lyx_mirror/lib/doc/gl/Tutorial.lyx

#LyX 1.5.0svn created this file. For more info see http://www.lyx.org/
\lyxformat 276
\begin_document
\begin_header
\textclass book
\begin_preamble
\usepackage{footnote}
\makesavenoteenv{tabular}
\end_preamble
\language galician
\inputencoding latin1
\font_roman default
\font_sans default
\font_typewriter default
\font_default_family default
\font_sc false
\font_osf false
\font_sf_scale 100
\font_tt_scale 100
\graphics default
\paperfontsize default
\spacing single
\papersize a4paper
\use_geometry false
\use_amsmath 0
\use_esint 0
\cite_engine basic
\use_bibtopic false
\paperorientation portrait
\secnumdepth 3
\tocdepth 2
\paragraph_separation indent
\defskip medskip
\quotes_language english
\papercolumns 1
\papersides 2
\paperpagestyle headings
\tracking_changes false
\output_changes false
\end_header

\begin_body

\begin_layout Title
O Tutorial de LyX
\end_layout

\begin_layout Author
pola equipa de LyX 
\newline
(Autor principal 
\noun on
Amir Karger
\newline

\noun default
Tradutor: 
\noun on
Ramón Flores
\noun default
 <fa2ramon@usc.es>)
\end_layout

\begin_layout Date
26 de Decembro de 2006
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand tableofcontents
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Chapter
Introdución
\end_layout

\begin_layout Section
Ben-vido ao LyX!
\end_layout

\begin_layout Standard
Este ficheiro foi escrito pensando en todos aqueles que nunca ouviron falar
 de LaTeX ou non o coñecen alá moi ben.
 Comecemos dando unha boa notícia: non é preciso aprender LaTeX para usar
 o LyX.
 En realidade a razón de ser do LyX é fornecer unha interface cuase-WYSIWYG
 para o LaTeX.
 Porén ha algunhas cousas que precisará aprender para usar o LyX, e que
 lle sexa de utilidade.
\end_layout

\begin_layout Standard
Alguns dos leitores chegarian a este documento tras tentar inserir dous
 espazos despois dun ponto, ou 3 liñas en branco entre parágrafos, mais
 con certa frustración decataron-se que non o daban feito.
 De facto, acharán que a maioria dos pequenos truques que están afeitos
 a empregar noutros procesadores de texto, non funcionan en LyX.
 Isto é por a maioria dos procesadores de texto permitiren, cando non requereren
, que o usuário introduza manualmente espazos, fontes, etc.
 Co cal o usuário non só escrebe o documento, senón que tamén fai a composición
 tipográfica do mesmo.
 O LyX fai a composición automática e consistentemente, deixando ao usuário
 concentrar-se nas cousas importantes: os contidos do documento.
\end_layout

\begin_layout Standard
Portanto recomendamos-lle continuar a ler, o tempo adicado a este
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 non é tempo perdido, é tempo investido.
\end_layout

\begin_layout Section
Que
\shape default
 
\shape italic
é,
\shape default
 e que non é, este Tutorial
\end_layout

\begin_layout Standard
Antes de comezar esta sección, pretendemos salientar o seguinte, O
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 usa a notación definida na
\emph default
 
\emph on
Introdu
\shape italic
\emph default
ción
\shape default
\SpecialChar \@.
 Se comezou a ler a documentación por este manual, recomendamos-lle que
 o deixe por un pouco e lea primeiro a
\shape default
 
\shape italic
Introdución
\shape default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Unha vez que xa sabe o significado das distintas fontes utilizadas no documento
 pasamos a comentar a focaxe deste
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Tirando o máximo proveito 
\end_layout

\begin_layout Standard
Este
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 consta de exemplos e exercícios, e para tirar o máximo proveito del, entanto
 vai lendo, debe escreber todas esas pequenas cousas que se lle di de escreber,
 e tamén tentar completar todos os exercícios suxeridos.
 Para a sua comodidade, pode ser boa idea imprimir a versión PostScript®
 deste documento.
\end_layout

\begin_layout Standard
Se estiver familiarizado co LaTeX, probabelmente poderá ler o
\shape default
 
\shape italic
Tutorial
\shape default
 máis rapidamente, xa que a base do LyX é o LaTeX.
 Porén o LyX posui algunhas idiosincrasias
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
ou, sendo optimistas, 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

características
\begin_inset Quotes erd
\end_inset


\end_layout

\end_inset

 que cumpre ter en conta.
 Mesmo se non quer ler o resto do
\shape default
 
\shape italic
Tutorial
\shape default
, cumpre-lle botar un ollo á Sección\InsetSpace ~

\begin_inset LatexCommand ref
reference "sec:usuarioslatex"
\end_inset

, escrita pensando especificamente nos usuários de LaTeX.
\end_layout

\begin_layout Subsection
O que non
\shape default
 
\shape italic
vai
\shape default
 atopar
\end_layout

\begin_layout Itemize
Explicacións detalladas de todas as funcións do LyX.
\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Standard
Para iso xa está o
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário.

\emph default
 
Este documento só pretende-se introducir ao leitor no emprego do programa,
 mais lembre que o Guia está sempre a sua disposición.
 Tentar duplicar no
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 toda a información que aparece no
\emph default
 
\emph on
Guia
\emph default
 daria lugar a que este documento fose longo de mais, redundante, e frecuentemen
te desactualizado.
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Itemize
Explicacións detalladas de LaTeX.
\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Standard
Non son necesárias para usar o LyX.
 Mais se estiver interesado en aprender alguns dos elegantes truques que
 pode facer co LaTeX, sempre pode ler un libro de LaTeX.
 No mercado existen vários bons libros, polo cal escusamos de escreber un
 novo.
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Standard
E agora chegou o momento de elaborar o seu primeiro documento \SpecialChar \ldots{}

\end_layout

\begin_layout Chapter
Comezando co LyX
\end_layout

\begin_layout Section
O seu primeiro documento no LyX 
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:primeiro-doc"
\end_inset

 Antes de comezar a escreber é bon mencionarmos algunhas cousiñas que, esperemos
, tornen este
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 mais instrutivo, útil e divertido.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Dado que ha moita información que non vamos fornecer neste documento, o
 primeiro que ten que facer é procurar os restantes documentos de axuda.
 Isto é bastante sinxelo; inicie o LyX e vaia ao menu
\family default
 
\family sans
A
\bar under
x
\bar default
uda,
\family default
 onde pode escoller os distintos manuais, abra o
\emph default
 
\emph on
Guia de Usuário
\emph default

\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Se ainda non o fixo este é un bon momento para ler a sección 
\begin_inset LatexCommand ref
reference "sub:manuais-traducidos"
\end_inset

 do manual de
\emph default
 
\emph on
Introducción.
\end_layout

\end_inset

, e o
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 (se non o estiver xa a ler no monitor).
 Asi, pode ler ambos encanto escrebe o seu próprio documento
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Poden servir tamén como bons exemplos de como usar as moitas características
 do LyX.
\end_layout

\end_inset

.
 Para pasar dun documento a outro ten que ir ao menu
\family default
 
\family sans
\bar under
V
\bar default
er
\family default
, e seleccionar o ficheiro que queira mostrar na xanela.
 O
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 non cobre en detalle asuntos descritos noutros manuais do LyX, se ben isto
 pode resultar incomodo inicialmente, permite termos un
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 breve.
 Ademais afará-se a utilizar outros manuais do LyX, o cal --- a longo prazo
 --- aforrará-lle moito tempo.
\end_layout

\begin_layout Standard
Neste
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
 imos asumir que no seu computador ten instalada unha versión do LyX totalmente
 funcional, unha outra versión do LaTeX, o
\family default
 
\family typewriter
xdvi
\family default
 ou outro visualizador de
\family default
 
\family typewriter
dvi
\family default
, o
\family default
 
\family typewriter
dvips
\family default
 ou outro conversor de
\family default
 
\family typewriter
dvi
\family default
 a PostScript®, e tamén seria bon se tiver unha impresora conectada e que
 funcione.
 Isto é moito asumir.
 Se algo disto lle falta, vai ter que reconfigurar o seu sistema (ou pedir-llo
 ao administrador do sistemas).
 Pode achar información sobre configuracións noutros manuais, nomeadamente
 no
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Por último ha un documento especificamente escrito para praticar os seus
 coñecimentos de LyX.
 Chama-se
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
, supostamente escrito por alguén que ignora as grandes capacidades do LyX.
 Segundo vaia aprendendo as novas funcións do LyX, suxeriremo-lle modificar
 as partes correspondentes do documento
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
.
 Verá que este documento contén algunhas dicas 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

subtis
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 para o axudar a arranxar as cousas
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
As dicas achan-se en 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Notas
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 amarelas.
 Para aceder ao texto da nota cumpre clicar na mesma.
\end_layout

\end_inset

.
 Se desexar facer trampa (ou verificar se está a facer ben as cousas), ha
 tamén un ficheiro chamado
\family default
 
\family typewriter
exemplo_lyxificado.lyx
\family default
 que contén o mesmo texto escrito por un mestre LyXeiro.
\end_layout

\begin_layout Standard
Os ficheiros de exemplo achan-se na directória
\family default
 
\family typewriter
examples/
\family default
, á cal pode aceder desde LyX seleccionando
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
A
\bar default
brir
\family default
 e clicando no botón
\family default
 
\family sans
Exemplos
\family default
.
 Abra o documento en bruto, e use
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator
Gravar
\bar default
\family default
 
\family sans
\bar under
c
\bar default
omo
\family default
 para gravar unha cópia na sua directória e poder asi traballar nel.
 Ao mellorar algunha parte do documento, verifique como afectan as mudanzas
 na pré-impresión.
\end_layout

\begin_layout Standard
Por certo, o directório
\family default
 
\family typewriter
examples/
\family default
 contén moitos outros ficheiros de exemplo, que mostran como utilizar o
 LyX para obter resultados complexos e gozosos.
 Estes ficheiros de exemplo son especialmente úteis para mostrar cousas
 que (devido ao tamaño ou a outras razóns) non entran ben na documentación.
 Após ler o
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
, ou se non sabe como facer algo complicado no LyX, dé unha olladela a estes
 ficheiros.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Escreber, visualizar e imprimir
\end_layout

\begin_layout Itemize
Abra un novo ficheiro con
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
N
\bar default
ovo
\end_layout

\begin_layout Itemize
Escreba unha frase como:
\family default
 
\family typewriter
Este é o meu primeiro documento en LyX!
\end_layout

\begin_layout Itemize
Grave o seu documento con
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator
Gravar\InsetSpace ~

\bar under
c
\bar default
omo\SpecialChar \@.

\end_layout

\begin_layout Itemize
Execute o LaTeX para criar unha pré-impresión (versión
\family default
 
\family typewriter
dvi,
\family default

\family default
 
\family sans
postscript
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
pdf
\family default
), con
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator

\bar under
D
\bar default
VI,
\family default

\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator
Postcript
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator
PD
\bar under
F
\family default
\bar default
\SpecialChar \@.
 Se lanzou o LyX desde un terminal poderá ver como nel van aparecendo unha
 série de mensaxes, escritos polo LaTeX, e que polo momento pode ignorar.
 O LyX lanzará algun visualizador (de
\family default
 
\family typewriter
dvi,
\family default

\family default
 
\family typewriter
postscript
\family default
 
ou
\family default
 
\family typewriter
pdf
\family default
, segundo corresponda), que abrirá outra xanela mostrando o aspeito que
 vai ter o seu documento impreso.
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Pode aforrar algo de tempo, maior canto maior sexa o documento, se tras
 a primeira vez que execute algun dos visores o deixa sen fechar, e após
 facer calquer mudanza no documento usa
\family default
 
\family sans
\bar under
V
\bar default
er\SpecialChar \menuseparator

\bar under
A
\bar default
ctualizar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
D
\bar default
VI
\family default
 (ou
\family default
 
\family sans
\SpecialChar \menuseparator
Pos
\bar under
t
\bar default
scritp
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
\SpecialChar \menuseparator
PD
\bar under
F
\family default
\bar default
) para ver o novo aspeito do documento.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Itemize
Imprima usando
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator
im
\bar under
p
\bar default
rimir\SpecialChar \@.

\end_layout

\begin_layout Standard
Parabéns! Escrebeu e imprimiu o seu primeiro documento en LyX.
 O resto son pequenos detalles que se tratan no resto do
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
, no
\emph default
 
\emph on
Guia do usuário
\emph default
 e no manual de
\emph default
 
\emph on
Funcións avanzadas
\emph default
 !
\end_layout

\begin_layout Subsection
Operacións sinxelas
\end_layout

\begin_layout Standard
Loxicamente o LyX permite-lle realizar a maioria das cousas que está afeito
 a facer con un procesador de texto.
 Vai engadir novas liñas cando for necesário, e identar parágrafos automaticamen
te.
 A seguir inclui-se unha breve descrición de como realizar algunhas operacións
 sinxelas.
\end_layout

\begin_layout Description
Desfacer O LyX ten múltiplos níveis de desfacer, o que significa que poderia
 desfacer todo o que fixo desde o início da sesión seleccionando
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
D
\bar default
esfacer
\family default
 unha e outra vez.
 Caso se pasar desfacendo, pode refacer as accións desfeitas seleccionando

\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
R
\bar default
efacer.
\end_layout

\begin_deeper
\begin_layout Standard
Actualmente, o comando
\family default
 
\family sans
Desfacer
\family default
 está limitado a 100 pasos, e ademais non funciona para
\emph default
 
\emph on
todo
\emph default
, como por exemplo para mudanzas no formato do documento.
 Estes son un par de defeitos do LyX, que ainda non están solucionados.
\end_layout

\end_deeper
\begin_layout Description
Cortar/Colar/Copiar Use
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator
Cortar
\family default
 (ou Crtl+X),
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator
Colar
\family default
 (ou Crtl+V), e
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator
Copiar (ou Crtl+C)
\family default
 para cortar, colar e copiar.
 Outra posibilidade consiste en colar o texto seleccionado (mesmo noutros
 programas) clicando no
\emph default
 
\emph on
botón central
\emph default
 do rato.
\end_layout

\begin_layout Description
Procurar/Substituir Utilice
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
P
\bar default
rocurar\InsetSpace ~
e\InsetSpace ~
Substituir
\family default
, isto vai lanzar unha caixa de diálogo que lle permite
\family default
 
\family sans
Procurar
\family default
 un dado texto, Substitui-lo por outro
\begin_inset Foot
status open

\begin_layout Standard
Cando rematar pode fechar a xanela, ou deixa-la aberta, segundo lle resulte
 mais cómodo.
 A maioria das caixas de diálogo no LyX --- incluindo as correspondentes
 a
\family default
 
\family sans
\bar under
P
\bar default
rocurar\InsetSpace ~
e\InsetSpace ~
substituir
\family default
,
\family default
 
\family sans
\bar under
T
\bar default
áboa\InsetSpace ~
de\InsetSpace ~
contidos
\family default
, e
\family default
 
\family sans
\bar under
C
\bar default
onfiguración
\family default
 
(do documento), asi como os vários diálogos matemáticos --- son xanelas
 que poden deixar-se abertas, ou minimizadas, en vez de fechadas.
 Uns poucos diálogos, como o
\family sans
\bar default
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
A
\bar default
brir
\family default
, non lle permiten porén escreber nada na xanela principal do LyX, até os
 fechar.
 Asegure-se de manter en foco a xanela axeitada, ao tentar escreber na xanela
 principal do LyX ou ao executar un comando noutra caixa de diálogo.
\end_layout

\end_inset

, podendo-se facer a procura sensíbel a maiúsculas/minúsculas, a palabras
 completas o partes de palabras, e permitindo avanzar ou recuar no documento.
\end_layout

\begin_layout Description
Formato\InsetSpace ~
de\InsetSpace ~
carácteres Pode
\emph default
 
\emph on
enfatizar
\emph default
 o texto (xeralmente converte os carácteres a itálica), pór en
\series default
 
\series bold
negrito
\series default
, ou en 
\noun on

\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Versalete
\begin_inset Quotes erd
\end_inset


\noun default
 (normalmente pequenas maiúsculas, usado para nomes de persoas) no diálogo

\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
E
\bar default
stilo\InsetSpace ~
do\InsetSpace ~
texto.
\end_layout

\begin_layout Description
Barra\InsetSpace ~
de\InsetSpace ~
Ferramentas Mesmo abaixo dos menus ha como mínimo unha barra chea
 de botóns que lle permiten efectuar directamente algunhas das funcións
 mais populares:
\family default
 
\family sans
Colar, Imprimir, Inserir\InsetSpace ~
formula\SpecialChar \ldots{}

\family default
 Se mantiver o ponteiro do rato por riba dun deses botóns un par de segundos
 aparecerá unha pequena nota amarela informando sobre a función do botón.
\end_layout

\begin_layout Standard
Por agora ainda non escrebeu abondo para que estas funcións sexan úteis,
 mas á medida que for escrebendo tente desfacer, colar, etc.
\end_layout

\begin_layout Subsection
WYSIWYM: Espazos en branco no LyX
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:espazos-en-branco"
\end_inset

Unha das cousas que mais estraña ao novo usuário é a forma como o LyX xere
 os espazos en branco.
 Pode premer repetidamente o
\family default
 
\family sans
Return
\family default
, mais só obterá unha liña en branco; ou premer veces sen conta a
\family default
 
\family sans
barra espazadora
\family default
, e só obterá un espazo.
 Nunha liña en branco, o LyX non permite nen introducir tan sequer un espazo
 en branco.
 A tecla
\family default
 
\family sans
Tab
\family default
 non engade o consabido espazos de tubulazón, de facto non
\emph default
 
\emph on
existen
\emph default
 
tais espazos, nen existe regra na parte superior da páxina que lle permita
 estabelecer
\family default
 
\family sans
tabuladores,
\family default
 nen tampouco alterar as marxes.
\end_layout

\begin_layout Standard
Moitos procesadores de texto comerciais basean-se na filosofia WYSIWYG
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
WYSIWYG: 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

What You See Is What You Get
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 .
\end_layout

\end_inset

 (o que vé e o que obtén), porén o LyX ten filosofia própria: WYSIWYM
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
WYSIWYM:
\series bold
\lang galician
 
\lang english
W
\series default
hat
\series default
 
\series bold
Y
\series default
ou
\series default
 
\series bold
S
\series default
ee
\series default
 
\series bold
I
\series default
s
\series default
 
\series bold
W
\series default
hat
\series default
 
\series bold
Y
\series default
ou
\series default
 
\series bold
M
\series default
ean.
\end_layout

\end_inset

 (o que vé é o que pretende facer).
 O usuário especifica o que pretende obter, sendo o LyX o que se preocupa
 da composición tipográfica, dando lugar a unha saída con cualidade profisional.
 Gramaticalmente un
\family default
 
\family sans
Return
\family default
 separa parágrafos, entanto un espazo en branco separa palabras, polo que
 non ha razón para ter vários seguidos nunha liña; un
\family default
 
\family sans
espazo de tabulado
\family default
 non ten nengunha función gramatical, e portanto o LyX non o considera.
 Ao traballar co LyX, investirá máis tempo preocupando-se do
\emph default
 
\emph on
contido
\emph default
 dos documentos, e menos preocupando-se do
\emph default
 
\emph on
formato
\emph default
 
dos mesmos
\emph on
.

\emph default
 Na
\emph default
 
\emph on
Introdución
\emph default
 pode ver mais información sobre a filosofia WYSIWYM.
\end_layout

\begin_layout Standard
Contodo, no LyX tamén existen (moitas) maneiras de afinar manualmente o
 formato dos documentos.
 Ao fin e ao cabo é posíbel que o LyX non acerte coa composición tipográfica
 exacta que o autor tiña en mente.
 Estas formas de afinar o formato aparecen descritas no
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
, incluindo entre outras espazados horizontal e vertical máis potentes e
 versáteis que os espazos ou as liñas en branco --- e formas para especificar
 manualmente o tamaño e o tipo de fonte, e o aliñamentos dos parágrafos.
 Agora ben, o que pretenden os autores do LyX é que o usuário poda despreocupar-
se do formato, prestando-lle atención só ao final.
 Evitando algo que ocorre con frecuéncia cos procesadores de texto tradicionais;
 que o usuário dedica mais tempo e esforzo a forma do que ao contido do
 documento.
\end_layout

\begin_layout Section
Ambientes
\end_layout

\begin_layout Standard
En LyX o texto, en función do seu propósito no documento, clasifica-se en

\emph default
 
\emph on
ambientes
\emph default
.
 Usualmente nun documento a maioria do texto non ten un formato especial,
 é texto normal, mais é usual que estexa divido en capítulos, seccións \SpecialChar \ldots{}

 e que cada unha desas partes teña un título que lle permiten dan unha idea
 ao leitor do que vai ser tratado a seguir.
 O texto normal, o título dunha sección, o nome do autor, son exemplos de
 ambientes que aparecen en moitos documentos.
 Ha tamén alguns ambientes que son específicos dun tipo de documento determinado
: o resumo dun artigo, o enderezo do remitente dunha carta, etc.
\end_layout

\begin_layout Standard
Os ambientes son unha peza importante a hora de implementar a filosofia
 WYSIWYM no LyX.
 Os vários ambientes teñen en xeral diferente aspeito, o título dun capítulo
 ten que diferenciar-se do título dunha subsección ou da bibliografia, e
 para os distinguir empregan-se: fontes diferentes (família, tamaño, tipo),
 espazamento entre liñas diferentes, etc.
 O asunto ainda pode ser mais complicado, asi por exemplo cada xornal científico
 adoita ter as suas preferéncias de formato para os distintos ambientes:
 un editor pode querer títulos de sección con unha fonte de 18 pontos, en
 negrito, e o texto centrado, entanto outro teña por norma utilizar outra
 fonte de 15 pontos, en itálico, e o texto xustificado á esquerda; e desde
 logo moi dificilmente van estar de acordo nos formatos da bibliografia.
 O LyX está deseñado para lle permitir lidar dignamente con estas complexidades,
 sen necesidade de lle prestar atención de mais aos diferentes estilos de
 formatación.
\end_layout

\begin_layout Standard
A caixa de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
 fica na esquerda da barra de ferramentas (xusto por baixo do menu
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro
\family default
).
 Nesta caixa ha un menu despregueábel que permite escoller o ambiente, indicando
 en todo momento en que tipo de ambiente se acha o cursor.
 Asi no seu primeiro documento até o momento indicou sempre
\family default
 
\family sans
Normal,
\family default
 que é o ambiente predefinido, mais agora é tempo de experimentar outros
 ambientes, para o cal só ha que clicar na caixa de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
 e escoller algun dos que aparecen no menu.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Seccións e Subseccións
\end_layout

\begin_layout Standard
Escreba a palabra
\family default
 
\family typewriter
Introdución
\family default
 na primeira liña do seu ficheiro LyX, e seleccione
\family default
 
\family sans
Sección
\family default
 no menu
\family default
 
\family sans
Ambientes
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Non precisa
\emph default
 
\emph on
seleccionar
\emph default
 a liña.
 Se non ha nada seleccionado, o LyX muda o ambiente do parágrafo onde se
 acha o cursor.
 Mais tamén é posíbel mudar o ambiente de vários parágrafos; seleccionando-os
 antes de escoller o ambiente.
\end_layout

\end_inset

.

\family default
 
Asegure-se de escoller o ambiente
\family default
 
\family sans
Sección
\family default
 
e
\emph default
 
\emph on
non
\family sans
\emph default
\family default
 
\family sans
\emph default
Sección*,
\family default
 do que xa falaremos máis tarde.

\family sans

\family default
 
O LyX etiqueta a sección con un
\family default
 
\family sans

\begin_inset Quotes eld
\end_inset

1
\begin_inset Quotes erd
\end_inset


\family default
 
escrebendo o cabezallo (título)
\family sans

\family default
 
nunha fonte maior.
 Prema agora a tecla
\family default
 
\family sans
Return
\family default
, e observe que a caixa de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
 
troca de
\family default
 
\family sans
Sección
\family default
 a
\family default
 
\family sans
Normal
\family default
.
 Na maior parte dos ambientes, incluído o cabezallo dunha sección, LyX asume
 que o ambiente remata ao teclear
\family default
 
\family sans
Return.

\family default
 Escreba a introdución do documento: 
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Esta é a introdución do meu primeiro documento en LyX.
\end_layout

\begin_layout Standard
Prema a tecla Return e seleccione novamente
\family default
 
\family sans
Sección
\family default
 no menu
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
.
 O LyX escrebe un 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e agarda que o usuário dixite o título desta nova sección.
 Dixite
\family default
 
\family typewriter
Mais cousas
\family default
, e verá que o LyX o escrebe coa tipografia própria do título dunha sección.
\end_layout

\begin_layout Standard
Imos mellorando.
 Volte ao final da 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Sección\InsetSpace ~
1
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 (tras de 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

primeiro documento en LyX
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

), prema novamente a tecla
\family default
 
\family sans
Return
\family default
, e seleccione
\family default
 
\family sans
Sección
\family default
 no menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
.
 O LyX escrebe un 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e agarda que o usuário dixite un título.
 Dixite
\family default
 
\family typewriter
Acerca deste documento
\family default
.
 A sección\InsetSpace ~

\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Mais cousas
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, que estaba antes como 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Sección\InsetSpace ~
2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, é renumerada automaticamente como 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Sección\InsetSpace ~
3
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 ! Aplicando a filosofia WYSIWYM, ao identificar un anaco de texto como
 título da sección, o LyX encarrega-se automaticamente da sua numeración
 e tipografia.
\end_layout

\begin_layout Standard
Prema
\family default
 
\family sans
Return
\family default
 para voltar ao ambiente
\family default
 
\family sans
Normal
\family default
, e escreba as seguintes cinco liñas:
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
As seccións e as subseccións descreben-se a seguir.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Descrición da sección
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
As seccións son maiores que as subseccións.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Descrición da subsección
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
As subseccións son menores que as seccións.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code

\end_layout

\begin_layout Standard
Clique na segunda liña e seleccione
\family default
 
\family sans
Subsección
\family default
 no menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
.
 O LyX etiqueta a subsección con 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2.1
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, e escrebe o título nunha fonte maior que o texto normal e menor que o
 título da sección.
 Mude tamén a cuarta liña para o ambiente
\family default
 
\family sans
Subsección
\family default
.
 Como seguramente xa esperaba, o LyX asignou-lle automaticamente a etiqueta
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2.2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 Se adiciona agora outra sección antes da 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Sección 2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, esta será renumerada para 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Sección 3
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, e con ela as sua subseccións, que pasarán a ser a 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

3.1
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e a 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

3.2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX contempla outros níveis de hierarquia:
\family default
 
\family sans
Subsubsección
\family default
,
\family default
 
\family sans
Parágrafo
\family default
, e
\family default
 
\family sans
Subparágrafo
\family default
.
 Anime-se e experimente con eles.
 Pode observar que os cabezallos do parágrafo e subparágrafo non están numerados
 por defeito, e que os subparágrafos están identados; porén como se explica
 no
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
 é posíbel alterar estes comportamentos.
 O nível mais alto da hierarquia corresponde aos
\family default
 
\family sans
Capítulos,
\family default
 mais este ambiente só se pode empregar nalguns tipos (
\emph on
clases
\emph default
) de documentos LyX (vexa-se a Sección\InsetSpace ~

\begin_inset LatexCommand ref
reference "sec:clases_de_documentos"
\end_inset

).
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Finalmente, tamén existen ambientes para seccións ou subseccións non numeradas.
 Se trocar un dos cabezallos de
\family default
 
\family sans
Sección
\family default
 a
\family default
 
\family sans
Sección*
\family default
, o LyX usará a mesma tipografia, mais sen numeración.
 Outros ambientes similares son
\family default
 
\family sans
Capítulo*, Subsección*
\family default
 e
\family default
 
\family sans
Subsubsección*
\family default
.
 Probe a trocar algunhas das suas seccións ou subseccións para ambientes
 non numerados, i.e.
 con 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

*
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, e observe como isto afecta á numeración das restantes seccións.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe os cabezallos de seccións e subseccións no arquivo de testes
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
.
 
\end_layout

\begin_layout Subsection
Listas e sub-listas
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX oferece diferentes ambientes para elaborar listas.
 Estes ambientes liberan-no de premer a tecla
\family default
 
\family sans
Tab
\family default
 veces sen conta ao escreber un esquema, ou de renumerar inteiramente unha
 lista cando quer adicionar un ponto no meio dela, permitindo-lle concentrar-se
 no seu contido
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Desculpe que teimemos en subliñar este ponto ao longo do
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
, mais
\emph default
 
\emph on
é
\emph default
 o ponto principal da filosofia na que se basea o LyX.
\end_layout

\end_inset

.
 Os diferentes tipos de documentos requeren, loxicamente, diferentes tipos
 de lista:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Nas apresentación son usuais as listas, como esta, onde cada ítem vai precedido
 dunha marca (ponto, asterisco\SpecialChar \ldots{}
), que se poden elaborar facilmente en LyX
 co ambiente
\family default
 
\family sans
Listapontuada
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Un esquema estrutura-se comodamente co ambiente
\family default
 
\family sans
Enumeración
\family default
, que facilita escreber listas ordenadas por números e letras.
 
\end_layout

\begin_layout Itemize
Un documento descrebendo pacotes de software pode empregar o ambiente
\family default
 
\family sans
Descrición
\family default
, onde cada ítem na lista comeza con unha palabra en negrito.
 
\end_layout

\begin_layout Itemize
O ambiente
\family default
 
\family sans
Lista
\family default
 (próprio do LyX, i.e.
 non existe en LaTeX) é unha forma levemente diferente do ambiente
\family default
 
\family sans
Descrición
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Escrebamos unha lista de razóns polas cais o LyX é mellor que os outros
 procesadores de texto.
 Algures no seu documento escreba:
\end_layout

\begin_layout Standard

\family typewriter
O LyX é mellor que os outros procesadores de texto porque: 
\end_layout

\begin_layout Standard
\noindent
e prema
\family default
 
\family sans
Return
\family default
.
 Agora seleccione
\family default
 
\family sans
Listapontuada
\family default
 no menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
.
 O LyX engade á liña unha 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

marca
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, na realidade un asterisco, que será convertido nun ponto gordo na (pré)impresi
ón.
 Escreba as suas razóns: 
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
O programa encarrega-se da composición tipográfica.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
A escritura de fórmulas matemáticas é WYSIWYG.
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
É moi sinxelo elaborar listas!
\end_layout

\begin_layout Standard
Os ambientes de lista, a diferenza dos cabezallos, non terminan ao premer
 a tecla
\family default
 
\family sans
Return
\family default
.
 As avesas, o LyX asume que o usuário quer continuar a engadir ítens á lista,
 de maneira que ao premer
\family default
 
\family sans
Return
\family default
 engade outro ítem a lista.
 Asi o resultado do exercício anterior será unha lista de tres ítens.
 Para obter un ítem con mais dun parágrafo pode-se utilizar un
\family default
 
\family sans
Return\InsetSpace ~
Protexido
\family default
, que se obtén ao premer
\family default
 
\family sans
Ctrl-Return
\family default
.
 E para rematar unha lista, precisa-se escoller o ambiente
\family default
 
\family sans
Normal
\family default
 (o cal se pode obter coa combinación de teclas,
\family default
 
\family sans
M-p\InsetSpace ~
p
\family default
).
\end_layout

\begin_layout Standard
Ten xa unha fermosa lista pontuada, e pode visualizar cal será o seu aspeito
 no documento impreso indo a
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator

\bar under
D
\bar default
VI
\family default
 (ou
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator
PostScript
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator
PD
\bar under
F
\family default
\bar default
)\SpecialChar \@.
 Mais se cadra muda de idea e quer que a lista sexa numerada, non ten mais
 que seleccionar toda a lista
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
O LyX non lle permite seleccionar a primeira marca sen seleccionar tamén
 o parágrafo
\emph default
 
\emph on
anterior
\emph default
 á lista, o que probabelmente non quererá facer.
 Do mesmo xeito, tampouco é posíbel seleccionar o número nun título de sección,
 mais isto non o debe preocupar.
\end_layout

\end_inset

 e escoller
\family default
 
\family sans
Enumeración
\family default
 no menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
 e voilá!.
 E como xa vimos, se agora quixera engadir ou eliminar un ítem da lista,
 o LyX encarregaria-se de manter coerente a numeración.
\end_layout

\begin_layout Standard
Coa lista ainda seleccionada, pode trocar o ambiente, escollendo un dos
 outros dous ambientes de lista,
\family default
 
\family sans
Descrición
\family default
 e
\family default
 
\family sans
List
\family default
a, e observar asi o seu formato.
 Neses dous ambientes, cada ítem da lista consta de un termo, a primeira
 palabra do ítem, seguida por unha definición, o resto do parágrafo (até
 premer a tecla
\family default
 
\family sans
Return
\family default
).
 O termo pode ser escrito en negrito (
\family sans
Descrición
\family default
) ou separado por un Tabulador
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Mais non un
\family default
 
\family sans
Tabulador
\family default
 de máquina de escreber, patético, ríxido e fixo, senón un tabulador de
 composición tipográfica, que se alterará para se axustar ao tamaño do maior
 termo.
\end_layout

\end_inset

 (
\family sans
List
\family default
a) do resto do parágrafo.
 Se quixer ter mais dunha palabra na definición, una as palabras con
\family default
 
\family sans
Espazos\InsetSpace ~
Protexidos
\family default

\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Pode-se obter un espazo protexido coa combinación de teclas
\family default
 
\family sans
Crtl-Space
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe a lista no
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\end_layout

\begin_layout Standard
É posíbel encaixar
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
[N.T.] En inglés utilizan as palabras
\emph default
 
\emph on
to nest
\emph default
, e
\emph default
 
\emph on
nested
\emph default
, para falar de listas, e outros ambientes que se encaixan uns noutros como
 bonecas rusas.
 Sen excesivo convencimento traducin por
\emph default
 
\emph on
encaixar
\emph default
,
\emph default
 
\emph on
encaixado/a
\emph default
.
\end_layout

\end_inset

 listas unhas nas outras, de múltiplas e interesantes maneiras, o que permite
 por exemplo escreber esquemas elaborados e asemade claros.
 As listas elaboradas e pontuadas teñen diferentes tipos de numeración e
 marcas nos diferentes níveis da hierarquia, sendo tais tipos e marcas modificáb
eis polo usuário.
 No
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
 descrebe-se polo miúdo os diferentes tipos de listas, mostrando exemplos
 onde se enguedellan estes diferentes tipos.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Outros Ambientes
\end_layout

\begin_layout Standard
Para separar un texto citado do resto poden-se utilizar dous ambientes:

\family default
 
\family sans
Cita
\family default
, para pequenos textos, e
\family default
 
\family sans
Citación
\family default
, para textos maiores.
 Pensado para reproducir o código fonte de programas, o ambiente
\family default
 
\family sans
Código-LyX
\family default
 usa a fonte monoespazada
\family default
 
\family typewriter
typewriter
\family default
, sendo este o único ambiente onde é posíbel empregar espazos en branco
 múltiplos, necesários para identar código.
 Se en vez de escreber programas prefere escreber poesia, conta co ambiente
\family default
 
\family sans
Verso
\family default
, no cal se usa a tecla
\family default
 
\family sans
Return
\family default
 para separar estrofes, e
\family default
 
\family sans
Ctrl-Return
\family default
 para separar liñas nunha estrofe.
 No
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
 incluen-se as descricións completas de todos os ambientes disponíbeis no
 LyX.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Use os ambientes
\family default
 
\family sans
Cita,
\family default

\family default
 
\family sans
Código-LyX,
\family default
 
e
\family default
 
\family sans
Verso
\family default
 para mellorar
\begin_inset ERT
status inlined

\begin_layout Standard


\backslash
linebreak
\end_layout

\end_inset


\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\end_layout

\begin_layout Chapter
Escrebendo documentos
\end_layout

\begin_layout Standard
Esperamos que o capítulo anterior servise para facilitar os seus primeiros
 pasos en LyX.
 Agora xa sabe escreber texto simples, coñece algunhas operacións de edición,
 e os úteis ambientes, mais seguramente espera poder escreber documentos
 mais completos, e complexos, tais como: artigos, libros, manuais ou cartas.
 Este capítulo esta escrito pensando en axudar-lle nesta tarefa, apresentando
 primeiramente as clases de documentos, que permiten escreber comodamente
 os distintos tipos de documentos, e a seguir moitas das cousas que tornan
 o texto nun documento, tais como os títulos, as notas de rodapé, as referéncias
 cruzadas, a bibliografia e os índices.
\end_layout

\begin_layout Section
Clases de documentos
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:clases_de_documentos"
\end_inset

Os distintos tipos de documentos requeren distinta composición tipográfica;
 asi por exemplo, nos libros usualmente ha leves diferenzas na composición
 das duas páxinas dunha folla, entanto nos artigos normalmente non existe
 esa diferenza.
 Ademais moitos tipos de documentos conteñen ambientes específicos; nas
 cartas usan-se alguns ambientes, tais como a morada do remetente ou a sinatura,
 que non sen senso nun libro ou nun artigo.
 As
\emph default
 
\emph on
clases de documentos
\family sans
\emph default

\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
[N.T.] Na versión orixinal, en inglés, usan
\emph default
 
\emph on
text class
\emph default
 , supoño que para diferenciar-se un pouco da
\emph default
 
\emph on
document class
\emph default
 do LaTeX.
 Sendo ambos conceitos equivalentes.
 De facto os nomes das clases de documentos non están traducidos, por se
 utilizar os de LaTeX.
\end_layout

\end_inset


\family default
 do LyX ocupan-se destas diferenzas a grande escala entre os diferentes
 tipos de documento.
 Este
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
, por exemplo, está escrito usando a clase Book (libro).
 As
\emph default
 
\emph on
clases de documentos
\emph default
 son outra peza importante da filosofia WYSIWYM; grazas a elas o LyX sabe
 cal é a tipografia axeitada para o documento, e o usuário pode despreocupar-se
 dese aspeito.
\end_layout

\begin_layout Standard
Probabelmente o seu documento de proba é da clase
\family default
 
\family sans
Article (artigo)
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Esta é usualmente a clase predefinida
\family typewriter
.
\end_layout

\end_inset

,
\family default
 
experimente a trocar de clase (na caixa de diálogo
\family sans
\bar default
\family default
 
\family sans
\bar under
D
\bar default
ocumento\SpecialChar \menuseparator

\bar under
C
\bar default
onfiguración
\family default
) para ver como varia a tipografia.
 Unha das cousas que muda ao trocar de clase de documento é o conxunto de
 ambientes que se poden usar, e para ver os que permite unha determinada
 clase, basta consultar o menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
.
 Asi se trocar o seu documento para a clase
\family default
 
\family sans
Book
\family default
 e observar o menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
, comprobará que se ben apenas ha variación nos ambientes permitidos, agora
 pode utilizar o ambiente
\family default
 
\family sans
Capítulo
\family default
.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Tamaños das fontes, unha ou duas colunas, e cabezallos das páxinas son algunhas
 das características que diferencian as composicións tipográficas dos diferentes
 xornais.
 Ao ir avanzando na era da computación, os xornais pasaron a aceitar artigos
 submetidos electronicamente, para o cal definen os seus próprios ficheiros
 de estilo en LaTeX, de maneira que os autores podan enviar os seus artigos
 xa coa tipografia axeitada.
 Estes ficheiros de estilo poden adaptar-se facilmente para o LyX, e unha
 boa chea deles xa o están.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Na seguinte táboa apresenta-se unha breve referéncia de algunhas clases
 de documentos.
 Mais pode achar-se moita mais información relativa as ditas clases no
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
, sección
\emph default
 
\emph on
Tipos de Documentos
\emph default
 (
\emph on
Document Types
\emph default
), e no manual de
\emph default
 
\emph on
Funcións avanzadas
\emph default
, sección
\emph default
 
\emph on
Clases de documentos especiais
\emph default
 (
\emph on
Special Document Clases
\emph default
).
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset VSpace 0.3cm
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
\align center
\begin_inset Tabular
<lyxtabular version="3" rows="7" columns="2">
<features>
<column alignment="center" valignment="top" leftline="true" width="0pt">
<column alignment="center" valignment="top" leftline="true" rightline="true" width="0pt">
<row topline="true" bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
Nome
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
Notas
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row topline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
article (artigo)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
unha cara
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
As duas caras dunha folla teñen as mesmas características.
\end_layout

\end_inset

, sen capítulos
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row topline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
article (AMS)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
composición & ambientes para a American Math Society
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row topline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
report (relatório)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
máis extenso que o artigo, duas caras
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
A cara anterior e a posterior dunha mesma folla diferen levemente.
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row topline="true" bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
book (libro)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
relatório + capa e contracapa
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
slides (apresentación)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
transparéncias (tamén inclui FoilTeX)
\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
<row bottomline="true">
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
letter (carta)
\end_layout

\end_inset
</cell>
<cell alignment="center" valignment="top" topline="true" leftline="true" rightline="true" usebox="none">
\begin_inset Text

\begin_layout Standard
ambientes específicos para enderezos, sinatura\SpecialChar \ldots{}

\end_layout

\end_inset
</cell>
</row>
</lyxtabular>

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset VSpace 0.3cm
\end_inset


\end_layout

\begin_layout Section
Modelos: escrebendo unha carta
\end_layout

\begin_layout Standard
Todos os dias escreben-se inumeras cartas no mundo.
 En LyX pode-se escreber unha carta criando un ficheiro novo,
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
N
\bar default
ovo,
\family default
 e escollendo
\family default
 
\family sans
Letter
\family default
 no menu
\family default
 
\family sans
\bar under
C
\bar default
lase do documento
\family default
 da caixa de diálogo
\family default
 
\family sans
\bar under
D
\bar default
ocumento\SpecialChar \menuseparator

\bar under
C
\bar default
onfiguración
\family default
.
 Mais esta non é a opción mais cómoda.
 Calquer carta comercial debe incluir o enderezo do remitente e o do recipendári
o, a sinatura, etc.
 O LyX facilita a escritura das cartas fornecendo ao usuário con un
\emph default
 
\emph on
modelo
\emph default
 para cartas, do cal partir para escreber unha.
\end_layout

\begin_layout Standard
Abra un novo ficheiro con
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator
Novo\InsetSpace ~
desde\InsetSpace ~

\bar under
m
\bar default
odelo,
\family default
 seleccione
\family default
 
\family typewriter
letter.lyx
\family default
 como modelo, guarde o novo ficheiro con o nome que mellor lle praza, e
 visualice como vai ser impreso o documento para ver a tipografia dos ambientes
 incluídos.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Se abre o menu de
\family default
 
\family sans
Ambientes
\family default
 verá vários ambientes, como o
\family default
 
\family sans
Meu\InsetSpace ~
enderezo
\family default
 que non existe na maioria das outras clases de documentos
\family sans
.

\family default
 Outras, como
\family default
 
\family sans
Enumeración e
\family default

\family default
 
\family sans
Descrición
\family default
, son máis comuns
\family sans
.

\family default
 Fedelle un rato con eles para ver os que ha, e como funcionan.
 Notará que por exemplo ao seleccionar o ambiente
\family default
 
\family sans
Sinatura
\family default
 aparece a palabra 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Signature:
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

 en vermello antes da sinatura propriamente dita.
 O texto en vermello non vai ser impreso, mais indica o sítio onde debe
 escreber-se a sinatura.
 Tamén poderá comprobar que, ainda que a sinatura debe escreber-se antes
 da apertura (
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Opening
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

), na versión escrita aparecerá ao final da carta, como é usual.
\end_layout

\begin_layout Standard
Como vimos anteriormente ao seleccionar o menu
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator
Novo\InsetSpace ~
desde\InsetSpace ~

\bar under
m
\bar default
odelo
\family default
 aparece un diálogo onde se poden escoller unha série de modelos fornecidos
 polo LyX.
 Agora ben, neste diálogo pode-se navegar polas diversas directórias do
 seu computador, e portanto escoller calquer ficheiro lyx, que entón servirá
 como
\family default
 
\family sans
modelo.

\family default
 
Asi por exemplo pode gravar a carta coa que esta a experimentar, na cal
 xa escrebeu nos campos correspondentes o seu nome, enderezo e sinatura,
 con un nome axeitado, ex.

\family default
 
\family typewriter
miña_carta.lyx
\family default
, e na sua directória.
 Este ficheiro servira-lle como modelo sempre que o abra indo ao menu
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator
Novo\InsetSpace ~
desde\InsetSpace ~

\bar under
m
\bar default
odelo,
\family default
 
e navegando até a sua directória.
 No novo ficheiro aberto, sen nome ainda, xa aparecerán escritos de princípio
 os seus nome, enderezo e sinatura.
 O próximo exercício é obvio: escreba unha carta a alguén!
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Unha adverténcia: se estiver a escreber a partir dun
\family default
 
\family sans
modelo
\family default
 e eliminar todo o texto dun ambiente dado--- por exemplo, se eliminar todo
 o campo
\family default
 
\family sans
Meu\InsetSpace ~
Enderezo
\family default
 para o substituir co seu próprio texto --- e entón move o cursor sen escreber
 algo, o ambiente pode desaparecer, xa que a maior parte dos ambientes non
 poden existir sen texto.
 Para recuperar o ambiente basta seleccioná-lo do menu
\family default
 
\family sans
de Ambientes
\family default
 .
\end_layout

\end_inset


\end_layout

\begin_layout Standard
O uso de
\family default
 
\family sans
modelos
\family default
 permite aforrar moito tempo, sendo aconsellábel o seu emprego, sempre que
 posíbel.
 Outro uso dos modelos é como ferramenta didáctica; tanto a aprendizaxe
 individual, pois facilita aprender a tirar-lle partido as diferentes clases
 de documentos, como para o ensino a un grupo de persoas, xa que permite
 ao profesor guiar a aprendizaxe.
\end_layout

\begin_layout Section
Títulos dos documentos
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX (tal como o LaTeX) considera o título --- que pode conter o próprio
 título, o autor, a data e mesmo o resumo dun artigo --- como unha parte
 separada do documento.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Volte ao seu ficheiro de proba, que se non lle mudou de nome chamara-se

\family default
 
\family typewriter
newfile.lyx,
\family default
 e asegure-se de usar a clase de documento
\family default
 
\family sans
Article
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Para esta parte non se pode usar a clase de documento
\family default
 
\family sans
Letter,
\family default
 xa que non permite o uso do ambiente
\family default
 
\family sans
Título
\family default
.
\end_layout

\end_inset

.

\family default
 
Escreba un título na primeira liña e escolla o ambiente
\family default
 
\family sans
Título
\family default
.
 Na liña seguinte escreba o seu nome e troque de ambiente para
\family default
 
\family sans
Autor
\family default
.
 Nunha nova liña dixite a data, e escolla o ambiente
\family default
 
\family sans
Data
\family default
.
 Por último escolla o ambiente
\family default
 
\family sans
Resumo
\family default
 e nel escreba un parágrafo ou dous con un sumário do seu documento.
 É o momento de ver que aspeito terá unha vez impreso.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Se agora troca a clase de documento para
\family default
 
\family sans
Book
\family default
, o título aparecerá nunha páxina separada, como a primeira páxina deste
 tutorial, mais antes terá que trocar de ambiente o resumo, xa que ese ambiente
 non existe en
\family default
 
\family sans
Book
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe o título, data e autor no ficheiro
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Etiquetas e referéncias cruzadas
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:etiquetas"
\end_inset

É posíbel etiquetar partes do documento, como seccións, subseccións, figuras,
 táboas\SpecialChar \ldots{}
 para posteriormente facer referéncia a esas partes en calquer lugar
 do seu documento.
 Este tipo de referéncias, coñecidas como referéncias cruzadas, poden ser
 tanto directamente ao texto etiquetado, número da sección, número da táboa,
 etc., como a páxina onde aparece o elemento etiquetado.
 E tal como coas seccións ou coas notas de rodapé, o usuário non precisa
 de se preocupar cos detalles do manexo das referéncias cruzadas, basta
 etiquetar e referir-se a etiqueta, en calquer orde e en calquer momento,
 e o LyX ocupa-se do resto.
 O manexo flexíbel e fiábel das etiquetas e das referéncias cruzadas por
 parte do LyX (e do LaTeX), constitui un dos seu pontos fortes en comparación
 cos procesadores de texto convencionais.
\end_layout

\begin_layout Subsection*
A sua primeira etiqueta
\end_layout

\begin_layout Standard
É tempo de colocar a sua primeira etiqueta, por exemplo na segunda sección
 do seu documento de proba, esa cuxo título é 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Acerca deste documento
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 Clique no fin da liña do título da sección e seleccione
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under
E
\bar default
tiqueta
\family default
, abrirá-se entón unha caixa de diálogo con unha suxestión para o nome da
 etiqueta, suxestión que loxicamente pode aceitar ou ignorar.
 Unha vez conforme co nome da etiqueta clique OK, co cal se fechará a caixa
 de diálogo e aparecerá unha caixa cincenta co nome da etiqueta onde estaba
 o cursor.
\end_layout

\begin_layout Standard
As referéncias de sección referen-se á sección ou subsección na cal fica
 a etiqueta, asi que poderia ter colocado a etiqueta en calquer lugar da
 sección.
 Mais inserir a etiqueta no título da sección, ou na liña a seguir, asegura
 que ao referir o número de páxina, esta sexa a correspondente ao título
 da sección.
\end_layout

\begin_layout Standard
Se agora imprimir o documento non notará nengunha diferenza, xa que as etiquetas
 en si non aparecen impresas.
 Mais unha etiqueta pode ser referenciada, e as referéncias cruzadas si
 aparecen no documento impreso.
\end_layout

\begin_layout Subsection*
A sua primeira referéncia cruzada
\end_layout

\begin_layout Standard
Coloque o cursor nalgunha parte da Sección\InsetSpace ~
3 do seu documento, e escreba:
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Se quer saber máis acerca deste documento, vexa 
\newline
a Sección , que se acha
 na páxina .
\end_layout

\begin_layout Standard
Agora, co cursor xusto despois da palabra 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

sección
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, escolla
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under
R
\bar default
eferéncia\InsetSpace ~
cruzada
\family default
.
 Xurdirá entón a caixa de diálogo
\family default
 
\family sans
Referéncia\InsetSpace ~
cruzada,
\family default
 mostrando unha série de posíbeis etiquetas que pode referir.
 Na verdade neste momento debe haber só unha, a sua primeira etiqueta.
 Seleccione-a (se non está xa pré-seleccionada) e clique en
\family default
 
\family sans
\bar under
A
\bar default
plicar
\family default
.
 Posicione agora o cursor xusto despois da palabra 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

páxina
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, e repita o procedimento anterior, mais trocando de formato, escollendo
 <páxina>, na vez do que aparece predefinido, <referéncia>.
 Para que o proceso sexa totalmente correcto deberá inserir un
\family default
 
\family sans
espazo\InsetSpace ~
protexido (Crtl-Space)
\family default
 entre a referéncia e a palabra anterior.
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX coloca a referéncia nunha caixa cincenta onde estaba o cursor.
 No documento impreso esta caixa vai ser substituída polo número da sección
 ou da páxina (dependendo do formato escollido no diálogo
\family default
 
\family sans
Referéncia\InsetSpace ~
cruzada
\family default
).
 Obteña unha pré-impresión (
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator

\bar under
A
\bar default
ctualizar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
D
\bar default
VI
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator

\bar under
A
\bar default
ctualizar\SpecialChar \menuseparator
Pos
\bar under
t
\bar default
scritp
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
\bar under
\noun on
V
\bar default
\noun default
er\SpecialChar \menuseparator

\bar under
A
\bar default
ctualizar\SpecialChar \menuseparator
PD
\bar under
F
\family default
\bar default
) para ver como son substituídas as referéncias.
\end_layout

\begin_layout Standard
Ademais as referéncias facilitan a vida do usuário funcionando como hiper-ligazó
ns á hora de editar documentos en LyX; clicando nunha xurde o diálogo
\family default
 
\family sans
Referéncia\InsetSpace ~
cruzada
\family default
, onde se pode seleccionar o botón
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
r á etiqueta
\family default
, que leva o cursor á etiqueta referida.
 O atallo
\family default
 
\family sans
Crtl-<
\family default
 devolve o cursor a caixa coa referéncia.
\end_layout

\begin_layout Subsection*
Un pouco mais de xogo
\end_layout

\begin_layout Standard
Dixemos anteriormente que o LyX se encarrega do manexo das referéncias cruzadas;
 chegou o momento de ver como!.
 Insira unha nova sección antes da Sección\InsetSpace ~
2, volte a visualizar como vai
 sair o documento impreso, e --- voilà! --- a referéncia cruzada da sección
 pasou a: 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

3
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

! Troque o ambiente de 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Acerca deste Documento
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 para
\family default
 
\family sans
sub-sección
\family default
, e verá como a referéncia cruzada refere agora Subsección\InsetSpace ~
2.1 en vez de Sección\InsetSpace ~
3.
 Por outra banda a referéncia da páxina non se vé alterada, xa que a sección
 tornou-se subsección, mais non mudou de páxina.
\end_layout

\begin_layout Standard
Se quixer praticar un pouco máis tente inserir unha nova etiqueta onde colocou
 a sua primeira referéncia cruzada, e refira esa etiqueta noutra parte calquer
 do documento.
 Para comprobar que o LyX manexa correctamente as referéncias cruzadas en
 documentos mais extensos, copie algunhas páxinas do
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
 e cole-as no seu documento
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Observe que copiar o título dun capítulo dá lugar a unha adverténcia, pois
 os capítulos non están previstos na clase
\family default
 
\family sans
Article
\family default
., e a que os títulos de capítulo troquen de ambiente para o
\family default
 
\family sans
normal
\family default
.
 Se non entende porque acontece isto, consulte a Sección\InsetSpace ~

\begin_inset LatexCommand ref
reference "sec:clases_de_documentos"
\end_inset

.
 
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard
Se vai inserir referéncias cruzadas con frecuéncia (por exemplo ao escreber
 un artigo académico), pode entón ser-lle máis cómodo deixar aberta a caixa
 de diálogo
\family default
 
\family sans
Referéncia\InsetSpace ~
cruzada
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe as referéncias no ficheiro
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Notas de rodapé e á marxe
\end_layout

\begin_layout Standard
É posíbel inserir notas de rodapé ben desde a barra de tarefas
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
O botón mostra unha páxina con unha nota de rodapé.
\end_layout

\end_inset

 ou através do menu
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
Nota de roda
\bar under
p
\bar default
é
\family default
\SpecialChar \@.
 Situe o cursor no fin da palabra 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

LyX
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

 na introdución do seu documento de proba, para a seguir inserir unha nota
 de rodapé por algun dos métodos antes vistos.
 Xurdirá entón unha caixa en branco para a nota, precedida dun botón de
 fondo cincento e coa palabra 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

rodapé
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 en vermello.
 Na caixa en branco escreba
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
O Lyx é un procesador tipográfico de texto
\end_layout

\begin_layout Standard
e clique sobre o botón cincento.
 Ao clicar desaparecerá a caixa co texto da nota, ficando somente o botón
 sinalando que aí ha unha nota de rodapé.
 Chamamos a isto cobrir a nota de rodapé.
 Podendo-se descobrir a nota en calquer momento, para a ler ou a editar,
 sen mais que clicar sobre o botón cincento.
\end_layout

\begin_layout Standard
Pode perguntar-se porque no botón da nota aparece escrito 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

rodapé
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e non un número ou outra marca mais esclarecedora de como vai aparecer
 no texto impreso.
 A resposta é que o LyX ocupa-se automaticamente da numeración das notas
 de rodapé, de maneira que pode inserir notas de rodapé en calquer lugar
 do documento e en calquer momento, e o programa as renumera convenientemente.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
As notas de rodapé poden-se cortadas e coladas como se foran texto normal,
 non ha mais que seleccionar o botón rodapé
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Se cadra é-lle máis sinxelo seleccioná-lo usando o teclado.
 Pois ao tentar usar o rato pode abrir sen querer a nota.
\end_layout

\end_inset

 e
\family default
 
\family sans
Cortar
\family default
 e
\family default
 
\family sans
Colar
\family default
.
 É tamén posíbel converter texto normal en nota de rodapé; basta seleccionar
 o texto e facer o mesmo que para inserir unha nota de rodapé valeira, ben
 ir ao menu
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
Nota de roda
\bar under
p
\bar default
é
\family default
, ben clicar no botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/footnote-insert.png
	scale 85
	BoundingBox 0bp 0bp 22bp 22bp

\end_inset

 da barra de ferramentas.
 O proceso inverso tamén é posíbel, basta colocar o cursor no início da
 nota e premer a tecla
\family default
 
\family sans
Backspace,
\family default
 ou alternativamente colocar o cursor no fin da nota e premer a tecla
\family default
 
\family sans
Supr
\family default
.
 Se non o fixo xa é hora de experimentar un pouco coas notas de rodapé antes
 de seguir adiante.
\end_layout

\begin_layout Standard
As notas á marxe poden inserir-se ben desde o botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/marginalnote-insert.png
	scale 85
	BoundingBox 0bp 0bp 22bp 22bp

\end_inset

 da barra de tarefas ou através do menu
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
Nota á
\bar default
\family default
 
\family sans
\bar under
m
\bar default
arxe
\family default
\SpecialChar \@.
 Esta notas son semellantes ás anteriores agás no seguinte:
\end_layout

\begin_layout Itemize
no botón que as sinaliza di 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

marxe
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Itemize
no texto impreso estas notas aparecerán loxicamente na marxe, e non no rodapé.
\end_layout

\begin_layout Itemize
as notas á marxe non están numeradas.
\end_layout

\begin_layout Standard
No seu documento de proba troque unha nota de rodapé para texto normal,
 a seguir seleccione ese texto e converta-o en nota á marxe.
 Por último vaia ao menu
\family default
 
\family sans
\bar under
V
\bar default
er
\family default
 para averiguar como son impresas as notas á marxe.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe a nota de rodapé no ficheiro
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Section
Bibliografia
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:bibliografias"
\end_inset

As bibliografias, cando menos en ciéncias, son semellantes as referéncias
 cruzadas.
 A bibliografia contén unha série de referéncias no fin do documento, que
 poden ser referidas en calquer parte do mesmo.
 LyX e LaTeX numeran automanticamente as entradas bibliográficas, encarregando-s
e en todo momento de manter correcta tal numeración, sexan cais sexan as
 mudanzas que se fagan na mesma.
\end_layout

\begin_layout Standard
Vaia ao fin do documento e troque o ambiente para
\family default
 
\family sans
Bibliografia
\family default
.
 Agora, cada novo parágrafo será unha referéncia bibliográfica.
 Como primeira referéncia escreba:
\family default
 
\family typewriter
O Tutorial do Lyx, pola Equipa de documentación do LyX
\family default
.
 Observe que o LyX insere automaticamente unha caixa cincenta e numerada
 antes de cada referéncia.
 Clicando na caixa xurde o diálogo
\family default
 
\family sans
Configuración\InsetSpace ~
de\InsetSpace ~
entrada\InsetSpace ~
bibliográfica,
\family default
 
con dous campos.
 O primeiro, a chave, usa-se para identificar a referéncia no documento,
 sendo por omisión a palabra
\family default
 
\family sans
key
\family default
 seguida dun número.
 Mude a chave para 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

tutorial-lyx
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, que é mais fácil de lembrar.
\end_layout

\begin_layout Standard
É hora de inserir unha cita bibliográfica no seu documento; coloque o cursor
 onde lle pareza oportuno, e vaia ao menu
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under
C
\bar default
itación,
\family default
 
que fai xurdir un par de caixas de diálogo superpostas.
 En primeiro plano aparece o diálogo
\family default
 
\family sans
Engadir cita
\family default
, que permite escoller entre as distintas entradas que ha na bibliografia
 unha para citar neste ponto, para o cal cumpre seleccioná-la e premer no
 botón
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ngadir
\family default
.
 Premido o botón fica só o diálogo
\family default
 
\family sans
Citación
\family default
, que permite organizar as referéncias que van ser citadas, xa que é posíbel
 facer várias citas no mesmo ponto.
 Neste momento probabelmente só haxa unha entrada bibliográfica, 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

tutorial-lyx
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, seleccione-a, e verá como no seu documento aparece unha caixa cincenta
 coa dita entrada.
 No documento impreso aparecerá un número entre parénteses, referindo a
 entrada bibliográfica correspondente no fin do documento.
\end_layout

\begin_layout Standard
As referéncias mediante números son moi comuns, mais existen outras posibilidade
s.
 Por exemplo alguns xornais prescreben usar 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

[Castelao1944]
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 para se referiren a unha publicazón de Castelao do ano 1944.
 E para isto é que serve o campo
\family default
 
\family sans
Etiqueta
\family default
 da caixa de diálogo
\family default
 
\family sans
Configuración\InsetSpace ~
de\InsetSpace ~
entrada\InsetSpace ~
bibliográfica.

\family default
 Consulte o
\emph default
 
\emph on
Guia do usuário
\emph default
 para mais detalles.
\end_layout

\begin_layout Standard
É posíbel tamén completar a referéncia bibliográfica con mais información,
 como o(s) capitulo(s) ou a(s) páxina(s) de interese no documento citado.
 Isto consegue-se engadindo tal información no campo
\family default
 
\family sans
Texto
\bar default
\family default
 
\family sans
\bar under
d
\bar default
espois
\family default
 do diálogo
\family default
 
\family sans
Citación
\family default
.
 A información adicional aparecerá dentro dos parénteses e após a referéncia.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício:
\series default
 
Arranxe a bibliografia e a cita no ficheiro
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\end_layout

\begin_layout Section
Índices
\end_layout

\begin_layout Standard
Nalgunhas ocasións pode desexar incluir un índice no seu documento, ben
 no início ben no fin.
 Co LyX isto é moi doado; prema
\family default
 
\family sans
Return
\family default
 entre o título e a primeira sección do seu documento e escolla
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
L
\bar under
i
\bar default
sta\InsetSpace ~
/\InsetSpace ~
Indices\SpecialChar \menuseparator

\bar under
I
\bar default
ndice\InsetSpace ~
xeral
\family default
, e onde estaba o cursor aparecerá un botón onde di 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Índice Xeral
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 .
 A primeira vista non parece que gañará moito, mais se actualiza a vista
 do documento como vai ser impreso verá que se acabou de xerar un índice
 coas seccións e subseccións do documento.
\end_layout

\begin_layout Standard
Á primeira vista todo isto lle pode parecer pouco útil.
 No entanto, se for dar unha espreitadela á pré-impresión, pode verificar
 que acabou de xerar un índice onde se encontran listadas as várias seccións
 e sub-seccións do seu documento.
 Se en calquer momento reordena as seccións ou cria seccións novas, o LyX
 encarrega-se de manter todo en orde.
\end_layout

\begin_layout Standard
O índice xeral non pode ser editado directamente, e por iso non aparece
 listado no documento, porén se clicar no botón correspondente xurdirá unha
 xanela cos contidos do dito índice.
 Outra maneira de aceder aos ditos contidos é mediante o menu Navegar, que
 se pode usar sen necesidade de inserir un índice xeral no documento.
 Grazas a este menu poderá mover-se facilmente entre as distintas seccións
 e subseccións do documento.
\end_layout

\begin_layout Standard
O botón do índice, e con el o índice, pode eliminar-se da mesma maneira
 que unha letra calquer.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe o índice do ficheiro
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\end_layout

\begin_layout Chapter
Escrebendo fórmulas
\end_layout

\begin_layout Standard
Moitos cientistas usan LaTeX porque a composición tipográfica que permite
 obter, especialmente coas fórmulas matemáticas, ten moi boa cualidade,
 dando unha aparéncia profisional aos documentos que non se obtén cos procesador
es de texto estándar e os seus editores matemáticos.
 Agora ben, escreber ecuacións en LaTeX asemella-se mais á programazón do
 que á escrita, razón pola que ha tamén moitos outros cientistas que non
 o usan, a pesar dos magníficos resultados.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX é unha moi boa solución neste caso, xa que permite escreber fórmulas
 facilmente, a sua filosofia WYSIWYM é especialmente axeitada para esta
 tarefa, e os resultados son iguais de bons que co LaTeX.
 Se está afeito a escreber con LaTeX poderá seguir a empregar os seus úteis
 mas incómodos comandos, mais con unha intuitiva visualización WYSIWYM.
 Se, por outro lado, nunca usou LaTeX, non teña medo, o
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
 permitirá-lle escreber rápida e facilmente ecuacións con un aspeito profisional
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Polo momento o LyX non garante que as suas fórmulas estexa correctas, mais
 si un bon resultado estético.
 
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Section
Modo matemático
\end_layout

\begin_layout Standard
Algures no seu documento de proba escreba:
\end_layout

\begin_layout LyX-Code
Gosto da famosa fórmula de Einstein, E=mc^2, pola sua simplicidade.
\end_layout

\begin_layout Standard
A ecuación asi escrita non ten moi boa aparéncia, mesmo na forma impresa;
 as variábeis e o sinal de igualdade están xuntos de mais, e o cadrado poderia
 estar mellor representado.
 A pésima composición tipográfica debe-se a ter utilizado texto normal para
 escreber a fórmula, en vez de usar o modo matemático.
\end_layout

\begin_layout Standard
Para criar unha fórmula vaia a barra de ferramentas e clique no botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/math-mode.png
	scale 85
	BoundingBox 0bp 0bp 22bp 22bp

\end_inset

.
 Isto dá lugar a aparición onde ficaba o cursor dun pequeno rectángulo azul
 dentro doutro rectángulo púrpura, que representa unha fórmula matemática
 valeira.
 Ademais o cursor moveu-se ao interior do rectángulo.
 Dixite novamente E=mc^2, verá que é escrito en azul, e que o cadrado azul
 desaparece.
 Para sair do modo matemático pode ben premer a tecla Esc, ben premer duas
 veces a tecla coa frecha para direita, 
\begin_inset Formula $\rightarrow$
\end_inset

.
 O rectángulo purpura desaparece, deixando o cursor á direita da fórmula,
 e se agora escrebe algo xa será texto normal.
\end_layout

\begin_layout Standard
Consulte a pré-impresión e verá como a fórmula ten agora moito mellor aspeito,
 con espazos a ambos lados do signo de igualdade, o 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 co tamaño e a posición dun expoente, e as letras, que se asume son variábeis,
 en itálico.
 Os números son só números.
\end_layout

\begin_layout Standard
O editor matemático é outro exemplo da filosofia WYSIWYM.
 En LaTeX, usan-se comandos tais como
\family default
 
\family typewriter

\backslash
sqrt
\family default
 ou
\family default
 
\family typewriter

\backslash
frac
\family default
 para escreber as fórmulas matemáticas, de maneira que se a expresión é
 un pouco complexa non é fácil visualizá-la mentalmente.
 Sendo preciso compilar o ficheiro latex para poder visualizá-la realmente
 nunha pré-impresión.
 Por outra banda cumpre ter moito cuidado ao escreber para non cometer erros
 como a falta dalgun parénteses, ou a inclusión dalgun termo indebido dentro
 dunha raiz.
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX non trata de visualizar exactamente cal vai ser o resultado impreso
 da fórmula (WYSIWYG), mais dá unha idea aproximada, que con un pouco de
 experiéncia resulta moi fiábel.
 Na imensa maioria das veces o resultado final vai ser satisfactório sen
 necesidade de preocupar-se dos pequenos detalles; tamaño dalgunha variábel,
 posición dun determinado signo, etc.
 Isto permite ao usuário, e sabemos que nos repetimos, concentrar-se no
 contido das fórmulas, sen necesidade de esforzar-se na sua forma.
\end_layout

\begin_layout Section
Navegando nas ecuacións
\end_layout

\begin_layout Standard
Vamos modificar agora a fórmula 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset

 para obter 
\begin_inset Formula $E=1+mc^{2}$
\end_inset

.
 As teclas con frechas serven para mover o cursor, tanto en texto normal
 como no modo matemático.
 Leve o cursor até a fórmula, e observe que ao entrar nela aparece novamente
 o rectángulo púrpura, indicando que está en modo matemático.
 Situe o cursor após o signo igual, coas teclas con frechas ou co rato,
 e insira 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

1+
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 Despois, pode usar as teclas con frechas ou
\family default
 
\family sans
Esc
\family default
 para sair da fórmula, o que fará desaparecer o rectángulo púrpura novamente.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Alén das teclas especiais descritas mais abaixo, a edición en modo matemático
 é similar a edición en texto normal.
 Use
\family default
 
\family sans
Supr
\family default
 (ou
\family default
 
\family sans
Backspace
\family default
) para eliminar carácteres, seleccione texto coas teclas con frechas ou
 co rato, corte, copie e cole normalmente
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Pode cortar ou copiar parte dunha fórmula e colá-la dentro da mesma fórmula,
 ou noutra fórmula distinta, mais loxicamente non pode colá-la no texto
 normal.
\end_layout

\end_inset

, e lembre que en caso de erro sempre pode
\family default
 
\family sans
\bar under
D
\bar default
esfacer
\family default
 ou
\family default
 
\family sans
\bar under
R
\bar default
efacer
\family default
 no menu
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar
\family default
.
 Adverténcia: se o cursor estiver xunto a unha fórmula, mais fora dela,
 premer
\family default
 
\family sans
Supr
\family default
 (ou
\family default
 
\family sans
Backspace
\family default
) elimina-a toda ela.
 Nese caso pode empregar
\family default
 
\family sans

\bar under
E
\bar default
ditar\SpecialChar \menuseparator

\bar under
D
\bar default
esfacer
\family default
 
para a recuperar.
\end_layout

\begin_layout Standard
E se agora quixer mudar o expoente de 
\begin_inset Formula $E=mc^{2}$
\end_inset

, por exemplo para 
\begin_inset Formula $E=mc^{2.5}$
\end_inset

 ? Pode situar o rato e clicar no sítio axeitado, ou pode empregar as teclas
 das frechas.
 Coas teclas 
\begin_inset Formula $\rightarrow$
\end_inset

 e 
\begin_inset Formula $\leftarrow$
\end_inset

 situe primeiramente o cursor após o 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

c
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e antes do 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, prema entón na tecla 
\begin_inset Formula $\uparrow$
\end_inset

 e verá como o cursor se pasa ao nível do expoente, xusto antes do 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 Mova-se agora coa tecla 
\begin_inset Formula $\rightarrow$
\end_inset

 e engada o 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

.5
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 Para baixar de nível pode loxicamente premer a tecla 
\begin_inset Formula $\downarrow$
\end_inset

, ou como está no fin do nível superior a tecla 
\begin_inset Formula $\rightarrow$
\end_inset

.
 En todo caso, ao premer a tecla 
\begin_inset Formula $\downarrow$
\end_inset

 o cursor baixa de nível e situa-se na posición
\emph default
 
\emph on
após
\emph default
 o expoente, con independéncia da sua posición anterior no expoente.
\end_layout

\begin_layout Section
Expoentes e índices
\end_layout

\begin_layout Standard
É posíbel inserir un expoente desde o
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
Matemático
\family default
, como se verá a seguir, porén é mais rápido inserir un acento circunflexo
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

^
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e premer a tecla de espazo.
 Isto dá lugar a aparición dun pequeno rectángulo azul nunha posición levemente
 superior, a correspondente aos expoentes, sendo posíbel escreber no dito
 rectángulo o que se quixer, que aparecerá nun tamaño de letra menor.
 Todo o que escreber nel, até premer a tecla espazo, a tecla 
\begin_inset Formula $\rightarrow$
\end_inset

 ou
\family default
 
\family sans
Esc
\family default
 
(para sair de vez do modo matemático)
\family sans
,
\family default
 tornará-se parte do expoente.
\end_layout

\begin_layout Standard
Os índices (sub-índices) teñen un tratamento semellante, iniciando-se neste
 caso ao inserir un
\family default
 
\family sans
trazo\InsetSpace ~
baixo
\family default
 (
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

_
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

).
 É posíbel inserir índices e expoentes dentro doutros índices e expoentes,
 como por exemplo: 
\begin_inset Formula $A_{a_{0}+b^{2}}+C^{a_{0}+b^{2}}$
\end_inset

.
 
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Transforme a ecuación 1 do
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
 ao modo matemático.
\end_layout

\begin_layout Section
O
\family default
 
\family sans
Painel matemático
\end_layout

\begin_layout Standard
O
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
 permite inserir facilmente símbolos ou comandos matemáticos.
 Tamén existen atallos de teclado que permiten inserir moitos símbolos e
 comandos, mais para aprender as posibilidades.
 que oferece o editor matemático do LyX o mais fácil e didáctico é usar
 o
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
.
 Posteriormente poderá ver noutros manuais os atallos de teclado correspondentes.
 Abra entón o painel desde o menu con
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under
F
\bar default
ormula\SpecialChar \menuseparator

\bar under
P
\bar default
ainel\InsetSpace ~
matemático
\family default
 e deixe-o aberto entanto le esta sección.
 Outra forma de abrir o painel é clicando no botón direito do rato en calquer
 fórmula.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Símbolos 
\end_layout

\begin_layout Standard
Na parte direita do painel ha un recadro con un conxunto de símbolos.
 Na parte superior do recadro ha un menu despregueábel que permite escoller
 entre distintos conxuntos de símbolos: operadores, relacións, letras gregas,
 frechas \SpecialChar \ldots{}
 Non ten mais que clicar en calquer deses símbolos para os incluir
 no seu texto, ou nas suas fórmulas.
 Na parte inferior do recadro, por riba do botón de
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
echar
\family default
, ha outro botón ,
\family default
 
\family sans
\bar under
S
\bar default
eparar painel
\family default
, que loxicamente permite ter paineis independentes para os distintos conxuntos
 de símbolos.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Escreba no se documento de proba: 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Eu 
\begin_inset Formula $\heartsuit$
\end_inset

 LyX
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Raices e fraccións
\end_layout

\begin_layout Standard
Prema no botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/math/sqrt-square.png
	scale 85
	BoundingBox 0bp 0bp 22bp 22bp

\end_inset

 do painel matemático e verá como se abre un menu despregueábel que lle
 permite escoller entre vários tipos de raiz.
 Ao escoller, por exemplo, a raiz cúbica inserirá-se no texto o típico signo
 da raiz, con un 3 na parte superior esquerda, e con un rectángulo azul
 dentro da raiz.
 O cursor fica dentro do dito rectángulo, no cal poderá escreber números,
 variábeis, outras raices ou o que desexar.
 Verá que ao ir adicionando ou eliminando carácteres a raiz vai-se redimensionan
do para abranxer todo o que for escrito dentro.
\end_layout

\begin_layout Standard
A mesma facilidade existe para traballar coas fraccións.
 No painel matemático ha un botón con unha fracción con un rectángulo azul
 no numerador e outro no denominador.
 Clicando nel insere-se unha fracción no texto con dous pontos de insercións,
 no numerador e no denominador, podendo-se pasar dun ao outro coas frechas
 ou co rato.
 Insira unha fracción no seu ficheiro de proba, verá que o cursor aparece
 no nominador, escreba un 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

1
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e pase despois ao denominador e escreba un 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

2
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 .
 Xa ten unha fracción, sinxela mais unha fracción.
 Porén é posíbel escreber fraccións moito mais complicadas, xa que tanto
 no denominador como no numerador pode escreber calquer expresión matemática:
 variábeis, raices, outras fraccións, etc.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Acentos e delimitadores
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX permite usar un bon número de 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

acentos
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 matemáticos, cos que é posíbel acentuar calquer carácter (
\begin_inset Formula $\overrightarrow{v}$
\end_inset

) ou grupo de carácteres (
\begin_inset Formula $\overrightarrow{a+b}$
\end_inset

).
 Estes acentos seleccionan-se na sección
\family default
 
\family sans
Decoración
\family default
, do menu despregueábel que ha no recadro
\family default
 
\family sans
Símbolos
\family default
, á direita do painel.
 Verá que ha acentos longos, que se expanden co texto acentuado, e outros
 curtos, que manteñen o seu tamaño sexa cal sexa o texto acentuado.
 Loxicamente o texto acentuado é o que se escrebe no rectángulo azul que
 aparece ben por baixo, ben por riba do acento.
\end_layout

\begin_layout Standard
Os delimitadores, como parénteses curvos, parénteses rectos ou chaves, inseren-s
e desde un painel que se lanza ao premer o botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/math/delim.png
	scale 85
	BoundingBox 0bp 0bp 22bp 22bp

\end_inset

.
 O par de delimitadores seleccionados mostra-se na parte inferior.
 Por defeito ten-se un par de parénteses curvos, mais é posíbel escoller
 calquer par de delimitadores; unha chave esquerda e un paréntese recto
 direito, duas chaves esquerdas, o mesmo un dos delimitadores valeiro, para
 obter algo como 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $a=\left\langle 7\right.$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 (o delimitador valeiro mostra-se como unha liña a trazos en LyX, mais non
 aparecerá no documento impreso).
\end_layout

\begin_layout Standard
É posíbel dixitar directamente parénteses no modo matemático, o cal é mais
 cómodo que usar o painel matemático, mais estes parénteses terán o tamaño
 do texto normal, e non van modificá-lo ao introducir fraccións ou matrices
 entre os delimitadores.
 O resultado estético será normalmente moi pobre.
 Pola contra os delimitadores do painel matemático mudan o seu tamaño en
 función do que haxa entre eles, e o resultado estético está garantido.
\end_layout

\begin_layout Standard
Tamén é posíbel aplicar delimitadores, raices ou acentos a texto escrito
 previamente.
 Basta con seleccionar a porción da fórmula que se quer modificar e clicar
 no botón respectivo do
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
.
 Probe a mudar a segunda lei de Newton da forma escalar para a forma vectorial
 (
\begin_inset Formula $f=ma$
\end_inset

 para 
\begin_inset Formula $\overrightarrow{f}=m\overrightarrow{a}$
\end_inset

).
 A operación inversa, i.e.
 eliminar uns delimitadores, unha raiz ou un acento dunha porción de texto,
 realiza-se colocando o cursor no início da dita porción e premendo a tecla

\family default
 
\family sans
Backspace
\family default
 (a tecla que elimina o carácter anterior ao cursor).
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Arranxe a ecuación 2 do
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Modo TeX: Limites, log, sin e outros
\end_layout

\begin_layout Standard
No modo matemático asume-se que as letras son variábeis, de maneira que
 se escreber sen mais o nome dunha función, por exemplo 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

cos
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, o LyX pensará que está a escreber o produto de várias variábeis, neste
 caso tres: 
\begin_inset Formula $c$
\end_inset

, 
\begin_inset Formula $o$
\end_inset

, e 
\begin_inset Formula $s$
\end_inset

.
 Para diferenciar as variábeis das funcións o LaTeX escrebe as primeiras
 en itálico, e as segundas en
\family default
 
\family sans
Roman,
\family default
 ademais introduz un pequeno espazo entre unha función e a variábel corresponden
te.
 Ou sexa escrebe 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $\cos x$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e non 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $cosx$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Na parte esquerda do
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
 listan-se as funcións matemáticas mais comuns.
 Clique en 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

cos
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, e verá como se insere a función 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

cos
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 no texto.
 Ainda que a función fica dentro dunha fórmula o texto aparece escrito en
 negro e en letra normal (non inclinada).
 Mais non é texto normal, toda a palabra é tratada como un único signo,
 de maneira que se preme en
\family default
 
\family sans
Backspace
\family default
 eliminará toda a palabra, e se fai recuar o cursor verá como aparece o
 rectángulo purpura que arrodea as ecuacións.
 Coloque agora o cursor a direita da función, mais dentro do rectángulo,
 e escreba 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

x
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
 Tal e como é de esperar no modo matemático a variábel 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

x
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 escrebe-se en azul e en itálico.
 Vexa agora a pré-impresión para comprobar o resultado final.
\end_layout

\begin_layout Standard
Ás funcións predefinidas polo LyX, como a calquer outro texto, pode-se-lle
 engadir índices e expoentes, o que permite escreber expresións tais como
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $\cos^{2}\theta$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 ou 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\begin_inset Formula $\lim_{n\rightarrow\infty}$
\end_inset


\begin_inset Quotes erd
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Transforme a ecuación 3 do
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
 no modo matemático.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Matrices
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:matrices"
\end_inset

O botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/math/matrix.png
	scale 85
	clip

\end_inset

 do
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
 serve loxicamente para inserir matrices.
 Ao clicar nese botón abre-se o diálogo
\family default
 
\family sans
Matriz matemática
\family default
 que permite escoller o número de liñas e de colunas que vai ter a matriz.
 Escolla 2 liñas e 3 colunas e feche o diálogo.
 O LyX inserirá unha matriz de 
\begin_inset Formula $2\times3$
\end_inset

 rectángulos azuis, nos que poderá escreber calquer expresión matemática
 (raices cúbicas, fraccións, logaritmos, outras matrices\SpecialChar \ldots{}
), mesmo pode deixar
 algun dos rectángulos valeiro.
 Pode mover-se entre os elementos da matriz coa tecla
\family default
 
\family sans
Tab
\family default
 e as teclas con frechas.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Ao colocar o cursor nunha matriz matemática, no menu principal
\family default
 
\family sans
\bar under
E
\bar default
ditar
\family default
 
aparecen un par de novos epígrafes, un dos cais,
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
ilas e colunas,
\family default
 
permite engadir ou eliminar filas e colunas, e modificar os seus aliñamentos
 horizontal e vertical.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Lembre que é posíbel debuxar uns delimitadores axeitados para a matriz seleccion
ando-a e escollendo os delimitadores no
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Por último cumpre-nos asinalar que non é recomendábel utilizar matrices
 matemáticas para escreber texto.
 Para iso son moito mellores as táboas.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Fórmulas independentes
\end_layout

\begin_layout Standard
Até o momento escrebemos fórmulas que ficaban na mesma liña que o texto
 que viña antes e despois delas, polo que receben o nome de fórmulas en
 liña.
 As fórmulas en liña usan-se normalmente cando son curtas e simples, mais
 con expresións longas e complexas, ou cando se desexa salientaren no texto
 usan-se as fórmulas independentes.
 Ademais só as fórmulas independentes poden seren etiquetadas e numeradas,
 e as ecuacións multi-liña teñen que ser obrigatoriamente independentes
 (vexa o
\emph default
 
\emph on
Guia do usuário
\emph default
).
\end_layout

\begin_layout Standard
Clique no botón
\family default
 
\family sans

\begin_inset Graphics
	filename ../../images/math-display.png

\end_inset


\family default
 do
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
matemático
\family default
 e verá como aparece no texto unha fórmula valeira independente, i.e.
 centrada nunha nova liña.
 Escreba agora unha expresión matemática e lance unha pré-impresión para
 ver o aspeito final.
 Se o cursor está xa nunha expresión matemática o botón
\family default
 
\family sans

\begin_inset Graphics
	filename ../../images/math-display.png

\end_inset


\family default
 troca entre formula en liña e independente, i.e.
 se inicialmente ten-se unha fórmula en liña pasa-se a ser independente
 e vice-versa.
\end_layout

\begin_layout Standard
As fórmulas independentes apresentan algunhas diferenzas a respeito das
 en liña:
\end_layout

\begin_layout Itemize
O tamaño da letra é maior nalguns símbolos, como 
\begin_inset Formula $\sum$
\end_inset

 e 
\begin_inset Formula $\int$
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Os índices e os expoentes para límites e somatórios (mais non para integrais)
 escreben-se por baixo dos símbolos, e non a continuación deles.
\end_layout

\begin_layout Itemize
O texto está centrado.
\end_layout

\begin_layout Standard
Fora destas diferenzas as fórmulas en liña e independentes son moi similares.
\end_layout

\begin_layout Standard
Finalmente unha nota sobre a colocación das fórmulas independentes no texto.
 Se quer que unha fórmula independente fique dentro dun parágrafo entón
 non prema o
\family default
 
\family sans
Return
\family default
 ao sair dela.
 Mais se xa o fixo non ten mais que situar o cursor no início da frase,
 que segue á fórmula, e premer
\family default
 
\family sans
Backspace
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Faga independentes as várias fórmulas do
\family default
 
\family typewriter
exemplo_bruto.lyx
\family default
 e vexa o seu aspeito nunha pré-impresión.
\end_layout

\begin_layout Standard

\series bold
Exercício
\series default
: Usando as várias ferramentas que aprendeu nesta sección, escreba unha
 ecuación como esta
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Despois de facé-lo desde zero probe con
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under
F
\bar default
ormula\SpecialChar \menuseparator
Entorno
\bar default
\family default
 
\family sans
\bar under
c
\bar default
asos
\end_layout

\end_inset

:
\lang portuges

\lang galician
 

\begin_inset Formula \[
f(x)=\left\{ \begin{array}{cc}
\log_{8}x & x>0\\
0 & x=0\\
\sum_{i=1}^{5}\alpha_{i}+\sqrt{-\frac{1}{x}} & x<0\end{array}\right.\]

\end_inset

 
\end_layout

\begin_layout Section
Mais cuestións matemáticas
\end_layout

\begin_layout Standard
No editor matemático pode-se facer moitas mais cousas.
 Porén consideramos que o mais básico xa foi explicado, e encamiñamos ao
 leitor ao
\emph default
 
\emph on
Guia do usuário
\emph default
 para ver como:
\end_layout

\begin_layout Itemize
Etiquetar e numerar as ecuacións.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Escreber ecuacións multiliña
\end_layout

\begin_layout Itemize
Trocar de tipo de letra, por exemplo para usar negrito nunha fórmula.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Facer un axuste fino no tamaño da letra e no espazamento dentro das fórmulas.
 (Non se preocupe disto até a versión final do texto do seu documento!)
\end_layout

\begin_layout Itemize
Escreber macros.
 Poden ser moi úteis, basta defini-los unha vez no início do documento e
 poden utilizar-se en calquer parte.
 Se muda a definición do macro, as referéncias ao macro serán modificadas
 en todo o documento.
 Os macros poden mesmo tomar argumentos.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Facer moitas outras cousas que nen se mencionan neste
\emph default
 
\emph on
Tutorial
\emph default
.
\end_layout

\begin_layout Chapter
Miscelánea
\end_layout

\begin_layout Section
Outras importantes funcionalidades do LyX
\end_layout

\begin_layout Standard
Neste tutorial non se pretende documentar todos os posíbeis comandos do
 LyX, para iso están o
\emph default
 
\emph on
Guia do Usuário
\emph default
 e o manual de
\emph default
 
\emph on
Funcións avanzadas
\emph default
.
 Mais para nos despedir apresentamos algunhas das funcionalidades do LyX
 das cais ainda non falamos:
\end_layout

\begin_layout Itemize
tratamento WYSIWYM de táboas.
 As táboas poden inserir-se ben desde o menu principal,
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under
T
\bar default
áboa,
\family default
 
ben clicando no botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/tabular-insert.png
	scale 85
	clip

\end_inset

 da barra de ferramentas.
 Clicando na táboa co
\emph default
 
\emph on
botón direito
\emph default
 abre-se o diálogo
\family default
 
\family sans
Configuración\InsetSpace ~
da\InsetSpace ~
táboa
\family default
, que permite editar a táboa polo miúdo.
\end_layout

\begin_layout Itemize
inclusión, e manexo, de imaxe nos documentos, (con
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator

\bar under

\bar default
\family default
 
\family sans
Ima
\bar under
x
\bar default
e
\family default
 ou clicando no botón 
\begin_inset Graphics
	filename ../../images/dialog-show-new-inset_graphics.png
	scale 85

\end_inset

).
 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

De fabrica
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 o LyX entende vários formatos vectoriais: PostScript®, PostScript Encapsulado
 (EPS), Scalable Vector Graphics (SVG) e LaTeX puro, e os formatos bitmap
 mais usuais (png, jpeg, tif, bmp, \SpecialChar \ldots{}
), mais é posíbel configurá-lo para utilizar
 praticamente calquer formato.
 Tanto as táboas como as figuras pode ser acompañadas de lexendas, sendo
 posíbel criar automaticamente listas de táboas e/ou figuras.
\end_layout

\begin_layout Itemize
controlo de versións, mediante RCS (
\family typewriter
man rcsintro
\family default
 para máis información).
\end_layout

\begin_layout Itemize
altamente personalizábel.
 Ha moitas cousas que o usuário pode mudar no LyX, desde o aspeito visual
 da xanela principal até os comandos para exportar documentos.
 Moitas destas mudanzas poden-se facer desde o menu,
\family default
 
\family sans
Ferramentas
\family default

\family default
 
\family sans
\SpecialChar \menuseparator
Pre
\bar under
f
\bar default
éncias,
\family default
 
outras son menos acesíbeis e para as facer cumpre ler o manual de
\emph default
 
\emph on
Personalización
\family sans
\emph default
\SpecialChar \@.

\end_layout

\begin_layout Itemize
poliglota.
 O LyX está é desenvolvido por unha equipa de programadores distribuída
 pelos cinco continentes.
 Por iso entende moitas línguas, podendo-se escreber documentos en distintos
 alfabetos, e con escritas tanto de esquerda->direita como direita->esquerda.
 Ten ademais os menus e documentación traducidos a várias línguas, e estamos
 desexosos de receber novas traducións.
 
\end_layout

\begin_layout Itemize
corrección ortográfica disponíbel en ducias de línguas.

\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
erramentas\SpecialChar \menuseparator

\bar under
C
\bar default
orrector ortográfico
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Note-se que a corrección ortográfica comeza a partir do cursor.
\end_layout

\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Itemize
navegación dos menus co teclado.
 O LyX ten atallos de teclado que permite non ter que utilizar continuamente
 o rato, e que poden ser personalizados polo usuário (vexa-se o manual de

\emph default
 
\emph on
Personalización
\emph default
).
 
\end_layout

\begin_layout Itemize
importación de documentos LaTeX.
 Vexa-se a sección\InsetSpace ~

\begin_inset LatexCommand ref
reference "sec:tex2lyx"
\end_inset

.
\end_layout

\begin_layout Itemize
Minibuffer.
 Na parte inferior da xanela principal ha unha liña cincenta na que se mostra
 diversa información; o tipo de fonte usada ou o atallo de teclado correspondent
e a acción que se acaba de executar.
 Sobre esta liña é posíbel abrir unha caixa de texto chamada minibuffer
 (nome tomado dunha función similar en
\family default
 
\family sans
emacs
\family default
), que dá aceso a todo tipo de interesantes funcionalidades, incluindo algunhas
 que permiten escangallar de vez o documento.
 Polo que non debe escreber no minibuffer se non sabe o que está a facer.
\end_layout

\begin_layout Section
O LyX para usuários de LaTeX
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:usuarioslatex"
\end_inset

Non é necesário saber nada de LaTeX para empregar o LyX, mais ter unha certa
 idea permite aproveitá-lo mellor.
 En todo caso moitos dos novos usuário de LyX teñen alguns coñecimentos
 básico de LaTeX, e esta sección está pensada para eles.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Unha cuestión que se lle ocorre ao usuário de LaTeX que está a considerar
 en usar o LyX, é se neste programa poderá conseguir facer todo o que o
 LaTeX permite facer.
 A resposta é afirmativa, dunha forma ou doutra, o LyX permite realizar
 practicamente o mesmo que o LaTeX, mais simplificando grandemente o proceso
 de escrita.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
Co intuito de manter un Tutorial breve só se mencionan nel as cousas mais
 básicas, as que os novos usuário do LyX precisan para comezar.
 Mais no manual
\emph default
 
\emph on
Funcións avanzadas
\emph default
, especificamente no capítulo
\emph default
 
\emph on
\lang english
Secrets of the LaTeX Masters
\emph default

\lang galician
 
(Secretos dos mestres do LaTeX), trata-se en profundidade as diferenzas
 entre o LyX e o LaTeX, e como usar vários truques do LaTeX no LyX.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Modo TeX
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX implementa moitos comandos do LaTeX, mais non todos.
 No seu defeito oferece o modo TeX, que permite utilizar calquer comando
 de LaTeX, sempre que o usuário o coñeza.
 Para entrar neste modo pode-se ben clicar no botón
\color none
 
\color red

\begin_inset Graphics
	filename ../../images/ert-insert.png
	scale 85
	clip

\end_inset


\color none
 na barra de ferramentas, ou seleccionar no menu
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
Códi
\bar under
g
\bar default
o\InsetSpace ~
TeX.

\family default
 
Abre-se entón unha caixa vermella precedida por un botón que pon en vermello
 ERT
\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
[N.T] Evil Red Text = Malvado texto vermello.
 O nome fai referéncia a que o texto no modo TeX aparece escrito en vermello,
 e que unha das tarefas da equipa desenvolvedora do LyX e facer desaparecer
 a necesidade de usar ese texto vermello.
\end_layout

\end_inset

.
 A caixa é loxicamente para escreber comandos TeX (LaTeX), que o LyX vai
 pasar directamente ao LaTeX.
 Todo o escrito na caixa vai aparecer en vermello, para asi diferenciá-lo
 claramente.
 
\end_layout

\begin_layout Standard
No modo matemático basta con dixitar a barra invertida, 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset


\backslash

\begin_inset Quotes erd
\end_inset

, para entrar no modo TeX.
 Entanto estexa no modo TeX o texto será escrito en vermello, saindo-se
 del premendo na barra espazadora ou calquer outra tecla non alfabética:
 un número, un paréntese, etc.
 Unha vez abandonado o modo TeX, se o LyX coñece o comando escrito, vai-no
 representar no xeito WYSIWYM.
 Asi se nunha formula escreber o comando 
\backslash
gamma, ao premer a barra espazadora o LyX trocará o texto
\family default
 
\family sans
\shape italic
\color red
gamma
\family default
\shape default
\color none
 en vermello por un
\color none
 
\color blue

\begin_inset Formula $\gamma$
\end_inset


\color none
 en azul.
 Este método funciona con case todos os macros matemáticos non complicados,
 sendo mais rápido que utilizar o
\family default
 
\family sans
Painel\InsetSpace ~
Matemático
\family default
, especialmente para os usuários experientes do LaTeX.
\end_layout

\begin_layout Standard
Constantemente están a aparecer novos pacotes de LaTeX, con novas funcionalidade
s e sen pedir permiso a unha autoridade central.
 O LyX permite utilizar calquer deles sen mais que escreber
\family default
 
\family typewriter

\backslash
usepackage{nome_do_pacote}
\family default
 
no preámbulo (vexa-se a Sección\InsetSpace ~

\begin_inset LatexCommand ref
reference "sec:preambulo"
\end_inset

), mais sen suporte WYSIMYM para as funcionalidades do pacote.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Importando de LaTeX ---
\family default
 
\family typewriter
tex2lyx
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:tex2lyx"
\end_inset

Para importar un documento LaTeX seleccione
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
I
\bar default
mportar\SpecialChar \menuseparator
LaTeX (plain)
\family default
 no menu principal.
 Isto dá lugar a que o LyX chame o comando
\family default
 
\family typewriter
tex2lyx
\family default
, responsábel da tradución de LaTeX a LyX, crie un ficheiro co mesmo nome
 que o orixinal, en latex, mais coa extensión
\family default
 
\family typewriter
lyx
\family default
, e abra este ficheiro lyx.
 Se o proceso non for ben sucedido, tente executar o
\family default
 
\family typewriter
tex2lyx
\family default
 na liña de comandos variando as opcións do programa.
\end_layout

\begin_layout Standard

\family typewriter
tex2lyx
\family default
 entende e traduz a maior parte dos comandos e ambientes LaTeX, mais non
 todos.
 Usualmente deixa inalteradas as partes que non entende, en modo TeX.
 Portanto tras importar un ficheiro LaTeX é bon procurar as partes non traducida
s, en vermello, e editá-las manualmente.
 Se ben, en moitos casos, un documento con partes en modo TeX pode dar lugar
 a un texto impreso de boa cualidade.
 Ainda que no LyX non sexa facilmente lexíbel, perdendo-se o espirito do
 WYSIWYM.
\end_layout

\begin_layout Standard

\family typewriter
tex2lyx
\family default
 ten o seu próprio manual, ao que se acede con
\family default
 
\family typewriter
man tex2lyx
\family default
.
 Lea-o para aprender que comandos e ambientes LaTeX non están soportados,
 os seus erros (e como contorná-los), e as diferentes opcións coas que se
 pode executar.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Exportando a LaTeX
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX permite exportar directamente a LaTeX, escollendo
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
E
\bar default
xportar\SpecialChar \menuseparator
LaTeX (plain)
\family default
 no menu xerará-se un ficheiro LaTeX co nome igual ao documento lyx, mais
 coa extensión
\family default
 
\family typewriter
.tex.

\family default
 É tamén posíbel tamén xerar un ficheiro LaTeX especialmente deseñado para
 compilar con pdflatex, en vez de con latex, escollendo
\family default
 
\family sans
\bar under
F
\bar default
icheiro\SpecialChar \menuseparator

\bar under
E
\bar default
xportar\SpecialChar \menuseparator
LaTeX (pdflatex)
\family default
 no menu.
 Para visualizar pré-impresións, ou para imprimir, o LyX xera ficheiros
 temporários en LaTeX, portanto ten que ser bon xerando documentos con este
 formato.
\end_layout

\begin_layout Subsection
Configuración do documento
\end_layout

\begin_layout Subsubsection

\emph on
Clase
\emph default
 do documento
\end_layout

\begin_layout Standard
Indo a
\family default
 
\family sans
\bar under
D
\bar default
ocumento\SpecialChar \menuseparator

\bar under
C
\bar default
onfiguración
\family default
 abre-se unha caixa de diálogo que serve loxicamente para configurar o documento
, permitindo especificar moitas das opcións que se poden incluir no comando

\family default
 
\family typewriter

\backslash
documentclass
\family default
 de LaTeX.
 Asi pode-se mudar a
\emph default
 
\emph on
clase
\emph default
 do documento, o tipo e tamaño da fonte base, o tamaño do papel, as marxes,
 a língua etc.
 Ademais calquer opción extra para o comando
\family default
 
\family typewriter

\backslash
documentclass
\family default
 pode ser engadida no campo
\family default
 
\family sans
Opcións
\family default
 da
\family default
 
\family sans
Configuración de clase
\family default
 no apartado
\family default
 
\family sans
Clase do documento
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Subsubsection
Preámbulo LaTeX
\end_layout

\begin_layout Standard
\begin_inset LatexCommand label
name "sec:preambulo"
\end_inset

Na caixa de diálogo
\family default
 
\family sans
Configuración do documento
\family default
, que se veu no parágrafo anterior, existe unha sección chamada
\family default
 
\family sans
Preámbulo LaTeX
\family default
, onde se poden incluir directamente comandos en LaTeX que afectarán a todo
 o documento.
 
\end_layout

\begin_layout Subsection
BibTeX
\end_layout

\begin_layout Standard
O LyX permite utilizar o BibTeX, un pacote para construir bases de dados
 con referéncias bibliográficas, que poden ser usadas en diferentes documentos.
 Seleccione
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
Lista\InsetSpace ~
/\InsetSpace ~
Indice\SpecialChar \menuseparator

\bar under
B
\bar default
ibliografia BibTeX
\family default
 
para incluir un ficheiro
\family default
 
\family typewriter
bib
\family default
.
 Clique no botón resultante 
\begin_inset Quotes eld
\end_inset

Bibliografia Xerada BibTeX
\begin_inset Quotes erd
\end_inset

 e xurdirá a caixa de diálogo
\family default
 
\family sans
Bibliografia BibTeX
\family default
.
 No campo
\family default
 
\family sans
Banco\InsetSpace ~
de\InsetSpace ~
dados
\family default
, escreba o que escreberia entre as chaves do comando
\family default
 
\family typewriter

\backslash
bibliography{}
\family default

\begin_inset Foot
status collapsed

\begin_layout Standard
Do mesmo xeito que en LaTeX, se ha várias bibliografias estas deben ir separadas
 por vírgulas, sen espazos en branco.
\end_layout

\end_inset

.
 Analogamente, escreba no campo
\family default
 
\family sans
Estilo
\family default
 o que escreberia entre as chaves do comando
\family default
 
\family typewriter

\backslash
bibliographystyle{}
\family default
.
\end_layout

\begin_layout Standard
Após disto pode citar de calquer das bibliografias incluídas mediante o
 comando
\family default
 
\family sans
\bar under
I
\bar default
nserir\SpecialChar \menuseparator
C
\bar under
i
\bar default
tación
\family default
 (vexa a sección\InsetSpace ~

\begin_inset LatexCommand ref
reference "sec:bibliografias"
\end_inset

).
 A execución do BibTeX fica a cargo do LyX.
\end_layout

\begin_layout Section
Erros !
\end_layout

\begin_layout Standard
Ás veces, ao tentar imprimir ou ver unha pré-impresión do documento, o LaTeX
 topa con algo que non comprende.
 Nestes casos o LyX abrirá a caixa de diálogo
\family default
 
\family sans
LyX: latex Erros
\family default
 onde se listan os erros atopados.
 Ao clicar nun erro determinado neste diálogo move-se o cursor até o ponto
 que dá lugar ao dito erro, e mostra-se en detalle a mensaxe de erro que
 produz o latex, na parte inferior da caixa de diálogo.
\end_layout

\end_body
\end_document