)\right)}\] \end_inset edo: \begin_inset Formula \[ f\left(g\left(h\left(k\left(l\left(x\right)\right)\right)\right)\right).\] \end_inset Leiho horretatik txertatutako parentesiak, eta bestelako kortxeteak, automatikok i tamainara berregokitzen dira, barruan duten edukiaren tamainara doituz. Hau LaTeX-ekin egiteko \family typewriter \backslash left( blah \backslash right) \family default moduko komandoa erabil beharko zatekeen. \layout Standard Nahi dituzun kortxeteak eraikitzea oso erraza da. Klikatu nahi duzun kortxetean eta leihoaren azpian kortxete bikoitza (ireki eta ixten dutenak) agertuko zaizkizu. Leihoko \family sans Txertatu \family default botoian klikatuz ekuazioan txertatuko da. Gerta daiteke irekitzeko kortxete-mota bat eta ixteko beste bat erabiltzea nahi izatea; horretarako, desaktibatu leihoko \family sans Mantendu\SpecialChar ~ berdinak \family default kontrol-laukia eta ondoren ezkerraldean dauden kortxete-mota bat (irekitzekoa izango da) eta eskuinaldeko beste bat (itxierakoa) hautatuz leiho azpian bi kortxete ezberdin daudela ikusiko duzu, ondoren txertatu itzazu. Alde batean kortxeterik ez baduzu nahi (bestaldean baietz suposatzen da), orduan hautatu eta txertatu \family sans Mugatzaileak \family default leihoan dauden bi botoi hutsetariko bat (ezkerraldekoarekin ireki edo eskuinald ekoarekin itxi) . LyX-en \emph on kortxete-huts \emph default bezala agertuko da, puntuz osatutako marra batekin, baina irteerako bertsioan ez da ezer agertuko, ez da inprimatzen, alegia. \layout Standard Ekuazio bat idatzita dagoela parentesi (edo beste matematika egitura bat, erro karratua bezalakoa edo beste apaingarri bat) barruan sartu nahi baduzu, lehenik hautatu parentesi barruan sartu nahi den ekuazio hori, \family sans Shift \family default eta teklatuko gezien bitartez kurtsorea mugituz edo sagua erabiliz. Ondoren, aukeratu \family sans Mugatzaileak \family default leihoan ezkerreko eta eskuineko kortxeteak eta klikatu \family sans Txertatu \family default botoian. Parentesiak hautatutako egituraren inguruan kokatuko dira. \layout Standard LaTeX-eko \family sans \family typewriter { \family default ikurra sartzen saiatzen ari bazara taldekatzeko, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:taldekatzea} \end_inset \SpecialChar ~ atala irakurri beharko zenuke. \layout Section Taldekatzea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:taldekatzea} \end_inset Ikur multzo bat taldekatu nahi izan dezakezu. LaTeX-en, adibidez, \family typewriter {x^y}^z \family default edo \family typewriter x^{y^z} \family default idaztea ezberdina da: \layout Standard \begin_inset Formula \[ {x^y}^{z}\mathrm{\, eta\, x^{{y^z}}\, ezberdinak\, dira}\] \end_inset \layout Standard Hala ere, LyX-en \family typewriter } \family default ikurra idazten saiatzeak uneko kortxetea ixtea dakar irteeran. Taldekatzeko, matematika-eran \family typewriter \backslash { \family default sekuentzia erabili behar duzu, eta ondoren \family sans Zuriunea \family default sartu. LyX barruan, kortxete gorriak ikusiko dituzu taldekatzea gertatu dela adieraziz. Arestiko adibideak nola dabilen den erakusten du. \layout Section Matrizeak eta lerro anitzeko ekuazioak \layout Standard Matrizeak, edo erraiak, errazki sartzen dira LyX-en. Matematika panela leihoan matrize-botoi bat dago; horrek elkarrizketa-koadro bat irekiz errenkada eta zutabe kopuruagatik galdetzen du. Hona hemen adibide bat \layout Standard \begin_inset Formula \[ \left(\begin{array}{ccc} 1 & 2 & 3\\ 4 & 5 & 6\\ 7 & 8 & 9\end{array}\right).\] \end_inset \layout Standard Parentesiak ez dira automatikoki sartzen, betiko moduan zeuk gehitu beharko dituzu. Gogoratu matrizea sortuta dagoela parentesiak gehitu diezazkiokezula, matematik a barruan kokatu eta matrizea hautatuz. Matrizea eraikitzerakoan, zutabeak (edo batzuk) ezkerrera, eskuinera edo erdira lerrokatuko diren erabaki dezakezu. \family sans Txertatu\SpecialChar ~ matrizea \family default leihoan \family sans Lerrokadura \family default marko barruko \family sans Horizontala \family default eremuan lehenespenez \family typewriter ccc \family default zehazten da. Hizki bakoitza zutabe bati dagokio. Adibidez, \family typewriter lcr \family default ( \begin_inset Quotes eld \end_inset left", \begin_inset Quotes eld \end_inset center" eta \begin_inset Quotes eld \end_inset right" ) hirukoteak adierazten du lehen zutabea ezkerrera, bigarrena erdira eta hirugarrena eskuinera lerrokatuko direla. Honela ikusiko da: \begin_inset Formula \[ \begin{array}{lcr} zutabe & zutabe\, hau & zutabe\, hau\\ hau & erdi\, lerrokatuta & eskuinera\\ ezker\, lerrokatua\, da & dago & lerrokatu\, da\end{array}.\] \end_inset \layout Standard Errenkada gehiago matrize bati gehitzeko barruan \family sans C-Lerro-itzulera \family default sakatu, eta zutabea gehitzeko, edo ezabatzeko, Editatu-> Matematika menutik landu. \layout Standard LaTe-ko matematika-motan bestelako array asko daude, AMS-LaTeX paketeak bereziki \family typewriter \backslash cases \family default eta diagrama trukakorrak bezalakoak dakartza. Guztiak ez daude LyX-en onartuta. Hala ere, egitura hauek matrize batetik eraiki daiteke. \layout Standard Lerro anitzeko ekuazioak oso erraz eraikitzen dira LyX-en. Formula bat automatikoki \family typewriter eqnarray \family default formatura (LaTeX-ek daukan lerro anitzeko adierazpenaren ekuazio-formatua) bihurtzen da \family sans C-Lerro-itzulera \family default sakatzen duzunean. Hori egiteko biderik egokiena, lerro anitzeko adierazpen-ekuazio bat nahi duzula erabakitzen baduzu, berehala lerro berri bat ( \family sans C-Lerro-itzulera \family default sakatuz) txertatzea da. Lerro bakoitzak hiru eskualde ditu: ezkerrekoa, erdikoa eta eskuinekoa; horien artean teklatuko geziekin, saguarekin edo \family sans Tab \family default teklarekin mugi zaitezke. Hona adibide bat:: \layout Standard \begin_inset Formula \begin{eqnarray*} 3 & = & 1+2\\ 4+5 & = & 9.\end{eqnarray*} \end_inset \layout Standard Jadanik sortuta dagoen adierazpen-ekuazio bat lerro-anitzekora bihur dezakezu \family sans C-Lerro-itzulera \family default sakatuz, kurtsorea jatorrizko ekuazioan kokatuta dagoenean. Nola nahi ere, LyX-ek ezin du erabaki ekuazioko hiru zatiak non zatitu behar dituen, horregatik guztia lerroaren ezkerraldean kokatzen du. Ekuazioko lerrokatze-puntuak aldatzeko, kokatu kurtsorea lerroaren erdiko zatia hastea nahi duzun lekuan, eta sakatu \family sans C-Tab \family default . Orduan gauza guztiak kurtsorearen eskuinetara jarriko ditu, ekuazioaren erdi-eskualdean (zein ez den LaTeX-ek konposatua izango matematika adierazpenar en tamainan, eta beraz hemen espresio luzerik ez zenuke jarri beharko, zatikiak bezalakoak). Mugitu zaitez lerroaren eskuinaldera hasteko, eta sakatu \family sans C-Tab \family default berriro. Lerroko txertatze-lauki osagarria desagertuko da. \layout Section Ekuazioak zenbatu eta etiketatzea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:mat-etiketa} \end_inset Ekuazioak zenbatzea LyX-en oso erraza da. Honelako adierazpen-ekuazioa \begin_inset Formula \[ 1+2=3\] \end_inset zenbatutako ekuazioan aldatzeko \begin_inset Formula \begin{equation} 1+2=3\label{matem:lehen-ekuaz}\end{equation} \end_inset joan \family sans Txertatu \family default menura eta hautatu \family sans Etiketa \family default aukera. Horrek elkarrizketa-koadro bat irekiko du, bertan idatzi esaldi bat etiketarent zako. Etiketan ez daukazu zenbaki zehatz bat sartu beharrik, ekuazioak zenbatzeaz LaTeX arduratzen baita. Etiketak ez dira azken irteeran bezala agertuko. LaTeX-ek txertatuko ditu ekuazioentzako zenbaki egokiak. Etiketak barneki erabiltzen dira erreferentzia gurutzatuetarako. Ekuazio bat zenbatzeko, etiketa zehatz bat eduki gabe, erabili \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika\SpecialChar \menuseparator Txandakatu\SpecialChar ~ zenbakera \family default menua kurtsorea ekuazioaren barruan dagoela, honen antzera: \layout Standard \begin_inset Formula \begin{equation} 1+1=2.\end{equation} \end_inset \layout Standard Erabili menuko elementu horrekin ekuazioaren zenbatzailea jarri eta kentzeko. Behin etiketa bat ekuazio bati jarri diozula, hori aipatzeko (ez bakarrik zenbatzeko), erabili \family sans Erreferentzia\SpecialChar ~ gurutzatua \family default leihoa, \family sans \bar under T \bar default xertatu \family default \SpecialChar \menuseparator \family sans Erreferentzia\SpecialChar ~ g \bar under u \bar default rutzatua \family default menutik. \begin_inset Quotes eld \end_inset ikus ( \begin_inset LatexCommand \ref{matem:lehen-ekuaz} \end_inset )" gisako aipamena sortuko du \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Ohitura izaten da matematikako aipamena parentesi artean egotea. Parentesiak (eta adibideko \begin_inset Quotes eld \end_inset ikusi" hitza) zuk idatzi beharko dituzu, ordea. \end_inset . \layout Standard Demagun ekuazio baten etiketako esaldia ez dela egokia eta zuzendu nahi duzula. Horretarako, kokatu kurtsorea ekuazioan eta hautatu \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under E \bar default tiketa \family default . Ireki elkarrizketa-koadroa eta sartu esaldi berria. \layout Standard Lerro anitzeko ekuazioak zenbatzeko (edo etiketatzeko), jatorriz lerro guztiak bereiztuta zenbatzen dira. Behin ekuazio bat zenbatzeko etiketa eransten zaionean, ondorengo lerro guztiak \family sans # \family default ikurrarekin etiketatuko dira. Ikur hori duten lerroen etiketak alda daiteke, lerro horiei aipamenak egin ahal izateko, ondorengo ( \begin_inset LatexCommand \ref{matem:hirug-ekuaz.} \end_inset ) bezala. \layout Standard \begin_inset Formula \begin{eqnarray} 1 & = & 3-2\label{matem:bigarr-ekuaz.}\\ 2 & = & 4-2\label{matem:hirug-ekuaz.}\\ 4 & \leq & 7.\end{eqnarray} \end_inset \layout Standard Lerro anitzeko ekuazio bateko lerroan kurtsorea kokatuz, lerro horretako zenbatzailea (edo etiketa) kentzeko, joan \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika \family default menura eta aukeratu \family sans Txandakatu\SpecialChar ~ lerro-zenbakera \family default . Berriro jartzeko ere hori erabili. Adibidez:: \begin_inset Formula \begin{eqnarray} 1 & = & 4-3\label{matem:laug-ekuaz.}\\ 2 & = & 7-5\\ 1 & = & e^{2\pi i}\nonumber \\ 16 & \equiv & 2\,(mod\,7)\label{matem:bostg-ekuaz.}\end{eqnarray} \end_inset Jakin ezazu multzo honetako lehen ekuazioa ( \begin_inset LatexCommand \ref{matem:laug-ekuaz.} \end_inset ) etiketatuta dagoela, hurrengoa zenbatuta dago baina ez etiketatuta, hirugarren ak ez du ez zenbatzailerik ez etiketarik, eta azkena ( \begin_inset LatexCommand \ref{matem:bostg-ekuaz.} \end_inset ) ere etiketatu da. \layout Section Makroak definitzea (matematika-eran) \layout Standard LyX-ek erabiltzaileari matematika-eran makroak definitzeko aukera eskaintzen dio. Geroago ikusiko dugu makroak nola sortu, orain nolakoak diren aztertuko dugu. Makroaren definizio-kutxa bat pantailan arrosa koloreko lauki bat bezala agertzen da, eta makroaren izena urdinez (matematika-erako kolorea) azaltzen da. Hasieran bi gelaxka huts ditu, laukitxo urdinekin markatuta daude, eta lauki hauetan matematika arrunta izan balira bezalaxe editatzen dira. Saiatu honekin: \begin_inset FormulaMacro \newcommand{\makrotxoa}[1]{a+b} \end_inset . Lehen gelaxkako edukia makroaren definizioa LaTeX-i igortzeko erabiltzen da. Bigarren gelaxkakoak, berriz, pantailan makroaren hedapena marrazteko erabiliko da. Kasu gehienetan, esportatzeko eta marrazteko adierazpen berdina erabiltzen dutenean, bigarren gelaxka hutsik utz daiteke, eta LyX-ek lehen gelaxkako edukia erabiliko luke automatikoki esportatu eta marrazteko. \layout Standard Orain, makro hau matematikako beste gune batzuetan erabiltzeko, idatzi beraren izena TeX eran, adibide honetan \family typewriter \backslash makrotxoa \family default automatikoki honela hedatuko da: \begin_inset Formula $c=\makrotxoa{}\ $ \end_inset . Egiazta dezakezunez, kurtsorea ezin da makroaren barruan kokatu, makro osoa hizki bakun baten antzekoa baita, eta adierazpen honen TeX-ek sortutako kodea hau da: \family typewriter c = \backslash makrotxoa \family default . \layout Standard Hala ere, kurtsorea zenbait makro-motaren barrura joan daiteke, argumentuak dituztenetan. Makroen definizio-kutxan argumentu batek \family typewriter # \family default ikurra eta argumentu-zenbaki batekin bezalako itxura dauka: \begin_inset FormulaMacro \newcommand{\makroargu}[1]{2+\sqrt{#1}} \end_inset . \layout Standard Behin hedatutakoan, makro honek ohiko lauki hutsak ditu, nahi duzun guztia sar dezakezula esanez: \family typewriter \backslash makroargu = \begin_inset Formula $2+\sqrt{}$ \end_inset \family default . Adibidez, \begin_inset Formula $b=\makroargu{x-2}$ \end_inset . \layout Standard LaTeX-era esportatzen denean, makro definizio batek honelako komandoa sortuko luke: \layout LyX-Code \backslash newcommand{ \backslash makroargu}[1]{2+ \backslash sqrt{#1}}. \layout Subsection Makroak erabiltzeko argibideak \layout Subsubsection Nola sortu \layout Standard Markoaren definizio-kutxa bat sortzeko, erabili sintaxi hau LyX-eko buffertxoan: \layout LyX-Code math-macro [argumentu kopurua] \layout Standard Adibidez, \family typewriter \backslash makrotxoa \family default makroa \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter math-macro makrotxoa \family default " komandoarekin sortu da, eta \family typewriter \backslash makroargu \family default sortzeko, berriz, \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter math-macro makroargu 1 \family default ". \layout Standard Argi ibili makro baten izena idazterakoan. Ezin da eragiketa ikurrik erabili izenaren barruan: ez erabili "kaixo-politta" edo "kaixo+politta" bezalakorik, zeren eta ikurrok ez baititu izenaren zati gisa hartuko, eragiketak bezala hartuko ditu. Izenean hutsunerik ere ezin dezakezu sartu, adib.\SpecialChar ~ "kaixo\SpecialChar ~ politta" zeren eta "politta" argumentu bezala hartuko baitu. Amaitzeko, esan behar da bestelako ikurrik ezin duzula erabili, adibidez "$", "&", "_" , e.a. \layout Standard Argumentu-marka bat sartzeko (makroaren definizio-kutxan soilik) idatzi \family typewriter # \family default edo erabili \family typewriter math-macro-arg \family default . \layout Standard Argumentu-marka honela sartu dugu: \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter math-macro-arg 1 \family default ", \family typewriter \backslash makroargu \family default adibidean. \layout Standard Ezin dituzu 9 argumentu baino gehiago erabili, 1etik 9raino zenbatuta. Argumentu bat makroaren definizio-kutxan errepikatzeko aukera dago, baina behin bakarrik edita daiteke. \layout Subsubsection Nola arakatu \layout Description Teklatuko\SpecialChar ~ geziekin: Makroa ezkerraldetik irekitzen bada, kurtsorea lehen argumentuan kokatuko da; bigarren argumentura mugitzeko, erabili \family sans Tab \family default tekla. Gogoratu \family sans Zuriunea \family default tekla sakatuz gero, kurtsorea atera eta makroaren eskumaldean kokatuko duela. \layout Description Saguarekin: ohitura denez, klikatu kokatu nahi duzun kutxan. Batzuetan huts egingo du kutxak ezer ez badauka edo txikiegia bada. \layout Standard Une honetan makroen komandoak definitzeko aukera dago, baina ezin da makroen ingurunerik definitu. \layout Section Fintzea \layout Subsection Letra-tipoak \layout Standard Formula batean letra-tipo ezberdin batzuk erabil ditzakezu. Testuarentzako letra-tipo estandarra etzana da, \begin_inset Formula $testua$ \end_inset , baina zenbakientzako erromatarra da. Formula batean letra-tipoa ezartzeko, aukeratu \family sans Matematikako\SpecialChar ~ panela \family default leihotik, edo sartu LaTeX komandoa zuzenean, ondorengo taulan agertzen den bezala: \layout Standard \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard Letra-tipoa \end_inset \begin_inset Text \layout Standard LaTeX komandoa \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \shape up \size normal \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\mathrm{Erromatarra}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathrm \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \begin_inset Formula $\mathbf{Lodia}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathbf \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \begin_inset Formula $\mathit{Etzana}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathit \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \shape up \size normal \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\mathtt{Idazmakina}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathtt \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \begin_inset Formula $\mathbb{BLACKBOARD}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathbb \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \begin_inset Formula $\mathfrak{Fraktur}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathfrak \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \shape up \size normal \emph on \bar no \noun off \color none \begin_inset Formula $\mathcal{KALIGRAFIA}$ \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family typewriter \backslash mathcal \end_inset \end_inset \layout Standard LaTeX-eko matematika-erak ez ditu letra-tipo guztietan karaktere guztiak onartzen, eta letra-estilo hauekin hizkiak bakarrik onartzen dira; batzuek maiuskulak bakarrik onartzen dituzte, adibidez "BLACKBOARD" eta "KALIGRAFIA" motek. \layout Standard Kontuz ibili letra-tipo hauetarikoekin testua sartzerakoan. Sarrerako puntuaren eskuinean testua balego, letra-tipoa estilo horretara itzuliko da karaktere baten ostean. Esaldi bat letra-tipo berezi batekin edukitzeko, ziurtatu zaitez kurtsorearen eskuinera zuriune babestu bat dagoela. Gainera, zuriune babestua sartzeak ondoko sekuentzia letra-tipo estandarrera itzularaziko luke. Hori nahiko korapilotsua izan daiteke, hautapen batentzako letra-tipo ezberdin bat aukeratzen bada, ez du hautapena aldatuko, baina habiaratze-maila berri bat letra-tipo berriarekin txertatuko du. \layout Standard AMS LaTeX-en zenbaki eta ikur bereziak letra lodiarekin jartzeko aukera dago, baina ez letra etzanarekin. Hala ere, LyX-ek oraindik WYSIWYM modurik ez dauka horretarako, egokiro inprimatuko den arren. Ikurrak letra lodiz jartzeko, adibidez, \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset lodi bat, sartu \family typewriter \backslash boldsymbol{ \backslash alpha} \family default matematika-eran. Ixteko kortxetea (gorri kolorekoa) automatikoki sortzen da irekitzekoa idazten duzunean. Ikur eta zenbaki guztientzako baliagarria da hori. \layout Standard Dauden beste aukeratariko batzuk \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under M \bar default atematika\SpecialChar \menuseparator Letra-tipoa\SpecialChar ~ aldatzea \family default azpimenuan aurkituko dituzu. \layout Subsection Matematikako testu-modua \layout Standard Letra-tipoak aldagaien izenak itxura batekin sartzeko erabilgarriak izaten dira, baina ez beste ezertarako, eta ez bereziki testu baterako. Testu luzeak sartzeko, erabili matematikako testu-modua, matematikako eran zaudela \family sans M-m\SpecialChar ~ m \family default sakatuz lortuko duzu. Komando berdinak matematikako testu-modutik aterako du. Matematikako testu-moduan karaktereak beltz kolorez agertzen dira, urdinez agertu ordez. Ezin duzu testuan puntuaziorik sartu edo letra-tiporik aldatu \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Gainera, matematikako testu-moduak bere edukia \family typewriter \backslash textrm{} \family default barruan kaleratzen du, \family typewriter \backslash mbox \family default (edo AMS LaTeX-eko \family typewriter \backslash text \family default ) aukera egokiagoa baita. \end_inset , testu bakunentzat da bakarrik. Ikus adibide hau: \layout Standard \begin_inset Formula \[ f(x)=\begin{array}{cc} x & \textrm{horrela badiot}\\ -x & \textrm{bestela}\end{array}\] \end_inset \layout Subsection Letra-tamainak \layout Standard Lau (erlatiboki) letra-tamaina (edo "estiloak") erabiltzen dira matematika-eran, eta egoera gehienetan automatikoki aukeratzen dira. Honela deitzen zaie: \emph on textstyle \emph default (testu-estiloa), \emph on displaystyle \emph default (adierazpen-estiloa), \emph on scriptstyle \emph default (script-estiloa) eta \emph on scriptscriptstyle \emph default (scriptscript-estiloa). Karaktere gehienentzako \emph on textstyle \emph default -k eta \emph on displaystyle \emph default -k tamaina berdina daukate. Baina zatiki, goi-indize eta azpindizeetan, eta bestelako zenbait efektutan, handiagoak edo ezberdin kokatzen dira displaystyle motan. Zenbait eragilerentzat izan ezik, norberak bere tamaina egoera ezberdinetara egokitzen baitu, testu guztia tamaina horietatan ezarriko dira, LaTeX-ek egokiena deritzonarekin. Aukera horiek jokabidea alda dezakete, LyX-eko buffertxoan \family typewriter math-size \family default funtzioa erabiliz. Adibidez, \begin_inset Formula $\frac{1}{2}$ \end_inset estilo normalarekin ( \emph on textstyle \emph default ) ezarriko duzu, edo handiagotzeko (lerro-tartea ere aldatzen da) buffertxoan \family typewriter math-size displaystyle \family default sartu, \begin_inset Formula ${\displaystyle \frac{1}{2}}$ \end_inset , matematika-eran kurtsorea kokatua dagoela. Kontuz ibili, ordea, kurtsorea zatikiaren izendatzailean (azpiko zatian) egonez gero, zenbatzailea bakarrik handituko da, adib\SpecialChar ~ \begin_inset Formula $\frac{1}{2}$ \end_inset ! \layout Standard Horrek LaTeX-en "ezusteko ezaugarri" bat adierazten du \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Bai, akats bat da. \end_inset , ez LyX-ena. Letra-tamaina hauek ez dira hain argi ikusten LyX-en, irteeran garbiago antzematen dira. Estilo ezberdinetan dauden zenbait testu jarri dizkizugu: \begin_inset Formula $adierazpen-estiloa$ \end_inset , \begin_inset Formula $testu-estiloa$ \end_inset , \begin_inset Formula ${\scriptstyle script-estiloa}$ \end_inset , \begin_inset Formula ${\scriptscriptstyle scriptscript-estiloa}$ \end_inset . \layout Standard Matematika-erako letra-tamaina hauek erlatiboak dira, matematika barneko guztia eta inguruko testua tamaina zehatz batekin ezartzen badira, tamaina hauek denak egokituak izango dira. Dokumentuaren oinarrizko letra-tamaina aldatzen bada, era berean letra-tipo guztiak ere egokituak izango dira. \layout Standard \size largest Hau letra-tipo \begin_inset Quotes eld \end_inset handiena \begin_inset Quotes erd \end_inset duen paragrafoa da, \family roman \begin_inset Formula $\alpha$ \end_inset \family default ikurrarekin. \size default \layout Standard Honek matematikako titulu eta bestelakoen letra-tipoetan eragiten du. \layout Section AMS LaTeX \layout Standard Amerikar Matematika Elkarteak (AMS) gehien erabiltzen diren LaTeX paketeak eskaintzen ditu. LyX-ek pakete hauen zenbait euskarri dauzka. \layout Subsection AMS euskarria gaitzea \layout Standard \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default leihoan kontrol-lauki bat dago, \family sans Erabili\SpecialChar ~ AMS\SpecialChar ~ matematika \family default . Hautatzen bada, AMS paketea dokumentuan gehituko du, erabilgarri jarriz. \layout Subsection AMS ikurrak \layout Standard AMS LaTeX paketeek matematikako hainbat ikur dakartzate, LaTeX soil batekin (edo LyX-ek) erabil ezin direnak, baina askotan erabiltzen dira matematikako konposaketetan. Alemanera zaharreko Fraktur eta " blackboard lodia" letra-tipoetan bezala, zeinek zenbaki erreal edo konplexuetan, edo integraletan, maiz erabiltzen duten. Behin gaituta dagoela, AMS LaTeX ikur eta ingurune guztiak erabilgarri daude. Arazoetan sartuko zara pakete hauek hitzaurrean gehitzen badituzu, zeren eta LyX-ek orain pakete hauek bere kasa erabiltzeko makro batzuk definitzen ditu. AMS diseinuak pakete hauek automatikoki gehitzen ditu. \layout Subsection AMS formula-motak \layout Standard AMSek bestelako formula-motak eskaintzen ditu. LyX-ek hauen artean aukeratzen uzten dizu: \family typewriter align \family default , \family typewriter alignat \family default , \family typewriter flalign \family default , \family typewriter gather \family default , eta \family typewriter multline \family default . Formula hauen arteko ezberdintasuna ezagutzeko, irakurri AMSren dokumentazioa. \layout Chapter Bestelako tresnak \layout Section Erreferentzia gurutzatuak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:erref-gurut} \end_inset Eskuliburu hau LyX-eko leihoan irakurtzen ari bazara, paragrafo honen hasieran kutxa gris bat ikusiko duzu, testu bat daukana. Kutxa hau etiketa bat da. Hobekiago adierazteko, erreferentzia gurutzatuaren zati erdia da. Beste erdia \family sans Erreferentzia \family default bera da, eta honelako itxura edukitzen du: \begin_inset LatexCommand \ref{atal:erref-gurut} \end_inset . Berriro diogu, eskuliburu hau pantailako LyX-en leihoan irakurtzen ari bazara, dokumentuko testu artean kutxa grisak ikusiko dituzu. Inprimatutakoa irakurtzen ari bazara, ordea, zenbakiak ikusiko dituzu (oraingo honetan, atal honi dagokion zenbakia). \layout Standard Bestelako erreferentzia-mota gurutzatuak ere badaude, adibidez, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:erref-gurut} \end_inset . Horrek etiketa dagoen orrialdearen zenbakia dauka. Erreferentzia gurutzatuak honako hau egiten du: dokumentuko beste zati bat aipatzea eskaintzen dute. Ez daukazu atal zenbakirik gogoratu beharrik (LyX arduratzen da). Behar duzun guztia \family sans Etiketa \family default bat erabiltzea da, atal, irudi, taula, formula edo antzeko bat markatzeko, eta gero horri aipamena egitea \family sans Erreferentzia \family default bitartez. \layout Standard Erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under E \bar default tiketa \family default etiketa bat txertatzeko. Etiketaren izena edozein unetan alda dezakezu klikatu, kutxa grisean eta ireki etiketaren elkarrizketa-koadroa. \layout Standard Erreferentzi bat txertatzeko, hautatu \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Erreferentzia\SpecialChar ~ g \bar under u \bar default rutzatua \family default . Horrek \family sans Erreferentzia\SpecialChar ~ gurutzatua \family default izeneko leihoa irekitzen du, eta etiketen zerrenda bat dauka. Hautatu zerrendako elementu bat, erabaki zein formatu erabili nahi duzun (erreferentzia, orrialde zenbakia, e.a.) eta klikatu \family sans Ados \family default botoian. Eta kitto! Erraza da erreferentziekin jolastea. \layout Description \emph on Oharra \emph default : beste dokumentu batetik testu-zati bat ebaki eta itsatsiz gero, eta testu horrek \family sans Etiketa \family default edo \family sans Erreferentziaren \family default bat balu, edo zure testuko etiketa ezabatzen baduzu, LaTeX-ek honako hau salatuko du: \begin_deeper \layout LyX-Code LaTeX Warning: Reference `X' on page Y undefined on input line Z. \layout LyX-Code LaTeX Warning: There were undefined references. \layout Standard Dokumentuaren irteerako bertsioan bi galdera ikur ikusiko dituzu erreferentziare n ordez. \end_deeper \layout Standard Etiketei buruzko gauza batzuk argitu nahiko genituzke. Hauek beti gertuen duten ataleko izenburuaren zenbakia inprimatzen dute. Beraz, etiketa jarri nahi baduzu \family sans Kapitulu \family default batean, baina berehala \family sans Atal \family default baten izenburuak jarraitzen badio, \family sans Kapitulua \family default ingurunean \family sans Etiketa \family default jarri beharko duzu. Berdin dio lerro horretan non kokatzen duzun, LyX-eko pantailan ongi agertuko baita. Hala ere, hori egin beharra izango duzu \family sans Kapitulua \family default etiketatzeko, \family sans Ataletik \family default bereiztuz. Gauza bera gertatzen da beste zatien (atal, azpiatal, e.a.) izenburu guztiekin. \layout Standard Gainera, \family sans Etiketa \family default batek zenbatutako atalaren izenburuan bakarrik dauka zentzua, baita taula eta irudi mugikorretan ere. Irudi eta taula bakunak ez daudenez zenbatuta, zenbatu gabeko atalaren izenburuak bezala, ezin da beraien gainean etiketarik erabili \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Tira, ahal duzu, baina \family sans Orrialde\SpecialChar ~ zenbakia \family default motako erreferentziarekin soilik erabil dezakezu. Erreferentzia arrunta (atal, taula edo irudi-zenbakiari aipua egiten dionak) ez dabil, ez daukalako zenbatuta dagoen gauzarik aipatzeko. \family sans Etiketa \family default bakunak erabil ditzakezu orrialdeak markatzeko, eta ondoren hauek aipatzerakoan , erabili \family sans Orrialde\SpecialChar ~ zenbakia \family default motako erreferentzia . Berriz diogu: Erreferentzia arrunta ez da egokiro ibiliko. Zerbait aipatuko du, baina \emph on zerbait \emph default hori aurreko zenbatutako atal-goiburukoaren zenbakia izango da. \end_inset . Ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudimugik} \end_inset , \begin_inset LatexCommand \ref{atal:taula-mugik} \end_inset , eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:mat-etiketa} \end_inset atalak, \family sans Etiketa \family default bat irudi, taula eta ekuazioetan, hurrenez hurren, duten erabilerari buruzko xehetasunak aurkituko dituzu. \layout Section URLak (Uniform Resource Locators) \layout Standard Askotan dokumentuan "hitzez hitz" motako elementu luzeak eduki nahi izaten dira, web guneetako URL, helbide elektroniko, eta bestelakoen antzera. Gauza hauek ez dute zuriunerik izaten eta egokiro idaztea zailtzen dute. Elementuok askotan lerroaren muga gainditzen dute ezinezkoa bada hauek zatitzea, egoeraren arabera lerroa gainkargatuz. Erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under U \bar default RLa \family default menua URL luze bat sartzeko, eta gozoki zatitua (beharrezkoa bada) edukitzeko automatikoki zehaztutako mugetan. \layout Standard Hautatu \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator \bar under U \bar default RLa \family default dokumentuan URLa sartu nahi duzun lekuan (edo bestelako helbide gisako elementua); elkarrizketa-koadro bat agertuko zaizu URL bat ( \family sans URLa \family default : eremuan) sartzeko eskatuz. Egin beharreko gauza bakarra duzu. Klikatu hurrengo kutxa grisean LyX-eko gune nagusia nola sartu den ikusteko: \begin_inset LatexCommand \url{http://www.lyx.org} \end_inset . \layout Standard URL batekin behin betiko esaldi bat elkarri nahi baduzu, sartu elkarrizketa-koad roko Izena eremuan: URLaren aurretik testu soil gisa konposatuko da. Adibidez, LaTeX-i buruzko gauza guztiak \begin_inset LatexCommand \url[CTAN]{http://ctan.tug.org} \end_inset gunean aurki ditzakezula esan nahi dugu. Dokumentuaren irteerako bertsioan, azken esaldia honela amaituko zen: "gauza guztiak CTAN \family typewriter http://ctan.tug.org \family default gunean". \layout Section Titulu laburtuak aukerako argumentuekin \newline zehaztea \begin_inset OptArg collapsed true \layout Standard Titulu laburrak \end_inset \layout Standard Zenbait atal edo kapitulutako tituluak, honek duena bezalakoa, nahiko luzeak izan daitezke, horizontalki lekurik ez dagoenean gainezka eginez. Adibidez, orrialdeko goiburukoak uneko atalaren titulua erakusteko konfiguratut a balego, titulu luze batek ertzak gaindituko lituzke eta emaitza zatarra kaleratuko luke. \layout Standard LaTeX-ek aukerako argumentu bat zehaztea eskaintzen du atalen komandoentzat, tituluaren bertsio laburragoa zehaztuz \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard LaTeX, ez badakizu, komando honen antzekoa izaten da: \layout Standard \family typewriter \backslash command[aukerakoargumentua]{edukia} \end_inset . Motzagoa den bertsio hau (titulu laburtua deritze) goiburukoetan eta gaien aurkibidean erabiltzen da, arestian aipatutako arazoa saihestuz. LyX-ekin aukerako argumentu hau zehazteko hautatu \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Titulu\SpecialChar ~ laburtua \family default . Honek "auk." etiketa duen ("aukerakoa" adierazi nahi du) kutxa bat txertatuko du, erabil ezazu titulu laburtua sartzeko. Mugikorren barruko epigrafetan ere erabilgarria da. \layout Standard Atal honetako titulua ezaugarri honen erabilera azaltzen duen adibide ederra da. \layout Section Tartea, orrialdeztapen eta lerro-jauziak \layout Subsection Tarte horizontal osagarria \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:htartea} \end_inset \family sans HBete \family default LyX-en ezaugarri bereziak dira, itxura bateragarri batean tarte osagarria gehitzeko. Betegarri horizontal bat ( \family sans HBete \family default ) luzera aldakorreko tarte bat da, luzero hauek ezkerreko eta eskuineko marjinen artean gelditzen den tartea berdintzen dute beti. Lerro batean betegarri horizontal ( \family sans HBete \family default ) bat baino gehiago egonez gero, gelditzen den tartea berdinki zatituko dute beraien artean. \layout Standard Oharra: \family sans HBete \family default bat lerroaren hasieran badago, eta paragrafo baten lehen lerroa ez bada, LyX-ek ezikusi egingo dio. Honela, ustekabez \family sans HBete \family default lerro berri batean itzulbiratzeko aukera baztertzen da. \layout Standard Hori txertatzeko, erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizkik\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default menuko \family sans HBete \family default aukera. Ondoren, adibide batzuk zerrendatzen dira: \layout Quote Hau ezkerrean dago \hfill Hau eskuinean dago \layout Quote Ezkerra \hfill Erdia \hfill Eskuina \layout Quote Ezkerra \hfill 1/3 Ezkerra \hfill \hfill Eskuina \layout Standard Hori \family sans Zita \family default ingurunean egindako adibidea izan da. Hemen: \hfill , paragrafo estandarrean dago. Agian inprimatze-bertsioan ez da nabarituko, edo agian bai, baina oraindik ere ":" eta "," artea jarraitzen du. \layout Standard Gogoratzen duzu nola esan dugun \family sans HBete \family default -k beti bi marjinen arteko tartea osatzen duela? Ba lerro batean marjina multzo bat baino gehiago egon daiteke. Ondoren \family sans Zerrenda \family default (edo \family sans Etiketatua \family default ) ingurunean egindako adibidea. \layout Labeling \labelwidthstring 00.00.0000 bat \hfill bi :hiru \hfill lau \hfill bost \hfill sei \layout Standard Elementuaren hasiera markatzeko ":" erabili dugu. Zerrenda inguruneko etiketan ezkutako \family sans HBete \family default bat dago ("bat" eta "bi" artean), horrek automatikoki etiketaren amaieran jartzen du. \family sans HBete \family default "marjina-anitz" egoeratan berdin dabil, bi zutabeko moduan bezala. \layout Subsection Tarte bertikal osagarria \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:btartea} \end_inset Paragrafo baten gainean edo azpian tarte bertikal osagarria sartzeko, erabili \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under P \bar default aragrafoa \family default menua, eta honek \family sans Paragrafo\SpecialChar ~ diseinua \family default leihoa irekiko du. \layout Standard Ez dugu \family sans BBete \family default baten adibiderik erakutsiko, paperra alferrik botatzea baita. Beste edozer iragazki bezala erabiltzen dira, \family sans HBete \family default barne: orrialde bateko gelditzen den tarte bertikala zuriz betetzen dute. Orrialde batean \family sans BBete \family default bat baino gehiago egonez gero, gelditzen den tarte bertikala beraien artean banatuko dute. Horrela, \family sans BBete \family default erabiliz orrialde bateko testua erdian zentratu dezakezu, edo kokatu testua orrialdearen behetik 2/3-ra , edo 1/4, eta abar. \layout Standard Jabetu zaitez orrialde bateko gaineko eta azpiko paragrafoentzat, tarte osagarria \family sans Paragrafo\SpecialChar ~ diseinua \family default leihoko \family sans mantendu\SpecialChar ~ tartea \family default kontrol-laukia aktibatuta badago soilik gehituko dela. \layout Subsection Paragrafo-lerrokadura aldatzea \layout Standard Paragrafo baten lerrokadura ere alda dezakezu, erabili \family sans Paragrafo\SpecialChar ~ diseinua \family default leihoa. Lau aukera daude: \layout Itemize \family sans Justifikatua \layout Itemize \family sans Ezkerra \layout Itemize \family sans Eskuina \layout Itemize \family sans Erdia \layout Standard Orokorrean lerrokadura justifikatu motakoa da. Mota horretan hitzen arteko tartea aldakorra izaten da eta paragrafoko lerro bakoitzak ezkerreko eta eskuineko marjinen artekoa betetzen du. Beste hiru lerrokadura-moten izenek argitzen dute zer diren, eta honelakoak dira: \layout Standard \align right Paragrafo hau eskuinera lerrokatuta dago, \layout Standard \align center beste hau erdira lerrokatuta, \layout Standard \align left azken hau berriz ezkerrera lerrokatuta dago. \layout Standard Zenbait paragrafo-ingurunetan, justifikatua ez den beste lerrokadura bat izaten da lehenespenez. \layout Subsection Orrialde-jauziak derrigortzea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:orri-jauziak} \end_inset Ez baduzu atsegin LaTeX-ek dokumentuko orrialdeak nola zatitzen dituen, nahi duzun lekuetan orrialdeen jauziak derrigor ditzakezu. Orokorrean hori ez da beharrezkoa izaten, LaTeX orriak zatitzen oso ona delako, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:alargunak} \end_inset \SpecialChar ~ atalean azaldu den bezala. \layout Standard Beraz, aukera hau erabili beharrik ez dago, eta testua amaitu arte ez erabiltzea aholkatzen dizugu; eta hori egin baino lehenago, ikusi dokumentuaren aurrebista , ea benetan orrialdeen jauziak behar al dituzun jakiteko. Paragrafo baten aurretik edo atzetik orrialde-jauzi bat Derrigortzeko, aktibatu \family sans Paragrafo\SpecialChar ~ diseinua \family default leihoko kontrol-laukia, horrela txertatzen baitira orrialdeen jauziak. \layout Standard Beharbada orrialde-jauzi bat erabili nahi duzu irudi edo taula bat orrialdearen goian agertu dadin ziurtatzeko. Noski, hori egiteko bide okerra da. LyX-ek bide automatiko bat eskaintzen dizu irudi eta taulak orrialde baten gainean (behean edo beraientzako orrialde bereizi batean) agertuko direla ziurtatzeko, irudi eta taula aurretik (edo ondoren) dagoenaz kezkatu gabe. Ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:irudiak} \end_inset eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:taulak} \end_inset \SpecialChar ~ atalak, eta gehiago jakiteko irakurri \family sans Mugikorrak \family default buruzkoak. \layout Subsection Zuriune babestuak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:zuribabes-lerrojauzi-horlerro} \end_inset \family sans Zuriune\SpecialChar ~ babestua \family default : hau LyX-i (eta LaTeX-i) puntu horretan lerroa eten ez dezan esateko erabiltzen da. Hori ezusteko lerro-jauziak saihesteko erabiltzen da. Ondorengo adibideak nahi ez den lerro-jauzia adierazten du: \layout Quote Dokumentu on batek ez luke pisu hau baino gehiago eduki behar: 1 \newline kg. \layout Standard Zalantzarik gabe, egokia izango litzateke "1" eta "kg" tartean zuriune babestu bat jartzea. Zuriune babestu bat jartzeko, \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default menuko \family sans \bar under Z \bar default uriune\SpecialChar ~ babestua \family default aukerarekin edo \family sans C-Zuriunea \family default laster-teklarekin. \layout Subsection Lerroa jauztea \layout Standard Paragrafo batean lerro-jauzia derrigortzeko, erabili \family sans \bar under T \bar default xertatu\SpecialChar \menuseparator Hizki\SpecialChar ~ \bar under b \bar default erezia \family default menuko \family sans \bar under L \bar default erro-jauzia \family default aukera, edo \family sans C-Lerro-itzulera \family default laster-tekla. Hala ere, ez zenuke hau erabili beharko LaTeX-en lerro-jauziak konpontzeko, LaTeX oso ona baita lerroak eteten\SpecialChar \ldots{} (ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:orri-jauziak} \end_inset \SpecialChar ~ atala). Egoera batzuetan beharrezkoa izaten da lerro-jauziak ezartzea, adib. olerki edo helbide batean (ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:zita} \end_inset , \begin_inset LatexCommand \ref{atal:bertsoa} \end_inset \SpecialChar ~ eta \begin_inset LatexCommand \ref{atal:helbi_erabil} \end_inset \SpecialChar ~ atalak). \layout Section Zuzentzailea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:zuzentzailea} \end_inset LyX-ek ez dauka zuzentzaile ortografikorik bere baitan. Horretarako, atzealdean \family typewriter ispell \family default izeneko programa erabiltzen du, edo, bestela, \family typewriter aspell \family default programa berriagoa eta orokorrean hobea baita. Atal honek programa horietariko bat instalatuta eta konfiguratuta daukazula suposatzen du \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard \emph on Itzultzailaren oharra \emph default : eskuliburu hau euskaratu den unean ez dago euskarazko zuzentzaile ortografiko askerik \family typewriter aspell \family default edo \family typewriter ispell \family default -en oinarrituta. Beraz, ezin izango da oraingoz euskarazko zuzentzailerik erabili LyX-en. \end_inset . \layout Standard Zuzentzaile ortografiko bat abiatzeko, hautatu \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under Z \bar default uzentzailea \family default . Zuzenketa kurtsorearen uneko kokalekutik hasiko da. Leiho bat agertuko da aurkitutako hitz okerra (edo ezezaguna) erakutsiz, bigarren eremuan editatzeko eta ordezkatzeko aukera izanik. Hitz ezezagun bat aurkitzen duenean, hitza nabarmenduko da eta testu-bufferreko ikuspegia eguneratuko da hitza ikusgai egon dadin. Zuzentzailea leihoan zuzenketa egiteko aholkua erakusten duen kutxa bat dauka, baldin eta bat edo beste aurkitzen badu. Zuzenketa horietariko batean klikatuz sarrerako eremuan kopiatuko du (klik bikoitza ordezteko). \layout Subsection Zuzentzailearen aukerak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:zuzent-auk} \end_inset Ondorengo aukerak konfiguratzeko erabili \family sans \bar under E \bar default ditatu\SpecialChar \menuseparator \bar under H \bar default obespenak \family default . \layout Subsubsection Hiztegia \layout Standard Lehenespenez erabiliko den hiztegi-fitxategia testuak darabilen hizkuntzaren arabera zehazten da, \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default n. Dokumentuaren hizkuntzarentzat hiztegirik ez baduzu, zuzentzaileak ez du lanik egingo. Egoera honetan, leihoan bestelako hiztegi bat zehatz dezakezu \begin_inset Quotes eld \end_inset ordezko hizkuntza" eremuan. \layout Standard \family typewriter ispell \family default erabiltzen ari bazara, esteka bat egin beharko duzu \family typewriter deutsch.(aff|hash) \family default ordez \family typewriter german.(aff|hash) \family default edukitzeko, edo zure hizkuntzari dagokiona aplikatuz. Honen zergatia hau da: \family typewriter ispell \family default motako fitxategiek normalean hizkuntzaren izena ( \begin_inset Quotes eld \end_inset deutsch") erabiltzen dute, baina LyX-etik abiatzen bada \family typewriter ispell \family default honek LaTeX-eko babel paketeko ingeles izenekoa ( \begin_inset Quotes eld \end_inset german") erabiltzen saiatzen da. \layout Standard Erabiltzen duzun letra-kodeketa ez bada egokia hiztegi horrentzako, zenbait arazo eduki ditzakezu. Erabiltzen duzun hizkuntzak \family typewriter latin1 \family default kodeketa erabiltzen badu eta \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoko \family sans Kodeketa \family default eremuak \family typewriter latin1 \family default balioarekin ezarrita badago (edo lehenetsia ez den beste bat), zure hizkuntzare n hiztegian ere aukera hau eduki beharko duzu. Hiztegiak ez badu hautatutako kodeketa onartzen, hurrengo errore-mezuaren antzekoa kaleratuko du terminaleko stderr irteeran: \layout LyX-Code ispell: unrecognized formatter type 'latin1' \layout Standard Zuzentzaile ortografikoak \family typewriter ispell \family default prozesua ezin duela abiatu buruzko errore bat kaleratuko du, eta nonbait hiztegi-fitxategiarekin arazoren bat daukazula. \layout Standard Arazo honentzako lau irtenbide daude. Errazena, \family sans Erabili\SpecialChar ~ sarrera\SpecialChar ~ kodetua \family default da. Honek ez badu laguntzen, ezarri Kodeketa eremua lehenetsia gisa zuzentzaileari deitzeko (erregarria izan daiteke). Hirugarrena, zure hizkuntzako \emph on \family typewriter \emph default .aff \family default hiztegian \family typewriter latin1 \family default aukera gehitzea da, eta hiztegia birkonpilatzea (litekeena da hain erraza ez izatea banaketa batekin instalatu baduzu, eta \family typewriter ispell \family default iturburuaren barruan zure hizkuntzaren direktoriorik ez badago). Hori egiteko, irakurri \family typewriter ispell \family default dokumentazioa. Laugarrena, paketearen arduradunari mezu bat bidaltzea, edo hobeto hiztegi-fitx ategiko arduradunari zure arazoari buruz eta nola konpondu daitekeen galdetuz. \layout Subsubsection Hiztegi pertsonala \layout Standard Zuzentzaile ortografikoak lehenetsi gisa daukanaren ordez bestelako fitxategi bat erabiltzea nahi baduzu, zure hiztegi pertsonala, adibidez, leihoan zehatz dezakezu. Ez dagoen fitxategi baten izena zehaztuta, terminaleko \family typewriter stderr \family default irteeran errore-mezu bat kaleratuko du; horri ezikusi egin dezaiokezu. \family typewriter ispell \family default programak fitxategia sortuko du, zuzenketa ortografikoarekin amaitzen duenean. \layout Subsubsection Aukera gehiago \layout Standard \family sans Zuzentzaile ortografikoa \family default fitxak aukera gehiago eskaintzen ditu: \layout Itemize \family sans Onartu hitz konposatuak \family default \newline Zuzentzaileak hitz konposatuak akastunak bezala har ez ditzan erabiltzen da. \layout Itemize \family sans Ihes-karaktereak \family default \newline Estandarrak ez diren karaktereak dituzten hitzak erabiltzeko aukera eskaintzen dizu, zuzentzaile ortografikoak hitz bezala onartzen dituenak. Normalki ez da behar izaten. \layout Subsection Mugapenak \layout Standard Erabiltzaile batzuk hitz bateko zuzenketa globalki aldatzeko aukera edukitzea nahiago izaten dute, hitzaren agerpen bakoitzeko bereizitako zuzenketaren aldaketa edukitzea baino. Dokumentuko hitz-zerrenda edukitzea ere erabilgarria izan daiteke. Eskuliburu hau idazterakoan horrelako ezaugarri ez dago. \layout Standard \family typewriter pspell \family default zuzentzaile ortografikoa erabiltzen ez baduzu, LyX-ek ezin izango du dokumentuk o hainbat hizkuntzatan idatzitakoa zuzendu. Horretarako, \family typewriter pspell \family default programarekin lan egin beharko du, suposatuz testu-zati bakoitza dagokion hizkuntzarekin markatuta daukazula. \layout Section Nazioarteko euskarria \layout Standard Atal honek LyX nahi dituzun hizkuntzekin nola erabili azaltzen du. LyX lehenetsitako konfigurazioarekin dator, ingelesarekin eta Ameriketako Estatu Batuetako (U.S.) teklatu motarekin, hango paper tamaina eta baita zuzentzailearekin ere. Horiek guztiak nahi dituzun bezala alda ditzakezu, eta aldaketak uneko saioan aplikatu bakarrik, edo lehenetsitako konfigurazio berria bezala erabili. \layout Standard Erabiltzen duzun hizkuntzarako teklatu egokia baduzu (alemaneraz idazteko alemanerako teklatua, adibidez), eta zure X sistema grafikoa egokiro konfigurat uta, orduan LyX-i esan beharreko gauza bakarra da zein den zure hizkuntza, karaktere-kodeketa eta paper-tamaina. Ikus \begin_inset LatexCommand \ref{atal:hizkdiseinu} \end_inset \SpecialChar ~ atala xehetasun gehiagorako. \layout Standard Hala ere, demagun U.S estiloko teklatua daukazula, eta ingelesa ez den beste hizkuntza batean idaztea nahi duzula, ordezko teklatu-mapa erabil dezakezu. Adibidez, U.S. estiloko teklatua baduzu, eta italieraz idaztea nahi izanez gero, LyX italierak o mapa erabil dezan konfigura dezakezu. Xehetasuna \begin_inset LatexCommand \ref{atal:auktekla} \end_inset \SpecialChar ~ atalean aurkituko dituzu. \layout Standard Azkenik, tekla-mapa batzuk edo bestelako teklatu-mapa osoa sortu nahi izan dezakezu (Vulkanerantzako, adibidez). U.S teklatuarekin normalean, adibidearekin jarraituz, italieraz idatziko duzu, baina baliteke zitazio bat alemaneraz idatzi nahi izatea. Horretarako, zure teklatu-mapa propioa idatzi edo aldatu dagoen bat nahi dituzun karaktereak onar ditzan. \layout Standard LyX nola pertsonaliza daiteken zure hizkuntza erabiltzeko eskuliburu honen helburuetatik kanpo dago. Zure teklatuaren diseinua aldatzeko aukera izateaz gain, zure menuko botoien izenak eta abar alda ditzakezu zure hizkuntzan erabiltzeko. Horiei buruzko xehetasun gehiago \emph on Pertsonalizazioa \emph default eskuliburuan aurkituko dituzu. \layout Subsection Diseinua, hizkuntzaren aukerak \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:hizkdiseinu} \end_inset \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoak hizkuntza eta karaktereen kodeketa ezartzen dizu. Leiho hau irekitzeko, hautatu \family sans \bar under D \bar default iseinua\SpecialChar \menuseparator \bar under D \bar default okumentua \family default menua. \layout Standard Aukeratu zure hizkuntza \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoko \family sans Hizkuntza \family default eremuan dagoen zerrendako elementu batean klikatuz. Lehenetsia U.S.\SpecialChar ~ Ingelesa izan ohi da. Erabiltzea nahi duzun hizkuntzan klikatu, eta hizkuntza leihoan agertuko da. Ondoren \family sans Aplikatu \family default botoian klikatu \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard LaTeX-en hitzetan, lehenetsitakoa ez den beste hizkuntza hautatuz \family sans Babel \family default euskarria gehitzen du. \family sans Babel \family default ez badago instalatua, aurkitzeko joan LaTeX-en bestelako banaketetara. \end_inset . \layout Standard \family sans Kodeketa \family default -kutxak erabili nahi duzun karaktereen \family sans Kodeketa-mapa \family default hautatzea eskaintzen dizu. Lehenetsitakoa \family typewriter Latin1 \family default kodeketa da, europako mendebaldeko herri askok erabiltzen dutena. \layout Standard Paperaren tamaina aldatzeko, garai batean \family sans Diseinua\SpecialChar \menuseparator Papera \family default menuan egoten zen, baina LyX-eko azken bertsioetan \family sans Dokumentu-ezarpenak \family default leihoko \family sans Papera \family default fitxan aurkitzen da. Hor \family sans Paper-tamaina \family default eremuan hautatu egokia dena. Lehenetsi gisa U.S.\SpecialChar ~ gutunari dagokion paper-tamaina izaten da. \layout Subsection Teklatu-mapa konfiguratzea \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:auktekla} \end_inset \family sans Hobespenak \family default leihoak bi teklatu-mapa aukeratzen uzten dizu. Honela, daukazun teklatu-mapen artean aukera dezakezu, zure U.S.\SpecialChar ~ estiloko teklatuarentzat. Lehenengo eta bigarren hizkuntzen teklatua aktibatu eta ondoren zein erabiltzea nahi duzun hautatu. \layout Subsection 6.6.3 Karaktereen taula \layout Standard \begin_inset LatexCommand \label{atal:karak_tauka} \end_inset Hemen \family typewriter Latin1 \family default multzoko karaktereak zerrendatzen dituen taula dago. Zure teklatua ongi konfiguratuta egonez gero, karaktere guzti hauek zuzenean idazteko gaitasuna izan beharko zenuke, tekla aldarazle asko erabili gabe. \layout Standard \added_space_top 0.3cm \added_space_bottom 0.3cm \align center \begin_inset Tabular \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 00 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 10 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 20 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 30 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 40 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 50 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 60 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 70 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 80 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 90 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none A0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none B0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none C0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none D0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none E0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none F0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 00 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 0 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none @ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none P \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ' \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none p \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ° \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none À \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ð \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none à \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ð \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 01 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ! \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 1 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none A \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Q \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none a \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none q \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¡ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ± \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Á \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ñ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none á \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ñ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 02 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none \begin_inset Quotes eld \end_inset \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 2 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none B \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none R \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none b \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none r \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¢ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ² \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none  \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ò \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none â \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ò \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 03 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none # \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 3 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none C \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none S \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none c \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none s \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none £ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ³ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none à \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ó \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ã \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ó \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 04 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none $ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 4 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none D \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none T \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none d \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none t \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¤ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ´ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ä \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ô \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ä \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ô \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 05 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none % \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 5 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none E \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none U \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none e \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none u \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¥ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none µ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Å \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Õ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none å \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none õ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 06 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none & \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 6 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none F \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none V \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none f \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none v \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¦ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¶ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Æ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ö \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none æ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ö \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 07 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ` \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 7 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none G \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none W \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none g \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none w \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none § \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none · \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ç \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none × \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ç \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ÷ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 08 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ( \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 8 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none H \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none X \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none h \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none x \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¨ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¸ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none È \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ø \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none è \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ø \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 09 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ) \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none 9 \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none I \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Y \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none i \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none y \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none © \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¹ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none É \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ù \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none é \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ù \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 0A \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none * \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none : \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none J \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Z \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none j \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none z \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ª \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none º \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ê \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ú \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ê \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ú \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 0B \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none + \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ; \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none K \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none [ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none k \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none { \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none « \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none » \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ë \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Û \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ë \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none û \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 0C \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none , \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none < \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none L \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none \backslash \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none l \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none | \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¬ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¼ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ì \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ü \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ì \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ü \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 0D \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none - \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none = \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none M \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ] \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none m \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none } \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ­ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ½ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Í \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ý \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none í \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ý \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 0E \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none . \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none > \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none N \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ^ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none n \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ~ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ® \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¾ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Î \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Þ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none î \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none þ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \size tiny \emph off \bar no \noun off \color none 0F \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none / \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ? \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none O \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none _ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none o \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¯ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ¿ \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none Ï \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ß \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ï \end_inset \begin_inset Text \layout Standard \family roman \series medium \shape up \emph off \bar no \noun off \color none ÿ \end_inset \end_inset \layout Standard Taula honi buruzko gauza batzuk jakitea komeni zaizu. Eskuliburu hau karaktere guzti hauek inprimatzeko eskuz konfiguratuta dago. Ez da lehenetsitakoa. Buruan zenbait xehetasun gogoratu behar dituzu \family typewriter Latin1 \family default multzoko karaktereak erabiltzerakoan: \layout Itemize A2, A4, A5, A6 eta AD sarreren karaktereak (zentimoa, yen, moneta-ikurra, bereizle bertikal marra eta marra motza) lehenetsitako kodeketan falta direnak dira. Ez dakigu non dauden edo egoera honen zergatia. \layout Itemize Dokumentu ezarpenak leihoan hautatu baduzu, LaTeX-entzako \family typewriter OT1 \family default letra-tipoa (edo \family typewriter T1 \family default letra-tipoa, baina ez direnak erabiltzen) bakarrik duten erabiltzaileei karaktere gutxi batzuk faltako zaie: D0, F0, DE, AB eta BB ("eth" eta "thorn" maiuskula eta minuskula, eta frantses komatxoak) ez dira agertuko. \layout Itemize \family typewriter OT1 \family default letra-tipoa duten erabiltzaileek, nolanahi ere, frantses komatxoak lor dezakete (AB eta BB) baldin eta dokumentuetan \family typewriter umlaute.sty \family default edo \family typewriter german.sty \family default paketeetariko bat gehitzen badituzte. \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Horrek komatxoak zeuk sartzea nahi dituzunean bakarrik balio du. Komatxo automatikoen ezaugarriak, \begin_inset LatexCommand \ref{atal:komatxoak} \end_inset \SpecialChar ~ atalean azaltzen dena, automatikoki LaTeX kodera egokitutakoak (dauden letra-tip o eta paketeentzako) sortuko ditu. \end_inset . \layout Standard Ondorengoa LyX-en zuzenean agertu daitekeen azentudun karaktereen zerrenda da. Arestiko taulako azentudun karaktereak edukitzeaz gain \family typewriter ISO8859--2 \family default -etik \family typewriter 4 \family default -rako karaktereak ere badauzka.. \layout Itemize \family typewriter ISO8859--1 \family default -etik: \begin_deeper \layout Standard ¨ Ä Ë Ï Ö Ü ä ë ï ö ü ÿ \hfill dieresi \layout Standard ^ Â Ê Î Ô Û â ê î ô û \hfill zirkunflexu \layout Standard ` À È Ì Ò Ù à è ì ò ù \hfill kamuts \layout Standard ´ Á É Í Ó Ú Ý á é í ó ú ý \hfill zorrotz \layout Standard ~ Ã Ñ Õ ã ñ õ \hfill tilet \layout Standard ¸Çç \hfill cetxoa ( \begin_inset Quotes eld \end_inset cedilla \begin_inset Quotes erd \end_inset ) \layout Standard ¯ \hfill macron \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Normalki hildako macron-a ez da beharrezkoa, tekla ez-hila erabil dezakezulako. Adibidez, S-M-minus, edo \family typewriter \shape up .Xmodmap \family default \shape default egokia bada, S-M-macron. \end_inset \end_deeper \layout Itemize \family typewriter ISO8859--2 \family default -etik \family typewriter 4 \family default -ra: \begin_deeper \layout Standard \i \^{H} \i \^{J} \i \^{h} \i \^{\j} \i \^{C} \i \^{G} \i \^{S} \i \^{c} \i \^{g} \i \^{s} \hfill zirkunflexu \layout Standard \i \'{S} \i \'{Z} \i \'{s} \i \'{z} \i \'{R} \i \'{L} \i \'{C} \i \'{N} \i \'{r} \i \'{l} \i \'{c} \i \'{n} \hfill zorrotz \layout Standard \i \~{I} \i \~{\i} \i \~{U} \i \~{u} \hfill tilet \layout Standard \i \c{S} \i \c{s} \i \c{T} \i \c{t} \i \c{R} \i \c{L} \i \c{G} \i \c{r} \i \c{l} \i \c{g} \i \c{N} \i \c{K} \i \c{n} \i \c{k} \hfill cetxoa \begin_inset Foot collapsed true \layout Standard Karaktere hauek pantailan ez dute itxura politik izango, baina LaTeX-etik igarotakoan eta inprimatzen direnean oso ongi agertuko dira. \end_inset \layout Standard \i \={E} \i \={e} \i \={A} \i \={I} \i \={O} \i \={U} \i \={a} \i \={\i} \i \={o} \i \={u} \hfill macron \layout Standard \i \H{O} \i \H{U} \i \H{o} \i \H{u} \hfill hungarierako umlaut \end_deeper \layout Standard Arestiko karaktere guztiak TeX-eko letra-tipoetan onartuta daude. Gainera, TeX-ek ia karaktere guztietan marka diakritikoak eskaintzen ditu. Ziurtatu zaitez \family typewriter T1 \family default letra-kodeketa erabiltzen ari zarela eta \family typewriter umlaute.sty \family default paketea \family typewriter iso.def \family default definizioarekin instalatuta daukazula. \layout Chapter Aitorpena \layout Standard Dokumentazioa hainbat lagunen artean eginiko lanari esker lortu da (eta nahiko genuke nahi duen edonori bertan ere lagundu dezan eskatzea). \layout Standard Aurrenik, gu baino lehenago aritu zirenei eskerrak eman beharrean gaude. Eskuliburu berri hauentzako oinarria eman baitziguten, eta batzuek jarraitzen dute informazioa eskaintzen: \layout Itemize \noun on Matthias Ettrich \noun default -ek jatorrizko dokumentazioa idatzi zuen, bai eskuliburu hau bai sarrerakoa (edo "LyX adierazpena", gutariko batzuk deitzen diogun bezala) sortzeko erabili zen. \layout Itemize \noun on Lars Gullik Bjønnes \noun default -ek hainbat dokumentutxo idatzi zituen, LyX-en nazioarteko euskarriari buruzkoak dituenak barne. \layout Itemize \noun on Ivan Schreter \noun default -ek ere nazioarteko euskarriari buruzko dokumentutxo bat idatzi zuen, nazioartek o teklatuari eta pertsonalizazioari buruzkoa bereziki. \layout Itemize \noun on Pascal André \noun default -ek LinuxDoc SGML interfazeari buruzko jatorrizko dokumentua idatzi zuen. \layout Itemize \noun on Alejandro Aguilar Sierra \noun default -k matematika-erari buruzko jatorrizko dokumentua idazteaz gain, \family typewriter Reference.lyx \family default dokumentuarentzako matematika funtzioen sarrerak eskaini zituen. \layout Itemize Esker mila LyX taldeari \begin_inset LatexCommand \cite{lyxospea} \end_inset laguntzagatik eta galderei erantzuteagatik. \layout Standard Hurrengoa, iritsi da "LyX dokumentazio taldea"-ri eskerrak emateko ordua, LyX 0.10 bertsioan idatzitako dokumentazio zaharkitua berridazten lagundu ziguten guztiei: \layout Itemize \noun on David Johnson \noun default : \begin_deeper \layout Itemize MEG (Maiz Egindako Galderak) eta (orain jarraipenik ez duen) \begin_inset Quotes eld \end_inset \family typewriter HowDoI-.lyx \family default "-eko idazlea. \layout Itemize Edizio orokorreko laguntza. \layout Itemize Ondorengoen dokumentazioa: \begin_deeper \layout Itemize matematika-era \layout Itemize taulak \layout Itemize zuzentzaile ortografikoa \end_deeper \end_deeper \layout Itemize \noun on Rich Fields \noun default : \begin_deeper \layout Itemize \family typewriter Reference.lyx \family default -eko lehen idazlea. \layout Itemize LyX-en oinarrizko interfazearen dokumentazioa: \family typewriter UserGuide.lyx \family default . \end_deeper \layout Itemize \noun on Paul Evans \noun default : \begin_deeper \layout Itemize MEG eta (orain jarraipenik ez duen) zaharkitutako " \family typewriter HowDoI-.lyx \family default " -aren arduradun ohia. \layout Itemize LinuxDoc-en dokumentzioa \family typewriter UserGuide.lyx \family default -en. \end_deeper \layout Itemize \noun on Paul Russel \noun default : \begin_deeper \layout Itemize Irudi eta inportatutako grafikoen dokumentazioa \family typewriter UserGuide.lyx \family default -en. \end_deeper \layout Itemize \noun on John Raithel \noun default : \begin_deeper \layout Itemize Nazioarteko ezaugarrien dokumentazioa \family typewriter UserGuide.lyx \family default -en. \end_deeper \layout Itemize \noun on Robin Socha \noun default : \begin_deeper \layout Itemize Ondorengoen dokumentazioa: \begin_deeper \layout Itemize oin-oharrak. \layout Itemize albo-oharrak. \layout Itemize gaien aurkibidea. \layout Itemize erreferentzia gurutzatuak. \end_deeper \end_deeper \layout Itemize \noun on Amir Karger: \begin_deeper \layout Itemize \family typewriter Tutorial.lyx \family default -en aurreneko idazlea. \end_deeper \layout Itemize \noun on Matthias Zenker \noun default : \begin_deeper \layout Itemize Ondorengo dokumentazioa: \begin_deeper \layout Itemize eskuliburua finkatzea. \layout Itemize LyX-en LaTeX erabiltzea. \end_deeper \end_deeper \layout Itemize \noun on John Weiss \noun default : \begin_deeper \layout Itemize Antolaketa orokorra eta dokumentuen egitura. \layout Itemize Ondorengo dokumentazioa: \begin_deeper \layout Itemize LyX-en konfigurazioa. \layout Itemize paragrafoen inguruneak, dokumentuen diseinua, habiaratze-mailak, oharren tipografia, letra-tipoak. \layout Itemize Baita ere \family typewriter Tutorial.lyx \family default -eko sarreraren arduraduna. \layout Itemize Dokumentuen editatzailea (96/6tik 1997ko udazkenera arte). \end_deeper \end_deeper \layout Standard 1997ko udazkenetik hona LyX taldeak dokumentazioa eguneratzeko eta mantentzeko hartu zuen izugarrizko ardurapena. \layout Bibliography \bibitem {lyxospea} LyX iturburuaren zuhaitza. Fitxategia: CREDITS. \layout Bibliography \bibitem {latexliburua} Leslie Lamport. \emph on LaTeX: A Document Preparation System \emph default . Addison-Wesley, bigarren argitalpena, 1994 \layout Bibliography \bibitem {latexlagunartea} Michel Goossens, Frank Mittelbach eta Alexander Samarin: \family typewriter The LaTeX Companion \family default . Addison-Wesley, 1994 \layout Bibliography \bibitem {latexgida} A Guide to LaTeX2e, Kopka eta Daly. \layout Bibliography \bibitem {TeXliburua} Donald E. Knuth. \emph on The TeXbook \emph default . \the_end